tag:blogger.com,1999:blog-14863859355156083352024-02-20T20:32:57.331+01:00De Wereld Werkt in ArnhemUnknownnoreply@blogger.comBlogger82125tag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-81019755916883226592020-04-28T21:35:00.000+02:002020-04-28T21:35:00.878+02:00<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1P8vqWLAvaT8QjRjuT35kyOELvm2S568HQYbTnnXk8C95oPs5XwbKiOj8a_uKJjxa0yLRrra9H5u5EfGfmAqY5C_0meG6Nc3J0aBkEjGYgfqFY-HH1g68wNSEwbpeviCs4grcqH4fQS33/s1600/aaaa.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="754" data-original-width="1151" height="419" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1P8vqWLAvaT8QjRjuT35kyOELvm2S568HQYbTnnXk8C95oPs5XwbKiOj8a_uKJjxa0yLRrra9H5u5EfGfmAqY5C_0meG6Nc3J0aBkEjGYgfqFY-HH1g68wNSEwbpeviCs4grcqH4fQS33/s640/aaaa.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-45654026796730858652020-04-28T21:34:00.003+02:002020-06-13T09:03:40.671+02:00GELIJKENIS: HET OEUVRE VAN BEELDEND KUNSTENAAR JAAP KRONEMAN<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiNRtH_g6Qfz3d8QrK8X8Ie71ZXIx62uN22IqqsGb4BxUr7OriVcTnPPmKx3DttkHQBU0xuaqhWxwVsbS45Ot7kdiTUAwQF1NBQjPhh7JQaxy1lHc2fPzJW_5UA4ygxvHZtAt8nC-U8vBq/s1600/1.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiNRtH_g6Qfz3d8QrK8X8Ie71ZXIx62uN22IqqsGb4BxUr7OriVcTnPPmKx3DttkHQBU0xuaqhWxwVsbS45Ot7kdiTUAwQF1NBQjPhh7JQaxy1lHc2fPzJW_5UA4ygxvHZtAt8nC-U8vBq/s400/1.jpg" width="265" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">foto Alphons ter Avest</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD1uUNZ88fJmcPhHjLpeYRidOKfutT-MugUsIkONSUdDn2rJupUl_Cd43OHzYc4v-hzrzZM9CaPmZpkS9jZVzvMChukMEMfVSuwTXPx3EXpUHUqZ0DQliDR9STyCJfXqEmTi9mOAVe3PuW/s1600/2.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD1uUNZ88fJmcPhHjLpeYRidOKfutT-MugUsIkONSUdDn2rJupUl_Cd43OHzYc4v-hzrzZM9CaPmZpkS9jZVzvMChukMEMfVSuwTXPx3EXpUHUqZ0DQliDR9STyCJfXqEmTi9mOAVe3PuW/s400/2.jpg" width="265" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: 12.8px;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">foto Alphons ter Avest</span></span></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<h3 style="background-color: white; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: small;"><span style="text-align: justify;">Categorie: beschouwing/</span>Onderwerp: het werk van beeldend kunstenaar Jaap Kroneman/Auteur: Peter Nijenhuis</span></h3>
<br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Het schijnt dat het gezin waarin Jaap Kroneman (1968)
opgroeide eens per maand met de auto van zijn woonplaats Roermond naar
Amsterdam reisde om in het Stedelijk Museum een tentoonstelling te bekijken. De
drijvende kracht achter deze uitstapjes was Jaap Kronemans moeder, een
liefhebster van kunst die belang hechtte aan Jaaps esthetische opvoeding. Ze
vond die zelfs belangrijker dan zijn tegenvallende schoolprestaties, waar Jaap
Kronemans vader zich nog wel eens druk over wilde maken.</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Wie zich het Amsterdamse Stedelijk Museum van de jaren
zeventig herinnert, weet dat dit een bolwerk was van het modernisme en de
naoorlogse avant-garde. De collectie en de tentoonstellingen lieten daarover
geen twijfel bestaan. Zelfs het gebouw, met de Sandbergvleugel, de krakende
parketvloeren, kamerplanten en zijn karig ingerichte kantine met terras en
tuin, leek dat uit te ademen. Werd de jonge Jaap Kroneman hier gevormd en is
dat op een of andere manier nog steeds op te maken uit zijn werk? Daar lijkt
het niet op, althans als je bij het Stedelijk Museum Amsterdam in de eerste
plaats denkt aan voor- en naoorlogse abstracte formalisten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2qKBJTlxD_-S0synCsavQfixIaK0ykcxuCVkb6w4-Z7WzUqwrIT2TouJ5qiO2fIRnXA55xqE0f2b5PVMg5hyRahKRfJ_zalo256PQmb2qluREuLztQoyoOrgr_BxLTHRaekKkukytc8bz/s1600/3.jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="969" data-original-width="1200" height="322" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2qKBJTlxD_-S0synCsavQfixIaK0ykcxuCVkb6w4-Z7WzUqwrIT2TouJ5qiO2fIRnXA55xqE0f2b5PVMg5hyRahKRfJ_zalo256PQmb2qluREuLztQoyoOrgr_BxLTHRaekKkukytc8bz/s400/3.jpeg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDNuQUJjxgOL07aN-rV9CE9iW0NEyZrauoMakjxkJ2pn-2O7uUInPdRyj9wMaVfZhWjxAGIXfMuJMkr4UUpq4TEKqY8tFUMJwZKe6vRHSk7ddKeCFIX2tc3ePY80kpNFqutUEWdCn_UpJa/s1600/4.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="301" data-original-width="400" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDNuQUJjxgOL07aN-rV9CE9iW0NEyZrauoMakjxkJ2pn-2O7uUInPdRyj9wMaVfZhWjxAGIXfMuJMkr4UUpq4TEKqY8tFUMJwZKe6vRHSk7ddKeCFIX2tc3ePY80kpNFqutUEWdCn_UpJa/s200/4.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn96CkgWa5hsOefBs9iZIu5aZ8b1TUagTZNMs774tdl5ISVxxr9isL0ac0F3roKltNg5NYARm3ZRikoHDFkIb3xb4XAGsZKyxqd0VEPJJJ2nTMYCnKWzJeiw3YOT6WDEOhT0HkG9F0Bgpe/s1600/5.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn96CkgWa5hsOefBs9iZIu5aZ8b1TUagTZNMs774tdl5ISVxxr9isL0ac0F3roKltNg5NYARm3ZRikoHDFkIb3xb4XAGsZKyxqd0VEPJJJ2nTMYCnKWzJeiw3YOT6WDEOhT0HkG9F0Bgpe/s320/5.jpg" width="320" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv5J5QTWPDkACZQ1ADv3VaE6VBdQhVeUu7MTzWcPvmIfPODBOYtqgQzzF6oTTbTIh3GPU8rVWcI_bbVRdbXcB_RIHdc1glIvK8f3Y4LUEZ-9ciOAa8cAYmXKX5NhMVXW6XSNF1y5TuTsH6/s1600/6.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="375" data-original-width="500" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv5J5QTWPDkACZQ1ADv3VaE6VBdQhVeUu7MTzWcPvmIfPODBOYtqgQzzF6oTTbTIh3GPU8rVWcI_bbVRdbXcB_RIHdc1glIvK8f3Y4LUEZ-9ciOAa8cAYmXKX5NhMVXW6XSNF1y5TuTsH6/s200/6.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8N3J6GppicXGBfGt_IAyqTggBrLbhtCr4iRbOKMp4ST2G1xEWm_lSMkwCgH6Fp7jWVVoMCG4JGS27jfYMkgJUOet9ofaC7E2DUJz9FRcbVF5WTMqQi-Uf3whKtIRcKA0Fl3cxMuySFNbU/s1600/7.jpg" style="clear: left; display: inline; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="316" data-original-width="450" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8N3J6GppicXGBfGt_IAyqTggBrLbhtCr4iRbOKMp4ST2G1xEWm_lSMkwCgH6Fp7jWVVoMCG4JGS27jfYMkgJUOet9ofaC7E2DUJz9FRcbVF5WTMqQi-Uf3whKtIRcKA0Fl3cxMuySFNbU/s320/7.jpg" width="320" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfpxcD3aaMTPfBWWgacJls25T8O7IREDJBcbh5BbC4shifQE-kBwNQ_cZquhyLAcbjL1nSu_iEqVq25Dwa6Vfq6kGQn1W603x9oyQJNMPfZHyttyuW_LAZZ2YDgq9OoDFbG_idpiXhiDix/s1600/7b.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfpxcD3aaMTPfBWWgacJls25T8O7IREDJBcbh5BbC4shifQE-kBwNQ_cZquhyLAcbjL1nSu_iEqVq25Dwa6Vfq6kGQn1W603x9oyQJNMPfZHyttyuW_LAZZ2YDgq9OoDFbG_idpiXhiDix/s400/7b.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAF5i2EOfeJOZjkGu1Awwq0XxAUl05q2dn_FrPbS4GH975sXoRhyJidOXqIqtGc4p1Mj95RC-1EnuvyaFIJ2ud0WNMjS-Tg7thIIb00NAKp0-74wh0KFtMft-BnXD-BV4rB5Q46dTXs0Zu/s1600/8.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAF5i2EOfeJOZjkGu1Awwq0XxAUl05q2dn_FrPbS4GH975sXoRhyJidOXqIqtGc4p1Mj95RC-1EnuvyaFIJ2ud0WNMjS-Tg7thIIb00NAKp0-74wh0KFtMft-BnXD-BV4rB5Q46dTXs0Zu/s640/8.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRKcZoctsxMYQLbW-Qe3BYf7wXIQwp9dJukPzhIkLwh2UZw8y3DxkbnXTYmR4rBOhiEHmcKR9_ZUy0pVPfD9WCn-qWMguch-FwKbTybopk5fEhyphenhyphenI6X-zVlwGkMfTzvuhyphenhyphenpLTtK8-ereNOi/s1600/9.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="400" height="478" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRKcZoctsxMYQLbW-Qe3BYf7wXIQwp9dJukPzhIkLwh2UZw8y3DxkbnXTYmR4rBOhiEHmcKR9_ZUy0pVPfD9WCn-qWMguch-FwKbTybopk5fEhyphenhyphenI6X-zVlwGkMfTzvuhyphenhyphenpLTtK8-ereNOi/s640/9.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1guJCDUYVGKAQMdaUKsyztKePrKUhH0VoNHOeBRMO-q7Ar0NGeDgiKf7O5YCJP4tIgNV3g4O7cyA0GLhlazLWVVXYdFiojN2sbw6rqEEms1Kou78v6wifzoGACbOW62Vnb_rqE60nMgJ-/s1600/10.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1guJCDUYVGKAQMdaUKsyztKePrKUhH0VoNHOeBRMO-q7Ar0NGeDgiKf7O5YCJP4tIgNV3g4O7cyA0GLhlazLWVVXYdFiojN2sbw6rqEEms1Kou78v6wifzoGACbOW62Vnb_rqE60nMgJ-/s200/10.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK4qInLAUxjhFZSVfqzhdc8x-HnwUQeYRKDovNHLA9zX4XhyphenhyphenW-HzrMvQA7eAYQvUn6COkjuKbVH2hKyITuxqMeTljX8goquG84i4WfkUCuFPOxRa-3WX8LGXocL2YPczut8NGjlzQoHvUZ/s1600/11.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK4qInLAUxjhFZSVfqzhdc8x-HnwUQeYRKDovNHLA9zX4XhyphenhyphenW-HzrMvQA7eAYQvUn6COkjuKbVH2hKyITuxqMeTljX8goquG84i4WfkUCuFPOxRa-3WX8LGXocL2YPczut8NGjlzQoHvUZ/s320/11.jpg" width="320" /></a><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMYWQABpyUdjnWtUObSTD5MIWSYwOgNNz5T_h1RWZEeooY1JVE-MFtYBxID9iBBW2iR39PwJ5Ug3uAqqulM1vLQAMncaJQ1UUNLEXbi3YPkEmzs-ng3C98Nyx4WAzhRus-SopULLTMWjQt/s1600/15.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="747" data-original-width="1120" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMYWQABpyUdjnWtUObSTD5MIWSYwOgNNz5T_h1RWZEeooY1JVE-MFtYBxID9iBBW2iR39PwJ5Ug3uAqqulM1vLQAMncaJQ1UUNLEXbi3YPkEmzs-ng3C98Nyx4WAzhRus-SopULLTMWjQt/s640/15.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiXgROgxd9yU2tFLWSXpP3kWTXcJBKtie4eltjpB07wIPYNX550zolmgjCA5JnPx8Azq-msPbfuicqOBKz9pQ_GUJ-IIVrjPsftZWhlaDaY3CY3HXsUzOa6fCZv-B3gChTmyt6EvFbPcKE/s1600/12.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="408" data-original-width="425" height="307" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiXgROgxd9yU2tFLWSXpP3kWTXcJBKtie4eltjpB07wIPYNX550zolmgjCA5JnPx8Azq-msPbfuicqOBKz9pQ_GUJ-IIVrjPsftZWhlaDaY3CY3HXsUzOa6fCZv-B3gChTmyt6EvFbPcKE/s320/12.jpg" width="320" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji2wXNG-7A-m9b8IYum_VEz0dwO-NTAny71tRlAheYUCRi6vz7vEA2I7MG-kROSOAWng0_yvybrmhQwoWCXfRA9XQne1V2vIbTBnvR2UTHaDG9QYCffV6VL5XU5bSYDyl5-RYRKrBj7y0w/s1600/12b.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji2wXNG-7A-m9b8IYum_VEz0dwO-NTAny71tRlAheYUCRi6vz7vEA2I7MG-kROSOAWng0_yvybrmhQwoWCXfRA9XQne1V2vIbTBnvR2UTHaDG9QYCffV6VL5XU5bSYDyl5-RYRKrBj7y0w/s200/12b.jpg" width="200" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjefwVHW0UeF-BK4thjWqZ8EI59mWq8njAezM8m10vyrUtWYglnTmY3WKG_QRzxLvnY5IUgV872SGCZdTzQ5C5ODskbZOV4EjXV1LCzyH-dLG37TvU1ho81dT2rBT2F-cmabvhGQrHio-5d/s1600/13.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjefwVHW0UeF-BK4thjWqZ8EI59mWq8njAezM8m10vyrUtWYglnTmY3WKG_QRzxLvnY5IUgV872SGCZdTzQ5C5ODskbZOV4EjXV1LCzyH-dLG37TvU1ho81dT2rBT2F-cmabvhGQrHio-5d/s200/13.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_CzL-twJp570A2gUNiNCFg2-mKYc83aPq36gKxs3zZuAywnXpYzW3JiAuuWBvpmh7ZP5am0InVnvSO5SSJh11TUri9HWDDwND-VGCb2ixQpihAXY4XilZTgV6qJNiH-pQukf4XsNNOMTn/s1600/14.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="309" data-original-width="400" height="247" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_CzL-twJp570A2gUNiNCFg2-mKYc83aPq36gKxs3zZuAywnXpYzW3JiAuuWBvpmh7ZP5am0InVnvSO5SSJh11TUri9HWDDwND-VGCb2ixQpihAXY4XilZTgV6qJNiH-pQukf4XsNNOMTn/s320/14.jpg" width="320" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVT7GwLDg75Oqt99vO2jfktFkeXSWferMoQPmZndNz66znWaWBmvX9UJmMafkZjYTJDdkt3MDy3GEIuX3h_bjealtpkYqPz27o2e11_FSev1ROfIeCKuMiKUIjbIhZ0SuaJOmvGVNx3S19/s1600/16.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="677" data-original-width="450" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVT7GwLDg75Oqt99vO2jfktFkeXSWferMoQPmZndNz66znWaWBmvX9UJmMafkZjYTJDdkt3MDy3GEIuX3h_bjealtpkYqPz27o2e11_FSev1ROfIeCKuMiKUIjbIhZ0SuaJOmvGVNx3S19/s640/16.jpg" width="424" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjH-fHtqK8toeDiVOL3He7YpkaQSK7qDBcjGS0cgdGdrp7_n8lSDXHIuE8ess87LxmE0WY3dHSdC2-Jr6H6kh5_mOkaRG5CVCd1ZdFGAC1oYehA1Doqc8W_qD5l0bnfWsstanTvC2t22B64/s1600/18.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="602" data-original-width="400" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjH-fHtqK8toeDiVOL3He7YpkaQSK7qDBcjGS0cgdGdrp7_n8lSDXHIuE8ess87LxmE0WY3dHSdC2-Jr6H6kh5_mOkaRG5CVCd1ZdFGAC1oYehA1Doqc8W_qD5l0bnfWsstanTvC2t22B64/s320/18.jpg" width="212" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFr0iA4CJFO2PO2zkDAvp6CQSRnrx0Ko13wIej4uXmYBm2xayDiXDwVizNFsDgR15YrNNTfGTPy6cZK4R1ro0oystZPqB4_WYvcNuZfcD6s5JInANrJKtaHd3H_WQMGFq4B26uUc0ifNTR/s1600/20.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFr0iA4CJFO2PO2zkDAvp6CQSRnrx0Ko13wIej4uXmYBm2xayDiXDwVizNFsDgR15YrNNTfGTPy6cZK4R1ro0oystZPqB4_WYvcNuZfcD6s5JInANrJKtaHd3H_WQMGFq4B26uUc0ifNTR/s320/20.jpg" width="240" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjijwEZbQOBgZlkgOeHPSET8-kaM6EeJlfpnpZkRZgIcsxqLGjmnPGmX4acRQCv80U9kwurpbxzl7I5oq9YkukasIs2Mwx6HpXPr1qGX3eCm_APUishVYNIDf9Cc19SQxjTVbFgHD7EzZx5/s1600/21.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="382" data-original-width="600" height="406" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjijwEZbQOBgZlkgOeHPSET8-kaM6EeJlfpnpZkRZgIcsxqLGjmnPGmX4acRQCv80U9kwurpbxzl7I5oq9YkukasIs2Mwx6HpXPr1qGX3eCm_APUishVYNIDf9Cc19SQxjTVbFgHD7EzZx5/s640/21.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXLZJikzwyhRAv4qczd6kZzZjymTRQ1ZpNXT8EQXM7Drwlm9b_oLXmVqenCiDRRoj6NN_HsNxHdAjtJaTRthLKY_ykfvK-iSRMFPSaFv4iMdYl3IuGoASkC_ON9K3owtcETbHT6Qa9qH8n/s1600/22.jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="480" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXLZJikzwyhRAv4qczd6kZzZjymTRQ1ZpNXT8EQXM7Drwlm9b_oLXmVqenCiDRRoj6NN_HsNxHdAjtJaTRthLKY_ykfvK-iSRMFPSaFv4iMdYl3IuGoASkC_ON9K3owtcETbHT6Qa9qH8n/s400/22.jpeg" width="300" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCRYYUhjmrNnn6n9AUnF1y-tq2HyWRZo5Qc41k8wOTg0goQv6D-uC9JAvuotz3sgaTnBvBJKW0rfxd2tx12y_X9Df3g25feBa0GVwOM_s0wUWEIjA-4tRhnwhI1IE8xNLzgTTi8vO50IIC/s1600/23.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="840" data-original-width="1120" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCRYYUhjmrNnn6n9AUnF1y-tq2HyWRZo5Qc41k8wOTg0goQv6D-uC9JAvuotz3sgaTnBvBJKW0rfxd2tx12y_X9Df3g25feBa0GVwOM_s0wUWEIjA-4tRhnwhI1IE8xNLzgTTi8vO50IIC/s640/23.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Formele kwesties, zoals het onderzoek van het eigen
artistieke medium, het ontwikkelen van de vorm of een eigen handschrift, staan in
het werk van Jaap Kroneman niet centraal. Abstract is het werk van Jaap
Kroneman evenmin, al kun je het ook weer geen zuivere figuratie noemen, maar
daarover later meer. Jaap Kronemans oeuvre is omvattend en bestaat uit
objecten, afbeeldingen, schilderijen, teksten, grafische uitingen zoals het op
wanden geprojecteerde broeierig- enigmatische woord '<i>girl</i>',
gebeurtenissen die lijken op modepresentaties en optredens achter de piano van
Jaap Kroneman zelf. Kronemans oeuvre is kortom hybride, hoewel er sprake is van
een aantal thema's. Daartoe behoren metselwerk, sporttoestellen, de prop, de
lijn en in het verlengde daarvan de draad en het snoer, de piano en de vleugel.
Er zijn ook eenlingen zoals het altijd veranderende schilderij en het
universumkoekje, een polyester object dat je zowel voor een koekje als een
sterrenhemel zou kunnen aanzien, ook al is het qua schaal net iets te groot
voor een koekje en te klein voor de sterrenhemel. Al die thema's en werken zijn
op verschillende manieren uitgevoerd. De eentoonspiano uit 2006 is keurig en
ambachtelijk geconstrueerd en vormgegeven. De vleugel gemaakt van verkleurd
matrassenschuim, eveneens uit 2006, is daarentegen een vod, hoewel nu juist dat
wellicht het aansprekende is. Je zou in dit kader nog meer kunnen noemen. Neem
bijvoorbeeld de tegenstelling tussen het ambachtelijke houtsnijwerk van
Kronemans afgebrande lucifers en zijn geïmproviseerde, op een stapel
projectstoelen en twee houten schragen rustende 'flipperkast' of zijn
doorzichtige afvalzakken met nagemaakte restmaterialen. De kwestie lijkt me na
deze voorbeelden echter wel duidelijk. Jaap Kronemans oeuvre bestaat uit een
reeks tot vorm gebrachte ideeën of invallen. Die ideeën lijken idiosyncratisch
en paradoxaal. De poëzie van een vleugel, een instrument dat behoort tot de
wereld van de hoge kunst, gemaakt van een geluiddempend materiaal als
matrassenschuim zal niemand ontgaan. Een piano met slechts één snaar, die door
het ontbreken van andere snaren nooit uit de toon kan vallen, lijkt echter een eigenaardige
cerebrale oefening met voor de muziek fnuikende gevolgen. Niettemin zijn het
deze ideeën, hoogst waarschijnlijk in combinatie met wat er toevallig aan
materialen of budget voor handen was, die de vorm van het werk bepaalden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJ39CQsheXIKiRR9Imu3TPCpn0JGKGzffqTvgaijYu-G_dv6kuPPKJ8FBAw34yZOFxZhoHFAo_N3iQtACJuYQUKEHiBbZjHJqFQoiCLF1coyd2OiEIUzR9oZWHA9RtL3YDjNnE_rKwF7_L/s1600/23b.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="234" data-original-width="350" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJ39CQsheXIKiRR9Imu3TPCpn0JGKGzffqTvgaijYu-G_dv6kuPPKJ8FBAw34yZOFxZhoHFAo_N3iQtACJuYQUKEHiBbZjHJqFQoiCLF1coyd2OiEIUzR9oZWHA9RtL3YDjNnE_rKwF7_L/s400/23b.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYukkPAqiDDlIrd403_4DxESDQiJIEoKlZE17EI0FutUmodTEnndGXFP_OkcwqD8E-6voAMZlCDs3V4ywvbJYe75s7xKVZrI_mJIJyaF2Nvvd3-ei63mxDMw0Zj_shpuHS5LkK6qFX_8Cb/s1600/23c.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="330" data-original-width="400" height="264" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYukkPAqiDDlIrd403_4DxESDQiJIEoKlZE17EI0FutUmodTEnndGXFP_OkcwqD8E-6voAMZlCDs3V4ywvbJYe75s7xKVZrI_mJIJyaF2Nvvd3-ei63mxDMw0Zj_shpuHS5LkK6qFX_8Cb/s320/23c.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV2pyhQFXmpjLa_j8GlTels_bCLlv09icBwElUYjW-pf10OanUDA-GwC9qH8tres2CUPgqWCUBnbq4QNL1RIoTYCQcpNyfq26xg5k5MsqeBaHqclmu0rHp5UIfLVXWITmdR_hLZPoicYd9/s1600/23d.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="607" data-original-width="450" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV2pyhQFXmpjLa_j8GlTels_bCLlv09icBwElUYjW-pf10OanUDA-GwC9qH8tres2CUPgqWCUBnbq4QNL1RIoTYCQcpNyfq26xg5k5MsqeBaHqclmu0rHp5UIfLVXWITmdR_hLZPoicYd9/s200/23d.jpg" width="148" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVoLhN-LrKTn3G7lkcVKf-GP-Y9skyhj5CbhAK-4kNl1k0bso7DQGjpMVVzWeql5sIhF8gKJVpX1XfY42eQYo5AprjTGu_bBXfBkOEK4TSuR2AU9ntIknVg_6KEaMoQHRqkHP-iGDMfZ19/s1600/23e.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="637" data-original-width="450" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVoLhN-LrKTn3G7lkcVKf-GP-Y9skyhj5CbhAK-4kNl1k0bso7DQGjpMVVzWeql5sIhF8gKJVpX1XfY42eQYo5AprjTGu_bBXfBkOEK4TSuR2AU9ntIknVg_6KEaMoQHRqkHP-iGDMfZ19/s320/23e.jpg" width="226" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFbhzsR36ljNWmzZJqpn-0H8pKlu-5ueRifHBI1aX1_WMfFQAaOjrMXHHD_d4axc-1VduzZ5CuhQD6BJvP4Pb2GPMOk-vpfO3sCYQIGJcPU5ePR9SB3Y3DDtysf3VwUnikaqsmU4cT0j3Q/s1600/23g.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="432" data-original-width="650" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFbhzsR36ljNWmzZJqpn-0H8pKlu-5ueRifHBI1aX1_WMfFQAaOjrMXHHD_d4axc-1VduzZ5CuhQD6BJvP4Pb2GPMOk-vpfO3sCYQIGJcPU5ePR9SB3Y3DDtysf3VwUnikaqsmU4cT0j3Q/s400/23g.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtYmS_95yE1F3ET-sGxe01L3Yxev0zis8avX5gOv2WYjYDtHfL4pMOxbLzMNklNlg-s2oeQffEcI1nSLhKZzopieiHAp4udZhcL0bbKF773B8qH8Pp_rouYGo8ujWBz5PXpkcKIW36A2a4/s1600/23h.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtYmS_95yE1F3ET-sGxe01L3Yxev0zis8avX5gOv2WYjYDtHfL4pMOxbLzMNklNlg-s2oeQffEcI1nSLhKZzopieiHAp4udZhcL0bbKF773B8qH8Pp_rouYGo8ujWBz5PXpkcKIW36A2a4/s200/23h.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinPkqw2iWUMzm0jCBuvDY0B4UlmfNKSUcNSgYca_uOA9wR8Y9cuql9-yLUsi7HPqedR38qxrxrQyU3lnZuFShAf18z-6ajR3v1xP8Zbk-sh4TxMhuXbWNmNDsVFf5VP-ku38YYa_SiwSp3/s1600/23i.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinPkqw2iWUMzm0jCBuvDY0B4UlmfNKSUcNSgYca_uOA9wR8Y9cuql9-yLUsi7HPqedR38qxrxrQyU3lnZuFShAf18z-6ajR3v1xP8Zbk-sh4TxMhuXbWNmNDsVFf5VP-ku38YYa_SiwSp3/s320/23i.jpg" width="320" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjpHh24x13_oAJ_7F36WHEwZTbjbp5Y5-O-Ca0wl-taLnS6UOUbR_9OELK2yxc3QuWlCr4kmbtbixFl0mUAdV5B4-ukiUZmmAgtFbRsQgDr9nIOT4CkqOJ9obhHkJSQDjfFo2DjqEIv0Lx/s1600/23j.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="711" data-original-width="948" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjpHh24x13_oAJ_7F36WHEwZTbjbp5Y5-O-Ca0wl-taLnS6UOUbR_9OELK2yxc3QuWlCr4kmbtbixFl0mUAdV5B4-ukiUZmmAgtFbRsQgDr9nIOT4CkqOJ9obhHkJSQDjfFo2DjqEIv0Lx/s640/23j.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Op grond van het laatste zou je Jaap Kroneman kunnen
vergelijken met Nederlandse conceptuele kunstenaars uit de jaren zestig en
zeventig als Jan Dibbets, Marinus Boezem, Wim T. Schippers en Ger van Elk. Voor
hen gold immers ook dat het idee de vorm bepaalde. Het lijkt me echter sterk
dat Jaap Kroneman dat al als kind tijdens de uitstapjes van de familie oppikte,
bijvoorbeeld tijdens de solo-expositie van Ger van Elk die eind 1974 en begin
1975 in het Stedelijk Museum Amsterdam plaatsvond.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn1" name="_ednref1" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Een voorkeur voor een conceptuele benadering moet Jaap Kroneman later hebben
ontwikkeld toen hij eind jaren tachtig en begin jaren negentig studeerde aan de
Arnhemse kunstacademie. Door de bepalende rol die gelijkenis, herkenning en
tweeslachtigheid in zijn werk zijn gaan spelen, is Kronemans benadering ook
niet echt te vergelijken met die van de genoemde conceptuele kunstenaars.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Herkennen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Het werk van Jaap Kroneman wordt nog wel eens aangeduid
als installatie, maar dat lijkt niet helemaal juist. Op Kronemans
tentoonstellingen zie je geen formele en hermetische assemblages van materialen
of objecten. Jaap Kroneman maakt tentoonstellingen, arrangementen van objecten
die qua vorm een gelijkenis vertonen met bestaande objecten en daardoor
ogenschijnlijk herkenbaar zijn. De bovengenoemde 'flipperkast' heeft in
materiële en functionele zin echter niets van een daadwerkelijke flipperkast. De
liggende kist is voorzien van een mechanisme en het rode doek waarmee de kist
is bespannen lijkt daardoor te bewegen. Dat suggereert iets van de actie van de
ballen in een daadwerkelijke flipperkast, maar staat er als het om letterlijke
gelijkenis gaat ook ver vanaf. Toch wordt de 'flipperkast' door iedereen als
flipperkast 'herkend' en aangeduid. Een vergelijkbaar object is het
'sporttoestel', dat onderdeel was van de tentoonstelling <i>Over het vastbinden
van meisjes in 2003</i>. Het bestaat uit een dwars op de wand opgehangen
trapleer, een touw en een autoband die als geheel een sportief gebruik
suggereren, dat bij nader inzien toch niet raadzaam lijkt. Treffende objecten
van suggestie, en eveneens exemplarisch voor Kronemans oeuvre, zijn het al
genoemde universumkoekje uit 2006, de 'kapotte TV' die in verschillende andere
tentoonstellingen figureerde, en de reeks door Kroneman sinds een aantal jaren
gemaakte zwart-wit schilderijen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilTVdY-kocU09qh9z2H9hRMV1KQB34KkbKYj9uqmhw4JKqnSVCbzuul5lFOD048a7b3uhK-MhXI3U9aNAIi8DSEyQaKUO0xNl9OlzGhkQz_lc2wimqQUWisN4cldFeLyB0pwUXzNAHe7bs/s1600/24.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="328" data-original-width="400" height="524" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilTVdY-kocU09qh9z2H9hRMV1KQB34KkbKYj9uqmhw4JKqnSVCbzuul5lFOD048a7b3uhK-MhXI3U9aNAIi8DSEyQaKUO0xNl9OlzGhkQz_lc2wimqQUWisN4cldFeLyB0pwUXzNAHe7bs/s640/24.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVuIX7m3K37BWNiyZZhaaPPZ8tWabbs0xs-TnPPpsjkJm5yTqMRfDl21NxAqLV3uvgwoRUunSNCPQMDbS08HbuV5vsGRkUSV3W783MKVX3oPH9Wbp_PHT_rluz72cWxfBqj3FDYe7aFMV/s1600/26.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="266" data-original-width="400" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVuIX7m3K37BWNiyZZhaaPPZ8tWabbs0xs-TnPPpsjkJm5yTqMRfDl21NxAqLV3uvgwoRUunSNCPQMDbS08HbuV5vsGRkUSV3W783MKVX3oPH9Wbp_PHT_rluz72cWxfBqj3FDYe7aFMV/s320/26.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZQGpVm5cL0Ob2hE0S2XbM_WUp8Kge3vwFpaHFdJySxKNVHHet3G7go1w_j5M9OEjBxcNdoe6iaU-F30Xdta5nqpZ-c0ULXLgAw0laB5RcTn_XW3Xnoql2Y09KE1iXwWPvb2JJp_5evE7j/s1600/27.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="331" data-original-width="500" height="419" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZQGpVm5cL0Ob2hE0S2XbM_WUp8Kge3vwFpaHFdJySxKNVHHet3G7go1w_j5M9OEjBxcNdoe6iaU-F30Xdta5nqpZ-c0ULXLgAw0laB5RcTn_XW3Xnoql2Y09KE1iXwWPvb2JJp_5evE7j/s640/27.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjLZkDWtZ3e5NR9Pkkq8Ct6kEY3vvOEdO1R-C-vUgwW9tOk3ny0z8aefpwONdX2UING26B0vVwJPNDKVuI919TtkSvaFXE3Y4po7AhmDNV57LWkn7z8wspnfoafgIrhEZF7BXvq9hNnLcp/s1600/1998+2.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="312" data-original-width="400" height="498" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjLZkDWtZ3e5NR9Pkkq8Ct6kEY3vvOEdO1R-C-vUgwW9tOk3ny0z8aefpwONdX2UING26B0vVwJPNDKVuI919TtkSvaFXE3Y4po7AhmDNV57LWkn7z8wspnfoafgIrhEZF7BXvq9hNnLcp/s640/1998+2.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinFf9fcTenxYFwu4onAhVXtCXgzRSSvNRd9JB7WIH5aLOFiCke8OP4gIn0hZRKPlB522_xlbjuC_r8LSnvIh84QMbUpnGiOnByfWw67CgnnLbhWp9P8eYusZO21cHhnJSMOM6Trasvi3Pw/s1600/28.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinFf9fcTenxYFwu4onAhVXtCXgzRSSvNRd9JB7WIH5aLOFiCke8OP4gIn0hZRKPlB522_xlbjuC_r8LSnvIh84QMbUpnGiOnByfWw67CgnnLbhWp9P8eYusZO21cHhnJSMOM6Trasvi3Pw/s640/28.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixeC5L0GHTMc4ZSZDzZ0_DZhzN7O0S7TjYCQOdjGK07_cjST4KftdjP-Ia0JOHK59o0cZYg9DHBPbekIsu7eAEgIF9WodCjx6tcohQMc7bhyk8RgBZdvUlV884ozi1yd7zb1ohuvljRuY8/s1600/29.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixeC5L0GHTMc4ZSZDzZ0_DZhzN7O0S7TjYCQOdjGK07_cjST4KftdjP-Ia0JOHK59o0cZYg9DHBPbekIsu7eAEgIF9WodCjx6tcohQMc7bhyk8RgBZdvUlV884ozi1yd7zb1ohuvljRuY8/s320/29.jpg" width="240" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdSyVcftYkCMILsVqLQQHnE1u1rZYdl9ojjmAGsrra_3apsqQmd4FlKRSSePNgcl87sJB148LBLZV0_1ozaod3fjc3I2dEJRdPQQg1-j7mBbOVbftliMNs4qYwc6uV-UoZxYGFpweElbhyphenhyphen/s1600/30.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdSyVcftYkCMILsVqLQQHnE1u1rZYdl9ojjmAGsrra_3apsqQmd4FlKRSSePNgcl87sJB148LBLZV0_1ozaod3fjc3I2dEJRdPQQg1-j7mBbOVbftliMNs4qYwc6uV-UoZxYGFpweElbhyphenhyphen/s320/30.jpg" width="240" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8y1To6TnGqpyMi6VxCZQsBKyusZbJLY7T2RcX8KkCuh_6nsKfzt4Hs3zgEiC_MoaKDtYYpOy4JV4TJ7bQZW2roIGwuoNftD0nwJMvnOo9I5XxK7Ce6V8zlY3NhozOtG-ORdTjU4qXQxOx/s1600/31.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8y1To6TnGqpyMi6VxCZQsBKyusZbJLY7T2RcX8KkCuh_6nsKfzt4Hs3zgEiC_MoaKDtYYpOy4JV4TJ7bQZW2roIGwuoNftD0nwJMvnOo9I5XxK7Ce6V8zlY3NhozOtG-ORdTjU4qXQxOx/s400/31.jpg" width="300" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMW4PW6sW-jcZlrA7qnwtI4o14zecHVwA7ovKDyFDoQ8zwZIDqCQZPc8pNU4GVFG94IxYruDG-vZ_icuh-ndW4DZn9RSgV0cj7Za6q0dJZKtwu5JAhr2QF6KbsrFBixGG5nukuLMOp1Y6H/s1600/32.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="853" data-original-width="1224" height="446" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMW4PW6sW-jcZlrA7qnwtI4o14zecHVwA7ovKDyFDoQ8zwZIDqCQZPc8pNU4GVFG94IxYruDG-vZ_icuh-ndW4DZn9RSgV0cj7Za6q0dJZKtwu5JAhr2QF6KbsrFBixGG5nukuLMOp1Y6H/s640/32.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Met zijn zwart-wit schilderijen lijkt Jaap Kroneman een
andere weg in te slaan. Want ogenschijnlijk gaat het hier gewoon om abstracte
schilderijen. Ook dat kun je je evenwel afvragen. Qua vorm hebben de zwart-wit
schilderijen veel weg van de krabbels die mensen gedachteloos maken als ze
bijvoorbeeld telefoneren en een pen in hun handen hebben. Met dat soort
krabbels heeft Kroneman zich uitvoerig beziggehouden. Ik heb hem weleens in een
café reeksen van dat soort krabbels zien zetten in speciaal daarvoor
aangeschafte schriftjes. Om een zwart-witschilderij te maken, gaat Jaap
Kroneman met een kwast met verf voor een wit doek staan en zet dan in één
beweging een lijn op het doek. Die lijn is door de hele gang van zaken
ongelijkmatig en om de schilderachtige, onregelmatige toets van de lijn weg te
werken, maakt Kroneman met een kwastje de lijn overal even breed en gedekt. De
eerste handeling, het zetten van de lijn op het doek, duurt betrekkelijk kort.
