KEUPR/van BENTM

Interview van Peter Nijenhuis met Michiel Keuper over KEUPR/vanBENTM in Parijs eind jaren negentig, het bezoek van André Leon Talley aan Arnhem en wonen en werken in Berlijn, gepubliceerd op het blog van Ontwerp Platform Arnhem.

DWWA redactie/editor Peter Nijenhuis.
contact: pheenijenhuis@gmail.com

MIROSLAV BALKA: WAAIERS VAN BETEKENIS

Paul Celan 1963 foto Lüfti Özkök 

Categorie: beschouwing

Onderwerp: de installatie Fragment van Miroslav Balka in Museum Arnhem

Auteur: Marlies Levels

Fragment, de tentoonstelling van de Poolse kunstenaar Miroslav Balka die tot 25 januari 2015 in het Museum Arnhem is te zien, bestaat uit negen werken waaraan een sterk inhoudelijk scenario ten grondslag ligt. Eerdere uitvoeringen van gelijknamige tentoonstellingen in Berlijn, Warschau en Moskou waren varianten op dit scenario, dat steeds werd aangepast aan de locatie. Fragment is in Arnhem gekoppeld aan de jaarlijkse herdenking van de Slag om Arnhem. De keuze voor de internationaal zeer bekende kunstenaar Miroslav Balka binnen dit kader is begrijpelijk. Zijn werk verwijst naar verleden en dood.

Verleden

Voor Miroslav Balka is het verleden de tijd waarmee en waarin we leven. Immers het heden is een voortdurend verschuivend heden en toekomst bestaat nauwelijks in dat verschiet. Hijzelf verklaarde daarover: Elke dag treed ik in de voetsporen van het verleden (…) het heden bestaat niet we kunnen het immer voortbewegende nooit grijpen (…) Hoewel we altijd naar de toekomst bewegen, blijven we toch verankerd in het verleden (…) alles wat we aanraken komt uit het verleden, het is onze toegangspoort tot de dood. Dit is voor mij heel belangrijk in mijn werk, het proberen dit bewustzijn van het leven te vangen.[1]

MIROSLAW BALKA: MIROSLAW BALKA IS NIET ALLEEN DUISTERNIS

Categorie: interview

Onderwerp: Miroslaw Balka over zijn solotentoonstelling Fragment in Arnhem en zijn werk

Datum gesprek: 5 september 2014

Auteur: Peter Nijenhuis

In het kader van de herdenking van Operatie Market Garden die in september 1944 plaatsvond, exposeert Miroslaw Balka (Warschau 1958) van 6 september 2014 tot en met 25 januari 2015 zijn werk Fragment in Museum Arnhem. Fragment bestaat uit een reeks video-installaties, de meeste op basis van filmbeelden die de kunstenaar maakte tijdens zijn bezoeken aan de voormalige nazivernietigingskampen in Polen.

Waarom confronteert u zichzelf en de bezoeker met de onpeilbaar trieste en ogenschijnlijk zinloze massavernietiging van burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog? Zijn dat dezelfde overwegingen op grond waarvan uw vriend, de Poolse, nu in Leeds wonende socioloog Zygmunt Bauman, schrijft over ogenschijnlijk onoplosbare vragen als de relatie tussen de Holocaust en de modernisering van de samenleving en het voortbestaan van criminaliteit, uitsluiting en angst in hedendaagse, welvarende samenlevingen?

Oorlogen gaan in mijn ogen niet alleen over veldslagen. Ze veroorzaken het lijden van burgers. Dat was honderd jaar geleden zo en nu nog steeds. Er is niets veranderd. Zygmunt Bauman pleit in zijn boeken voor het belang van de ‘randen’ en gemarginaliseerde groepen in zogenaamde gezonde samenlevingen. Net als ik spreekt hij over pijn. Er is geen andere manier om de feiten onder ogen te zien en problemen op te lossen dan ze ter discussie te stellen.

MIROSLAW BALKA: MIROSLAW BALKA IS NOT ONLY ABOUT DARKNESS

Category: interview

Subject: Miroslaw Balka on his exhibition Fragment and his work.

Date of the conversation: 5th of September 2014

Linked to the commemoration of Operation Market Garden, a failed military intervention during World War II near the Dutch city of Arnhem, the international acclaimed visual artist Miroslaw Balka (Warsaw 1958) will show his extensive work Fragment in Museum Arnhem from the 6th of September 2014 till the 25th of January 2015. Fragment, exhibited in the southern wing of the museum, consists of a series of video and sound installations most of them based on footage made by the artist during his visits to the former Nazi extermination camps in Poland.