De tweede handeling, het bijwerken van de lijn, neemt volgens Kroneman veel
tijd in beslag en is nogal geestdodend. Is het resultaat van deze handelingen
evenwel een abstract schilderij? De zwarte lijn heeft, zoals dat in de
schilderkunst gebruikelijk is, in veel gevallen een centrum van compositie en
strekt zich uit op een vlak dat overal een min of meer gelijke afstand houdt
van de randen van het doek. Net als in de schilderkunst, en de abstracte
schilderkunst niet uitgezonderd, is er sprake van tegen elkaar in werkende
visuele effecten. De doeken lijken in rust en vlak, maar de grillige lijnen
suggereren tegelijkertijd beweging en onrust. Door het gebruik van lijnen van
verschillende breedte is er bovendien een suggestie van diepte. Op grond
hiervan zou je de hierboven gestelde vraag, is dit een abstract schilderij?,
bevestigend kunnen beantwoorden. Maar met evenveel recht kun je op grond van
het maakproces, het ontbreken van kleur en toets beweren dat het hier
uiteindelijk toch gaat om een figuratief schilderij, de afbeelding van een
krabbel, of om een krabbel zonder meer.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Twee verzamelingen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">In nog een ander opzicht is er in het werk van Jaap
Kroneman sprake van tweeslachtigheid. Ieder apart genomen, los van de context
van de tentoonstellingen waarin Jaap Kroneman ze presenteert, hebben zijn
objecten niet onmiddellijk iets weg van kunstwerken. Kronemans eentoonspiano kun
je in gedachten plaatsen in een rariteitenkabinet. Zijn afgebrande lucifers kun
je een denkbeeldige plek toebedenken in het Arnhemse Openluchtmuseum en zijn
van spiegelplaat gemetselde muurtje in een winkel voor bouwmaterialen. De
'flipperkast' lijkt verwant aan de denkbeeldige trein of vliegtuig zoals
spelende kinderen die bouwen met wat in huis aan meubels en andere spullen voor
handen is. Kronemans objecten zijn kortom iets dubieus. Zonder uitzondering kun
je betwijfelen of ze wel iets met de wereld van de kunst te maken hebben, want
je treft in deze objecten een vorm van figuratie aan die eigen is aan objecten
in de wereld van de niet-kunst. Toch is het werk van Jaap Kroneman, zelfs door
hen die er een hekel aan hebben, nooit aangezien voor iets anders dan
hedendaagse kunst. Dat moet te maken hebben met de ruimhartige bereidheid van
de kunstliefhebber om datgene wat als kunst in een museale of vergelijkbare
ruimte wordt gepresenteerd, als zodanig serieus te nemen. Beeldende kunst is
sinds de jaren zestig van de vorige eeuw een kwestie van context en consensus;
in de kunsttheoretische literatuur is daar al meer dan eens op gewezen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn2" name="_ednref2" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Uiterlijke kenmerken, ambachtelijke kwaliteit of artistieke zeggingskracht zijn
geen aanwijzingen meer voor het onderscheiden van kunst en niet-kunst. Alles
kan kunst zijn, als het maar als zodanig wordt gepresenteerd in een museum of
een daaraan verwante ruimte of context, en als kunst wordt erkend door de
kunstwereld.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJoka1sm_fUg7_CrDvasZo2p5W6uUdrProu5g3okJV8BXGe2l19JE00WGP8aag13Goi1wx-01kw-TBG5avYMTm0v5ODjL-3Hg3g4ufMsKOPbmsl4agHdgpt_8hh_B6Z-aGlfI68Xv6Qx89/s1600/33.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1100" data-original-width="1600" height="137" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJoka1sm_fUg7_CrDvasZo2p5W6uUdrProu5g3okJV8BXGe2l19JE00WGP8aag13Goi1wx-01kw-TBG5avYMTm0v5ODjL-3Hg3g4ufMsKOPbmsl4agHdgpt_8hh_B6Z-aGlfI68Xv6Qx89/s200/33.jpg" width="200" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgrmiDiLUH_RvJ8DGK4lQAtDGa9ddgx0Bqm-Zw7whcHBCrwLv9VRIIfXByPYDV7teYmYDqywipW_j7ajwRl038PO3jYmYy58Hel7wUG-xtP-YNuzwk4JpfzlCPR6Hd8Xbuitc4ZcQPf_8v/s1600/34.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="747" data-original-width="1120" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgrmiDiLUH_RvJ8DGK4lQAtDGa9ddgx0Bqm-Zw7whcHBCrwLv9VRIIfXByPYDV7teYmYDqywipW_j7ajwRl038PO3jYmYy58Hel7wUG-xtP-YNuzwk4JpfzlCPR6Hd8Xbuitc4ZcQPf_8v/s320/34.jpg" width="320" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIR__hLr84eQizyQTWDwJYUe-JV_lyrhS_RgGHEk_xI4hONDqnBBY4ZbN-quz38-asHceZXAudVIUzIYaCy79_OJ2WaeMy5CL1TaRsFHjnC8JSc5lGm0MBoykQptXnPCu9HyYz5QTmACbe/s1600/35.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="261" data-original-width="400" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIR__hLr84eQizyQTWDwJYUe-JV_lyrhS_RgGHEk_xI4hONDqnBBY4ZbN-quz38-asHceZXAudVIUzIYaCy79_OJ2WaeMy5CL1TaRsFHjnC8JSc5lGm0MBoykQptXnPCu9HyYz5QTmACbe/s400/35.jpg" width="400" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicNFYGtZC8PJ7eRsIUMQwUimD5FixADIBpudHVRSibTQn1-AJ0SDoXQBz6gfiizMsfbm77JIei8v9vrlmD_5iLBbLByUwCMw_lVW5cvbyu3Cng0MXalcemujYM-1u4kkp_CXXKYi0kUWEQ/s1600/zzz+Gustave+Courbet+De+golf+1869.png" style="clear: left; display: inline; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="723" data-original-width="1043" height="442" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicNFYGtZC8PJ7eRsIUMQwUimD5FixADIBpudHVRSibTQn1-AJ0SDoXQBz6gfiizMsfbm77JIei8v9vrlmD_5iLBbLByUwCMw_lVW5cvbyu3Cng0MXalcemujYM-1u4kkp_CXXKYi0kUWEQ/s640/zzz+Gustave+Courbet+De+golf+1869.png" width="640" /></a><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Op deze omstandigheid borduurt Jaap Kroneman verder door
in te spelen op de wisselwerking tussen subject, object en context. Er is
immers zoiets als de menselijke neiging om subjectieve oordelen te vellen op
grond van vormovereenkomsten, om de invloed van de context op zulke oordelen te
negeren en ze ook nog eens als objectieve eigenschappen toe te schrijven aan
objecten. Wat Kronemans werk verduidelijkt, is dat we objecten op grond van
vormovereenkomst kunnen aanzien voor zaken die ze niet zijn uit de wereld van
de niet-kunst, en ze tegelijkertijd, door hun opstelling in een aan kunst
gerelateerde omgeving, kunnen zien als kunst. De
esthetische ervaring berust met andere woorden op het vermogen om iets
gelijktijdig aan te zien voor iets anders uit twee elkaar ogenschijnlijk
uitsluitende verzamelingen, kunst en niet-kunst, en het kritische ongeloof
daarover tijdelijk uit te stellen. In die zin verschilt Jaap Kronemans 'flipperkast'
niet van Gustave Courbets van omstreeks 1869 daterende schilderij <i>De golf</i>
in het centraal Museum in Utrecht, om dit mooie en aangrijpende schilderij nu
maar eens als voorbeeld te nemen. Ik neem aan dat mensen de geschilderde golf
op het schilderij van Courbet aanzien voor een golf en onder de indruk zullen
zijn van het geweld dat Courbet weet te suggereren. Courbet lijkt met de
voornamelijk witte plak verf rechts een beetje uitgeschoten. Opmerkelijk genoeg
wordt de suggestie van schuimend geweld door de chaotische verfkoek geenszins teniet
gedaan, maar eerder versterkt. Hoewel niemand voor dit schilderij achteruit zal
deinzen om zijn of haar schoenen droog te houden, is het hoogst suggestief. Ook
al besef je voortdurend dat het om een schilderij gaat, in het bekijken ervan
lost het schilderij als medium (dat wil zeggen als een op een raam gespannen
doek met verf) als het ware op in het kijken. Om het schilderij te zien moet je
het object en de schilderkunstige kwaliteit van dat object negeren en dat gaat
dankzij diezelfde schilderkunstige kwaliteit ogenschijnlijk vanzelf. Wat Jaap
Kronemans 'flipperkast' onderscheidt van Courbets <i>De golf</i>, is dat je het
op twee schragen en een stapel projectstoelen rustende bouwsel aan kunt zien
voor een flipperkast, maar dat deze interpretatie al bij de eerste blik
twijfelachtig is. Er is ogenblikkelijk evenveel vóór als tégen te bedenken. Het
bouwsel als medium lost niet op in het kijken. Het medium blijft aanwezig als
een niet echt te duiden of weg te redeneren element dat de waarneming domineert
en zijn bestaansrecht opeist. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGBGsIkA4GRP8Gl73vncOwg8EAP6zuMbVP7w9GxwtrOXr15ePrpKwxgNJcSMgBVAapneFLNljTTXw3CW8nqoO2ziTjiIF9-0ufwsodjvfYiTOhEl6501oiCwhjeGjvYjfEjzcI1mtPVFH-/s1600/46.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGBGsIkA4GRP8Gl73vncOwg8EAP6zuMbVP7w9GxwtrOXr15ePrpKwxgNJcSMgBVAapneFLNljTTXw3CW8nqoO2ziTjiIF9-0ufwsodjvfYiTOhEl6501oiCwhjeGjvYjfEjzcI1mtPVFH-/s320/46.jpg" width="240" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAiiRIjcsypnIT8RWlJm8HzIWB1JC5CwZxymU2CBAeEMGjCHNaepnDxM80LQB2pzNFXlD3NNhDtiBGILhe-f-_b_IwfQeWMQpVbHxi3MX-SUmk0RwMiLrkfVOMpCoPxvUMsyr2u2VcUGcI/s1600/47.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAiiRIjcsypnIT8RWlJm8HzIWB1JC5CwZxymU2CBAeEMGjCHNaepnDxM80LQB2pzNFXlD3NNhDtiBGILhe-f-_b_IwfQeWMQpVbHxi3MX-SUmk0RwMiLrkfVOMpCoPxvUMsyr2u2VcUGcI/s320/47.jpg" width="240" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS4OT7rF4EYZrLB04boMLbPEBhwh7YL-yQuL9Dg_JS338bU6GKi0FEoXfVgSpV4U95EEGtxfRERIStUQqRHw00YEl_0qsfQ1Z84jWQSKJCTTUPMQ-_fw0_uMAZ2YVgioWqrj8jyFszQYPm/s1600/48.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS4OT7rF4EYZrLB04boMLbPEBhwh7YL-yQuL9Dg_JS338bU6GKi0FEoXfVgSpV4U95EEGtxfRERIStUQqRHw00YEl_0qsfQ1Z84jWQSKJCTTUPMQ-_fw0_uMAZ2YVgioWqrj8jyFszQYPm/s320/48.jpg" width="240" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8hbkioLqIlJdeGbU4f77_2tHWFQVDwk3xn_MOyuXDwyBWGy2QFv1yz61ufSGcEpLMXJmolsurDPRfAYNvwZTyBrez2BUgc9H2ussbatgo2o_gL53ovVDDzLb_IBy-r0HXvtc4Tnc93Zvg/s1600/49.jpg" style="clear: left; display: inline; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="713" data-original-width="500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8hbkioLqIlJdeGbU4f77_2tHWFQVDwk3xn_MOyuXDwyBWGy2QFv1yz61ufSGcEpLMXJmolsurDPRfAYNvwZTyBrez2BUgc9H2ussbatgo2o_gL53ovVDDzLb_IBy-r0HXvtc4Tnc93Zvg/s320/49.jpg" width="224" /></a><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Dat Jaap Kroneman geïnteresseerd is in herkennen,
vereenzelvigen en interpreteren – zaken waar we ons vermogen om met elkaar te
spreken en te lezen aan danken - en ook in miskennen en vergissen, is nu
hopelijk wel duidelijk. Die belangstelling spreekt ook uit een boekje dat Jaap
Kroneman ooit schreef met Ton Verstegen over twee bomen in het Arnhemse
stadscentrum.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn3" name="_ednref3" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Verder heeft Jaap Kroneman er weinig over gezegd of geschreven. Zijn werk
knoopt ogenschijnlijk aan bij filosofische en kunsttheoretische kwesties met
een lange en eerbiedwaardige voorgeschiedenis, maar Kroneman zelf lijkt niet
dol op theorie en op het toelichten van zijn werk. In een van de weinige
interviews die Kroneman ooit gaf, wordt gevraagd naar de betekenis van zijn
werk. Daarop antwoordt Kroneman dat hij moeite heeft met het begrip betekenis.
Wat betekent iets, als het om beeld gaat?<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn4" name="_ednref4" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Macht<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Je kunt je afvragen of het Jaap Kronemans bedoeling was
om met zijn werk uit te komen bij analytische kwesties toen hij eind jaren
tachtig ging studeren aan de kunstacademie in Arnhem. Naar eigen zeggen, begon
Jaap Kroneman als student met het lezen van <i>De man zonder eigenschappen</i>
van Robert Musil en las hij het lijvige, nooit voltooide meesterwerk uit tot en
met de laatste hoofdstukken die niet meer zijn dan onuitgewerkte schetsen.
Gevraagd waarom hij dat deed, antwoordde Kroneman dat hij wilde weten 'hoe de
wereld precies in elkaar zat'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn5" name="_ednref5" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Uit die woorden spreekt een verlangen naar kunst die meer is dan wat wij erop
projecteren. Jaap Kroneman moet er echter achter zijn gekomen dat wat je kunt
doen met beeldende kunst niet onbeperkt is. Ik neem ook aan dat hij er niet op
theoretische gronden, maar door te experimenteren achter kwam dat
schijnfiguratie mogelijkheden bood om aan de beeldende kunst iets toe te
voegen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlQc_L6kFGgOmV-hvCBaf7UujZ6cQmc7ukixagxIl_g1LPsaTmhKSysVj6Dz0jOJcsnrFnAm68FgQwJ9kdiGhtr1xAz0rieoUxVBr-VwNFUpC9hu_eP6iDBrH-pyNJFmKhAi0Zu8XRD9Zy/s1600/2006+4.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="297" data-original-width="450" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlQc_L6kFGgOmV-hvCBaf7UujZ6cQmc7ukixagxIl_g1LPsaTmhKSysVj6Dz0jOJcsnrFnAm68FgQwJ9kdiGhtr1xAz0rieoUxVBr-VwNFUpC9hu_eP6iDBrH-pyNJFmKhAi0Zu8XRD9Zy/s640/2006+4.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jaap Kronemans oeuvre bestaat zoals gezegd uit van alles
en nog wat, maar in mijn ogen is het schikken en etaleren hiervan in
tentoonstellingen een minstens zo belangrijk werk op zich. Door de
tentoonstellingen worden de eigenaardigheden van Kronemans werk - het
zorgvuldig in elkaar geflanste, het met voorbedachten rade geïmproviseerde en
de hybride onbepaaldheid - verrassende kwaliteiten. Hoewel die kwaliteiten
sinds de jaren negentig in stedelijke omgevingen steeds meer ontbreken, lijkt
het Jaap Kroneman niet te doen om een vorm van architectuurkritiek, zoals die
wel aan andere kunstenaars wordt toegeschreven.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn6" name="_ednref6" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Kronemans gebruik van schijnfiguratie dwarsboomt interpretatie. Dat kan ook
niet anders dan de bedoeling zijn en komt ongetwijfeld voort uit de door veel
kunstenaars gekoesterde ijdele hoop om te ontsnappen aan betekenis en theorie.
Die dringen zich immers telkens hinderlijk op als zaken waarom het eigenlijk
zou gaan en benemen daarmee het zicht op het werk zelf. De door schijnfiguratie
gedwarsboomde kunstliefhebber moet zijn oordelen uitstellen. De in Kronemans
tentoonstellingen gearrangeerde objecten en gebeurtenissen zijn niet eenduidig
te omschrijven als autonome sculptuur of installatie, niet als performance, niet
als schilderkunst of afbeelding, niet als niet-kunst en ook niet zomaar als
kunst. Op het eerste gezicht gaat het in de hybride uitstallingen alle kanten
op. Niettemin vertoont het uitgestalde een duidelijke samenhang en getuigt het van
een smaak die op z'n minst interessant is, hoewel je op beide, samenhang en
smaak, niet zomaar je vinger kunt leggen. Dat schept een verhouding waarin je
als toeschouwer niet langer door duiding de in de tentoonstelling gearrangeerde
objecten hun betekenis en plaats wijst en de touwtjes in handen hebt. De
objecten oefenen macht uit over jou. Ze nemen je in beslag en wekken de indruk
dat al het andere er niet meer toe doet en zij van alles de maat zijn. Dat wekt
bij sommige mensen ongetwijfeld ergernis, maar wie dat niet voelt, zal het werk
van Jaap Kroneman wellicht ondergaan als een aansporing. Volgens Theodor Adorno
is het kunstwerk per definitie een raadsel. Het suggereert iets te zeggen wat
het in dezelfde adem verbergt.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn7" name="_ednref7" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Hier had Theodor Adorno ongetwijfeld een helder moment van inzicht, maar hij
had er nog iets aan toe moeten voegen. Het kunstwerk dat er toe doet, is in de
eerste plaats een dictaat dat we onszelf opleggen door het toe te schrijven aan
het kunstwerk, een opdracht, een opwekking om alles overboord te zetten en een
nieuwe, schrandere, bij het kunstwerk passende smaak te ontwikkelen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Spelbederf<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">In het bovenstaande is voorbijgegaan aan de onmiskenbare
psychologische dimensie van het spel in Kronemans oeuvre, belichaamd door de
piano en de vleugel enerzijds en de sport- en spelobjecten anderzijds. Dat
gebeurde met opzet. In muziek en sport gaat het om lust en ontlading, om
directe emoties en stemmingen en niet om betekenis. Beide, muziek en sport,
schenken troost en bezieling en worden door psychologen in verband gebracht met
de lustbeleving en de drifthuishouding van het kind in de eerste maanden na de
geboorte.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn8" name="_ednref8" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Muziek, en in het verlengde daarvan de dichterlijke taal, drijft aldus voort en
roept lustgevoelens en energieën wakker die in een vroeg en voortalig stadium
worden aangemaakt door de kraaiende, nog niet van zijn eigen ik bewuste
zuigeling. De dichter keert echter net zo min als de muzikant of de sportman
simpelweg terug naar een kinderlijk stadium. Het kinderlijke spelvermogen en de
kinderlijke energie worden in de opvoeding verder ontwikkeld door ze te
onderwerpen aan de collectief ontwikkelde regels van de volwassenen. Dat de omvorming van
het kind met zijn unieke en kwetsbare gaven tot volwassen individu en de
inpassing van het individu in het collectief niet onproblematisch zijn, maar de
bodem vormen van onbehagen, werd in de psychologie al meer dan eens aangestipt.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_edn9" name="_ednref9" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Iets van dat onbehagen spreekt ook uit Jaap Kronemans werk. Zijn
sporttoestellen en spelinstallaties zijn stuk voor stuk onbruikbaar alsof Kroneman
het spel zeer bewust heeft willen onttrekken aan de dwang van door de
buitenwereld opgelegde regels. Sluit dit aan bij Kronemans aantoonbare neiging
om zijn werk te vrijwaren van interpretatie en schuilt daarachter dan weer een
verlangen naar een soevereine ongebondenheid, een vrijheid los van alles? Het
lijkt me aannemelijk. Niemand kan zich evenwel straffeloos, zonder kwetsingen
en zelfbedrog onttrekken aan de gevestigde orde. Kronemans oeuvre draagt de
sporen van geweld, puberale broeierigheid, eigenzinnig spelbederf en
narcistische slonzigheid. In psychologisch opzicht is het werk van Jaap
Kroneman vol van vruchtbare tegenstrijdigheden. Je zou de wens kunnen hebben om
de complexiteit ervan te ontrafelen, maar het lijkt me beter om er hier aan te
herinneren en het daarbij te laten. Om haar te ontrafelen zou je je immers op
het gladde ijs van de psychologische duiding moeten begeven, met alle
onvermijdelijke uitglijders van dien.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span></div>
<div>
<!--[if !supportEndnotes]--><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background-color: white; font-size: 15.4px;">Jaap Kron</span><span style="background-color: white; font-size: 15.4px;">eman wordt vertegenwoordigd door <a href="http://www.galerievangelder.com/artists/kroneman.html" style="color: red; text-decoration-line: none;">Galerie Van Gelder Amsterdam</a></span>
</span><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span>
<br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="edn1">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref1" name="_edn1" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Tentoonstellingscatalogus Stedelijk Museum Amsterdam nr. 569, Ger van Elk
15.11.1974-8.1.1975, Amsterdam 1974.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn2">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref2" name="_edn2" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Arthur Danto, <i>The Philosophical Disenfranchisement of Art</i>, New York
1986; Boris Groys, <i>Logik der Sammlung am Ende des musealen Zeitalters,</i>
München 1997; Camiel van Winkel, <i>Moderne leegte: over kunst en openbaarheid</i>,
Nijmegen 1999.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn3">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref3" name="_edn3" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Ton Verstegen en Jaap Kroneman, <i>Een boom is van hout (tenzij anders vermeld)
/ Bomen bijvoorbeeld</i>, Arnhem 2005.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn4">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref4" name="_edn4" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Interview met Jaap Kroneman, 2016, <i>Oogmerk</i>: een serie Gelderse
kunstenaarsportretten, Vimeo: <a href="https://vimeo.com/179877204">https://vimeo.com/179877204</a>,
geraadpleegd 31 03 2020.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn5">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref5" name="_edn5" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Een gesprek dat ergens in 2004 moet hebben plaatsgevonden.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn6">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref6" name="_edn6" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Zie bijvoorbeeld over het werk van kunstenaar Manfred Pernice een artikel van
Rahma Khazam, 'Manfred Pernice', <i>Frieze</i> (2014) 162, online versie <a href="https://frieze.com/article/manfred-pernice-0">https://frieze.com/article/manfred-pernice-0</a>,
geraadpleegd 31 03 2020.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn7">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref7" name="_edn7" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Theodore Adorno, <i>Ästehtische Theorie</i> (6 Auflage), Frankfurt am Main
2016, blz. 182: 'Das Kunstwerke etwas sagen und mit dem gleichen Atemzug es
verbergen, nennt den Rätselcharakter unterm Aspekt der Sprache.'<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn8">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref8" name="_edn8" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Zie bijvoorbeeld de bespreking van het werk van Julia Kristeva in Marga van
Mechelen, <i>Vorm en betekening. Kunstgeschiedenis, semiotiek, semanalyse</i>, Amsterdam
1993, pp 236-242. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn9">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/JK/JK%202/Gelijkenis%2028%2004%202020.docx#_ednref9" name="_edn9" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Sigmund Freud, <i>Das Unbehagen in der Kultur</i>, Wenen 1930.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-64072946064316311242020-04-28T21:34:00.002+02:002020-04-28T21:34:49.513+02:00A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><b>REGISTER</b></span><br />
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">A</span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Amstel, Danni, van</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html">Andeweg, Juliaan</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/broken-toaster-records-hoe-ver-kunnen_20.html">André, Ide</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/12/arash-fakhim-en-ide-andre-ploegen.html#more">André, Ide</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/09/art-basel-2014_4.html">Art Basel</a></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/07/anouk-mastenbroek-en-alphons-ter-avest.html">Avest, Alphons, ter</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">B</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></span></div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Balka, Miroslaw <a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/09/miroslaw-balka-miroslaw-balka-is-not.html" style="color: red;">English</a></span><br />
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/09/miroslaw-balka-mirolaw-balka-is-niet.html"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Balka, Miroslaw Nederlands</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/12/waaiers-van-betekenis.html#more">Balka, Miroslaw</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/subcultuur.html">8Bahn</a></span></div>
<div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/aafke-bennema-een-gat-maken-waar-iets.html">Bennema, Aafke</a></span><br />
<a href="http://www.o-p-a.nl/blog/duitsland-deskundige-designers-michiel-keuper"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Benthum, Francisco, van</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/04/joseph-beuys-in-museum-kurhaus-kleve_20.html#more">Beuys, Joseph</a></span><br />
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/joseph-beuys-in-arnhem-1.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Beuys, Joseph</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/12/ron-manheim-jospeh-beuys-was-en-is-van.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Beuys, Joseph</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html">Bezemer, Lola</a></span><br />
<a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/08/sjors-bindels-in-museum-van-bommel-van.html"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bindels, Sjors</span></a></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/07/kunst-kunst-kantoor-kunst-opnieuw.html">Blommestijn, Frank</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/07/marie-julia-bollansee-handelingen-als_26.html">Bollansée, Marie Julia</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/joseph-beuys-in-arnhem-1.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Brand, Jan</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><span style="background-color: white; text-align: justify;">Breukers, </span><span style="background-color: white; text-align: justify;">Katrein</span></span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/alleen-tentoonstellen-vind-ik-wat.html">Broekstra, Jan</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/broken-toaster-records-hoe-ver-kunnen_20.html">Broken Toaster Records</a></span><br />
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">C</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/subcultuur.html">Camping Comfort Zone</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/02/ronald-cornelissen-ik-verkoop-niks_14.html">Cornelissen, Ronald</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/03/ronald-cornelissen-i-have-nothing-to.html">Cornelissen, Ronald English</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
</span>
</span><br />
<a name='more'></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">D</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/subcultuur.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Dagschotel</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/marcel-doorduin-de-grote-schoonmaak.html">Doorduin, Marcel</a></span></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html">Doornum, Jonathan, van</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">E</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/06/paul-van-der-eerden-formalisme-scepsis.html#more">Eerden, Paul, van der</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Eikelboom, Bob</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/03/hans-eijkelboom-sao-paulo.html">Eikelboom, Hans</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/alfred-eikelenboom-utopische-modellen.html">Eikelenboom, Alfred</a></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2018/10/marc-van-elburg-in-motel.html">Elburg, Marc, van</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/emanuel-engelen-waar-is-mijn-vrije-wil.html">Engelen, Emanuel</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2018/01/liedewij-van-eijk-en-daniel-pizamiglio.html">Eijk, Liedewij, van</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/09/ricardo-van-eyk-toe-eigenen.html">Eyk, Ricardo, van</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"></span></div>
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">F</span><br />
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/09/arash-fakhim-wat-als_17.html">Fakhim, Arash</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/12/arash-fakhim-en-ide-andre-ploegen.html#more">Fakhim Arash</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/11/extra-fiac-parijs-kijken-tot-je-niets.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">FIAC 2012</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/claus-fottinger-onkel-rudi-kun-je-niet.html">Föttinger, Claus</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">G</span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Gertenbach, Marije</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Groen, Marjolein, de</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Groot Zevert, Rob</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">H</span><br />
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/07/willem-de-haan-humor-waardering-en.html">Haan, Willem, de</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/07/ineke-hans-dingen-waar-niets-aan-te.html">Hans, Ineke</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Hans, Ineke</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/02/marten-hendriks-vorm-is-eerder-een.html">Hendriks, Marten</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/11/rosemin-hendriks-in-het-tekenen-naar_8.html">Hendriks, Rosemin</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/05/de-bemiddelende-ontwerper.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Hogeschool Arnhem Nijmegen</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/10/bas-van-den-hurk-stomtoevallig-en_28.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Hurk, Bas, van den</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">I</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/05/de-bemiddelende-ontwerper.html">Industrieel Product Ontwerpen</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">J</span><br />
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2018/10/jeroen-jongeleen-beeldenparkpresikhaaf.html">Jongeleen, Jeroen</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/02/hans-jungerius-ontginning-vanuit-de.html">Jungerius, Hans</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">K</span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://www.o-p-a.nl/blog/duitsland-deskundige-designers-michiel-keuper" style="background-color: white; line-height: 22px;"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Michiel Keuper</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://www.o-p-a.nl/blog/duitsland-deskundige-designers-michiel-keuper">KEUPR/vanBENTM</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/11/fransje-killaars-onbenoembaar-maar-wel.html">Killaars, Fransje</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/08/klaas-kloosterboer-ik-ben-niet-de-baas_4467.html">Kloosterboer, Klaas</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/02/bas-kools-hoe-kun-je-beter-samenleven.html">Kools, Bas</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/ype-koopmans-onze-plaats-hernemen.html">Koopmans, Ype</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/mirjam-kuitenbrouwer-de-camera-als-huis.html">Kuitenbrouwer, Mirjam</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/thor-ter-kulve-ontheemde-plekken.html">Kulve, Thor, ter</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/07/kunst-kunst-kantoor-kunst-opnieuw.html">Kunst Kunst Kantoor</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/10/bram-kuypers-oefeningen-in-tederheid.html">Kuypers, Bram</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/03/kuypers-de-neef-in-presikhaaf.html">Kuypers, Bram </a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/wat-wij-maken-doet-niemand-ons-na.html">Kwakkel, Erik Jan</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">L</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/uitleggen-en-voordoen.html">Lam, Egert-Jan</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/11/extra-fiac-parijs-kijken-tot-je-niets.html">Levels, Marlies</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Leeuwen, Marie, van</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Leeuwerink, Tyas</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/sander-luske-eten-vormgeving-en.html">Luske, Sander</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2018/05/marius-lut-een-schilderij-kun-je-zien_7.html">Lut, Marius</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">M</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/12/ron-manheim-jospeh-beuys-was-en-is-van.html">Manheim, Ron</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/07/anouk-mastenbroek-en-alphons-ter-avest.html">Mastenbroek, Anouk</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/broken-toaster-records-hoe-ver-kunnen_20.html"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Moll, Kasper, van</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/tussen-arnhem-en-londen.html">Mulder, Pascal</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">N</span><br />
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.com/2019/03/kuypers-de-neef-in-presikhaaf.html">Neef, Lennart, de</a></span><br />
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">O</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Oonk, Maud</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Oorthuizen, Sanne</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/uitleggen-en-voordoen.html">Oosterhoff, Jorine</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/01/mark-van-overeem-ik-ben-nog-lang-niet.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Overeem, Mark, van</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">P</span><br />
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2018/01/liedewij-van-eijk-en-daniel-pizamiglio.html">Pizamiglio, Daniel</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/subcultuur.html">PopupKlup</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">R</span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><span style="background-color: white; text-align: justify;">Rahimitabar, </span><span style="background-color: white; text-align: justify;">Mohadeseh</span><span style="background-color: white; text-align: justify;"> </span></span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/01/subcultuur.html">Rave Train</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/nieuwe-garde-hoe-gebruiken-jonge.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Reckman, Iede</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/01/thomas-rentmeister-throwing-sand-in.html">Rentmeister, Thomas English</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/01/thomas-rentmesietr-sand-ins-getriebe.html">Rentmeister, Thomas Deutsch</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/01/thomas-rentmesietr-zand-in-de-raderen.html">Rentmeister, Thomas Nederlands</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/maarten-de-reus-we-hebben-elkaar-daar.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Reus, Maarten, de</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/07/sascha-van-riel-open-repetitie-op-de.html">Riel, Sascha, van</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/wouter-van-riessen-in-los-angeles_19.html">Riessen, Wouter, van</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">S</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/roland-schimmelvakantie-in-eigen.html">Schimmel, Roland</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2013/05/martijn-schuppers-vooruitgang-in-de.html">Schuppers, Martijn</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/11/broken-toaster-records-hoe-ver-kunnen_20.html">Slof, Jelle</a></span><br />
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/05/jelle-slof-ik-ben-er-taai-genoeg-voor.html"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Slof, Jelle</span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/03/nijmegen-cucumber-temple.html#more"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Spons, Maarten</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/03/joost-van-der-steen-de-tijdschriften.html">Steen, Joost, van der</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/anan-striker-ik-probeer-zoveel-mogelijk.html">Striker, Anan</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/07/frans-sturkenboom-van-een-modernisme.html">Sturkenboom, Frans</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">T</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2011/12/simon-van-til-fotograferen-als-bijzaak.html">Til, Simon, van</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2014/04/joost-van-den-toorn-geen-kind-van-de.html">Toorn, Joost, van den</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2015/11/sjoerd-van-tuinen-manierisme-en-het.html">Tuinen, Sjoerd, van</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">V</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/03/levi-van-veluw-controle.html">Veluw, Levi, van</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Voerman, Rob</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">W</span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/01/dj-walnoot-doorstoten-naar-de-massa.html">Walnoot, D.J.</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://peternijenhuis.blogspot.nl/2017/10/walraven-hoe-verkoop-ik-een-lokale.html">Walraven, Hans</a></span><br />
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/07/kunst-kunst-kantoor-kunst-opnieuw.html"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Werf, Michiel, van der</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2016/03/is-het-maken-verzamelen-en.html"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">Westen, Mirjam</span></a></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span lang="EN-US" style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2012/02/flos-wildschut-mensen-prikkelen-met.html">Wildschut, Flos</a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://peternijenhuis.blogspot.nl/2018/03/camiel-van-winkel-mij-interesseert-de.html">Winkel, Camiel, van</a></span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-92144268257513555112020-01-25T11:27:00.000+01:002020-04-17T13:30:45.713+02:00DE ONUITSTAANBARE JAAP KRONEMAN IN COLLECTIE DE GROEN<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDaWoJvIigUldkrHs94QDu1Jx9cUwgT38o-K6TosU8t-LHixJT4mvwU0T00qqV6pJ3N2_9mDqrMg4JV6D3yGuqGj8rOBIaV3npVUsUlnrxShX0XTjYSLQafPlhT08amq6GQpYzdPatr1_t/s1600/20200118_141305.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDaWoJvIigUldkrHs94QDu1Jx9cUwgT38o-K6TosU8t-LHixJT4mvwU0T00qqV6pJ3N2_9mDqrMg4JV6D3yGuqGj8rOBIaV3npVUsUlnrxShX0XTjYSLQafPlhT08amq6GQpYzdPatr1_t/s640/20200118_141305.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-size: x-small;"><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: recensie tentoonstelling</span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Jaap Kronenman </span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Monkey on a donkey paintings on the wall</i></span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, tot en met 3 mei 2020 in Collectie De Groen Arnhem / Auteur: Peter Nijenhuis 25 januari 2020</span></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er hing op vrijdag 17 januari 2020 – de dag van de
opening van Jaap Kronemans tentoonstelling in Collectie De Groen – nogal wat
vocht in de lucht. Tegen een uur of vijf in de namiddag waren aan de horizon de
wolken richting aarde gezakt. De grote grijze wattenmuur werd aan de bovenrand rood
beschenen door de ondergaande zon. In de schemering leken de bomen van park
Presikhaaf plat als drukwerk en het mat rode fietspad oogde glanzend zwart. Boven
de Gelderse hoofdstad was sprake van een feeërieke atmosferische constellatie. Ergens
in mij sloeg een hamertje een grondtoon van verwachting aan. Een betere
gestemdheid voor de tentoonstelling van Jaap Kroneman verderop, in de
binnenstad, was er denk ik niet. Maar was dat genoeg om de betekenis ervan
deelachtig te worden?</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het was druk in de tentoonstellingsruimtes van Collectie
De Groen. In het openingswoord van Peter Jordaan, waarvoor ik te laat was, maar
dat was na te lezen in een gratis uitgereikte folder, werden de doeken van Jaap
Kroneman omschreven als werken zonder 'voorstelling en betekenis'. Dat is nogal
een uitspraak. Hoe moet je je dat voorstellen en waar zou het in het geval van
de tentoongestelde vijftien, uitsluitend in zwart en wit uitgevoerde doeken, in
kunnen schuilen?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Procedé</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het procedé achter het tentoongestelde werk lijkt af te
leiden uit de doeken zelf. Het uitgangspunt ervan is de krabbel, zoals mensen
die maken tijdens een telefoongesprek als ze toevallig een pen vasthebben en er
een stuk papier of de marge van een krant voor handen is. Kroneman maakt
dergelijke kleine motorische uitbarstingen met opzet. Dat heb ik hem zelf ooit
jaren geleden in een café vol overgave zien doen in een schriftje en gezegd
wordt dat hij er tegenwoordig een computer voor gebruikt. Ik neem aan dat hij
bepaalde krabbels selecteert en vervolgens gebruikt voor afbeelding op schildersdoek.
Dat afbeelden kan niet anders worden gezien dan als een gekunstelde procedure. Zo
te zien aan de niet verwijderde potloodsporen worden de lijnen van de krabbel
geprojecteerd op een doek en dan eerst met potlood nagetrokken. De lijnen
worden daarbij banen van verschillende, door de kunstenaar gekozen breedtes, in
een volgende stap ingevuld met gelijkmatige streken acrylverf.<span style="font-size: large;">*</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn6ylRNw0Bw28G1N6v_OncXOLuY9v_Fk8x7Dw-DgtU0MOsqAajxYmnRp9Ru9IFvkpcQ9BhEUwf8PnAnSINelEDLurkq-t3Hky3ErOYAzyS3RS1csgsLYwz9o3NhtssYJJmJ9bvEyvfZUhi/s1600/20200118_141222.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjn6ylRNw0Bw28G1N6v_OncXOLuY9v_Fk8x7Dw-DgtU0MOsqAajxYmnRp9Ru9IFvkpcQ9BhEUwf8PnAnSINelEDLurkq-t3Hky3ErOYAzyS3RS1csgsLYwz9o3NhtssYJJmJ9bvEyvfZUhi/s320/20200118_141222.jpg" width="240" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkK91cZ0oStzcKYihZF0YTFprA41WDrPB92ZI2rLVXZiba7d0BFTAQXyp-dJlBKE7SHkxWSLc-jwmbdxaVSdMlhGBskP8bJloPpDMGqkFNybpiBXAFgvx1WyLtHmcefoeqFGVvjSotRqLR/s1600/20200118_141234.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkK91cZ0oStzcKYihZF0YTFprA41WDrPB92ZI2rLVXZiba7d0BFTAQXyp-dJlBKE7SHkxWSLc-jwmbdxaVSdMlhGBskP8bJloPpDMGqkFNybpiBXAFgvx1WyLtHmcefoeqFGVvjSotRqLR/s400/20200118_141234.jpg" width="300" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD01EtCF-VB4M02DWJTh3w8XZIKmHlOD0e6WccXGHGCD_pxZRw_XFOt3hbNAmDzwnl3b3-XYl16zK1tlMMHkeyiokG71Gflz_UoZ_SepnoidYnjUKez8jegIB3YvrHsdzkI9WUKL4kcmAK/s1600/20200118_141332.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD01EtCF-VB4M02DWJTh3w8XZIKmHlOD0e6WccXGHGCD_pxZRw_XFOt3hbNAmDzwnl3b3-XYl16zK1tlMMHkeyiokG71Gflz_UoZ_SepnoidYnjUKez8jegIB3YvrHsdzkI9WUKL4kcmAK/s400/20200118_141332.jpg" width="300" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyxJEkefK9BDHv1clg_2KqyspQ3Q2-8pU0Be8IbPPXwxboITT3uqlbT14k-DuldCPRORNTY7Hdj3wj_0w2AI0NtrfKCi2cX8RKZnD1I8ulnrE7JZPDuqxVAchRq8X5r3QfcHl7lnlzI88P/s1600/20200118_141323.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyxJEkefK9BDHv1clg_2KqyspQ3Q2-8pU0Be8IbPPXwxboITT3uqlbT14k-DuldCPRORNTY7Hdj3wj_0w2AI0NtrfKCi2cX8RKZnD1I8ulnrE7JZPDuqxVAchRq8X5r3QfcHl7lnlzI88P/s320/20200118_141323.jpg" width="240" /></a><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJGo5gLp3NoxXFSMkK6Ten475EST94Z2QwYxsuNrDygn4nalLWyoByjmmSnzcHUQ3dTohuWpwu5QzftIJkBsphELhJYTiiRtGLPCsNiFOqWnpNacoK636GKHLzTrKdWIgOHVWqDs5_uInY/s1600/20200118_141633.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJGo5gLp3NoxXFSMkK6Ten475EST94Z2QwYxsuNrDygn4nalLWyoByjmmSnzcHUQ3dTohuWpwu5QzftIJkBsphELhJYTiiRtGLPCsNiFOqWnpNacoK636GKHLzTrKdWIgOHVWqDs5_uInY/s200/20200118_141633.jpg" width="150" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt-A7JcRsV-DYqylc7Im7eaWdEVr1oOEeFYLs-9LH0ujd6c9njCwBvwToMkXIWSjudfDmirPNvDl1HpTA_0FwS2ZP3eY6JC2R2dfJ_sRqU6B0L25iaaqpqhTqniwWbBBiEGsF6KDhJd1eI/s1600/20200118_141626.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt-A7JcRsV-DYqylc7Im7eaWdEVr1oOEeFYLs-9LH0ujd6c9njCwBvwToMkXIWSjudfDmirPNvDl1HpTA_0FwS2ZP3eY6JC2R2dfJ_sRqU6B0L25iaaqpqhTqniwWbBBiEGsF6KDhJd1eI/s200/20200118_141626.jpg" width="150" /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixxPcads10BJmUGORRmdMCQ7yPRBQQ5OECl8g2QxnZ8Yrd-Or3wbrz9bp3px82LlAA6ibToMsN4Dwglq5PREG54bspOzUCjIelYIFO_Ern3wkGgcqrU9qIbYBex6qAqqpOXHBIYDkl7YqJ/s1600/20200118_141617.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixxPcads10BJmUGORRmdMCQ7yPRBQQ5OECl8g2QxnZ8Yrd-Or3wbrz9bp3px82LlAA6ibToMsN4Dwglq5PREG54bspOzUCjIelYIFO_Ern3wkGgcqrU9qIbYBex6qAqqpOXHBIYDkl7YqJ/s200/20200118_141617.jpg" width="150" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPTNYACVHK8rmNYjR2x7i8ztLhbv_6v2b0FlRICqBeAVHBGUraQHI4KxQcYWbnx7OjKyQqCFn5oTPOzwhzjHdUbu6Q1fI59KH9xxqHJJZpwAs2E-AIBZGXIaEclT3zluz5iVB_x4KBrjud/s1600/20200118_143102.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPTNYACVHK8rmNYjR2x7i8ztLhbv_6v2b0FlRICqBeAVHBGUraQHI4KxQcYWbnx7OjKyQqCFn5oTPOzwhzjHdUbu6Q1fI59KH9xxqHJJZpwAs2E-AIBZGXIaEclT3zluz5iVB_x4KBrjud/s320/20200118_143102.jpg" width="240" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz35M_zGO6Mgd0envteRZlQDOB_ixEdKyFt01kWr38v2F3hXu_jwOGbvr16v_Ix7fytBbKcdRhL5ZKtuP3g1i7TbhAdAG005VKvzr0X8wXVnkarUlhqFdXRZvEzDrc4VQz1E0r4kcyfq9r/s1600/20200118_143143.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz35M_zGO6Mgd0envteRZlQDOB_ixEdKyFt01kWr38v2F3hXu_jwOGbvr16v_Ix7fytBbKcdRhL5ZKtuP3g1i7TbhAdAG005VKvzr0X8wXVnkarUlhqFdXRZvEzDrc4VQz1E0r4kcyfq9r/s400/20200118_143143.jpg" width="300" /></a><br />
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Van een handschrift of persoonlijke toets is in de
tentoongestelde werken nergens sprake. Wat dat betreft is het getoonde werk
consistent. Je ziet dat ze via een a-dynamisch proces van projectie, natrekken
en het vlak inverven binnen de potloodlijnen tot stand zijn gekomen. En toch
kun je de illusie van beweging moeilijk van je afzetten. Alsof de kunstenaar
zelf nog zo-even met één ononderbroken, atletische beweging het gewrocht van
lijnen op het doek heeft gezet. De deining en onrust, gewekt door deze illusie
van beweging en verse verf, blijft hoe dan ook in het achterhoofd hangen en
staat haaks op de museale statigheid die niet minder de aandacht vraagt. Er is overigens
nog meer dat tegen elkaar wringt en daardoor visuele en mentale spanning
oproept. De hier zo prominent uitgelichte krabbel is verbonden met noties van het
terloopse, niet beredeneerde en impulsieve. Associaties met het onder- of
onbewuste liggen voor de hand, maar staan haaks op het overduidelijk
beredeneerde en zorgvuldig gecomponeerde karakter van het werk. De zwarte lijnen,
of beter gezegd banen, expanderen vrijwel zonder uitzondering vanuit of rond
een centrum en blijven op een evenwichtige afstand van de randen van het doek. Dit
</span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">'push and pull'</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> van wat zich voordoet op het doek speelt op nog meer
vlakken. Waar Jaap Kroneman vlak aangestreken banen van verschillende breedte
naast elkaar gebruikt, ontstaat een daarmee contrasterende illusie van diepte
en ruimtelijkheid. Je zou ook het gebruik van uitsluitend zwart en wit als een
kwestie van </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">'push & pull'</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> kunnen zien, net als hun rolverdeling: het
wit als een onbegrensde en tijdloze uitdijing, het zwart als een daarmee
contrasterende, tijdelijke gebeurtenis.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat je er ook in wilt zien, Jaap Kroneman maakt knap
gebruik van de op zich beperkte middelen die de beeldend kunstenaar ter
beschikking staan. Doet hij dat in deze tentoonstelling anders dan voorheen? Volgens
mij is het antwoord zowel ja als nee.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Zelfverbetering</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Na zijn afstuderen aan de Arnhemse kunstacademie, begin
jaren negentig, werkte Jaap Kroneman in de breedte. Je kunt amper een beeldend genre
noemen, of Kroneman zette het met begaafde nonchalance naar zijn hand. Hij viel
op door zijn neus voor doorgaans onopgemerkte alledaagse voorwerpen, materialen
en ontwerpen. Kroneman gaf ze losgeweekt uit de lelijke en onoverzichtelijke
werkelijkheid in zijn werk een ander bestaan en aura. Hij verhief ze uit hun
beperktheid en armoede. Voorbeelden daarvan zijn het letterlogo 'dreft' met
daar overheen een met spuitbus aangebrachte zigzaglijn in de tentoonstelling <i>Roken
is heel belangrijk</i> in 1995 in Galerie Van Gelder in Amsterdam. In dit kader
zou je ook zijn proppen vuilnis met tl-licht moeten noemen, zijn grafische werk
en zijn vleugel van matrassenschuim. Hoewel zijn werk naar eigen zeggen vaak
een persoonlijke aanleiding had, reikte Kroneman daar steeds bovenuit. Zijn
werk legde de vinger op het algemene en eigentijdse en had niettemin iets
tijdloos. Net als nu was het werk consistent. Of iets van Jaap Kroneman was,
was altijd duidelijk, en ook wat hij nooit zou maken. Kronemans werk was raak,
maar niet ambachtelijk; goed doordacht, maar niet theoretisch of academisch.
Het moest wel de vrucht zijn van een ononderbroken smaakoefening, een
esthetische slapeloosheid, waarbij van alles en nog wat werd uitgebeend om het
vervolgens te aanvaarden of over boord te zetten. Het kon niet anders of aan
Kronemans oeuvre lag een ongeschreven, intuïtief en onverbiddelijk programma
ten grondslag.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQuKq3N4dUM34X9E0nwA3SGGUucEGqE8TTysK_AMSmjOSLAeUIplyAS8GALYep0eq1ZHuD5y4xm3LPP9FpdhyphenhyphenPhDfuJ1vsL3y-yKlNEOsirrfOfFVyHFxYQL3DPdqP4PawBfBQmSpwURvU/s1600/jaapkroneman_basketball.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="750" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQuKq3N4dUM34X9E0nwA3SGGUucEGqE8TTysK_AMSmjOSLAeUIplyAS8GALYep0eq1ZHuD5y4xm3LPP9FpdhyphenhyphenPhDfuJ1vsL3y-yKlNEOsirrfOfFVyHFxYQL3DPdqP4PawBfBQmSpwURvU/s640/jaapkroneman_basketball.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-KcvYxdlrUICa8O43nSGT01DEdfW5LWoKKR4zKIsyPkxAs5Qp2hX-_zMph8H8lChneUDUjsCujMIxvhvRRyFnGSXkBBA3tOe0dvpIwGFSx0EevAlCMJ1b63b34zL03NNeY1ho0kEwP0BG/s1600/jaapkroneman_brokentvset.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="750" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-KcvYxdlrUICa8O43nSGT01DEdfW5LWoKKR4zKIsyPkxAs5Qp2hX-_zMph8H8lChneUDUjsCujMIxvhvRRyFnGSXkBBA3tOe0dvpIwGFSx0EevAlCMJ1b63b34zL03NNeY1ho0kEwP0BG/s640/jaapkroneman_brokentvset.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinCormxueYUrgOTSFZrWBJRcoYvWvux2PmNV60QvrCDLufKVwXoj7QUG-AY2Et2PO59hypZ5HY-nzTFnAcHWj6pEN2gFAEuQksv0BWSGSGOGDP646bGjv08n8l_PKUi68UBh2e5G2BcddF/s1600/JK1998globloidsAkopie.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="447" data-original-width="581" height="305" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinCormxueYUrgOTSFZrWBJRcoYvWvux2PmNV60QvrCDLufKVwXoj7QUG-AY2Et2PO59hypZ5HY-nzTFnAcHWj6pEN2gFAEuQksv0BWSGSGOGDP646bGjv08n8l_PKUi68UBh2e5G2BcddF/s400/JK1998globloidsAkopie.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYt7dherLQB8rB4gZY4fok6ZZFlwd0TQ2oH0qNgaqXbqUvUYETq5CbtsWdtUSc4PIMPom4V8Xd3jvbSPa-DEdmNqT_iZlx1g18JhLV5HktqdKrzqZ9EcNAQdIzFizqK3rUM5tYBtplMK4F/s1600/20200125_111514.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYt7dherLQB8rB4gZY4fok6ZZFlwd0TQ2oH0qNgaqXbqUvUYETq5CbtsWdtUSc4PIMPom4V8Xd3jvbSPa-DEdmNqT_iZlx1g18JhLV5HktqdKrzqZ9EcNAQdIzFizqK3rUM5tYBtplMK4F/s640/20200125_111514.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigs3dBzViaDv_eBb9thm4JHVO3PWCGO4MoeUggAsUt7eVTJ24UF5XN7Nq-thx0aamIqDve2FdsxM2l-oN1FoJlAf-V6DYBbg9iGzdNyK-beSR2qu1HF5OOLIAk65SeM2rNSZKTSbjGTbYZ/s1600/Vliegtuig--LRG.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="848" data-original-width="1120" height="242" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigs3dBzViaDv_eBb9thm4JHVO3PWCGO4MoeUggAsUt7eVTJ24UF5XN7Nq-thx0aamIqDve2FdsxM2l-oN1FoJlAf-V6DYBbg9iGzdNyK-beSR2qu1HF5OOLIAk65SeM2rNSZKTSbjGTbYZ/s320/Vliegtuig--LRG.jpg" width="320" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDMvWdfOPFBp6gFjgjX8v6NuKbHhX7HQAQeGysmOfVdYAboARJ-HWxRvDwFMs70Q2KsutihyxAjIyxcdfnKyZQMAXRJRp9AGMZipKgJYvtGPbu8sNp4wNnLBtXaxHdg5iaA0tq6PURH1sI/s1600/z-t-Blinky-Palermo-2008-LRG.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDMvWdfOPFBp6gFjgjX8v6NuKbHhX7HQAQeGysmOfVdYAboARJ-HWxRvDwFMs70Q2KsutihyxAjIyxcdfnKyZQMAXRJRp9AGMZipKgJYvtGPbu8sNp4wNnLBtXaxHdg5iaA0tq6PURH1sI/s320/z-t-Blinky-Palermo-2008-LRG.jpg" width="212" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSz_qnbk-AaWkZEU34YMADIVCOjSQdWJIBEuCBbHj-loU6sFQqZTJHHkLl41mN6M2J4RcdUuEU9O_U4YxBGN-msXv6xO-Uwx64WdMCfQz_u2oN68ht_QifOHYSQsz4K6bqHxqbpD5KJ0QE/s1600/Jaap+Kroneman+06+Spiegelmuurtje%252C+1994%252C+spiegelglas%252C+cement+105+x+70+x+12+cm.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1100" data-original-width="1600" height="440" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSz_qnbk-AaWkZEU34YMADIVCOjSQdWJIBEuCBbHj-loU6sFQqZTJHHkLl41mN6M2J4RcdUuEU9O_U4YxBGN-msXv6xO-Uwx64WdMCfQz_u2oN68ht_QifOHYSQsz4K6bqHxqbpD5KJ0QE/s640/Jaap+Kroneman+06+Spiegelmuurtje%252C+1994%252C+spiegelglas%252C+cement+105+x+70+x+12+cm.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Vanwege dat laatste zou je Jaap Kroneman kunnen
beschouwen als een modernist. Daarbij is het opmerkelijke dat hij een modernist
is na het eigenlijke tijdperk van het modernisme en de schepper van een oeuvre
dat op het eerste gezicht eerder op zichzelf staat dan dat het oogt als een
afgeleide of aftreksel. Wat Kroneman als kunstenaar in mijn ogen eveneens tot
een modernist maakt, is de onuitstaanbaarheid van zijn werk. Die
onuitstaanbaarheid is in dit kader geen bijzaak. Eind jaren vijftig liet de
baas van een banketbakkerij in de Arnhemse Roggestraat zijn jonge bakkersknecht
Ad Gerritsen </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Le sacre du printemps</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> van Igor Stravinsky horen. Gerritsen,
nog niet de kunstenaar die hij later zou worden, vond het een vreselijke herrie.