ART BASEL 2014

Categorie: verslag
Onderwerp: kunstbeurs Art Basel editie 45, 19 tot en met 22 juni 2014
Auteur: Marlies Levels


Een bezoek aan Art Basel, het Luilekkerland van de hedendaagse kunst, is altijd een feest. De beurs is beroemd om zijn kwalitatief hoogstaande mondiale galeriebestand en geldt al jaren als maatstaf voor alle hedendaagse kunstbeurzen. Geen wonder dat de organisatie groeide en de satellietbeurzen Art Basel Miami en sinds twee jaar Art Basel Hong Kong voortbracht. Ook Design Miami/Basel hoort er sinds enkele jaren bij met 50 designgaleries in een eigen onderkomen.
 Zoals ieder jaar hadden moderne en eigentijdse kunst een eigen hal, met enkele kleinere segmenten. Feature belichtte een enkele kunstenaar of een thema. Statements was gereserveerd voor jonge galeries en Editions was de plek voor galeries met werk in oplage, grafiek en multiples. Het theoretische en beschouwende deel - Magazines, Salon en Conversations – bestemd voor de kunsttijdschriften en een programma van lezingen en discussies waarin spraakmakende critici, curatoren en beeldend kunstenaars aan het woord kwamen, was ondergebracht in de fonkelnieuwe hal van Herzog & De Meuron. Daarin vond ook de Unlimited plaats uitsluitend gewijd aan groot werk. Voor Parcours - kunst in de openbare ruimte - moest je zoals altijd de stad in en het filmprogramma draaide in de Baselse Stadtkino. Dit jaar was er in Hal 3 van het beurscomplex bovendien een klein overzicht van de geschiedenis van de performance onder de titel 14 Rooms.

MARIE JULIA BOLLANSÉE: HANDELINGEN ALS RITUEEL OF EEN CHOREOGRAFIE VAN HANDELINGEN

Categorie: beschouwing

Onderwerp: de performance Wind en het werk van beeldend kunstenares Marie Julia Bollansée

Auteur: Marlies Levels

Deze tekst zoomt in op de performance Wind van Marie Julia Bollansée (België 1960). Een uitvoering daarvan vond plaats op 18 mei 2014 in de tuin van het Museum Arnhem. De performance was een deel van het programma van de tentoonstelling Threads die tot 17 augustus 2014 in Museum Arnhem is te zien. [1]

 Wind (van het Engelse werkwoord 'wikkelen') is een ‘blauwe performance’ en we zullen zien dat kleur een betekenisvolle urgentie in het oeuvre van Marie Julia Bollansée heeft. In een klein omsloten deel van de museumtuin met in het midden een grote boom, zichtbaar vanuit de Rijnzaal waar het publiek zich bevindt, verschijnt opeens van rechts een blauwe vrouwelijke gedaante. Het is de kunstenares zelf met in de linkerhand een grote bol blauwe wol. Het blauw (een mengsel van lapis lazuli en ceruleum) heeft een onaards, onecht en betoverend effect door het contrast met de natuurlijke kleuren eromheen.

 De figuur begint het grasveld te omcirkelen van buiten naar binnen in steeds kleinere rondgangen. Ondertussen wikkelt ze de draad af en strooit ze die uit als in een zaaibeweging. In het gras ontstaat een eenvoudig labyrint. De rondgangen eindigen met een aantal korte cirkels om de boomstam die enkele malen wordt omwikkeld tot de draad op is. Vervolgens neemt de kunstenares plaats op een blauwe steen aan de voet van de boom, rug naar de stam, gezicht gericht op de Rijnzaal en het publiek. Ze transformeert het kleed waarin ze is gehuld. De lange, slipachtige uiteinden die om de schouders naar voren werden vastgehouden met een brede riem, worden losgemaakt en met een grote zwaai van de schouders geworpen. De aldus verlengde rok die nu zowel de voeten als de als sokkel fungerende steen bedekt, wordt verder uitgeplooid rondom de lichaamsas over de wortels van de boom. Dan staat Marie Julia Bollansée met de armen langs het lichaam ongeveer een half uur stil, in een bevroren houding, gelijk een sculptuur. Contouren van figuur en boomstam versmelten, waardoor de figuur aan monumentale allure wint.

JOOST VAN DEN TOORN: GEEN KIND VAN DE VERLICHTING?

Categorie: beschouwing

Onderwerp: het werk van beeldend kunstenaar Joost van den Toorn

Auteur: Peter Nijenhuis
De afbeeldingen van de besproken werken staan onder deze tekst

Is het werk van de beeldend kunstenaar Joost van den Toorn (Amsterdam 1954) te betitelen als een voorbeeld van het zogenaamde postmodernisme? Op grond van de beelden die Joost van den Toorn maakte in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw is daar wel iets voor te zeggen. De kunstenaar zelf zal, naar ik vermoed, met de betiteling ‘postmodern’ echter niet in zijn schik zijn. Toen ik hem jaren geleden sprak en in verband met zijn werk de term postmodernisme liet vallen, reageerde hij nogal ongelukkig. Van den Toorn heeft meer dan eens aangevoerd dat hij, wars van allerlei vormen van kunsttheorie, als kunstenaar zijn eigen gang gaat. Die houding is begrijpelijk. Geen enkele kunstenaar is geneigd om zijn werk te beschouwen als de uitwerking van andermans ideeën. Bovendien wordt er over het postmodernisme tot op de dag van vandaag zeer afwijzend geoordeeld. Dat afwijzende oordeel wordt overigens ook weer niet door iedereen gedeeld. De meningen lopen uiteen en dat alles bij elkaar opgeteld, dwingt ertoe om, alvorens in te gaan op het werk van Van den Toorn, eerst te bepalen wat er onder postmodernisme verstaan kan worden. Dat laatste lijkt echter onmogelijk zonder het af te zetten tegen wat eraan voorafgaat, en laat ik met de aanduiding daarvan dan maar beginnen.