Ongelijk kon je hem niet geven. Hij moest er nog naartoe groeien.
Modernistische kunst van betekenis is niet om aan te horen of niet om aan te
zien. Daarachter schuilt, behalve een provocatieve, ook een functionele
bedoeling. Net als de kunstenaar - die niet als modernist wordt geboren, maar
boven zichzelf moet reiken om dat te worden - moet de toeschouwer of de
luisteraar zichzelf veranderen en iemand worden met een betere en consequentere
smaak. Hoe dat moet, hoe de andere mens moet worden ingevuld, en of dat
überhaupt kan, is tot op heden grotendeels een raadsel en een recept voor ontgoochelingen.
Maar hoe het ook zij, de opdracht is er en waarom zou je je daar dan niet aan
overgeven?</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Versmalling</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb bij het werk van de eerdere Jaap Kroneman vaak het
gevoel gehad dat ik nog heel wat aan mijzelf moest sleutelen om de kwaliteit
ervan te waarderen. Hoe kwam ik ooit op dat niveau en had Kroneman zelf wel
zo'n scherpe en feilloze smaak als hij via zijn werk pretendeerde? Ik vroeg me trouwens
ook af of je, als je Kronemans werk waardeerde, je nog van andermans werk kon
houden en wat Jaap daar wel niet van zou vinden. Dat is bij de huidige
tentoonstelling in Collectie De Groen niet anders. Ik neem aan dat Kroneman
zelf niet helemaal op de hoogte is van zijn eigen ongeschreven, intuïtieve
programma. Hij kan er, denk ik, hoogstens achter komen wat er wel en niet
toebehoort door het proefondervindelijk uit te proberen. Kroneman heeft zijn
werkterrein tijdelijk versmald om iets dergelijks uit te proberen op het vlak
van de schilderkunst. Zijn bedoelingen zijn daarbij hetzelfde gebleven. Aan het
werk kleeft, net als voorheen, de onuitstaanbaarheid die vraagt om
zelfverbetering en groei. De in Collectie De Groen tentoongestelde werken zijn
zonder twijfel goed gemaakte schilderijen. Hun gelaagdheid wordt gemaskeerd
door een schijn van landerigheid, en hun hartstochtelijkheid gaat schuil achter
hun wat kille museale verschijning. Je moet als toeschouwer aan jezelf werken
om je gemakzucht en haast van je af te schudden. In die zin, en niet alleen in
die zin, komt het werk van Jaap Kroneman me voor als van betekenis. Waar en
door wat worden we nog opgeroepen om onze smaak en daarmee onszelf te
verbeteren? Je hoeft buiten de deuren van Collectie De Groen maar een paar
passen te verzetten om vast te stellen dat op bepaalde plaatsen de fluwelen
handschoen van het allemansdesign de luie volk</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">swil streelt. In dat licht bezien
is er het een en ander in te brengen tegen de hierboven aangehaalde bewering
dat op de doeken van Jaap Kroneman 'voorstelling en betekenis' ontbreken. Met
het bovenstaande denk ik daar voldoende voor te hebben aangedragen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">* </span>Volgens Jaap Kroneman is dit onjuist. Van projectie is geen sprake en Jaap Kroneman werkt met olieverf in plaats van acrylverf. De kunstenaar gebruikt ook geen potlood. Hij maakt met een kwast één doorlopende beweging op het doek. De aldus ontstane lijn of baan is ongelijkmatig. Daarom strijkt de kunstenaar de banen vervolgens met een kwastje aan, een bewerking die zeer tijdrovend is. </span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.collectiedegroen.nl/nl/expositie">Collectie De Groen, Jaap Kroneman Monkey on a donkey paintings on the wall</a></span></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-54996605399838495462019-07-12T13:16:00.000+02:002020-04-17T13:39:40.319+02:00ANOUK MASTENBROEK EN ALPHONS TER AVEST OVER MIR PROJECT<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhOkXEgQ__2_EHf_u6B_UrXyyoZ0Zmy2Ytu5oY7JjI6kz5-UCvk_c9HN0DyDgtusdqwhFwngjimQmnvtr-sgZJfb61lAgv8bavCVmgT1n1v-VlpTwVSa2Grmxml-VdKbDU4PDP89HvMLorC/s1600/h+MIR%2540Future+City+Festival+10.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhOkXEgQ__2_EHf_u6B_UrXyyoZ0Zmy2Ytu5oY7JjI6kz5-UCvk_c9HN0DyDgtusdqwhFwngjimQmnvtr-sgZJfb61lAgv8bavCVmgT1n1v-VlpTwVSa2Grmxml-VdKbDU4PDP89HvMLorC/s640/h+MIR%2540Future+City+Festival+10.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeelding 1 Future City Festival Arnhem 2012.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i></div>
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: interview/Onderwerp: MIR PROJECT /Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 3 juli 2019</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">MIR is een mobiele, interdisciplinaire werk- en
expositieruimte die sinds 2010 langs braakliggende terreinen en randgebieden
door Nederland reist. MIR kan worden opgeborgen en van plaats naar plaats
worden vervoerd in een container. Een eigen windkrachtinstallatie zorgt voor
stroom. MIR wordt praktisch en inhoudelijk gedragen door een collectief. De
organisatorische krachten achter dat collectief zijn de beeldende kunstenaars
Anouk Mastenbroek (Groningen, 1990) en Alphons ter Avest (Hengelo Overijssel,
1960). Wat waren de ervaringen van de afgelopen jaren en wat staat er op het
programma voor 2019 en 2020?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="mso-outline-level: 1;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe kwam het MIR-paviljoen
tot stand?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ALPHONS TER AVEST: In 2008 had ik samen met een aantal Arnhemse
kunstenaars een atelier in een oude school in de wijk Presikhaaf. De school zou
worden afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. We konden verkassen naar
een volgend leegstaand pand dat op den duur ook weer zou worden afgebroken
enzovoorts, enzovoorts, maar we vroegen ons af of er voor het eeuwige
atelierprobleem niet wat anders was te bedenken. Moest je om te beginnen per se
vasthouden aan het idee van een eigen kunstenaarsatelier? Kon je als kunstenaar
niet gaan samenwerken met anderen uit de hoek van het bedrijfsleven, het
wetenschappelijk onderzoek en het onderwijs? Ten slotte worden er in die
sectoren ook experimenten gedaan, proefopstellingen gemaakt en worden de
resultaten daarvan gedeeld door middel van presentaties. De behoefte aan werk-
en experimenteerruimtes die je naar behoefte kunt uitbreiden, inkrimpen of
anderszins kunt aanpassen, bestaat niet alleen bij kunstenaars. De denkbare
voordelen van samenwerking zijn legio. Als een bouwbedrijf een proefmuur bouwt,
om u eens een heel simpel voorbeeld te geven, waarom zou een kunstenaar die dan
niet kunnen gebruiken als projectiewand? Uit dat soort overwegingen kwam het
plan voort om op een braakliggend terrein in het landschapspark Lingezegen aan
de provinciale weg A325 tussen Arnhem en Nijmegen een symbiotische nederzetting
te stichten, een vrijplaats waar het hele veld dat betrokken is bij wetenschap,
techniek en kunst aan de slag zou kunnen gaan. Voor ons als kunstenaars had dat
plan trouwens ook een ander aantrekkelijk aspect. Door aan te knopen bij
niet-artistieke processen, zou het de kunst en ons als kunstenaars buiten onze
eigen, hoe dan ook beperkte kring brengen.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZjNUFKWVZ7Yo-fpyJhZFxkcG_VbYotdY8z88246g1tofRTH83y_b2oyioTfIrtjAfLDVJ0Wg0jkhfOwAtpNU3Onia5ZcoYBgbodkJIcvgfSpAFPLiOyd2pHHMfzOww-_stxv9y6j-JZp3/s1600/a+3+MIR+%2540Domas+van+Wijk+2018-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZjNUFKWVZ7Yo-fpyJhZFxkcG_VbYotdY8z88246g1tofRTH83y_b2oyioTfIrtjAfLDVJ0Wg0jkhfOwAtpNU3Onia5ZcoYBgbodkJIcvgfSpAFPLiOyd2pHHMfzOww-_stxv9y6j-JZp3/s640/a+3+MIR+%2540Domas+van+Wijk+2018-1.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJJrPK3Wr8pLUfgnqBaJyYqMXGzAxjkf4esky4RBwe-3_z9tHpQcso-A18jzaqBZuPA6Psf2JAgjx2cexYMkf8rTLdwYcEqTCEUl2QrJd69_PKu6KwHjK6WhDUpVjDu-MaE6E0mSlvSwgQ/s1600/b+MIR+Ronald+van+der+Meijs+5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJJrPK3Wr8pLUfgnqBaJyYqMXGzAxjkf4esky4RBwe-3_z9tHpQcso-A18jzaqBZuPA6Psf2JAgjx2cexYMkf8rTLdwYcEqTCEUl2QrJd69_PKu6KwHjK6WhDUpVjDu-MaE6E0mSlvSwgQ/s400/b+MIR+Ronald+van+der+Meijs+5.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuxeI8GuAZe57wvRhxjCC51lTivKAjjoUd7Alet4Ay8BN5I_NUMCuY3lgAad750xy4WVObRsDORB8hdeBvHeQ0Qzh4FPJ3pyY7zoFAFfOnAkIBAUy6_Ja1uAG2niOV5kb3al7HNODY79uf/s1600/c+2+Theovandelft%2540MIR_8k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuxeI8GuAZe57wvRhxjCC51lTivKAjjoUd7Alet4Ay8BN5I_NUMCuY3lgAad750xy4WVObRsDORB8hdeBvHeQ0Qzh4FPJ3pyY7zoFAFfOnAkIBAUy6_Ja1uAG2niOV5kb3al7HNODY79uf/s200/c+2+Theovandelft%2540MIR_8k.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPy1KFeRvRlElc3cegAMpGTe0wdJpI5EYdN0s_ZsXhtarRFIZndGiB5hHnoQxTXi8YCFstAAQDldC_svEJh8xcn6PAA3Op9jP3IliPIFsJ7KbAWgZk1VHe5jAGMg-hSIUecrSKUHjTC6t2/s1600/c+3+++MIR%2540Future+City+Festival+13.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPy1KFeRvRlElc3cegAMpGTe0wdJpI5EYdN0s_ZsXhtarRFIZndGiB5hHnoQxTXi8YCFstAAQDldC_svEJh8xcn6PAA3Op9jP3IliPIFsJ7KbAWgZk1VHe5jAGMg-hSIUecrSKUHjTC6t2/s320/c+3+++MIR%2540Future+City+Festival+13.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_0LsIoxhBBw99-7TrwBqCpo5qUKbcLFx6Ar2uWbBB3rNc2bg2sPt6OKqe7fuSiNmickjiABiPv3eaOmEJPlqduYXSR9UFyzBAFN8tUl-irzm8lLDxV-_-D8b1eVp89kYysmtFhyphenhyphen0QJ_VF/s1600/c+MIR%2540Brachen+Siedlung+3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="788" data-original-width="1200" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_0LsIoxhBBw99-7TrwBqCpo5qUKbcLFx6Ar2uWbBB3rNc2bg2sPt6OKqe7fuSiNmickjiABiPv3eaOmEJPlqduYXSR9UFyzBAFN8tUl-irzm8lLDxV-_-D8b1eVp89kYysmtFhyphenhyphen0QJ_VF/s400/c+MIR%2540Brachen+Siedlung+3.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjb2ma-MHA5M0sCKUh1_sBXXTdO4i7jCFrOwoDRwXOyJvRL8D6eGcJeP-2RkqphBBEpgq7moOqvAP9luPgL9-qDPlJQZD2al8h6wd3juTYeD2L1V2tB5mJsW4fHeFJZ0WPQnY_Ef7nJq5vK/s1600/d+MIR%2540Brachen+Siedlung+4.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="801" data-original-width="1200" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjb2ma-MHA5M0sCKUh1_sBXXTdO4i7jCFrOwoDRwXOyJvRL8D6eGcJeP-2RkqphBBEpgq7moOqvAP9luPgL9-qDPlJQZD2al8h6wd3juTYeD2L1V2tB5mJsW4fHeFJZ0WPQnY_Ef7nJq5vK/s320/d+MIR%2540Brachen+Siedlung+4.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKNBTNiBzYxPtH7N7F5aRrvy7eltizD5QQ7jA_4rw8Shz4mrY3Bo3912AUIfSMuuJvuSeSHzLGIbFFma_QokQ0xRV9EuSVGoMmcJJGqH8zx6adoOiSwJKqQol6usKFt1StAcC33w79_rZN/s1600/e+MIR%2540Brachen+Siedlung+5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="675" data-original-width="1200" height="358" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKNBTNiBzYxPtH7N7F5aRrvy7eltizD5QQ7jA_4rw8Shz4mrY3Bo3912AUIfSMuuJvuSeSHzLGIbFFma_QokQ0xRV9EuSVGoMmcJJGqH8zx6adoOiSwJKqQol6usKFt1StAcC33w79_rZN/s640/e+MIR%2540Brachen+Siedlung+5.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJFDfBsNj6TEjWYo5OJmGpOel3Tdcdqm_ySlwLJdrTSUisXRxs8y6jq1L-dDMPHgJxsY9TXWmP3llZCVk27LCrEVt61iDQpalqI1yV3j2ihqETHp7y6n9NmlHcmKr5YtNTd4n3oEARYngx/s1600/f+MIR%2540Brachen+Siedlung+8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="675" data-original-width="1200" height="223" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJFDfBsNj6TEjWYo5OJmGpOel3Tdcdqm_ySlwLJdrTSUisXRxs8y6jq1L-dDMPHgJxsY9TXWmP3llZCVk27LCrEVt61iDQpalqI1yV3j2ihqETHp7y6n9NmlHcmKr5YtNTd4n3oEARYngx/s400/f+MIR%2540Brachen+Siedlung+8.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAt2j0nUDGoKEpksj0U1se0KIcc4IWU3I4r_aFmBHIiO2gnpZI2WWRjkEw9yPjKsmNsuSSo3VtkOdVHSvoXxLZzLzTTUpCyduDfUt_XEhE3TcCP2n3qdnXJ4pvTLhYWlHr9E-rOOlRBqoB/s1600/g+MIR%2540Brachen+Siedlung+10.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="823" data-original-width="1200" height="435" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAt2j0nUDGoKEpksj0U1se0KIcc4IWU3I4r_aFmBHIiO2gnpZI2WWRjkEw9yPjKsmNsuSSo3VtkOdVHSvoXxLZzLzTTUpCyduDfUt_XEhE3TcCP2n3qdnXJ4pvTLhYWlHr9E-rOOlRBqoB/s640/g+MIR%2540Brachen+Siedlung+10.jpg" width="640" /></span></a></div>
<i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Afbeeldingen
2 t/m 10: 2 Cobercoterrein Arnhem 2018. 3 Go Short Festival Nijmegen 2018. 4 De
Nieuwe Stad Amersfoort 2018. 5 Future City Festival Arnhem 2012. 6 Brachensiedlung
Duisburg 2010. 7 idem. 8 idem. 9 idem. 10. Brachensiedlung Arnhem 2010.</span></span></i><br />
<i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="mso-outline-level: 1;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar dat plan heeft het
niet gehaald.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ALPHONS TER AVEST: We kregen op dat moment de provincie
niet mee. Misschien waren we te vroeg. Maar daarom gaven we niet op. Met een
kring van mensen bleven we erover nadenken en ook Edwin Verdurmen van het
Arnhemse architectuurcentrum CASA zette zich op een gegeven moment in voor het
plan. Er deed zich een kans voor toen we ons plan met ondersteuning van CASA
konden presenteren bij het Mondriaan Fonds. De adviseurs van het Mondriaan
Fonds zagen er wel wat in, maar gaven ons het achteraf gezien zeer praktische
advies om als eerste stap een eigen, mobiel paviljoen te bouwen. Dat bleek niet
zo eenvoudig. Uiteindelijk kwam er dankzij de steun van Stichting G.A.N.G. en
dankzij de adviezen van zonnewering- en tentenmaker De Markies uit Nijmegen een
door mij ontworpen Buckminster Fuller-achtige constructie uit de bus van
driehoekige aluminium elementen waarin een tent kon worden gehangen. Venema
Technisch Bedrijf uit Arnhem en Victron Energy uit Almere sponsorden de
windkrachtinstallatie. Ook andere bedrijven, zoals als Accoya en Draaistroom
Nederland, waren bereid om te helpen met kennis en materialen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">MIR, het transportabele object dat in 2010 gereedkwam,
is niet, zoals in het oorspronkelijke plan, geland in een op een vaste plek
gevestigde nederzetting van experimentele wetenschap, techniek, kunst en
onderwijs. MIR sloot zich op wisselende plaatsen aan bij projecten die zijn te
omschrijven als placemaking: het mentaal en fysiek ontginnen van braakliggende
of verafgelegen terreinen door ze een tijdelijke culturele, educatieve en
sociale bestemming te geven. De steun van Rob Groot Zevert, in het verleden
verbonden aan Stichting G.A.N.G. en nu Studio Omstand, was daarbij van groot
belang. In 2010 was MIR onderdeel van
het door Stichting G.A.N.G georganiseerde project <i>Brachensiedlung</i> dat
langs door de industrie verlaten plekken in Duisburg, Arnhem en Nijmegen trok. MIR
sloot in 2012 aan bij het <i>Future City</i> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">festival</i>, georganiseerd door Willem Hofstede in opdracht van de
gemeente Arnhem om de kansen van de stad van de toekomst aan de orde te stellen
en in 2013 bij de Mode Biënnale in het Burgers' Zoo. Een tweede MIR was vanaf
2011 min of meer een permanent onderdeel van het project Woeste Gronden, en
daarna van het project Code Rood, op het voormalige militaire oefenterrein aan
de Arnhemse Koningsweg. Er zijn nog een reeks andere plekken en projecten te
noemen: een wat langer verblijf in Amersfoort en deelname aan kortstondige
festivals in Amsterdam, Nijmegen, Radio Kootwijk en elders. Wat zijn de
conclusies die jullie uit al die projecten hebben kunnen trekken?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ANOUK MASTENBROEK: Een zeer positieve ervaring was het
project dat we in 2018 uitvoerden in Amersfoort op een braakliggend terrein bij
<i>de Nieuwe Stad</i>, een voormalig industriecomplex dat door Schipper Bosch
en de gemeente Amersfoort opnieuw wordt ontwikkeld. De deelnemende kunstenaars
hadden de tijd om na te denken over een voor de plek geschikt werk en om dat
vervolgens uit te voeren. Een werk maken voor het MIR-paviljoen is, gezien de
aard van het paviljoen zelf en de omgeving waar het wordt geplaatst, voor
kunstenaars per definitie een ongebruikelijke opgave. Dat kan leiden tot
verrassende resultaten. Jitske Bakker, bijvoorbeeld, maakt gewoonlijk
tekeningen van een niet te groot formaat. Voor de expositie in het
MIR-paviljoen in Amersfoort maakte ze een sculptuur, weliswaar van betekend
papier, dus een medium waar ze vertrouwd mee is, maar toch in een heel andere
vorm en van een andere schaal dan ze tot dan toe gewoon was. Voor dat soort
verrassingen moet je wel de tijd en de omstandigheden hebben. Festivals zijn
wat dat betreft een verhaal apart. Ze duren meestal niet zo lang. Omdat
festivals beeldende kunst niet als hoofdthema hebben, heb je de gelegenheid om
beeldende kunst te tonen aan een publiek dat daar niet zo vertrouwd mee is. Dat
is weliswaar een enorm winstpunt, maar er zijn beperkingen. We worden vaak
benaderd door festivalorganisatoren, wat aantoont dat de MIR-formule werkt. In
veel gevallen betekent deelname aan een festival ook ruil. MIR kan zijn
programma tonen, maar moet het paviljoen in ruil ter beschikking stellen voor
festival-activiteiten. Door dat soort zaken kun je je greep op de inhoud
kwijtraken en dat willen we natuurlijk niet. Voor ons is kunst de hoofdzaak en
ook al willen we de kunst op ongebruikelijke plekken en binnen een
ongebruikelijke context presenteren aan een groot en algemeen publiek, kunst
heeft ook een autonome kant, die je moet kunnen bewaken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgrYHMJ4kHSrWK_9CLI9koo6drxcukLmA4dDInA5a4uYIIv7EhAS3MgD20KSULoe16G0Tp29KeETc6bz6-8moybDEVT7wvtfanLdcFDJ-okoBMqRnnGE82OjzZWxorBNGUxr8qbDKwVeR_d/s1600/Handtekening+Domas+van+Wijk+2018-1.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="212" data-original-width="320" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgrYHMJ4kHSrWK_9CLI9koo6drxcukLmA4dDInA5a4uYIIv7EhAS3MgD20KSULoe16G0Tp29KeETc6bz6-8moybDEVT7wvtfanLdcFDJ-okoBMqRnnGE82OjzZWxorBNGUxr8qbDKwVeR_d/s400/Handtekening+Domas+van+Wijk+2018-1.jpeg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmjbDFUaxJMSP1qv8AdI8j0_gWPr1aJ8tf3yFL4f-pW68RcKVrNryVvwrd22mV0gRGk0rwXhRCqbQK9V-xF8pCfP-0NG_cjmGgaU7X8fKmtLlEFB3ZJFlETFY0bZo3OB7Yyeeo-P4RdnaC/s1600/j+MIR%2540Rosa+en+Anouk+9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmjbDFUaxJMSP1qv8AdI8j0_gWPr1aJ8tf3yFL4f-pW68RcKVrNryVvwrd22mV0gRGk0rwXhRCqbQK9V-xF8pCfP-0NG_cjmGgaU7X8fKmtLlEFB3ZJFlETFY0bZo3OB7Yyeeo-P4RdnaC/s640/j+MIR%2540Rosa+en+Anouk+9.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimu3N3ixTVNxDh3PA8VB8yfcDksxKJcA6q9UTDPbUXjLlnIGN3nXL51WY3J7KEaOW34yjhCauNazbSQxSisEbRJ4lSwE_UGWXT24uasuN5XUtaSZcmHTHUIqSHaNpzXalW2uaPv-Y9SqKw/s1600/MIR%2540Jelle+Buma+Bouwlab+Fabrikaat+0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimu3N3ixTVNxDh3PA8VB8yfcDksxKJcA6q9UTDPbUXjLlnIGN3nXL51WY3J7KEaOW34yjhCauNazbSQxSisEbRJ4lSwE_UGWXT24uasuN5XUtaSZcmHTHUIqSHaNpzXalW2uaPv-Y9SqKw/s320/MIR%2540Jelle+Buma+Bouwlab+Fabrikaat+0.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgB397w8L9suii-P8iQIIVNLjXf8UQKeJyewK7rwSkX29GYo3afxfxCm90SIsePRae4pusRpNRAklWxCl2SoxGOVmejZ73WLXgqZRihU_hYn_UCFkVmFzeqq8m9NGvcfkO1puRyiJTq1Gqo/s1600/MIR%2540Jelle+Buma+Bouwlab+Fabrikaat+14.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="684" data-original-width="1030" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgB397w8L9suii-P8iQIIVNLjXf8UQKeJyewK7rwSkX29GYo3afxfxCm90SIsePRae4pusRpNRAklWxCl2SoxGOVmejZ73WLXgqZRihU_hYn_UCFkVmFzeqq8m9NGvcfkO1puRyiJTq1Gqo/s400/MIR%2540Jelle+Buma+Bouwlab+Fabrikaat+14.jpg" width="400" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmjbDFUaxJMSP1qv8AdI8j0_gWPr1aJ8tf3yFL4f-pW68RcKVrNryVvwrd22mV0gRGk0rwXhRCqbQK9V-xF8pCfP-0NG_cjmGgaU7X8fKmtLlEFB3ZJFlETFY0bZo3OB7Yyeeo-P4RdnaC/s1600/j+MIR%2540Rosa+en+Anouk+9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></a>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXsrgV7SGscAJGCjQ0pvMiAPLSTUrT_3P1eaHyEyWHaYN5aO6kmZyPiowEIJBXCmVnycRGw-x-gRnfGwI87WZ_8m5vnD3hbSHB67XqynF0-4LiBet0CLD3NId_LOcJNRX7w4M_-piiB3aW/s1600/Jitskebakker-MIRProject_7k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXsrgV7SGscAJGCjQ0pvMiAPLSTUrT_3P1eaHyEyWHaYN5aO6kmZyPiowEIJBXCmVnycRGw-x-gRnfGwI87WZ_8m5vnD3hbSHB67XqynF0-4LiBet0CLD3NId_LOcJNRX7w4M_-piiB3aW/s640/Jitskebakker-MIRProject_7k.jpg" width="640" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXsrgV7SGscAJGCjQ0pvMiAPLSTUrT_3P1eaHyEyWHaYN5aO6kmZyPiowEIJBXCmVnycRGw-x-gRnfGwI87WZ_8m5vnD3hbSHB67XqynF0-4LiBet0CLD3NId_LOcJNRX7w4M_-piiB3aW/s1600/Jitskebakker-MIRProject_7k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilVjQHOyVAadeKe05nwAVTM9J-KRlnY07IPkrf467ze02VCG1pPYs3nHiDslpxzEWjNI1FJ-oc2_c4XxF3KBYxJvtEfsE35XFUG_b6WagHNuAEXpY2gU2gV9XHC6NZ5_vYTmt71RtG_y6C/s1600/l+MIRAmersfoort_15k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="781" data-original-width="1200" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilVjQHOyVAadeKe05nwAVTM9J-KRlnY07IPkrf467ze02VCG1pPYs3nHiDslpxzEWjNI1FJ-oc2_c4XxF3KBYxJvtEfsE35XFUG_b6WagHNuAEXpY2gU2gV9XHC6NZ5_vYTmt71RtG_y6C/s400/l+MIRAmersfoort_15k.jpg" width="400" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQSwZwPjQn-BdTTsG-am3W-5lR5ps1mNBKs9GbeL_-d-YmCmwHHj6rpe5dUsTpjWAFMLNVK5kwgkn4EK5dDzs1mPqm67QEu9q31i_GN0MX6IT5bN0psB_LIntWXIAMsuZIcXLFJp0KwkyJ/s1600/k+MIR%2540Wouter+K.V.+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQSwZwPjQn-BdTTsG-am3W-5lR5ps1mNBKs9GbeL_-d-YmCmwHHj6rpe5dUsTpjWAFMLNVK5kwgkn4EK5dDzs1mPqm67QEu9q31i_GN0MX6IT5bN0psB_LIntWXIAMsuZIcXLFJp0KwkyJ/s1600/k+MIR%2540Wouter+K.V.+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQSwZwPjQn-BdTTsG-am3W-5lR5ps1mNBKs9GbeL_-d-YmCmwHHj6rpe5dUsTpjWAFMLNVK5kwgkn4EK5dDzs1mPqm67QEu9q31i_GN0MX6IT5bN0psB_LIntWXIAMsuZIcXLFJp0KwkyJ/s320/k+MIR%2540Wouter+K.V.+1.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEislp0cK1b54RBELY4tqC-1uf1TIQ7C797M1WKmstTbXR-GfYpLrEQOE9pqdT6Ch_VvHslHUKMEduuLZGbYEocKXW3bMJswStnAyBfzpPoPKFlcj2zmHr1gQClfTUNBQcwXZPWB2eyrRbBi/s1600/Linda%2540+MIR+01_0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="684" data-original-width="1030" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEislp0cK1b54RBELY4tqC-1uf1TIQ7C797M1WKmstTbXR-GfYpLrEQOE9pqdT6Ch_VvHslHUKMEduuLZGbYEocKXW3bMJswStnAyBfzpPoPKFlcj2zmHr1gQClfTUNBQcwXZPWB2eyrRbBi/s640/Linda%2540+MIR+01_0.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhH3g09RO4Cbd71yhCZnrFzb8TOSsnqifhuFv2UlUnOclKgs8zJYZcklEMVrKhAxUYYT4ekbdY-HREg8PCEI4BpQMAaKMA8v1r517CSFY7GNWEcEGSluMaaVRdP8M8R_rxQRRbYQzkHBeRj/s1600/Mir+12detail+printk.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1126" data-original-width="750" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhH3g09RO4Cbd71yhCZnrFzb8TOSsnqifhuFv2UlUnOclKgs8zJYZcklEMVrKhAxUYYT4ekbdY-HREg8PCEI4BpQMAaKMA8v1r517CSFY7GNWEcEGSluMaaVRdP8M8R_rxQRRbYQzkHBeRj/s320/Mir+12detail+printk.jpg" width="212" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiu-PYRBrScL8kNf5BgG6CZAcQKbPvDNKucBVbW_ymVsICMjZg35XWJDpAZcM1heuFojK2kYXFcV-p4N3cErS7ND9T3bHlhJep9YgVSsubWKCuBRElZzJDf9vLo6EuViDr5zh3Jf1Cu4XgY/s1600/MIR+16jongetjek.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="683" data-original-width="1029" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiu-PYRBrScL8kNf5BgG6CZAcQKbPvDNKucBVbW_ymVsICMjZg35XWJDpAZcM1heuFojK2kYXFcV-p4N3cErS7ND9T3bHlhJep9YgVSsubWKCuBRElZzJDf9vLo6EuViDr5zh3Jf1Cu4XgY/s320/MIR+16jongetjek.jpg" width="320" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYTUbb4xOSrjvS1GXrQgyfOMYV-HNQmBDvIZZlGenOqdiAnHn_etZkonFRFPyLsuiN8oSzYbKct2e6KEZpH481lfIbG_NPGfoPEBNRJfXOnaqKLjWUyuxTyU-tcsZrgTkd7cyAdpDIBc5F/s1600/MIR+3SD-AMFT+18-05-10+46832-3-8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="801" data-original-width="1200" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiYTUbb4xOSrjvS1GXrQgyfOMYV-HNQmBDvIZZlGenOqdiAnHn_etZkonFRFPyLsuiN8oSzYbKct2e6KEZpH481lfIbG_NPGfoPEBNRJfXOnaqKLjWUyuxTyU-tcsZrgTkd7cyAdpDIBc5F/s640/MIR+3SD-AMFT+18-05-10+46832-3-8.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1eVwo6ENmvqM4HzjwjcT2vsqMLuZ04QJpRLEu32F5wfiFisQnzvH-NHDgXcA_l2sa-O6NgeTarIOkeJ06NnA94Bb89grPM-Owld26DS7adB9mKq2K8M-dNQ-zkKmSscLELQCO5exycHui/s1600/Z+Z+Z+9999+MIR+Jerome+%254012.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1eVwo6ENmvqM4HzjwjcT2vsqMLuZ04QJpRLEu32F5wfiFisQnzvH-NHDgXcA_l2sa-O6NgeTarIOkeJ06NnA94Bb89grPM-Owld26DS7adB9mKq2K8M-dNQ-zkKmSscLELQCO5exycHui/s640/Z+Z+Z+9999+MIR+Jerome+%254012.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 11 t/m 22: 11 installatie Domas van Wijk,
Cobercoterrein Arnhem 2018. 12 Rosa Helldorfer en Anouk Mastenbroek, MIR i.s.m.
Bouwlab Nijmegen 2016. 13 Jelle Buma, Nijmegen 2016. 14 idem. 15 Jitske Bakker,
De Nieuwe Stad Amersfoort 2018. 16. De Nieuwe Stad Amersfoort 2018. 17 Wouter
Klein Velderman, Woeste Gronden Arnhem 2013. 18 Linda Nieuwstad, Woeste Gronden
Arnhem 2015. 19 Suzan Drummen, De Nieuwe Stad Amersfoort 2018. 20 idem. 21
idem. 22 Jerome Symons, Code Rood Arnhem 2016.</span></i></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Speelt dat laatste een rol
bij jullie activiteiten in de komende tijd?</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ANOUK MASTENBROEK: In augustus 2019 staat het MIR Project
bij de voormalige tramloods aan de haven van Doesburg. De tramloods wordt sinds
2017 ontwikkeld door LOC 17, een ondernemersgroep. We zijn gevraagd in het
kader van een manifestatie die de Doesburgse vestingwallen als thema heeft. Dat
thema vonden we net iets te weinig ruimte bieden. We hebben de vrijheid genomen
om voor het programma van het MIR Project een wat breder uitgangspunt te
kiezen. Doesburg is gemeten naar hedendaagse verhoudingen, een kleine
provinciestad. Maar in de middeleeuwen was Doesburg dankzij het economische
verkeer over de IJssel een bloeiend handelscentrum. Doesburg is fysiek voor een
groot deel nog steeds wat Amsterdam ooit in de Middeleeuwen was. De tijd heeft
in beide steden een andere loop genomen. Tijd is iets wat ons interesseert.
Tijdens het festival <i>Zone2Source</i> in het Amsterdamse Amstelpark hebben
Alphons en ik kennis gemaakt met Joke Hermsen, schrijver en filosofe. Ze houdt
zich, onder andere in haar boek <i>Stil de tijd</i>, bezig met de spanning
tussen de statische, lineaire opvatting van tijd, belichaamd door de
mythologische figuur Chronos, die ons door de economische omstandigheden van
buitenaf wordt opgelegd, en, daar tegenover, onze subjectieve en kwalitatieve
ervaring van de tijd, belichaamd door Kairos. De laatste, onontbeerlijk als
innerlijke bron van levenslust, vitaliteit en vindingrijkheid, komt door de
eerste en de daarmee verbonden ervaring van haast, tijdgebrek, leegte en
herhaling, voortdurend in verdrukking. Ons programma in Doesburg is een poging
om opvattingen over tijd en verandering te gebruiken als een vertrek- en
reflectiepunt voor beeldende kunst. We hebben drie kunstenaars uitgenodigd om
de in zijn middeleeuwse vorm geconserveerde stad Doesburg en zijn huidige
bewoners en stadsuitbreidingen in beeld te brengen. We zijn erg blij met de
deelname van Gerco de Ruijter, een kunstenaar-fotograaf die zijn sporen
verdiende met het op een ongebruikelijke, en daardoor de ogen openende wijze in
beeld brengen van door menselijk ingrijpen gevormde nieuwe landschappen. Een
qua schaal en intimiteit heel andere benadering is die van Annegien van Doorn.
Zij richt zich op de tuinen van de Doesburgenaren en hoe ze door middel van die
tuinen persoonlijk gekleurde veranderingen aanbrengen in hun directe omgeving. Hans
Wijninga, de derde kunstenaar die aan het project in Doesburg deelneemt, brengt
de stad in beeld met behulp van scanapparatuur. Die apparatuur levert digitale
wolken van meetpunten op waar Wijninga zich op zijn beeldscherm doorheen
beweegt om vervolgens foto's te maken. Eenvoudig uit te leggen is het niet,
maar de techniek maakt het mogelijk om de stad te bekijken vanuit standpunten
die je normaal gesproken fysiek niet kunt innemen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr9ysQZiNCmzQWxH-y_Isz-I-7b2BmG62xEEKFfSafpO3Qc_jN7Bajl_Zj2fe92k0kZlzAMr52e0JuLn-J5fkoGB73iKQBIxCgL1KwCtbwkU0kDxOMnlfLS4sRi5wlqBNsqQRKutZNmSiR/s1600/MIR%2540Erik+3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr9ysQZiNCmzQWxH-y_Isz-I-7b2BmG62xEEKFfSafpO3Qc_jN7Bajl_Zj2fe92k0kZlzAMr52e0JuLn-J5fkoGB73iKQBIxCgL1KwCtbwkU0kDxOMnlfLS4sRi5wlqBNsqQRKutZNmSiR/s400/MIR%2540Erik+3.jpg" width="400" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVfCzJtWeGUdXwOT78-Cxll_o8IGiCJAutNTcFxa50DA9DQhoGwJv8PEBUJ4X2WJsbtPGnOJZcI2-9xFj2fimVm5c3PSbzp5PDw4ZRPHQn2W3isqJYC1TiUUmOjanm47Syw6iBjRk7E7QC/s1600/Piano%2540%2540Forte+Jaap1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVfCzJtWeGUdXwOT78-Cxll_o8IGiCJAutNTcFxa50DA9DQhoGwJv8PEBUJ4X2WJsbtPGnOJZcI2-9xFj2fimVm5c3PSbzp5PDw4ZRPHQn2W3isqJYC1TiUUmOjanm47Syw6iBjRk7E7QC/s200/Piano%2540%2540Forte+Jaap1.jpg" width="200" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2mUvXao1u-sCyhTgSGlcZNftdr260JUM95lVgUcorY612p0Ny0SRHUqhqAXXXGrtoAYA4zzQo-TcyjMimauYt5CcTQ4MYTqeGWYhCiW0GnDYJvbI0YWZXX-QKyb-tiS5dl_6CmF3Jtkpa/s1600/r+DSC_6811k_0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2mUvXao1u-sCyhTgSGlcZNftdr260JUM95lVgUcorY612p0Ny0SRHUqhqAXXXGrtoAYA4zzQo-TcyjMimauYt5CcTQ4MYTqeGWYhCiW0GnDYJvbI0YWZXX-QKyb-tiS5dl_6CmF3Jtkpa/s640/r+DSC_6811k_0.jpg" width="424" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGBPBC4S-divJvE7fHNs5wjq4DUtKqmMFKTrbf8Gb9rhUOhtgba0E7rCToyXAkOnGE_pd72RAwSyh-CvqruVjdFjHnH5X6deCcG0hh7v_ThziowbsupfIbgAJGz6wh_pI5VT734azcoDfh/s1600/Roeten%25406.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGBPBC4S-divJvE7fHNs5wjq4DUtKqmMFKTrbf8Gb9rhUOhtgba0E7rCToyXAkOnGE_pd72RAwSyh-CvqruVjdFjHnH5X6deCcG0hh7v_ThziowbsupfIbgAJGz6wh_pI5VT734azcoDfh/s640/Roeten%25406.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGd4F4f4Kmez6DlMrjDDY5u2qDyu73v7dYlkaiZjjLb5SC-pmAzDPCSDdibfajZ_lyfHq8MiI65AwlR2w6AXtinIR9ftF7utvagEuVXhdXMeTqx6neRgiUeN1ZUFX_-Jua3o1ppRmvsLf5/s1600/z+Carolien-19k_0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGd4F4f4Kmez6DlMrjDDY5u2qDyu73v7dYlkaiZjjLb5SC-pmAzDPCSDdibfajZ_lyfHq8MiI65AwlR2w6AXtinIR9ftF7utvagEuVXhdXMeTqx6neRgiUeN1ZUFX_-Jua3o1ppRmvsLf5/s200/z+Carolien-19k_0.jpg" width="200" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj467-Y1uzYhhaShh-DWmisPtNJ0S9-kyBGqmRGGW5gwMgm7uP-yZXbQuYwlu3gHvZvgNQN_JH1HdMF5IPtRARWpC15XqqiadLOiF7cW2WDwN4k8yrouEvcw7NVGgJj8myp3TVDjUDosti0/s1600/z+2CarolineEvers-MIRProject_25k_0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj467-Y1uzYhhaShh-DWmisPtNJ0S9-kyBGqmRGGW5gwMgm7uP-yZXbQuYwlu3gHvZvgNQN_JH1HdMF5IPtRARWpC15XqqiadLOiF7cW2WDwN4k8yrouEvcw7NVGgJj8myp3TVDjUDosti0/s320/z+2CarolineEvers-MIRProject_25k_0.jpg" width="320" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6TX1207DC_5L_Yy89N3qQBr0hljrdNoFy_8TLpveNLCKvyI8sTpmMH7ob7Asl7rqBdwfBrvjWhR-DheGxK3wnEZb9dTV33oU5vQ3kYGqbDjUYUSnPwy43bRWq-gcyvwmg-jZZPs-xmGmm/s1600/z+3+CarolineEvers-MIRProject_37k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6TX1207DC_5L_Yy89N3qQBr0hljrdNoFy_8TLpveNLCKvyI8sTpmMH7ob7Asl7rqBdwfBrvjWhR-DheGxK3wnEZb9dTV33oU5vQ3kYGqbDjUYUSnPwy43bRWq-gcyvwmg-jZZPs-xmGmm/s640/z+3+CarolineEvers-MIRProject_37k.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8GBp3CAtdO9kv0EzhgKsp22jyup68AgEQ2yV3oZ1EjMS6yMuwMO35wKyPXfc3B-jQiY8S0APTGvc5KwBQjwPmyRVz5BnWvQ5loJtn1TeO30_xjaPSYIEVzUwAs6ghKqLymBNdndiSjH9g/s1600/Lenneke+-+algenkrijtproef.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="1500" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8GBp3CAtdO9kv0EzhgKsp22jyup68AgEQ2yV3oZ1EjMS6yMuwMO35wKyPXfc3B-jQiY8S0APTGvc5KwBQjwPmyRVz5BnWvQ5loJtn1TeO30_xjaPSYIEVzUwAs6ghKqLymBNdndiSjH9g/s640/Lenneke+-+algenkrijtproef.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 23 t/m 30: 23 Erik Vinkenoog, Woeste
Gronden Arnhem 2013. 24 Jaap Kroneman, Woeste Gronden Arnhem 2012. 25 Theo van
Delft, De Nieuwe Stad Amersfoort 2018. 26 René Roeten, Woeste Gronden Arnhem 2012.
27 Caroline Evers, Cobercoterrein Arnhem 2018. 28 idem. 29 idem. 30 Lenneke van
der Goot, proef algenkrijt 2019. <o:p></o:p></span></i></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Van oktober tot en
met januari staan we op het terrein van de WUR, de Wageningen University &
Research. We hebben een plan ingediend waar de WUR belangstelling voor had.
Voor ons en de deelnemende kunstenaars is het een spannend idee om een tijd te
kunnen werken en ons te kunnen presenteren in een gemeenschap van
internationale studenten en onderzoekers. Op de planning staan lezingen van onder
andere Marten Scheffer, een ecoloog. Marten Scheffer deed onderzoek en
publiceerde over kantelpunten in ecologische systemen en betrok daarbij ook
maatschappelijke ontwikkelingen. Het werk van Johan Rijpma, die Image and Media
Technology studeerde aan de HKU, sluit daar in zekere zin bij aan. Rijpma's
werk draait om de transformatie van alledaagse voorwerpen in door de kunstenaar
vooraf uitgestippelde, maar wat hun verloop en uitkomst betreft, nooit helemaal
beheersbare processen. Tijd, controle en onvoorspelbaarheid spelen ook een rol
in het werk dat Lenneke van der Goot gaat maken. Samen met onderzoekers van de
WUR wordt een tekenkrijt ontwikkeld dat na verwacht in de loop van de tijd zal
gaan werken en verkleuren waardoor het werk in zekere zin een eigen leven gaat
leiden.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Er is een MIR
Project voor 2020 in voorbereiding met de MIR-ambassadeur in Groningen,
beeldend kunstenaar Joyce Zwerver. In het kader daarvan gaan beeldend
kunstenaars Koos Buist en Wim Warrink vier maanden aan de slag op het Suikerterrein
bij Groningen. Het Suikerterrein ligt rond het educatiecentrum van het Terra College,
een mbo- school voor agrarische opleidingen. De MIR komt op een akker bij het
educatiecentrum te staan. Het plan is om de vloer uit het paviljoen te laten en
de bodem van de akker te gebruiken als vormende en beeldende factor. We zijn
benieuwd wat de samenwerking met Suikerterrein Terra en de kunstenaars gaat
opleveren.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.mirproject.nl/">Website MIR PROJECT</a></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De MIR-projecten
worden mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
<span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">Provincie Gelderland,
Mondriaan Fonds, Gemeente Doesburg, Prins Bernhard Cultuurfonds,
Stichting Stokroos, Gemeente Wageningen en Wageningen University & Research.</span></span>
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRmbdJxh_5gsoYBf631UTy1cmOOuhXUZ_bSGmvaEUihXmy5TIWvr-_E46-oQLZmt4HQPzl2i-pTpRa14yZHR2b6IghH2_l2VV34ameRVU96FJNZ6V02q0K1-c37akbtRgCNGmHamU6IE1Z/s1600/MIR%25402e+project+karel+4.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="131" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRmbdJxh_5gsoYBf631UTy1cmOOuhXUZ_bSGmvaEUihXmy5TIWvr-_E46-oQLZmt4HQPzl2i-pTpRa14yZHR2b6IghH2_l2VV34ameRVU96FJNZ6V02q0K1-c37akbtRgCNGmHamU6IE1Z/s200/MIR%25402e+project+karel+4.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1pSncxvQcKrql1D5cT_yTuFJAUKDu6vOdT0Kbv_h34PDfPR6UF3b4cBGAfsQdYMxQCpxsGSA1RVEj9hyphenhyphenHVcBWJS2JsD4OgflExBlv1hKJkfhI-dXKDQN-iu8_kYmBK4YmviZULS8nSPpA/s1600/MIR%25402e+project+karel+5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1pSncxvQcKrql1D5cT_yTuFJAUKDu6vOdT0Kbv_h34PDfPR6UF3b4cBGAfsQdYMxQCpxsGSA1RVEj9hyphenhyphenHVcBWJS2JsD4OgflExBlv1hKJkfhI-dXKDQN-iu8_kYmBK4YmviZULS8nSPpA/s320/MIR%25402e+project+karel+5.jpg" width="211" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIlGI_Wu9kVtUt_N-UciAfpdeCuEpodGVwfhI_8-VrElAN2dPpToq_uyjeLq7RrZPqVDAxojuaaSM4DmF3NvVGsABs4yT_eQLfRQRfjTKdVzXX1yQKd4gPznH3cWZtRcMn-OEyWf4pTgFN/s1600/MIR%2540karel+2+1_0.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIlGI_Wu9kVtUt_N-UciAfpdeCuEpodGVwfhI_8-VrElAN2dPpToq_uyjeLq7RrZPqVDAxojuaaSM4DmF3NvVGsABs4yT_eQLfRQRfjTKdVzXX1yQKd4gPznH3cWZtRcMn-OEyWf4pTgFN/s640/MIR%2540karel+2+1_0.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfzUPoK1vh_yIp9IGnJqHalxCKSCuhmrpUjs_FxX3_KH2d9uK5dkmTG4uys0z8_dPwqSHn_p69iYfEr5Svj4Iwo62PIWflhCb8gbfpmsiNrLPcrMiABgo0GGtCC3yVYb097g8z_MfdA3sT/s1600/y+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfzUPoK1vh_yIp9IGnJqHalxCKSCuhmrpUjs_FxX3_KH2d9uK5dkmTG4uys0z8_dPwqSHn_p69iYfEr5Svj4Iwo62PIWflhCb8gbfpmsiNrLPcrMiABgo0GGtCC3yVYb097g8z_MfdA3sT/s640/y+1.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXjhCTVZIPHfxDs1olXqLXsgzR_u1Rd8sbHObDCCFPs_OcSWzdf9Oe3Sj13O5_i8oghUccN7M-VhY5Z076nfwvjBHmfDS84X9nFgYsdlUcKaf4-7Kyl2KwuW5nwatnFGPE1O_cl3ayNYsW/s1600/y+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXjhCTVZIPHfxDs1olXqLXsgzR_u1Rd8sbHObDCCFPs_OcSWzdf9Oe3Sj13O5_i8oghUccN7M-VhY5Z076nfwvjBHmfDS84X9nFgYsdlUcKaf4-7Kyl2KwuW5nwatnFGPE1O_cl3ayNYsW/s320/y+2.jpg" width="320" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnGPv9LHuvlBKOWQ5uZgrFZaxsebiQfK73noLZruj88tP11SV1VuvULc6EpSVa5LrOA-gUROLqUE3ST2viAAXo6QovZcjnly2egXWkjIMmimUFCZEYM1X_ELYR_YTOXqpzd7e8Uyoqyvab/s1600/y+3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnGPv9LHuvlBKOWQ5uZgrFZaxsebiQfK73noLZruj88tP11SV1VuvULc6EpSVa5LrOA-gUROLqUE3ST2viAAXo6QovZcjnly2egXWkjIMmimUFCZEYM1X_ELYR_YTOXqpzd7e8Uyoqyvab/s200/y+3.jpg" width="200" /></a><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcHWnupLhn6df5P1InCvmZQVuO7zl0QDIDUI8InK2R9f6RMNQyzcOjbh1ofRnm4aELLzWwCAlXMdbdMKj8yt9_oRl6rxNSToJOXlcnmTm_I-etuHzkYUSIZDNnQagOWXuIkpkWGFM9roGT/s1600/y+8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcHWnupLhn6df5P1InCvmZQVuO7zl0QDIDUI8InK2R9f6RMNQyzcOjbh1ofRnm4aELLzWwCAlXMdbdMKj8yt9_oRl6rxNSToJOXlcnmTm_I-etuHzkYUSIZDNnQagOWXuIkpkWGFM9roGT/s400/y+8.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg84ZFW1vIHFhyOKNgDQTbkiQWiN3Tr50Kn57QE7rGWaOiSsDCYNOc-c1RGEbwJUacyClfgeHdXG0_7KCzl8UQjIaY6yW0aTnTDQvdjl0ziNkKXPhMC0L65E6xAttpHWnrKoeMlEEcugfcH/s1600/y+9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg84ZFW1vIHFhyOKNgDQTbkiQWiN3Tr50Kn57QE7rGWaOiSsDCYNOc-c1RGEbwJUacyClfgeHdXG0_7KCzl8UQjIaY6yW0aTnTDQvdjl0ziNkKXPhMC0L65E6xAttpHWnrKoeMlEEcugfcH/s640/y+9.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 31 t/m 38: 31 Karel van der Eijk, MIR i.s.m.
Bouwlab Nijmegen 2016. 32 idem. 33 idem. 34 Patty Struik, Woeste Gronden 2013.
35 idem. 36 idem. 37 idem. 38 idem.</span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i><br /></i></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-39648477265169807742019-06-19T21:18:00.000+02:002020-04-17T13:40:41.195+02:00VOORMALIG HOOFD CULTUUR HERMAN HOFMAN: CULTUUR IS EEN LOPEND PROCES VAN MENSEN DIE DAAR IN EEN STAD BIJ ZIJN BETROKKEN. DAT MOET JE NIET VERSTARREN MET VOORAF BEPAALDE BELEIDSDOELEN<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUhGugWn9z81OABG4cCi2VZO_TkwpXbm2Gs3zyF5zQqnjweUJwB7I6b31sGsjukyx_ZlsxQCUmmDq5-N-yChM1m8RISpV7JHvBTcyWBlN6LzN6Z4oSqW7fs_rSnBkIg1zD_58t9r9LWsGn/s1600/z.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1058" data-original-width="1600" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUhGugWn9z81OABG4cCi2VZO_TkwpXbm2Gs3zyF5zQqnjweUJwB7I6b31sGsjukyx_ZlsxQCUmmDq5-N-yChM1m8RISpV7JHvBTcyWBlN6LzN6Z4oSqW7fs_rSnBkIg1zD_58t9r9LWsGn/s640/z.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<i style="font-size: small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeelding 1 Sonsbeek 1986, paviljoen Wiek Röling, Gelders Archief coll. 1524 nr. 9723, </span></i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background-color: white;">Categorie: interview/Onderwerp: Herman Hofman, voormalig hoofd van de afdeling Cultuur, Recreatie, Sport en Jeugdzaken van de gemeente Arnhem over cultuurbeleid in de jaren zeventig en tachtig/Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprekken: 6, 13 en 20 mei en 3 juni 2019</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><b><br style="background-color: white;" /></b></span>
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Inwoners en
bestuurders van Arnhem zien hun stad niet zelden als de culturele hoofdstad van
het Oosten. Het in oktober 2018 gepubliceerde rapport van adviesbureau Blueyard
concludeert dat dat zelfbeeld niet meer in overeenstemming is met de
werkelijkheid. Het museum is gesloten, samenwerking tussen instellingen is er
amper, kwaliteit en verbinding met internationale ontwikkelingen ontbreken en
artistiek talent dat afstudeert aan kunstopleiding ArtEZ vertrekt zo snel
mogelijk naar elders.</span></b></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Was het ooit anders? In het rapport, en
trouwens ook in de regionale pers, wordt gerefereerd aan een verleden dat
schijnbaar beter was: de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Iemand
die in die jaren een rol van betekenis speelde is Herman Hofman. Van 1970 tot
1990 was hij hoofd van de gemeentelijke beleidsafdeling Cultuur, Recreatie,
Sport en Jeugdzaken (CRSJ).<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>De in 1937 in Vlissingen geboren Hofman kwam
uit een arbeidersmilieu waar politieke betrokkenheid, vakbondswerk en
belangstelling voor cultuur min of meer vanzelfsprekend waren. Na de Rijks HBS
trad Hofman in 1954 in dienst van de gemeente Vlissingen. In 1962 werd hij
plaatsvervangend hoofd cultuur, jeugdzaken en voorlichting van de gemeente
Amstelveen en vanaf 1966 beklede hij een vergelijkbare functie in de gemeente
Sliedrecht. Naar eigen zeggen had hij het geluk om in Amstelveen en Sliedrecht
samen te werken met initiatiefrijke burgemeesters. Op het gebied van cultuur,
sport, voorlichting en jeugdzaken hadden Nederlandse gemeenten zich tot dan toe
met terughoudendheid bewogen. Veel was nieuw. Kunst en cultuur hadden nog een
vanzelfsprekend aanzien. Die vanzelfsprekendheid had ongetwijfeld te maken met
de maatschappelijke situatie. In en na de Tweede Wereldoorlog werd zowel in
Amerika als Europa cultuurspreiding gezien als een onmisbare grondslag voor een
stabiele en democratische samenleving die in een meer materiele zin moest
worden gegrondvest op een rechtvaardige economische orde en bestaanszekerheid.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>In de drie naoorlogse decennia waarin de
Nederlandse verzorgingsstaat werd opgetuigd, was Herman Hofman betrokken bij de
opbouw van wat inmiddels al weer deels is geprivatiseerd of verdwenen: van
zwembaden en openbare bibliotheken, tot en met speelplaatsen,
toneelgezelschappen, culturele festivals en betaalbaar en toegankelijk
muziekonderwijs. Hij maakte naam als een gewiekst en daadkrachtig organisator
met een uitgebreid, landelijk netwerk in de bestuurlijke en culturele wereld
die nauwe banden onderhield met kunstenaars.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>In weerwil van de door Hofman en CRSJ
georganiseerde succesvolle festivals, de geslaagde Sonsbeektentoonstelling van
1986 en andere activiteiten die ook in de rest van het land aandacht trokken,
werd de door Herman Hofman op poten gezette afdeling CRSJ eind jaren tachtig
stap voor stap ontmanteld en in 1990 opgeheven. De opheffing van CRSJ werd door
de pers en veel kunstenaars gezien als het gevolg van een machtsstrijd tussen
Hofman en de toenmalige wethouder Martin van Meurs, maar het gemeentebestuur had
besloten tot een drastische wijziging van de gehele organisatie en daarvan
vormde CRSJ nu eenmaal een onderdeel. Factor van betekenis daarbij was
ongetwijfeld het veranderende bestuurlijke klimaat, dat zakelijker werd en meer
gericht op management. Hofman weigerde mee te solliciteren naar het
directeurschap van één van de nieuwe diensten en werd hoofd Beleidscoördinatie
en Onderzoek. Hij bleef de eerste vervanger van de gemeentesecretaris en
bekleedde die functie na 1990 op verzoek
van alle fractievoorzitters in de gemeenteraad drie jaar zelf. Hij had een
groot aandeel in de viering van 100 Jaar Stadspark Sonsbeek en was als privé
persoon tot 2003 voorzitter van de GBK, de Gemeenschap Beeldende Kunstenaars, en
mede-oprichter en secretaris van Toneelgroep Oostpool. Daarna was hij landelijk
en internationaal nog jaren actief in het georganiseerde ouderenwerk.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom
solliciteerde je in 1969 in Arnhem naar een baan als hoofd van de afdeling
Cultuur, Recreatie, Sport en Jeugdzaken?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De gemeente Arnhem reorganiseerde eind jaren zestig haar
ambtelijke apparaat. Cultuur werd met recreatie, sport en jeugdzaken
ondergebracht in een nieuwe en nog op te bouwen afdeling CRSJ. Het feit dat de
afdeling van de grond af aan moest worden opgebouwd, was voor mij één van de
redenen om te solliciteren.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Een andere reden
was het feit dat Arnhem een aanzienlijke culturele inventaris had. Er was een
schouwburg en een concertzaal. Arnhem had het Gemeentemuseum, Studio LP (de
voorloper van Introdans), Toneelgroep Theater, Het Gelders Orkest, een
kunstacademie en een conservatorium. En dan waren er natuurlijk nog de
niet-gemeentelijke instellingen als het Openluchtmuseum en het Museum Bronbeek.
De Arnhemse Commissie voor de Beeldende Kunstenaars Regeling adviseerde,
behalve het Arnhemse gemeentebestuur, alle gemeentebesturen van de Gelderse
gemeenten boven de Rijn. Dat alles bij elkaar maakte Arnhem tot een aanzienlijk
cultuurcentrum.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Hd7TvrdtSFzVuLDuuw_FAcaJKikMEdzVhRZcirhoRHSWsEcjIBDxFnO5aLYw9skRHRQAM2hoORyRphIsO7vbx0ZNilyvHOi5IWL6X4lQ4bZ7OLpsLxVIEfse05IkunCO9tKrupxZOHuW/s1600/2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1074" data-original-width="1600" height="428" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Hd7TvrdtSFzVuLDuuw_FAcaJKikMEdzVhRZcirhoRHSWsEcjIBDxFnO5aLYw9skRHRQAM2hoORyRphIsO7vbx0ZNilyvHOi5IWL6X4lQ4bZ7OLpsLxVIEfse05IkunCO9tKrupxZOHuW/s640/2.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwi8hXG3vgAXvigDlgYYmG68f7uuFlUtErDhA5dBT7tqJx5nQwwZjvsg3lrQQfhbiUg7T-e4Lr_JvFAPE0io_o3q7AUzLzoK-WJH2F5bMoGc_GRa76pSFaipbQHGKC8W0VEtzKtz_84QD0/s1600/3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1022" data-original-width="1600" height="127" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwi8hXG3vgAXvigDlgYYmG68f7uuFlUtErDhA5dBT7tqJx5nQwwZjvsg3lrQQfhbiUg7T-e4Lr_JvFAPE0io_o3q7AUzLzoK-WJH2F5bMoGc_GRa76pSFaipbQHGKC8W0VEtzKtz_84QD0/s200/3.jpg" width="200" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrNhPYEqtArmQ33RIGYbZjwUSTaJWjtWy-WhtLVSH0vcTO1IZU2lMifIjmOncLP8W-ePFmAFxkUloXyxwP0WtJZYIYukJPt-pgrc6NhsWboUwebFnx3EsJ2V7re4bf2ODOOYfIkk5NnGDH/s1600/4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1022" data-original-width="1600" height="203" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrNhPYEqtArmQ33RIGYbZjwUSTaJWjtWy-WhtLVSH0vcTO1IZU2lMifIjmOncLP8W-ePFmAFxkUloXyxwP0WtJZYIYukJPt-pgrc6NhsWboUwebFnx3EsJ2V7re4bf2ODOOYfIkk5NnGDH/s320/4.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQikJlN3bKYcGObj6ReBgtz84zCSzDOcLAQKUtFuRz3VT-iSfwF-khTbvPdkhUzaGuBJnqggHxaYSsZtDijkKZBx55mVkQSBB_iD7oXtUyuE7udmoVIlw68oQZjrenSZgJfavW8O_-xwDa/s1600/5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1041" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQikJlN3bKYcGObj6ReBgtz84zCSzDOcLAQKUtFuRz3VT-iSfwF-khTbvPdkhUzaGuBJnqggHxaYSsZtDijkKZBx55mVkQSBB_iD7oXtUyuE7udmoVIlw68oQZjrenSZgJfavW8O_-xwDa/s200/5.jpg" width="200" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOkkrMm1j7LAa9eek-oYXhO2e3k39TKcFlJhArvWQZ9pH5Tx_49dYon7TpdckQ9WaW616kWP6-HZhC1EoVXX26kdQrtWuYyr22em6QUACDdy2FpJ_fkjVyU1ie0UZk8lAeyosHx7nQkIXq/s1600/6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1083" data-original-width="1600" height="135" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOkkrMm1j7LAa9eek-oYXhO2e3k39TKcFlJhArvWQZ9pH5Tx_49dYon7TpdckQ9WaW616kWP6-HZhC1EoVXX26kdQrtWuYyr22em6QUACDdy2FpJ_fkjVyU1ie0UZk8lAeyosHx7nQkIXq/s200/6.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhe4KMi45nSEFrFuIn_ll-eS-FC95kw1HIC-5u6bWKRU2BivBsmZtIxs6vQ6HRYAhfMI69TH5KssV0QO2KmFh0FlpE1ABdFx5SEkAwVMkloDxllvCtkc_cpmFEM0PhEok4kVMOoBob8zmX0/s1600/7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhe4KMi45nSEFrFuIn_ll-eS-FC95kw1HIC-5u6bWKRU2BivBsmZtIxs6vQ6HRYAhfMI69TH5KssV0QO2KmFh0FlpE1ABdFx5SEkAwVMkloDxllvCtkc_cpmFEM0PhEok4kVMOoBob8zmX0/s320/7.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOz2iVrubxUJ6LgR9salzThvxwZ9nkyNeEoSVyzy57KRcbi3Rs1Txv_JUuyRgTq8r_XnvxBv9jTqndW5aZZz5c4zxgfta5_RB3s41FVrMv-FpO7CbggoOAxFe5R628TvwTKxgdp5tMxQNB/s1600/8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOz2iVrubxUJ6LgR9salzThvxwZ9nkyNeEoSVyzy57KRcbi3Rs1Txv_JUuyRgTq8r_XnvxBv9jTqndW5aZZz5c4zxgfta5_RB3s41FVrMv-FpO7CbggoOAxFe5R628TvwTKxgdp5tMxQNB/s200/8.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizlNsNfm41Q7qtdVRWesGBS7I1aMETxaXLJhDHIQSqYBnBj7ow0mVFKn9fCdjwuoYv4KLNeTCAeFw16CLub6lkJAgOXKliJfu48SafdsXDepUDoIN27DGyz-P-mDcLd-e3XZXClWUzPrF1/s1600/9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="446" data-original-width="700" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizlNsNfm41Q7qtdVRWesGBS7I1aMETxaXLJhDHIQSqYBnBj7ow0mVFKn9fCdjwuoYv4KLNeTCAeFw16CLub6lkJAgOXKliJfu48SafdsXDepUDoIN27DGyz-P-mDcLd-e3XZXClWUzPrF1/s320/9.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQSF6hprj_1cD4oJNMQSGVrGpu4JxSdurGv6XLJNBOifvmoBpNlxqsq_jXU-ae23nK6xpFjKidPZqn59GyWX76ZEGrCnhMRKslFeJoo9OaT2la74vDysBjc54nTv3qKQ9pD36FOyCp6v0a/s1600/10.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1073" data-original-width="1600" height="427" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQSF6hprj_1cD4oJNMQSGVrGpu4JxSdurGv6XLJNBOifvmoBpNlxqsq_jXU-ae23nK6xpFjKidPZqn59GyWX76ZEGrCnhMRKslFeJoo9OaT2la74vDysBjc54nTv3qKQ9pD36FOyCp6v0a/s640/10.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKgy8xt50OIoVR6m8uU62joPj_NSDRay5WT5cLLrKRD2jmyrb9OE2fsURDdjcjLPlXD9Q_UeiG4mzAwokYq_naiiKWIZTIjHtEGnCxGZaPTYB8eES-2aFdQR_Hj2GpWC7wmHtXM4h7e-WJ/s1600/11.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1060" data-original-width="1600" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKgy8xt50OIoVR6m8uU62joPj_NSDRay5WT5cLLrKRD2jmyrb9OE2fsURDdjcjLPlXD9Q_UeiG4mzAwokYq_naiiKWIZTIjHtEGnCxGZaPTYB8eES-2aFdQR_Hj2GpWC7wmHtXM4h7e-WJ/s400/11.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixcm-pAZlZT_AltQPSPlqqEI4kIWUspiPS2zn05qVqgadz8et4vqNtCR1TKjlbGQlzJaJmuKhixLpl09P8bUQLlEuthYziEsxYUTnlf0X3_Z3NDuvjyS6QM-ADLaN10SHHfQ2x1TVBz4uX/s1600/12.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1229" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixcm-pAZlZT_AltQPSPlqqEI4kIWUspiPS2zn05qVqgadz8et4vqNtCR1TKjlbGQlzJaJmuKhixLpl09P8bUQLlEuthYziEsxYUTnlf0X3_Z3NDuvjyS6QM-ADLaN10SHHfQ2x1TVBz4uX/s400/12.jpg" width="306" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLJEtKmk6gWqdegmUtk5aPvDz9bX2EWBIu6TX-BMCcTM0QrurW35nnR-yOIi-8n3zLDD71pOeSX7ZYcPWVrMedk1PSmFRj6GBkkP6__nS4ztJq4Hl-a8WOInbeBjKktYV5VBISKi1JiRQ/s1600/13.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1201" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglLJEtKmk6gWqdegmUtk5aPvDz9bX2EWBIu6TX-BMCcTM0QrurW35nnR-yOIi-8n3zLDD71pOeSX7ZYcPWVrMedk1PSmFRj6GBkkP6__nS4ztJq4Hl-a8WOInbeBjKktYV5VBISKi1JiRQ/s400/13.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkJi8rPsvdIvcqeihHk-isMOmvqDG_3-lnG3s79AAl4N5vy6xab-p98pM_NdXpAmsR8wDmCHRCMI1yu4Avmm_RPp8oB45phuKCNzivNRMCNPoEgjkEwNH2RFeQgyrPK9j9SYhjdObexFAk/s1600/14.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkJi8rPsvdIvcqeihHk-isMOmvqDG_3-lnG3s79AAl4N5vy6xab-p98pM_NdXpAmsR8wDmCHRCMI1yu4Avmm_RPp8oB45phuKCNzivNRMCNPoEgjkEwNH2RFeQgyrPK9j9SYhjdObexFAk/s640/14.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRDYoB-i-DWv4F4MuAPXp0ir1Ufjo1B2XG4-jiFakD8h2KeQ_RXTCo1mcpNE96o1jK5lztS7ZNTxBz08gQrQb3cVVi67DjZCal70J0UHNvMQ9R9oI402Nlhyphenhyphen87Ed2zhWEexVpWOs5BGzJM/s1600/15.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1043" data-original-width="1600" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRDYoB-i-DWv4F4MuAPXp0ir1Ufjo1B2XG4-jiFakD8h2KeQ_RXTCo1mcpNE96o1jK5lztS7ZNTxBz08gQrQb3cVVi67DjZCal70J0UHNvMQ9R9oI402Nlhyphenhyphen87Ed2zhWEexVpWOs5BGzJM/s400/15.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGtT3zh3ALMKwv1W9Alh0mJtnfVKMu3xY6ZN4lbsOUscuismeyKiX-oy3UhQzrZWIW-1Gu-u6l7H7IuuV_kQldtOaTM0TytY0mzo7eCGvG4eudTZkSHNBGttM60mg3UzdixBZzrqK-ehIE/s1600/17.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1077" data-original-width="1600" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGtT3zh3ALMKwv1W9Alh0mJtnfVKMu3xY6ZN4lbsOUscuismeyKiX-oy3UhQzrZWIW-1Gu-u6l7H7IuuV_kQldtOaTM0TytY0mzo7eCGvG4eudTZkSHNBGttM60mg3UzdixBZzrqK-ehIE/s320/17.jpg" width="320" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyX9IHR5hwzmHa-r2VXdXACt-A_BJBkH-gzDM_wXdwBaZadP7X7E71AeGYCLLkH1Mr3gvLQJhlftJXNBSkBk_Bdkgz_G_NHsbRG981_d02SsI4TnRy9RtgF9P3hQsJ_z5DhgT4QazOdQvB/s1600/19.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1029" data-original-width="1600" height="126" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyX9IHR5hwzmHa-r2VXdXACt-A_BJBkH-gzDM_wXdwBaZadP7X7E71AeGYCLLkH1Mr3gvLQJhlftJXNBSkBk_Bdkgz_G_NHsbRG981_d02SsI4TnRy9RtgF9P3hQsJ_z5DhgT4QazOdQvB/s200/19.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3_R5XJE54Vwy4RMJAI3JZZfE04Bt19GCoc-v4LXpcbzBhJvBQNhH8CdQlghYu_gloQAfU-gMmXOyMH7Jxp06E_QoeodyfBlqTWLThGZ3Fcrd74PAo4uqDeTDZZ6iopPP9jT4yhMi260-Y/s1600/18.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1038" data-original-width="1600" height="412" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3_R5XJE54Vwy4RMJAI3JZZfE04Bt19GCoc-v4LXpcbzBhJvBQNhH8CdQlghYu_gloQAfU-gMmXOyMH7Jxp06E_QoeodyfBlqTWLThGZ3Fcrd74PAo4uqDeTDZZ6iopPP9jT4yhMi260-Y/s640/18.jpg" width="640" /></span></a></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 2 Musisi Sacrum Arnhem 1978,
Gelders Archief coll. 1583 nr. 1943. 3 Foto G. van Roden, Anton van Hooff
directeur Burgers Zoo Arnhem, Gelders Archief coll. 1544 nr. 1177 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 4 Foto Piet Veeren, Leeuwen in het Safaripark Burgers Zoo 1970, Gelders
Archief coll. 1526, nr. 1669. 5 Foto G. van Roden, tentoonstelling de intocht
van Sinterklaas Openluchtmuseum Arnhem 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 2827-0001,
CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 6 Idem, nr. 2827-0002. 7 Veluwse papiermolen in het
Openluchtmuseum Arnhem, Gelders Archief coll. 1524 nr. 9869. 8 Museum Arnhem,
bron Wikipedia. 9 Idem. 10 Musis Sacrum 1978, Gelders Archief coll. 1583 nr.1979.
11 Foto G. van Roden, Musis Sacrum Arnhem 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 4356,
CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 12 Musis Sacrum Arnhem, interieur, bron internet. 13 Fotobureau
Gazendam, maquette Schouwburg Arnhem 1937, Gelders Archief coll. 1501 nr. 11177.
14 Schouwburg Arnhem, bron internet. 15 Foto G. van Roden, schouwburg Arnhem
optreden Dansacademie 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 2575-0001. 16 Militair
tehuis en museum Bronbeek, bron internet. 17 Foto G. van Roden, Militair tehuis
en museum Bronbeek 1979, Gelders Archief coll. 1544 nr. 5217-0002, CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 18 Foto G. van Roden, brigade-generaal J. van der Leer commandant van
Bronbeek 1979, Gelders Archief coll. 1544 nr. 4694-0008, CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 19 Foto G. van Roden, Militair
tehuis en museum Bronbeek 116-jarig bestaan 1979, Gelders Archief coll. 1544
nr. 4966-0006, CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.</span></i><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Wat waren je taken
als hoofd CRSJ?</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Allereerst een afdeling op poten zetten met kwalitatief
goede medewerkers en medewerksters en met hen het college adviseren op de vier
beleidsterreinen. Daar kwamen een hoop zaken bij. Als hoofd van CRSJ werd ik
secretaris van allerlei commissies: de commissie van toezicht van het museum,
die van beheer van de schouwburg, de monumentencommissie en de commissie
Beeldende Vormgeving Openbare Gebouwen en Terreinen. CRSJ voerde het
secretariaat van de Stichting Cultureel Jongeren Paspoort en beoordeelde alle
jaarlijkse subsidieaanvragen van koren, toneel- en muziekverenigingen en die
van de professionele gezelschappen.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je bemoeide je ook
met sport en met jeugdzaken.</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onder sportzaken viel de planning van sporthallen,
sportvelden en zwembaden en het overleg met de Raad voor de Sportbelangen. Als
gemeentelijk waarnemer zat ik in het besturen van de Rijnhal en Vitesse. Begin
jaren zeventig waren het amateurvoetbal en het profvoetbal bij Vitesse nog
organisatorisch vervlochten. Omdat het profvoetbal zich sterk ontwikkelde,
leidde dat tot onevenwichtigheden. Amateur- en profvoetbal moesten dus uit
elkaar worden gehaald, iets waarover ik moest onderhandelen met de
Belastingdienst en de KNVB. Onder jeugdzaken vielen de jeugdorganisaties, de
club- en buurthuizen en de wijkcentra. Een van de dingen die ik heb kunnen
bereiken is het tot stand komen van drie bouwspeelplaatsen. Dat was in
Nederland tot dan toe onbekend. Ik kwam ermee in aanraking toen ik met andere
ambtenaren in de jaren zeventig naar Denemarken reisde. Kinderen konden op zo'n
bouwspeelplaats met afgedankte bouwmaterialen en gereedschap zelf iets bouwen.
Op die manier leerden ze om te gaan met gereedschap en materialen en ze leerden
ook om samen te werken. Terug in Arnhem heb ik de politiek en anderen
enthousiast weten te maken om zoiets in de Arnhemse oude wijken te realiseren.
De eerste bouwspeelplaatsen werden geopend in Klarendal, de Geitenkamp en
Malburgen, maar begin jaren tachtig ging het economisch slecht. Er moest worden
bezuinigd en de uitbreiding van het aantal bouwspeelplaatsen werd spijtig
genoeg afgeblazen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat voor functies
had je landelijk?</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik was voorzitter van de vereniging van de hoofden
kunstzaken van de 100.000 plus gemeenten, de grotere gemeenten zeg maar. Namens
Arnhem nam ik deel aan het overleg op het ministerie van Cultuur Recreatie en
Maatschappelijk werk (CRM) over de gezelschappen. Het ging over de afstemming
van de subsidies van gemeenten, provincies en het Rijk. Je zou kunnen zeggen
dat ik de belangen van in Arnhem gevestigde gezelschappen behartigde: Het
Gelders Orkest, Toneelgroep Theater, en het in Enschede gevestigde Opera Forum,
waar Arnhem aan meebetaalde. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div style="text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkAWnc2DltXhTA62rspyzkpop7RfPXbEr95GJek6uz-uQU2L5pOjNqiHNIDt5omdwC7yHCyigVUFx0mwqdxH7mDeVTapDdwptKXvHMUTBi8rNVCQoj_pz5wETZmpsLU6Z3dV8Au3_pyRJY/s1600/20.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1094" data-original-width="1280" height="545" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkAWnc2DltXhTA62rspyzkpop7RfPXbEr95GJek6uz-uQU2L5pOjNqiHNIDt5omdwC7yHCyigVUFx0mwqdxH7mDeVTapDdwptKXvHMUTBi8rNVCQoj_pz5wETZmpsLU6Z3dV8Au3_pyRJY/s640/20.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div style="text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1iXK8NonXJWkVQHVcnEkuhnycBE0RCTGdrpvN9liXWLe7YTX7lJ5CWDiFHt3xBgA9FBJuO0Zis-Ue4z1nMGYgmAz8EmwUiX1AXjo35z3f0CkQqjH97s0FUeI7XzMBrEuem1cU2Fps0zL1/s1600/21.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="857" height="572" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1iXK8NonXJWkVQHVcnEkuhnycBE0RCTGdrpvN9liXWLe7YTX7lJ5CWDiFHt3xBgA9FBJuO0Zis-Ue4z1nMGYgmAz8EmwUiX1AXjo35z3f0CkQqjH97s0FUeI7XzMBrEuem1cU2Fps0zL1/s640/21.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div style="text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbhv90EwQjDUp60ZDPnBt3EwjUzb5jnqRfK9CSGMQZuBKEftgDxlsWGoVJcrpGv11RuGm51VPATUQ6iUyEgpwLZU40RuUZVjX38hjDEXqZmUEhrl3aLqNAsQIXQvnKEvay5KmQbX0sI90L/s1600/22.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="929" data-original-width="1600" height="231" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbhv90EwQjDUp60ZDPnBt3EwjUzb5jnqRfK9CSGMQZuBKEftgDxlsWGoVJcrpGv11RuGm51VPATUQ6iUyEgpwLZU40RuUZVjX38hjDEXqZmUEhrl3aLqNAsQIXQvnKEvay5KmQbX0sI90L/s400/22.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="text-align: center;"><br /></span>
</span><br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhM_6GEvXta0Mcjg3Dr1eWGrIog918TZAinlEgdoDc6TQYCMLuWMidqB9p782qE04bP5UPKGp-LWNr6sLYgmTD7tbiiv31GhuV6-Yj9_I4UuUmd3L5BEzhWHNyjEHEjeZslQsQn5iOg0Yj/s1600/23.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="524" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhM_6GEvXta0Mcjg3Dr1eWGrIog918TZAinlEgdoDc6TQYCMLuWMidqB9p782qE04bP5UPKGp-LWNr6sLYgmTD7tbiiv31GhuV6-Yj9_I4UuUmd3L5BEzhWHNyjEHEjeZslQsQn5iOg0Yj/s320/23.jpg" width="217" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoqyJD42Y7gs7NqO9AEHdiOwe90swcXelKGO7aGtVIS4bJvi5ign_ikuRfMiGtWyeEJbuQ7cnAl9jGx3BAO-QcYjRvqOQzXCkOu5PNZyxlxudaZ_z7tdwU7MzwD_wc1kImC3YmmO9_MFeL/s1600/24.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="554" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoqyJD42Y7gs7NqO9AEHdiOwe90swcXelKGO7aGtVIS4bJvi5ign_ikuRfMiGtWyeEJbuQ7cnAl9jGx3BAO-QcYjRvqOQzXCkOu5PNZyxlxudaZ_z7tdwU7MzwD_wc1kImC3YmmO9_MFeL/s320/24.jpg" width="229" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 20 Hans Pieko, schilderij op de afscheidingswand
tussen de bedrijfskantine en de afdeling C.R.S.J. in het stadhuis z.j., bestand Herman Hofman. 21 Hans Pieko, Nieuwjaarskaart van de
afdeling C.R.S.J. ca. 1975, bestand Herman Hofman. 22 Herman Hofman en
oud-wethouder Jaap van Hensbergen in de hernieuwde Arnhemse raadszaal, Gelders
Archief coll. 1501-01 nr. 9683. 23 Herman Hofman aan boord van een historisch
zeilschip op het IJsselmeer 1989, bestand Herman Hofman.24 Idem.</span></i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En je zat in de
Stuurgroep Praktijk Onderzoek Beeldende Kunst (POBK).</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik werd in 1976 door het ministerie gevraagd om zitting
te nemen in de stuurgroep. Het ministerie vond dat er voor een korte periode
van drie jaar een projectgroep moest komen die zich bezighield met de rol van
de beeldende kunstenaar. Kon de beeldende kunstenaar buiten de artistieke
werkzaamheden in zijn of haar atelier nog andere maatschappelijke rollen
vervullen? Het ministerie had de wens dat daar ideeën over werden ontwikkeld en
dat die ideeën praktisch werden onderzocht. Dat gebeurde in projecten zoals de
Kroonse Wal hier in Arnhem, waar beeldende kunstenaars vorm gaven aan de
verbindings- en winkelroute door de nieuwbouwwijk De Laar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de jaren
tachtig zat je in de Raad voor de Kunst.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik zat in de commissie die zich bezighield met het
landelijk toneel. In die commissie zaten ook mensen uit het vakgebied zelf,
acteurs en regisseurs. Opmerkelijk vond ik de in die kringen heersende opvattingen
wat betreft de artistieke rangorde. Onderaan in die rangorde stond de
toenmalige Haagse Comedie, die volstrekt stoffig en niet modern werd gevonden.
Provinciale gezelschappen als Toneelgroep Theater en het Brabantse Globe
mochten bestaan, maar telden niet echt volwaardig mee en bovenaan stond het in
Amsterdam gevestigde Publiekstheater. Amsterdam werd toen al gezien als het
culturele centrum van Nederland en niet ten onrechte. Daar zaten de beste
acteurs en regisseurs. Hans Croiset vertrok als artistiek leider bij
Toneelgroep Theater in Arnhem en ging naar Amsterdam. Ger Thijs deed hetzelfde.
Ger Thijs kon zich behoorlijk kritisch uitlaten over het ‘provinciale’ Arnhem.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Had jij als hoofd
cultuur van Arnhem te maken met dedain voor de provincie?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee, opvallend genoeg niet. Bij mensen als Jean Leering,
voorheen directeur van het Van Abbe en later het Tropen Museum en Adriaan van
der Staay van de Rotterdamse Kunststichting, die ik via de POBK leerde kennen,
kwam je dat niet tegen. Met top-ambtenaren van het ministerie van CRM als Theo
van Velzen en Jan Knopper was de relatie uitstekend, zelfs zeer
vriendschappelijk. Ik sluit niet uit dat die ook een beetje steun zochten bij
de ‘provincialen’ vanwege de benadering vanuit de Randstad. Die was niet altijd
aangenaam voor de ambtenaren van het in Rijswijk gevestigde ministerie.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Op wat voor manier
was je als hoofd van CRSJ betrokken bij het beleid en de dagelijkse gang van
zaken van culturele instellingen als het Gemeentemuseum, de schouwburg en Het
Gelders Orkest?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het Arnhemse Gemeentemuseum had een commissie van
toezicht. Daarvan was de wethouder de voorzitter en ik trad op als de
secretaris. Leden waren een gemeenteraadslid van links en een van rechts, een
historica, de beeldend kunstenaar Ad Gerritsen, de oprichter en voorzitter van
de Stichting Leniging Ateliernood Kunstenaars Frans Wiessing, de
kunsthistoricus Paul Hefting en gedurende korte tijd ook de vormgever Benno
Premsela. Pierre Janssen, de directeur van het museum, legde op de maandelijkse
bijeenkomst verantwoording af over de financiën en het beleid. De voorstellen
voor aankopen werden besproken. Als secretaris liet ik de discussie over
artistieke keuzes over aan de leden. Ook de twee gemeenteraadsleden hielden een
Thorbeckiaanse afstand als het ging om de artistieke en inhoudelijke keuzes van
Pierre Janssen en zijn staf. Dat was aan Janssen, die die zaken trouwens ook
zonder moeite wist te verdedigen. Waar nodig kwamen de conservatoren Jan de
Groot en Riet Neerincks hun eigen aankoopvoorstellen toelichten.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNwtMpLB2I5qliGgFTkarihnywGZNnnJmIXW4PN_Izyu1OcVgH_Pq8kniGR5vc3QPxVImElVHmVAcTjDq4pOErHKSVd-sQ_gvxuO803rjgtmiGUkXpNnyi8qmHgbFepfw0CkYWk8YGv3KA/s1600/25+hynckes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="484" data-original-width="654" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNwtMpLB2I5qliGgFTkarihnywGZNnnJmIXW4PN_Izyu1OcVgH_Pq8kniGR5vc3QPxVImElVHmVAcTjDq4pOErHKSVd-sQ_gvxuO803rjgtmiGUkXpNnyi8qmHgbFepfw0CkYWk8YGv3KA/s320/25+hynckes.jpg" width="320" /> </span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEis4S1VteEWhzUxMdEuHmDqOAW5qe1zaswfqJmGyk2ylNPbkQyjW5xiW5LsAFEu1IorXQlUveYumkleCbtGQ_t_eeW01Vnk-b-xG_ACZ_9SjyzRi21I_qo2t_W1YhQnnuRm9fwvxFYH90wI/s1600/26.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="539" data-original-width="654" height="164" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEis4S1VteEWhzUxMdEuHmDqOAW5qe1zaswfqJmGyk2ylNPbkQyjW5xiW5LsAFEu1IorXQlUveYumkleCbtGQ_t_eeW01Vnk-b-xG_ACZ_9SjyzRi21I_qo2t_W1YhQnnuRm9fwvxFYH90wI/s200/26.jpg" width="200" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK-H0VX5OjoDrMZPWxzBP_DbflXcCC6dV0vUuCrcmh4TmKCK1YG2dd52MAaqSMIzGZj1gZBEBGrWUisku8Ke5SLEYxWfItlZego-cC2e9vslD5mnKhy_35i6JQSPl5BoVfg2NuzuWzSL8J/s1600/27.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="844" data-original-width="654" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK-H0VX5OjoDrMZPWxzBP_DbflXcCC6dV0vUuCrcmh4TmKCK1YG2dd52MAaqSMIzGZj1gZBEBGrWUisku8Ke5SLEYxWfItlZego-cC2e9vslD5mnKhy_35i6JQSPl5BoVfg2NuzuWzSL8J/s200/27.jpg" width="154" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgd_x5amRIrhDGNWFoM3urAkKQFNXKVvKuqoNrY4wuh-l_WYJRLrCW6WN6ZhwxccaIvfteXw127N_TZ7K7icUYpC5UFabhrk1iMAgP4GM6jTWuNEBp7QY0zkXT8YU0Te9vsStscwNj-Ofk2/s1600/28.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1303" data-original-width="1180" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgd_x5amRIrhDGNWFoM3urAkKQFNXKVvKuqoNrY4wuh-l_WYJRLrCW6WN6ZhwxccaIvfteXw127N_TZ7K7icUYpC5UFabhrk1iMAgP4GM6jTWuNEBp7QY0zkXT8YU0Te9vsStscwNj-Ofk2/s400/28.jpg" width="361" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIOgvCoikCrvrHejytwlh1VABoCmV9z-RlblHfFoRZQVoVVPu7qrVo7EsyxGRrMrfGgAFmQb2C-Ba3sviF-0JqDwv56qevbhVZLgQ7kEs4m1H2GZrRZ7e4A0nJXuff8RMe1O_DmgT8J_7B/s1600/29.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="503" data-original-width="425" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIOgvCoikCrvrHejytwlh1VABoCmV9z-RlblHfFoRZQVoVVPu7qrVo7EsyxGRrMrfGgAFmQb2C-Ba3sviF-0JqDwv56qevbhVZLgQ7kEs4m1H2GZrRZ7e4A0nJXuff8RMe1O_DmgT8J_7B/s200/29.jpg" width="168" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMvETxho-xKxwxabWUvVPKc-zdZqSsIr70V_W0yLt8QkKWkHB8yy0HdrFugzagIYjgrE0TyPmFsbu8HBanHKFNAm9NSUJz3Ru82VM9mOUswphwved-veLgoHk_OzpYGL4kWzD9sdhPvXm2/s1600/30.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="799" data-original-width="628" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMvETxho-xKxwxabWUvVPKc-zdZqSsIr70V_W0yLt8QkKWkHB8yy0HdrFugzagIYjgrE0TyPmFsbu8HBanHKFNAm9NSUJz3Ru82VM9mOUswphwved-veLgoHk_OzpYGL4kWzD9sdhPvXm2/s400/30.jpg" width="313" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjam83gJmC1q65xyfG14uZiHIWeD9J1JOeKnNC0KkVhztIMekAMlruX2fMT-qG4oVSDygVhIcI5SDaILkrJyaSwFmgCXXxv6-HriGAF3a0MafSfnt6ZLhn72qI_NQ3vbOdi-FsZOcxk3rFb/s1600/31.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="764" data-original-width="595" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjam83gJmC1q65xyfG14uZiHIWeD9J1JOeKnNC0KkVhztIMekAMlruX2fMT-qG4oVSDygVhIcI5SDaILkrJyaSwFmgCXXxv6-HriGAF3a0MafSfnt6ZLhn72qI_NQ3vbOdi-FsZOcxk3rFb/s320/31.jpg" width="248" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhckcJ4uOCI92NLYSk7osPs709sSR80YAJsurgD2mmYuhhGjnbno1yZ4uRdQqAoe7IRw7Mrqi6x4XPjyUo-4C49Pr8d7Eq9Zc9CfIDpUwpoK14-zb6q43qk34ajhxzw4Wz_koB2TPSfiiAC/s1600/32.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="442" data-original-width="654" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhckcJ4uOCI92NLYSk7osPs709sSR80YAJsurgD2mmYuhhGjnbno1yZ4uRdQqAoe7IRw7Mrqi6x4XPjyUo-4C49Pr8d7Eq9Zc9CfIDpUwpoK14-zb6q43qk34ajhxzw4Wz_koB2TPSfiiAC/s640/32.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrnp1Yqvu0EsBWp7xGuE6C0s4CTdFpoYINy_HM8G3D1jCsffcjxJMtSURk-OLyvqe58uGBofxSHzKJgcumJswn9b-XJ0z_tLtqooUREg-EK0hckut76s18sUb_Utk8lIJSc7tNMXkgFMaQ/s1600/33.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="324" data-original-width="654" height="315" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrnp1Yqvu0EsBWp7xGuE6C0s4CTdFpoYINy_HM8G3D1jCsffcjxJMtSURk-OLyvqe58uGBofxSHzKJgcumJswn9b-XJ0z_tLtqooUREg-EK0hckut76s18sUb_Utk8lIJSc7tNMXkgFMaQ/s640/33.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbELUsaIAGcMEs_T9bFHwCPXOmeI0wJutQnUVMy39Dn3k_xREs82I7a7N11yEnSYHUC_eVsCkx7NfnPj37DA6uuCLH4GRrNWPY4WURge6BSsUSoymPo_hH8IBj5-DAon7iNIM0biuMfGJO/s1600/34.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="782" data-original-width="654" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbELUsaIAGcMEs_T9bFHwCPXOmeI0wJutQnUVMy39Dn3k_xREs82I7a7N11yEnSYHUC_eVsCkx7NfnPj37DA6uuCLH4GRrNWPY4WURge6BSsUSoymPo_hH8IBj5-DAon7iNIM0biuMfGJO/s640/34.jpg" width="534" /></a></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 25 Raoul Hynckes 1940, coll. Museum Arnhem 26 Wim Schuhmacher 1931, coll. Museum Arnhem. 27 Carel
Willink, 1940, coll. Museum Arnhem. 28 Pyke Koch 1937, coll. Museum Arnhem. 29
Dick Ket 1934, coll. Museum Arnhem. 30 Edgar Fernhout 1945, coll. Museum
Arnhem. 31 Johan Mekkink 1946, coll. Museum Arnhem. 32 Klaas Gubbels 1963,
coll. Museum Arnhem. 33 Roger Raveel, 1978, coll. Museum Arnhem. 34 Ad Gerritse 1975, coll. Museum Arnhem.</span></i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><br /></b>
<b>Pierre Janssen
koos voor de vooroorlogse figuratie, heeft dat ooit ter discussie gestaan?</b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pierre Janssen wilde de lijn doortrekken, die zijn
voorganger Johan Mekkink was begonnen en dat was het tonen en verzamelen van
schilders als<span style="background: white; font-size: 11.5pt;"> Raoul
Hynckes, Wim Schuhmacher, Carel Willink, Pyke Koch, Dick Ket, Edgar Fernhout en
Johan Mekkink zelf. </span>Daarnaast wilde hij tentoonstellingen maken met
Arnhemse kunstenaars als Ad Gerritsen en Klaas Gubbels en hij wilde naar nieuwe
ontwikkelingen kijken, zoals het werk van Pat Andrea en Roger Raveel bijvoorbeeld.
Dat alles werd in de commissie van toezicht door Janssen uiteengezet, door de
leden besproken en aanvaard. Je kunt over de keuzes van Janssen, die niet door
iedereen in de Nederlandse museumwereld werden toegejuicht, een
kunsthistorische discussie beginnen, maar daar kwam het in de commissie
eigenlijk nooit van. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er was wel gedoe
in het Gemeentemuseum.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pierre Janssen had wat moeite om samen te werken. Janssen
was een talent op het gebied van educatie en de omgang met het publiek. Maar
omdat hij zelf zo goed wist wat hij op dat gebied wilde, konden de medewerkers
educatie het nooit goed doen. Janssen kwam ook in aanvaring met andere
stafleden omdat hij bij meningsverschillen niet de discussie aanging, maar die
ontweek. Op een gegeven moment vond er geen stafoverleg meer plaats, maar
communiceerde Janssen vanuit zijn werkkamer door middel van briefjes met
medewerkers die een kamer verderop zaten. De staf beklaagde zich over dat
gedrag bij de wethouder. De stafvergaderingen werden hervat en ik heb er een
tijdlang als bemiddelaar bijgezeten tot dat ik het met andere dingen te druk
kreeg. Janssen was natuurlijk zeer bekend vanwege zijn programma op de TV en
dat stimuleerde de publieke belangstelling. Bussen met dagjesmensen op weg naar
de Veluwe stopten bij het museum, niet voor de exposities, maar om koffie te
drinken en een glimp op te vangen van Pierre Janssen. Het museum ontving
brieven waarin werd geklaagd dat men Janssen had zien lopen, maar dat hij niet
gedag was komen zeggen.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1IQMi3sspDLwPaVTUY_KrNgoiINLNnWaAkgzfsnncYT5kn2NzQI18laVc19uM5Bk0JlUqcmF1L73GvIrZm7fe0RD3GgGzCWbB_4Sz4KWdeD9HEwo_46WgXREMkvlF3Nepwq2r2In-P7lj/s1600/35.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1068" data-original-width="1600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1IQMi3sspDLwPaVTUY_KrNgoiINLNnWaAkgzfsnncYT5kn2NzQI18laVc19uM5Bk0JlUqcmF1L73GvIrZm7fe0RD3GgGzCWbB_4Sz4KWdeD9HEwo_46WgXREMkvlF3Nepwq2r2In-P7lj/s320/35.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-_qww_E9E-qJyekl7s-c1Bo-FCrJjLOzNOUWARw1hnATjTytVZtQxhuZM1TaT8Fjis0fCpCaJ3NCMvowwMPGNfdR4f6DzfyFg8UahVxNfngOkGMHUbdVhqttMzC7emfznMKvUoN0w8-_v/s1600/36.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="131" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-_qww_E9E-qJyekl7s-c1Bo-FCrJjLOzNOUWARw1hnATjTytVZtQxhuZM1TaT8Fjis0fCpCaJ3NCMvowwMPGNfdR4f6DzfyFg8UahVxNfngOkGMHUbdVhqttMzC7emfznMKvUoN0w8-_v/s200/36.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDeGyjv_b36VJQX7ZzRUIPbOjMgT1Yij_srdSwMMOlmiS8_muxFWau9I7OFwLmAL25W8-VumeNdtJ1TEnq7KU4hjG-4K8lq_O0uK9QTnozN1ZWsavES1M-zVwcJqAP5XY6QHBq6qBRh29v/s1600/37.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDeGyjv_b36VJQX7ZzRUIPbOjMgT1Yij_srdSwMMOlmiS8_muxFWau9I7OFwLmAL25W8-VumeNdtJ1TEnq7KU4hjG-4K8lq_O0uK9QTnozN1ZWsavES1M-zVwcJqAP5XY6QHBq6qBRh29v/s320/37.jpg" width="212" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyVCNxKHK9HAUBJVqTvWyzfCCxYImNgNCVEfly-PMK4kCRhdMdQEshJCRU_KyYvar6VdYbfH5WpW0WLTBRrn7VEjxCcexoK4jgf6vVTfEtHUQPvHecp-9yIhi_UJkfn88gH3aAI6sIwZBg/s1600/38.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1070" data-original-width="1600" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgyVCNxKHK9HAUBJVqTvWyzfCCxYImNgNCVEfly-PMK4kCRhdMdQEshJCRU_KyYvar6VdYbfH5WpW0WLTBRrn7VEjxCcexoK4jgf6vVTfEtHUQPvHecp-9yIhi_UJkfn88gH3aAI6sIwZBg/s320/38.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEAloATJrFlD-ya8cAYHEw0yU0ZQsMhc8sQqhPRysk5X_3Cs-GRJcp2d3-09Nf98S7RDTCRM3fbGEjOu-SvA13fqL-omnCcoOCOq4nq0WrN_xsPWZFUjWDMxDKDtS7eXYyJEt4gxy0aF0c/s1600/39.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1069" data-original-width="1600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEAloATJrFlD-ya8cAYHEw0yU0ZQsMhc8sQqhPRysk5X_3Cs-GRJcp2d3-09Nf98S7RDTCRM3fbGEjOu-SvA13fqL-omnCcoOCOq4nq0WrN_xsPWZFUjWDMxDKDtS7eXYyJEt4gxy0aF0c/s320/39.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDJEwzSHBBMFjXQ2jEoHRxnPlrO2eQThaKWeddS-oQFTiTMuyBtpV7OqIt5JVN33gWZBygvpJC0ElcIJGJqocFSmUwZA2KgXWIOOnKDtGeqesyaYpvN_FqHQKeNhh9JPGO2uaguB6np-h9/s1600/40.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1051" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDJEwzSHBBMFjXQ2jEoHRxnPlrO2eQThaKWeddS-oQFTiTMuyBtpV7OqIt5JVN33gWZBygvpJC0ElcIJGJqocFSmUwZA2KgXWIOOnKDtGeqesyaYpvN_FqHQKeNhh9JPGO2uaguB6np-h9/s200/40.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib_xWSLFxwn4Xl-yLQxAjh1iidGCNDrly_QaWc_Nk2bFzHNAkJ-DkmzVhPIf3R3qtZPdyf89nwrg8vwYzEGYJkinFK47SDbPefVCkoMLkc3ZBnuuour-_jz7v8qfvQ4t-ktn_6y19LlDg8/s1600/41.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1089" data-original-width="1600" height="434" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib_xWSLFxwn4Xl-yLQxAjh1iidGCNDrly_QaWc_Nk2bFzHNAkJ-DkmzVhPIf3R3qtZPdyf89nwrg8vwYzEGYJkinFK47SDbPefVCkoMLkc3ZBnuuour-_jz7v8qfvQ4t-ktn_6y19LlDg8/s640/41.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 35 Pierre Janssen werkt met blinde kinderen in het
Gemeentemuseum, Gelders Archief coll. 1583 nr. 4668. 36 Idem, nr. 4667. 37 Idem,
nr. 4660. 38 Idem, nr. 4625.</span></i><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> 39 Idem, nr. 4669. 40 Foto G. van Roden,
Pierre Janssen geeft lezing in de schouwburg Arnhem 1978, Gelders Archief coll.
1544 nr. 2621 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 41 Foto G. van Roden, Pierre Janssen
geeft lezing in het Gemeentemuseum 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 2621
CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.</span></span></i></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Schouwburg.</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Schouwburg had een commissie van beheer, die in feite
de rol van het gemeentebestuur vervulde. Ook daarin zaten twee
gemeenteraadsleden, een van links en een van rechts. De overige leden waren
mensen met kennis en belangstelling voor toneel. Langdurig zitting hadden de
schrijver en radiocommentator Johan van der Woude, de dichter Jan H. de Groot, de
rector van het lyceum Knops en de in Arnhem wonende, voormalige dramaturg van
het Brabantse toneelgezelschap Globe. Ik was secretaris en de wethouder cultuur
voorzitter. De schouwburg had aanvankelijk geen directeur, maar een
administrateur, meneer Monningh. Zijn voornaam weet ik niet, want in die tijd
sprak ik hem zoals iedereen aan met 'meneer Monningh'. Voorheen was hij als
hoofd onderwijs en volksontwikkeling werkzaam op de secretarie. Het
programmeren van de schouwburg deed hij erbij. Na een werkdag op de secretarie
zat meneer Monningh ’s avonds in de voorste loge bij de voorstellingen. Dat was
op een gegeven moment echt teveel en dus werd de schouwburg zijn hoofdtaak.
Voor dat de afdeling CRSJ tor stand kwam was Monningh trouwens ook nog
secretaris van de commissie die de Beeldende Kunstenaars Regeling uitvoerde. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onder zijn
opvolger, Krijn Boon, groeide de Arnhemse schouwburg door een gedurfde en
internationale programmering uit tot een toonaangevende instelling. Boon en
zijn rechterhand Carel Alons deden het zo goed, dat zij eind jaren tachtig
werden gevraagd om in Rotterdam leiding te geven aan de nieuwe Schouwburg.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Boon had inzicht en er was op een gegeven moment meer
geld voor een interessante programmering. Krijn Boon kreeg bestuurlijk de
ruimte. Hij kon de schouwburg uitbreiden met een kleine toneelzaal, geschikt
voor het vlakkevloertheater, dat vanaf de jaren zestig een vlucht nam. Het
museum en de schouwburg werden in de jaren zeventig voor de volle honderd
procent gefinancierd door de gemeente Arnhem. De ruimte die er was voor een
serieuze programmering werd in de jaren tachtig bedreigd door de toenemende rol
van de Provincie Gelderland. Die kreeg in de jaren tachtig meer zeggenschap
over cultuurgelden. Daar ben ik altijd een uitgesproken tegenstander van
geweest. De provinciale overheid moest zich mijns inziens niet bemoeien met
kunst. Kunst is iets stedelijks en de leden van de provinciale staten komen
doorgaans van buiten de steden. Met kunst hebben zij veelal minder ervaring en
binding en zeker als het mensen betreft met een streng religieuze achtergrond
uit de Veluwse <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bible Belt</i>. Wat mij
altijd heeft gestoken is het feit dat de provincie Gelderland, een van de
rijkste provincies in Nederland, nooit bereid is geweest om initiatieven op
cultureel gebied van grote steden als Arnhem en Nijmegen op een redelijke en
doortastende wijze meerjarig financieel te ondersteunen. Wat daar achter zat
was vooral de vrees dat men de grotere steden zou voortrekken ten opzichte van
de kleinere plaatsen. Er werd door de provincie altijd aangevoerd dat als je in
Arnhem iets ondersteunde, je dat ook in de rest van de provincie moest doen,
dus ook in Ede, Tiel, Wageningen, enzovoorts; in mijn ogen een drogredenering
die de voortgang van belangrijke zaken heeft afgeremd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvGmmoj74q0gsQirxxkQTv0VsTreX3p7UA-ZvY5A4wDmop2kXuwbBLmZYvJRrqdjHdzq9-JMMuU5Ls_0hbVrDa6vpsipjAfoz5uABvpjA8P13MzFMepa6_A2NdO2cqxN_jjgP-JisnJAsW/s1600/42.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1249" data-original-width="1600" height="249" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvGmmoj74q0gsQirxxkQTv0VsTreX3p7UA-ZvY5A4wDmop2kXuwbBLmZYvJRrqdjHdzq9-JMMuU5Ls_0hbVrDa6vpsipjAfoz5uABvpjA8P13MzFMepa6_A2NdO2cqxN_jjgP-JisnJAsW/s320/42.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAIwbdv0JscI0-qmSLbozrmmgO0CyKaV63-QuKuZ_Jzy2G1iOZFshfsG9fWJP5rSiSFhVSda7IEymW3Q4T3wld1hVsl4WKR1BVt7m7tCYrJYgC5DmTOihd8sU8r5m1xg1KLuZgmLihhUiA/s1600/43.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1579" data-original-width="1600" height="196" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAIwbdv0JscI0-qmSLbozrmmgO0CyKaV63-QuKuZ_Jzy2G1iOZFshfsG9fWJP5rSiSFhVSda7IEymW3Q4T3wld1hVsl4WKR1BVt7m7tCYrJYgC5DmTOihd8sU8r5m1xg1KLuZgmLihhUiA/s200/43.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioAcoMTy9OFDzpsInmGP2whbHy5-y2DnijscA14a9IXNRBtb7p9m3VI2x5i0mRe8fFQkON3E2gWqJjGfARrriJM0RZjJcgeLhc7TwLMt7wUIxoMxCM92pLWvjNl9-tYdR1PzvqM2acHyvk/s1600/44.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1533" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioAcoMTy9OFDzpsInmGP2whbHy5-y2DnijscA14a9IXNRBtb7p9m3VI2x5i0mRe8fFQkON3E2gWqJjGfARrriJM0RZjJcgeLhc7TwLMt7wUIxoMxCM92pLWvjNl9-tYdR1PzvqM2acHyvk/s200/44.jpg" width="191" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Vhb7d_DM29n98Ho7ALhopGEiQf4Nh5jdHE0Hwrpt7gEsxgGuNoTRLYUK3qA08kuwK7N5_mAx7kFiyyjKDRbz2jA2f40Qzi-S7OT3L4EiW72MkfGBEokd_Wxg8Mk_eoQ5mWvh1fjAqSfA/s1600/45.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1588" data-original-width="1600" height="198" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7Vhb7d_DM29n98Ho7ALhopGEiQf4Nh5jdHE0Hwrpt7gEsxgGuNoTRLYUK3qA08kuwK7N5_mAx7kFiyyjKDRbz2jA2f40Qzi-S7OT3L4EiW72MkfGBEokd_Wxg8Mk_eoQ5mWvh1fjAqSfA/s200/45.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8PwhTrnR7__10JXlJC0brwaPp3q125-bwF8spjf1fEgfunyrUhWFnlGse1RhLIfkHPmB1At_dYJ4tEd74flADWcQ3kMFiCB7DaYpZRpa3UjIT6QWvHjQLsogdVfC9qNemYWxBM11yRnHm/s1600/46.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1043" data-original-width="1600" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8PwhTrnR7__10JXlJC0brwaPp3q125-bwF8spjf1fEgfunyrUhWFnlGse1RhLIfkHPmB1At_dYJ4tEd74flADWcQ3kMFiCB7DaYpZRpa3UjIT6QWvHjQLsogdVfC9qNemYWxBM11yRnHm/s320/46.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmKgdZcJZVT4xHJYSCmX7K4DmFVapTewaxlqIx1LvMUrXh048jFyNKSR0eCOijjr8e7n538F4llGGNilsRFjatuJtBso4LY26WfbdK056Ebi7oZFZHamY0nOU8XjG49YlWits2i7p_cgFh/s1600/47.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1134" data-original-width="1600" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmKgdZcJZVT4xHJYSCmX7K4DmFVapTewaxlqIx1LvMUrXh048jFyNKSR0eCOijjr8e7n538F4llGGNilsRFjatuJtBso4LY26WfbdK056Ebi7oZFZHamY0nOU8XjG49YlWits2i7p_cgFh/s320/47.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDT1_2ZIEaxBsT_FoQPEvc3hbJl66zUXMRTZ40odrrFAqDlAqqn8XyZX8zKmqbqWgtBiaNUXyfl4Sf3KaRcU2BRU0DG41xTyK7u7kRW1qW031dis4RzRIEI2OmViFvD_pxpyn07CpyumSO/s1600/48.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1053" data-original-width="1600" height="131" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDT1_2ZIEaxBsT_FoQPEvc3hbJl66zUXMRTZ40odrrFAqDlAqqn8XyZX8zKmqbqWgtBiaNUXyfl4Sf3KaRcU2BRU0DG41xTyK7u7kRW1qW031dis4RzRIEI2OmViFvD_pxpyn07CpyumSO/s200/48.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiz3FpZVNkZDUIFxDcOpEB11l6XYn9ZD1lSNje-URNoNXADbyiLDPklFKwOycsb2MzcTYEeGHvDxEUAzZGp_vU9ZVYn6Wwh9kLDdVvYCv42HTpFXymTy3Ne6J4FiHSLqBIJ6OE1LBNzHIg/s1600/49.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1031" data-original-width="1600" height="411" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiz3FpZVNkZDUIFxDcOpEB11l6XYn9ZD1lSNje-URNoNXADbyiLDPklFKwOycsb2MzcTYEeGHvDxEUAzZGp_vU9ZVYn6Wwh9kLDdVvYCv42HTpFXymTy3Ne6J4FiHSLqBIJ6OE1LBNzHIg/s640/49.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGvumnqwn6LvcEMVgjy0vOKOSWuPGvn4-ZEnB4NBJZG_5Z8QEdeCER044C4Rc3wBvJ28nLFz3juBWaxGpMkn_W0VCFcJGKbBozN9rn9ql_QR539y16hcnZ8XzyJxA4UFpqhjZiHjVZG6Nr/s1600/50.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1108" data-original-width="1600" height="276" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGvumnqwn6LvcEMVgjy0vOKOSWuPGvn4-ZEnB4NBJZG_5Z8QEdeCER044C4Rc3wBvJ28nLFz3juBWaxGpMkn_W0VCFcJGKbBozN9rn9ql_QR539y16hcnZ8XzyJxA4UFpqhjZiHjVZG6Nr/s400/50.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQTdd8Zqwh0Cb7AfPgkZHztI-vt6E3xw-fVrpjOYR40v-muDp4QoK-BZOefAPkD77jJgvEQ9dvsBV0BgO5SnhEUKUZv006JnlSeQwoZpIhDWs3lA1CjlvjDdTLj-HCF8u_xAlRCZY68MQg/s1600/51.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1040" data-original-width="1600" height="258" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQTdd8Zqwh0Cb7AfPgkZHztI-vt6E3xw-fVrpjOYR40v-muDp4QoK-BZOefAPkD77jJgvEQ9dvsBV0BgO5SnhEUKUZv006JnlSeQwoZpIhDWs3lA1CjlvjDdTLj-HCF8u_xAlRCZY68MQg/s400/51.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxc7Z0x4li6lJtkudTJt4obysNwmsn54p4GJ1x-QyB8WIb1AS5GjcTGwWdFQwqs9WOCZQpGitW9vHBerc7_SsrszgzlPshr5ViVqH7Ye4hD7MeuFFI1366pt9aUlmAzi8RDOqJ73M-vxLC/s1600/53.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxc7Z0x4li6lJtkudTJt4obysNwmsn54p4GJ1x-QyB8WIb1AS5GjcTGwWdFQwqs9WOCZQpGitW9vHBerc7_SsrszgzlPshr5ViVqH7Ye4hD7MeuFFI1366pt9aUlmAzi8RDOqJ73M-vxLC/s320/53.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFgJcYPC8Rn8LAPtb_MFDSC3kfPty8z4Ztm7kXfAIsWXfafJcK0JNRwce_CxltPQL_ygYA1HvwwrhhElpaOWCrhgzf4yeBhwIngAeU3LqHOgGyyr0GVGx_DxWRDVctD2MBXelZtJQ0rAQT/s1600/54.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1032" data-original-width="1600" height="204" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFgJcYPC8Rn8LAPtb_MFDSC3kfPty8z4Ztm7kXfAIsWXfafJcK0JNRwce_CxltPQL_ygYA1HvwwrhhElpaOWCrhgzf4yeBhwIngAeU3LqHOgGyyr0GVGx_DxWRDVctD2MBXelZtJQ0rAQT/s320/54.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIUogXHBTytp8B1N-Is_oDvTEqL9_LXv4EHa8wAsfXp4fc93YJ0Xw2cWqoX81cGig5qTJNpSAj6N3zvrOBph0va4NNDGXF27xFsRQbtUP8bZk5AML7mdS5eXT4eoVkd-FguDXqnrcLFoI9/s1600/55.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIUogXHBTytp8B1N-Is_oDvTEqL9_LXv4EHa8wAsfXp4fc93YJ0Xw2cWqoX81cGig5qTJNpSAj6N3zvrOBph0va4NNDGXF27xFsRQbtUP8bZk5AML7mdS5eXT4eoVkd-FguDXqnrcLFoI9/s200/55.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNJ9LtawMN3OXhqcFMVXotBMeSyfHLUAaaYYBlGfqdU4jC-jR6cp1RznZeCftxH3Comr1vx7jn5OylF1o0kXedtWBKg_OQDVX7yy9HuAnwvCkSN9HncBJYGEdLe4PV3-YkXr_5DuOSv8Q4/s1600/56.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNJ9LtawMN3OXhqcFMVXotBMeSyfHLUAaaYYBlGfqdU4jC-jR6cp1RznZeCftxH3Comr1vx7jn5OylF1o0kXedtWBKg_OQDVX7yy9HuAnwvCkSN9HncBJYGEdLe4PV3-YkXr_5DuOSv8Q4/s400/56.jpg" width="400" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhll367y000BCrVsEFFdpJJDQk1HBJHNOawvuYRA1o8_AXOG9jD10g7DzQ210K6lPZha9B1FzjBNEocbxDNSRG8j1X9amdetTC7FRrgU4Ps4hCX1Q32RFi6IQ10mkrg7YctWSSsK1995Egj/s1600/57.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1066" data-original-width="1600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhll367y000BCrVsEFFdpJJDQk1HBJHNOawvuYRA1o8_AXOG9jD10g7DzQ210K6lPZha9B1FzjBNEocbxDNSRG8j1X9amdetTC7FRrgU4Ps4hCX1Q32RFi6IQ10mkrg7YctWSSsK1995Egj/s320/57.jpg" width="320" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZpYVdtga5nOMD_55jSfUpxjjXZTNKZqSElukpZAR3O5uEZgGtVdJqMXJuKt17i8dO0aosiJf6ueSogn5kb2gT0lewO4W2Jxx3abnko-5pLYCj7qqI0RWpGdMN2jh3mGMkvyINU0xXM1v/s1600/52.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1076" data-original-width="1600" height="428" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZpYVdtga5nOMD_55jSfUpxjjXZTNKZqSElukpZAR3O5uEZgGtVdJqMXJuKt17i8dO0aosiJf6ueSogn5kb2gT0lewO4W2Jxx3abnko-5pLYCj7qqI0RWpGdMN2jh3mGMkvyINU0xXM1v/s640/52.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">Afbeeldingen
42 Afscheid J.M. Monningh 1972, Gelders
Archief coll. 1583 nr. 5468. 43 Krijn Boon directeur van de Arnhemse Schouwburg
1972, Gelders Archief coll. 1583 nr. 5492. 44 Idem, nr. 5494. 45 Idem, nr. 5491. 46 Krijn
Boon 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 2260. 47 Foto G. van Roden, verbouwing
Schouwburg 1978, Gelders Archief coll. 1544 nr. 2358-0001 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 48 Idem, nr. 2358-0001 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 49 Idem, nr.
1357-0002 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 50 Idem, nr. 2295-0002 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 51 Idem, nr. 2295-0004 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 52 Idem, opening kleine zaal Schouwburg
1978, nr. 2373 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 53 Idem, Bernard Droog onthult zijn
portret in de schouwburg 1978, nr. 3909-0007 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 54 Idem
3909-0007 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 55</span></i></span></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> Idem, middag voor ouders en kinderen in
de Schouwburg 1979, nr. 5401-0002 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. </span></i></span></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">56 Idem, Theater Groep Willem de Zwijger in de kleine zaal van de Schouwburg , nr. 3961-002 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. </span></i></span></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">57 Idem, renovatie Schouwb nr.2328-0001 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. </span></i></span></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het scheelde
weinig of ook jij was naar Rotterdam vertrokken.</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik werd in 1979 uitgenodigd om te solliciteren naar de
functie van directeur van de Rotterdamse Kunststichting. Aan het einde van de
sollicitatieprocedure bleef ik als enige over. De zaak leek rond, maar de
verantwoordelijke wethouder schoof uiteindelijk een nieuwe, eigen kandidaat
naar voren die niet had gesolliciteerd. Die werd benoemd en kwam er na een jaar
achter dat de baan niet was wat hij zich daarvan had voorgesteld. Ik werd toen
opnieuw gevraagd om te solliciteren, maar heb bedankt omdat ik zo’n gang van
zaken onaanvaardbaar vond. Trouwens, op dat moment had ik het in Arnhem nog
zeer goed naar mijn zin. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de jaren
zeventig begon de Rijksoverheid met het formuleren van beleidsvoornemens. Dat
begon met de Rijksdiscussienota van 1971 en de cultuurnota van 1976. Sinds de
jaren negentig is dat wat betreft de Rijksoverheid bij wet geregeld. Provincies
en gemeenten kwamen eveneens om de zoveel tijd met in nota's beargumenteerde
beleidsdoelen. Hoe zat dat in de jaren zeventig en wie zette de koers uit van
het cultuurbeleid?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik schreef ieder jaar een toelichting op de CRSJ-posten
in de gemeentebegroting. Daarin werd uitgelegd waarvoor geld werd gereserveerd
en wat de voornemens waren. Ik maakte daar wel werk van, hoewel veel lijnen al
waren uitgezet. In de jaren tachtig begonnen collega's in het land
cultuurnota's te schrijven. Daar ging veel tijd in zitten, maar je zag aan die
nota's ook dat er behoorlijk veel van elkaar werd overgeschreven. Ik heb altijd
geweigerd een cultuurnota te schrijven. Zo'n nota werd gepubliceerd, aangenomen
door de gemeenteraad en dan verdween het stuk meestal in een diepe lade en had
niemand het er meer over. Effect nul. Nadat de afdeling CRSJ in 1990 was
opgeheven, trok het nieuwe hoofd cultuur zich een half jaar terug om – in
opdracht van wethouder Van Meurs – ‘eindelijk’ een Arnhemse cultuurnota te
schrijven. Het resultaat was hetzelfde.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is het formuleren
van beleidsdoelen dan niet van belang?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Cultuur is in mijn ogen een lopend proces dat wordt
bepaald door de mensen die daar in een stad actief bij betrokken zijn:
medewerkers van instellingen, kunstenaars, verenigingsbestuurders, het
onderwijs, de pers en ga zo maar door. Dat lopende proces moet je niet
verstarren door het eens in de zoveel jaar bureaucratisch formuleren van
allerlei beleidsdoelen. Je moet zien dat je de kring van betrokkenen zo groot
mogelijk maakt en ruimte schept voor initiatieven.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar wilde je de
cultuur als lopend proces niet een bepaalde kant op sturen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik wilde Arnhem in het land op cultureel gebied zo zwaar
mogelijk laten meetellen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat heb ik nooit zo beredeneerd. Ik wilde kansen grijpen
en laten zien dat Arnhem als stad een bron van inspiratie kon zijn. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Welke kansen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik keek ieder jaar onder andere heel goed naar de
Rijksbegroting. Wat waren nieuwe beleidsdoelen, wat voor regelingen waren
daarvoor in het leven geroepen en hoe kon je die aanboren? Als er bijvoorbeeld
op het gebied van muziek geld ter beschikking werd gesteld door het ministerie,
dan legde ik dat voor aan de directeur van het conservatorium of aan de
directeur van de muziekschool. Dan bekeken we hoe we daar gebruik van konden
maken. De instellingen en de mensen van die instellingen moesten er invulling
aan gaan geven. Ik dacht mee. Ik ben geen kunstenaar, maar ik was wel
vindingrijk als het ging om het verbinden van beleidsvoornemens en daarvoor
beschikbare budgetten met mensen en instellingen. Ik legde verbanden en nam
initiatieven die anderen vaak niet bedachten en niet namen. Niet onbelangrijk
was dat ik hele goede en betrokken medewerkers had, mensen met kennis en een
neus voor mogelijkheden. Die schreven ook veel van de voorstellen aan het
college van B&W, want om gebruik te maken van nieuwe mogelijkheden, moest
je de politiek overtuigen van de zin ervan. We zorgden ervoor dat de wethouder
cultuur goed geïnformeerd was en wist wat van belang was en waar hij zich wel
of niet mee moest bemoeien. Dat laatste was niet onbelangrijk. Wethouders
kregen iedere week een hele vracht stukken over zeer uiteenlopende zaken op hun
bureau. Als je dat allemaal diepgaand ging bestuderen, werd je als wethouder
horendol en verloor je het overzicht. Wij maakten er werk van om onze wethouder
goed te informeren over de hoofdlijnen en de zwaartepunten<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zagen de
wethouders het belang in van meer middelen voor cultuur?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nou en of. Arnhem was nooit een rijke gemeente en in de
jaren zeventig was de situatie al helemaal niet gunstig. Veel mensen met
vermogen of een redelijk inkomen trokken weg naar omliggende gemeentes als
Oosterbeek, Velp en de groeikernen Duiven en Westervoort. Veel voormalige Arnhemmers
hadden zich daar trouwens al gevestigd. Arnhem had verhoudingsgewijs meer
werklozen, mensen met een laag inkomen en mensen met weinig kansen op de
arbeidsmarkt. Aan de inkomenskant, de gemeentelijke belastingen, waren het voor
Arnhem magere jaren. Door elders geldstromen aan te boren voor in de gemeente
gevestigde instellingen en initiatieven konden op cultureel gebied dingen
worden gerealiseerd, die Arnhem zelf niet kon betalen. Dat tilde het culturele
leven op een hoger plan. De stad kreeg soms dingen voor elkaar die andere
steden niet voor elkaar kregen. Daar besteedden de media aandacht aan en die
media-aandacht straalde af op de wethouders en hun landelijke politieke
reputatie. Een goede wethouder financiën haalt met degelijk financieel beleid
niet zo snel de krant. Cultuurbeleid is een onderwerp waarmee een wethouder
juist wel kan scoren. Met uitzondering van Martin van Meurs werden alle
wethouders waar ik in de loop van de jaren mee werkte na verloop van tijd
ergens in het land burgemeester. Ze hadden een goede naam opgebouwd. Ik ben zo
onbescheiden om te stellen dat de dingen die wij als afdeling CRSJ bedachten en
realiseerden daar een bijdrage aan hebben geleverd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvbWlmwsTwQI16KHVETgaJ7nwrDScsFk17mxaKbzKIqf73EG5GSgUUqNKFr-f_Vg2fMwVNrGgZv1MhhJnj-Lxe8t_DQ6qT6fLTcFdhQveNXkKiP41grU8nU0WskZWE9ZlCKoPZwNT4B43I/s1600/58.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1586" data-original-width="1600" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvbWlmwsTwQI16KHVETgaJ7nwrDScsFk17mxaKbzKIqf73EG5GSgUUqNKFr-f_Vg2fMwVNrGgZv1MhhJnj-Lxe8t_DQ6qT6fLTcFdhQveNXkKiP41grU8nU0WskZWE9ZlCKoPZwNT4B43I/s200/58.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaOp5adTTVJfIFWRhlnhQ_wSqlIv7_iDwSNeE8Ygaewx4HmfLkU0yNyOXcjRWi514CsKHa4tZifipZU_39mWsUha2aGw1RQ2JOfPOOhFKcoJNvwC75UwWmq57sLEk631Pd9HyBs84ThZ4U/s1600/59.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1599" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaOp5adTTVJfIFWRhlnhQ_wSqlIv7_iDwSNeE8Ygaewx4HmfLkU0yNyOXcjRWi514CsKHa4tZifipZU_39mWsUha2aGw1RQ2JOfPOOhFKcoJNvwC75UwWmq57sLEk631Pd9HyBs84ThZ4U/s320/59.jpg" width="318" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv0sI2cmLIE8ozg_ugTabZIFdd-K4KKs8WGzLaaKW-89RCnOGlLESWBaC_-Bfz4ostEVD2C5hv0hPPQzjwM66fc-_m2gGuWrJ5cBnndpjRJQMMX4-r2FPNZZRbzkdwBNGyS_DToAeTOBh-/s1600/60.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1576" data-original-width="1600" height="313" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv0sI2cmLIE8ozg_ugTabZIFdd-K4KKs8WGzLaaKW-89RCnOGlLESWBaC_-Bfz4ostEVD2C5hv0hPPQzjwM66fc-_m2gGuWrJ5cBnndpjRJQMMX4-r2FPNZZRbzkdwBNGyS_DToAeTOBh-/s320/60.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji5vYsWjv1qdE7MVgDjVcBofLefJgGEzf-hFrVWTva3iClTh7fpm7ymXRcH2cusbw3IAIh1-yKbQVe678NPfFgB6PnI0n1xHHBvzX8CJUCrtBb_3Bi5FVDZ8oiJNPOyTSvmRU-M5IQr5Ne/s1600/61.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1570" data-original-width="1600" height="196" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji5vYsWjv1qdE7MVgDjVcBofLefJgGEzf-hFrVWTva3iClTh7fpm7ymXRcH2cusbw3IAIh1-yKbQVe678NPfFgB6PnI0n1xHHBvzX8CJUCrtBb_3Bi5FVDZ8oiJNPOyTSvmRU-M5IQr5Ne/s200/61.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidDffdpV1ywCFu3NPhD964ryu_5LAVBOwox-K-8NCIJA_hQhSCAc3ipUipLi6to6g7tlNLEsy4sRY2AQ9UCbHv2qNYgzJVyLODKwMQl-RLc2Znya3AuMJLwjhk7MZFVUTT6bTfiqCT8_i1/s1600/62.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1035" data-original-width="1600" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidDffdpV1ywCFu3NPhD964ryu_5LAVBOwox-K-8NCIJA_hQhSCAc3ipUipLi6to6g7tlNLEsy4sRY2AQ9UCbHv2qNYgzJVyLODKwMQl-RLc2Znya3AuMJLwjhk7MZFVUTT6bTfiqCT8_i1/s400/62.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwBKW-30ka3kOgVOTdMQFSXG-wMsKv7s-uYQpluGIoJxLPPQur3YpWzwGsJ3yJGfUU0E_bpqABJ5J5rd-XqFjSLKkwFe0xns_-7Hg95oy_N99DRO-wsrP3Gxr8bgVBuQCpTwJ8b7xx2keA/s1600/63.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1038" data-original-width="1600" height="412" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwBKW-30ka3kOgVOTdMQFSXG-wMsKv7s-uYQpluGIoJxLPPQur3YpWzwGsJ3yJGfUU0E_bpqABJ5J5rd-XqFjSLKkwFe0xns_-7Hg95oy_N99DRO-wsrP3Gxr8bgVBuQCpTwJ8b7xx2keA/s640/63.jpg" width="640" /></span></a></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 58 Ad Dekkers, Sonsbeek buiten de perken 1971, Gelders
Archief coll. 1583 nr. 14900. 59 Kenneth Snelson, Sonsbeek buiten de perken
1971, Gelders Archief coll. 1583 nr. 14916. 60 Wim T. Schippers, Sonsbeek
buiten de perken 1971, Gelders Archief
coll. 1583 nr. 14925. 61 Sonsbeek buiten de perken 1971, Gelders Archief coll.
1583 nr. 14915. 62 Theo Botschuijver & Jeffrey Shaw, auditorium Sonsbeek
buiten de perken 1971, Gelders Archief coll. 1524 nr. 9894. 63 Sol LeWit,
Sonsbeek buiten de perken 1971, Gelders Archief coll. 1524 nr. 9535.</span></i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Terugkijkend lijkt
Arnhem begin jaren zeventig een bipolaire stad. Pierre Janssen kiest voor
vooroorlogse figuratie. De toenmalige avant-garde - minimalisme en
conceptualisme - lijkt aan het Arnhemse Gemeentemuseum voorbij te gaan. Daar
tegenover staat Wim Beeren die in 1971 een baanbrekende Sonsbeektentoonstelling
samenstelt. Je zou zeggen, geweldig: alles komt in de stad aan bod, wat een
culturele breedte! Maar Sonsbeek loopt af met een enorme kater. Hoe is dat te
verklaren?</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Pierre Janssen werd in 1969 aangenomen als directeur van
het Gemeentemuseum. Iemand had bedacht dat hij dan ook maar de nieuwe, voor
1970 geplande Sonsbeektentoonstelling erbij moest nemen. Daar voelde Janssen
zich al snel niet toe in staat. </span><span style="font-family: "georgia" , serif; font-size: 12pt;">De
keuze viel na beraad op Wim Beeren, op dat moment hoofdconservator van de afdeling
Schilder- en beeldhouwkunst van het Stedelijk Museum Amsterdam, en een van de
adviseurs inzake Sonsbeek.</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Het college van B&W, de gemeenteraad en vele anderen dachten dat
Beeren met een tentoonstelling zou komen als de voorgaande, in beeldend opzicht
tamelijk klassieke en wat bezoekersaantallen betreft geslaagde
Sonsbeektentoonstellingen van de jaren veertig, vijftig en zestig. Dat deed
Beeren niet. Hij organiseerde een baanbrekende tentoonstelling, die behalve in
Arnhem gesitueerd was op verschillende plaatsen in Nederland. Beeren wilde niet
alleen kunst laten zien, maar ook een inkijk geven in de door nieuwe
communicatie-middelen veranderde opvattingen van ruimte. Dat wilde hij
inzichtelijk maken door toen nieuwe elektronische communicatiemiddelen in te
zetten. Die moesten de kunst, de verschillende plekken in het land waar die
kunst werd tentoongesteld en het publiek met elkaar verbinden. Een geweldig en
revolutionair avontuur dat overigens op technisch gebied wel de nodige
problemen met zich meebracht. Maar Beeren liet achterwege om zijn plannen
duidelijk te communiceren met de Arnhemse bestuurders. Daardoor werden de
onterechte verwachtingen van de bestuurders niet gecorrigeerd. Als gevolg daarvan
was de Sonsbeektentoonstelling van 1971 voor die bestuurders een complete
verrassing en die verrassing kreeg een nare wending vanwege het onbegrip en de
afwijzende reacties die Beerens tentoonstelling opriep. Een deel van de pers
ging ertegen tekeer. De Bond Beeldende Kunst Arbeiders (BBKA) protesteerde
tegen het vermeende elitaire karakter ervan en richtte vernielingen aan door
onder andere in het communicatiepaviljoen de kabels door te snijden. Er
ontstond rond Beerens tentoonstelling kortom een negatieve sfeer. Wat de
betekenis was van Beerens tentoonstelling, het feit dat hij toen zeer actuele
kunstenaars, kunstvormen en ideeën voor het eerst in Europa bij elkaar bracht,
ontging de meeste gemeenteraadsleden. Toen er na afloop ook nog een niet erg
hoog financieel tekort moest worden aangevuld, kreeg de gemeenteraad de kans in
meerderheid zijn oordeel te baseren op de negatieve publiciteit. Zoiets mocht
niet nog eens gebeuren. Dat was de voornaamste reden waarom er pas in 1986 een
nieuwe Sonsbeektentoonstelling kon worden georganiseerd, die in tegenstelling
tot die van 1971 goed werd ontvangen.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvFoj29Dl_MP8pdRFxQkZuhFWK854EqhDscR66pKxikD2TzlXggdtkIhoCj6tQB_gK29-yMFCsrxI2yBZMpR8GOfiVnCVnCKseX3RCQ5KxEE7Wvd1ggFNAQRjKTFQseQGZkxwZYwboIvVn/s1600/64.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1589" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvFoj29Dl_MP8pdRFxQkZuhFWK854EqhDscR66pKxikD2TzlXggdtkIhoCj6tQB_gK29-yMFCsrxI2yBZMpR8GOfiVnCVnCKseX3RCQ5KxEE7Wvd1ggFNAQRjKTFQseQGZkxwZYwboIvVn/s200/64.jpg" width="198" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhop1FHRAzv_rkq4h5_WZv34rj9I5d0_w6Lmt8ZrodbHlUr260XGUI1mKR8sSwPUEmk6jkQUcUaK1L2jP0oPk_52_NxcNWP40ONZLZ9wMw25MHPNLTTPLCBt2Zfxeov0ZV78svGIXw_-OCE/s1600/65.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1595" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhop1FHRAzv_rkq4h5_WZv34rj9I5d0_w6Lmt8ZrodbHlUr260XGUI1mKR8sSwPUEmk6jkQUcUaK1L2jP0oPk_52_NxcNWP40ONZLZ9wMw25MHPNLTTPLCBt2Zfxeov0ZV78svGIXw_-OCE/s320/65.jpg" width="318" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjISfJOH0bHpKYUHfIjVMl5remgyChggDpghnqfdy4g2u0qzH6GGoF2V4ScIVnTS-CRFYp4qf46GndPNtVLUF123pVGyOZUOHRWhQCORDb2KfSLysA8pw7F7ZZDVV_TuAnn2N3NEdsH-2M5/s1600/66.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1593" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjISfJOH0bHpKYUHfIjVMl5remgyChggDpghnqfdy4g2u0qzH6GGoF2V4ScIVnTS-CRFYp4qf46GndPNtVLUF123pVGyOZUOHRWhQCORDb2KfSLysA8pw7F7ZZDVV_TuAnn2N3NEdsH-2M5/s640/66.jpg" width="636" /></span></a></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 64 Yoav Talmi dirigeert Het Gelders Orkest, Gelders
Archief coll. 1583 nr. 8967. 65 Idem, nr. 8968. 66 Idem nr. 8973. </span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het
Sonsbeekdebacle weerhield de afdeling CRSJ er niet van om nieuwe initiatieven
te ontwikkelen.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Integendeel. Ik kwam er al vrij snel achter dat in Arnhem
de culturele instellingen en het kunstonderwijs nauwelijks samenwerkten. Men
opereerde op flinke afstand van elkaar. Onderling contact was er weinig. Pierre
Janssen sprak liever niet met Verburg, de directeur van de Arnhemse Academie
voor Beeldende kunsten. Henrichs van Het Gelders Orkest kon niet echt
opschieten met de directeur van het Arnhemse conservatorium en ga zo maar door.
In mijn ogen liet Arnhem door dat gebrek aan samenwerking kansen liggen. Ik
vroeg me af, hoe je dat zou kunnen veranderen. Niet met vergaderen en ook niet
met beleidsstukken, dat was me wel duidelijk. De oplossing kreeg ik min of meer
aangereikt door Yoav Talmi, de toenmalige dirigent van Het Gelders Orkest. Die
was betrokken bij het Festival of Neglected Romantic Music in Indianapolis. Aan
dat festival werkten allerlei solisten mee van buiten de stad en er werden
uitvoeringen, workshops en lezingen georganiseerd samen met de lokale
gezelschappen, de instellingen en het onderwijs. Talmi zei, dat ik zoiets ook
in Arnhem moest organiseren. Dat besprak ik met Leo Vromans, de toenmalige
kunstredacteur van de Arnhemse Courant. Vromans was enthousiast. Hij ging op
uitnodiging van Talmi naar Indianapolis om polshoogte te nemen en kwam terug
met het aanbod van de Amerikanen om ook in Arnhem te helpen een festival te
organiseren, waarvoor zij dan wel de reis- en verblijfkosten vergoed wilden
krijgen, maar geen honorarium zouden ontvangen. Daar maakte ik graag gebruik
van. Om het plan voor een festival te realiseren, was een organisatie nodig en
dat moest uiteraard niet de gemeente zijn. Een festival vraagt het nodige op
het gebied van financiën, organisatie en communicatie en als gemeenteraadsleden
en anderen zich daarmee gaan bemoeien, dan wordt dat een veel te kwetsbare
zaak. Dat moet je om praktische redenen afschermen, vind ik. En dus besloten
Leo Vromans en ik de Stichting Festival Arnhem in het leven te roepen. We
hebben op een avond met het telefoonboek in de hand bekeken wie we voor het
bestuur konden vragen. Secretaris werd om te beginnen Anton Vlas, de secretaris
van de Volksuniversiteit. De Volksuniversiteit was ook eigenaar van Theater aan
de Rijn en had via de Stichting tot Steun van de Volksuniversiteit de
beschikking over reserves. Als penningmeester vroegen we Henk Visser. Die kende
ik uit de tijd toen ik in de jaren vijftig als lid van Jonge Strijd, de
jongerenorganisatie van het Nederlands Verbond van Vakverenigingen, in Lunteren
en Amersfoort kadercursussen volgde. Henk Visser was oud-penningmeester van het
NVV en oud-directeur van De Centrale, de aan het NVV gelieerde verzekerings- en
depositiebank . Hij woonde weer in zijn geboorteplaats Arnhem en was direct
beschikbaar. Als voorzitter vroegen we Jan Taeijmans, de directeur van het
Stedelijk Gymnasium en met nog twee drie mensen erbij was het bestuur rond. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Van belang voor de
organisatie van het Romantisch Festival dat in 1974 plaatsvond, was dat ik Henk
van Rijswijk in 1970 als medewerker kreeg. Die werkte aanvankelijk voor
financiën als gemeentelijke deurwaarder. In zijn vrije tijd organiseerde hij de
intocht van Sinterklaas en was hij betrokken bij de viering van de nationale
feest- en gedenkdagen. Henk van Rijswijk was verantwoordelijk geweest voor het
programma van de opening van het nieuwe gemeentehuis in 1968 en bleek een uitstekende
organisator. Wethouder Bisterbosch vond dat Van Rijswijk als organisator bij
financiën niet op zijn plek was en op zijn aandringen werd hij toegevoegd aan
CRSJ.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar daarmee werd
de grondslag gelegd voor een in Nederland uitzonderlijke constructie. Henk van
Rijswijk bemande binnen CRSJ het Buro Evenementen. CRSJ was wat personen
betreft nauw verweven met de Stichting Festival Arnhem. Buro Evenementen en
CRSJ waren verantwoording schuldig aan de wethouder cultuur en het college van
B&W, Stichting Festival Arnhem niet. De Stichting Festival Arnhem diende
subsidieaanvragen in die door CRSJ werden beoordeeld en niet toevallig werden
voorzien van een positief advies aan de doorgaans welwillende CDA-wethouders.
Medewerkers Buro Evenementen en CRSJ waren daarna op persoonlijke titel weer
betrokken bij de organisatie en de uitvoering van de gesubsidieerde
festivalprojecten?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja zo ongeveer en dat bood de kans om op korte lijnen
snel te opereren.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIy0vIMUquUqAoUoo1nEnZlQQyps3gnY7C6DZ5VJFAMkkP2OtrK2bzBv06lVJkJ1coeDz4wgeGpAniCon_GVfr9xLSc_XPDJT5fWz_xEQ0LUQmCjlfN_kbQ9zEVgWsBl_vmylHuacY474-/s1600/Arnhem-1980-Paralympische-Spelen-768x510.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="510" data-original-width="768" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIy0vIMUquUqAoUoo1nEnZlQQyps3gnY7C6DZ5VJFAMkkP2OtrK2bzBv06lVJkJ1coeDz4wgeGpAniCon_GVfr9xLSc_XPDJT5fWz_xEQ0LUQmCjlfN_kbQ9zEVgWsBl_vmylHuacY474-/s640/Arnhem-1980-Paralympische-Spelen-768x510.jpg" width="640" /></span></a></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">67 Paralympische Zomerspelen Arnhem 1980, bron
internet.</span></i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik zie je
gniffelen.<o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Buro Evenementen kwam niet zomaar tot stand. Wat jij een
constructie noemt was niet van te voren bedacht, maar groeide als gevolg van de
gebeurtenissen. In 1974 werd de Sovjet-Unie aangewezen als de organisator van
de Olympische Zomerspelen van 1980. Gebruikelijk was dat het ontvangende land daarbij
ook de Paralympische Zomerspelen organiseerde. De Sovjet-Unie liet kort voor de
spelen evenwel weten dat niet te doen. Waarom weet ik niet. Ze hadden de
ervaring en de faciliteiten niet of wellicht omdat er in de communistische
heilstaat geen gehandicapten waren, maar hoe dan ook, schandelijk laat werd
besloten dat de Paralympische Zomerspelen zouden worden gehouden in Arnhem. We
hadden hier immers Papendal en de Rijnhal en Veenendaal beschikte over een voor
wedstrijden geschikt zwembad. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Om de Paralympics in goede banen te leiden werd de
Stichting Arnhem Welcome opgericht. Oud-wethouder Hans Heij werd voorzitter en
ik trad op als secretaris. Het stichtingsbestuur bestond uit leden van de Raad
voor de Sportbelangen, de VVV, het CIOS en enkele mensen uit het bedrijfsleven.
Het Rijk leverde een bijdrage, maar de opgaven waren aanzienlijk. Je moest al
die sporters ontvangen, huisvesten, voeden, vervoeren en een beetje vermaken.
Dat lukte ons door een beroep te doen op de gemeenschapszin van het bedrijfsleven,
het garnizoen, individuele burgers en gemeentelijke instellingen. Zo moest je
dat doen volgens mij, ook als je een festival organiseerde. Je moest een beroep
doen op lokaal enthousiasme en talent en er een gezamenlijke onderneming van
maken. Het was ook min of meer vanzelfsprekend dat medewerkers van CRSJ
meewerkten aan festivals en andere evenementen. De overuren werden niet
uitbetaald, dat was de regel; dat kreeg je al te horen als je bij CRSJ
solliciteerde. Dat alles bij elkaar hield de kosten laag. Ik moet er wel bij
zeggen dat een beroep doen op mensen in de jaren zeventig en tachtig
eenvoudiger was dan nu. Gemeenschapszin, zelforganisatie en meedoen waren nog
vanzelfsprekender. Ergens aan meewerken was voor sommigen een eer. En er waren
bijkomende omstandigheden. De sociale voorzieningen waren anders. Je had de
BKR, de Beeldende Kunstenaars Regeling. Gebruikelijk was dat beeldend
kunstenaars een kunstwerk inleverden bij de commissie en daarvoor werden
betaald, hoofdzakelijk met Rijksgeld. In de regelgeving stond echter nergens
dat de kunstenaar per sé een kunstwerk moest inleveren. Dus gebruikte ik die
regeling soms anders. Ik zette mensen, die van de BKR gebruik maakten, in als
tijdelijke medewerker van de festivals. Ik gaf hen opdrachten voor ontwerpen,
voor illustraties en boekjes. De uitkeringen werden hoofdzakelijk betaald door
het Ministerie van Sociale Zaken, dus ook dat drukte de kosten enorm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar even terug
naar Buro Evenementen, wat betekende de Paralympische Spelen voor de
uitbreiding daarvan?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Paralympische Spelen waren een enorme uitdaging voor
de stad. Ik kon B&W overtuigen dat ik meer mensen nodig had. Henk van
Rijswijk was met vervroegd pensioen gegaan en opgevolgd door Marjolein
Spiekerman, die zich al bijzonder had ingezet voor de eerste drie festivals.
Naast haar werden twee mensen tijdelijk aangesteld en die twee medewerkers –
Olaf Robben en Cees Soederhuizen - kwamen
na verloop van tijd in vaste dienst bij CRSJ. Zo groeide dus dat Buro
Evenementen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtaUsGGnLHWutamqvHMgRig5pCKZtbkH_xjZM07xVwrl-MCaiE2kreBYGeGCwX7Habtq5V7mKWQd7rX-2BwMya01H3rh_p3sgkk2wfZXQRzl7nbsJta7AywbUYnUuFQQhmfmYuFCBTZZTU/s1600/68.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1046" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtaUsGGnLHWutamqvHMgRig5pCKZtbkH_xjZM07xVwrl-MCaiE2kreBYGeGCwX7Habtq5V7mKWQd7rX-2BwMya01H3rh_p3sgkk2wfZXQRzl7nbsJta7AywbUYnUuFQQhmfmYuFCBTZZTU/s200/68.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-COvrcrcBXquebuQn71qTBkCyga-jlG2M5c_ddNq2_65ie86os2NAH063TTkZnj4_tydnfRodLDugkkGiows2EPuKYjgDJuhaKs8Hknmz6hXMXBqrpz66ddozawsABuawOuwWcdLNriiU/s1600/69.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1040" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-COvrcrcBXquebuQn71qTBkCyga-jlG2M5c_ddNq2_65ie86os2NAH063TTkZnj4_tydnfRodLDugkkGiows2EPuKYjgDJuhaKs8Hknmz6hXMXBqrpz66ddozawsABuawOuwWcdLNriiU/s200/69.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5L4cB15M-jw191DXA8KbkG97opo_tAArNbGj794X967exA7S-0m4h6VL3rmN5sm6_M_iFDNY5dTUrYaphw90V5s7JcuXenJ00sW41JuRBNN_GBO4JaA0GRlWnpARh695yysmqjsBYcrF5/s1600/70.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5L4cB15M-jw191DXA8KbkG97opo_tAArNbGj794X967exA7S-0m4h6VL3rmN5sm6_M_iFDNY5dTUrYaphw90V5s7JcuXenJ00sW41JuRBNN_GBO4JaA0GRlWnpARh695yysmqjsBYcrF5/s400/70.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEWO6Tq_vMcK8t6E7UpSYLd-N3qn-HGbpYPXK-wRb0_bHqIRYorUMzgI95HiEj_cDwkaf6g22Wm7w7zqYi2W6W8XoKfmtuSbduV2GFvY55hBf0tJDtIB1RpMSKocOoTP1PokAllms92ajv/s1600/71.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1030" data-original-width="1600" height="128" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEWO6Tq_vMcK8t6E7UpSYLd-N3qn-HGbpYPXK-wRb0_bHqIRYorUMzgI95HiEj_cDwkaf6g22Wm7w7zqYi2W6W8XoKfmtuSbduV2GFvY55hBf0tJDtIB1RpMSKocOoTP1PokAllms92ajv/s200/71.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaG_a-L4x-sjJd42SVa-zpYqfPUwNYMaWF6Jz3frgaZkB3EAJN33wdZl7DuuLimlmEZxq4NgM94A0bk_dngeLQ_jWkNI8P6L_CgLu8OrTOS9quhc1szyCK8exe6SXOoATTaQhYZ-H55Uh4/s1600/72.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1063" data-original-width="1600" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaG_a-L4x-sjJd42SVa-zpYqfPUwNYMaWF6Jz3frgaZkB3EAJN33wdZl7DuuLimlmEZxq4NgM94A0bk_dngeLQ_jWkNI8P6L_CgLu8OrTOS9quhc1szyCK8exe6SXOoATTaQhYZ-H55Uh4/s320/72.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6t_qItMtHOTUYm2KymUOTXwkaD-n2pnEbsmkHRtkQjP0Ovd8NjK66xMYZ0IuB-LHtAKV4nrLN8YVbDPpAATscWtOR45epYmsPL1ge8lKpDscgcEgAh0Ws5gilyZO9tG_OrwuCYkXdHxPV/s1600/73.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1032" data-original-width="1600" height="411" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6t_qItMtHOTUYm2KymUOTXwkaD-n2pnEbsmkHRtkQjP0Ovd8NjK66xMYZ0IuB-LHtAKV4nrLN8YVbDPpAATscWtOR45epYmsPL1ge8lKpDscgcEgAh0Ws5gilyZO9tG_OrwuCYkXdHxPV/s640/73.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7iKoKFpGUOLrQzK3XJNaHNbFGc1b-GJvalX-F9edNhKZ1mMD8ma1wy5KIVLl99468TjrLrkGoFO85j1Yuy3BCeHoEcDfzqehHPSq1JXhIE6zW3GJfLZSIxeeutFwbbAJc_YkxvbFfdHFr/s1600/74.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1043" data-original-width="1600" height="416" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7iKoKFpGUOLrQzK3XJNaHNbFGc1b-GJvalX-F9edNhKZ1mMD8ma1wy5KIVLl99468TjrLrkGoFO85j1Yuy3BCeHoEcDfzqehHPSq1JXhIE6zW3GJfLZSIxeeutFwbbAJc_YkxvbFfdHFr/s640/74.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4VSoqeDUUlOGZajKah0YtEMQ1XyR9Kbb1nHA0WbtxKPLMyJLIfxHSeC-_PLC37BFMXhcQehK5o-zNAYLfOzfLEMD3sIaYa9JTSb-BJtcAUlqhelTqZE5PDvUYx0yncw5hmAwnsnRSCeG6/s1600/75.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1058" data-original-width="1600" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4VSoqeDUUlOGZajKah0YtEMQ1XyR9Kbb1nHA0WbtxKPLMyJLIfxHSeC-_PLC37BFMXhcQehK5o-zNAYLfOzfLEMD3sIaYa9JTSb-BJtcAUlqhelTqZE5PDvUYx0yncw5hmAwnsnRSCeG6/s640/75.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhy580-QrWUseOb5VJ8TMYiXMa-CEAOPjNdatXlSZnyT6X5gqQFKtyBzLs5HZmfTy8F3W8IfpK2K55KsF1VEBtwhAbKnAEtoR-EulqN59FJ29QP5mwy6nUB9woUscjryykmkJfyGPjaQl35/s1600/76.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhy580-QrWUseOb5VJ8TMYiXMa-CEAOPjNdatXlSZnyT6X5gqQFKtyBzLs5HZmfTy8F3W8IfpK2K55KsF1VEBtwhAbKnAEtoR-EulqN59FJ29QP5mwy6nUB9woUscjryykmkJfyGPjaQl35/s640/76.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Nq_i0w5ebUZOdu73a76WmvvF6dvYhBFkRiTVgJcgwVnGOepkNN5-0NIEh9nPQhvwInzayeMl9jEwqdiyPq8sghuOhU2efZbTxiffOpXvRHHEsp5WKnLi4Ar6F8ElsI4vqEKbByDhd6yB/s1600/77.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1061" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Nq_i0w5ebUZOdu73a76WmvvF6dvYhBFkRiTVgJcgwVnGOepkNN5-0NIEh9nPQhvwInzayeMl9jEwqdiyPq8sghuOhU2efZbTxiffOpXvRHHEsp5WKnLi4Ar6F8ElsI4vqEKbByDhd6yB/s640/77.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDRXIAqMOMXkefN-1kYyaIMhyphenhyphenldhszT33oR3s9PAULf-VcrGkJ7QPrJI5eRWlREu9rxHCIsllXZE3ZNX3m5aH_xKCF0by3OrQVDSyErGAk9gmjoM4H7fY9bJaDzg_enjWRVEs-Dd_alFR-/s1600/78.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1056" data-original-width="1600" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDRXIAqMOMXkefN-1kYyaIMhyphenhyphenldhszT33oR3s9PAULf-VcrGkJ7QPrJI5eRWlREu9rxHCIsllXZE3ZNX3m5aH_xKCF0by3OrQVDSyErGAk9gmjoM4H7fY9bJaDzg_enjWRVEs-Dd_alFR-/s400/78.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1RDlNbOPlw99bQ5EMxO09AbVM0MwlWl8uoA1JLtDpVAXrHyN3GAb99tL1rIol6HBc8DMLin_nqyeDtsiEmUdP_n8O7BKokayDzfIs01iNJIBzRTsOK9gvLwnXA5luKAQzC5dgp2nbTBRq/s1600/79.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1047" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1RDlNbOPlw99bQ5EMxO09AbVM0MwlWl8uoA1JLtDpVAXrHyN3GAb99tL1rIol6HBc8DMLin_nqyeDtsiEmUdP_n8O7BKokayDzfIs01iNJIBzRTsOK9gvLwnXA5luKAQzC5dgp2nbTBRq/s200/79.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9R080g6i11IIzTJcMmcfc5TKOWyTOD9SbDPRJd1J2RjgRonRKCUvbLUh9Cl8jSLmaZo-4zZwhnAh37wpRY7zzuLE8puWFpUwNVDO0wvYfh5MwDBtNbkoxnhZ5SOIrHi2Zr60rsKhZANlK/s1600/80.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1033" data-original-width="1600" height="128" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9R080g6i11IIzTJcMmcfc5TKOWyTOD9SbDPRJd1J2RjgRonRKCUvbLUh9Cl8jSLmaZo-4zZwhnAh37wpRY7zzuLE8puWFpUwNVDO0wvYfh5MwDBtNbkoxnhZ5SOIrHi2Zr60rsKhZANlK/s200/80.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPy56whAYI3JzjjRqWfjhF2U_dMRztPPPs2KP6kewNNxkoc0RS66FIUZ83HSJ07cRrVSFP6tF1mOKRXS9KmXOGXxLwOvG_eWLFsfzBM8ABDRBdHWHOmeXS33an8GPHZaimCWK3MOkCOQlH/s1600/81.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPy56whAYI3JzjjRqWfjhF2U_dMRztPPPs2KP6kewNNxkoc0RS66FIUZ83HSJ07cRrVSFP6tF1mOKRXS9KmXOGXxLwOvG_eWLFsfzBM8ABDRBdHWHOmeXS33an8GPHZaimCWK3MOkCOQlH/s200/81.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXLCPa-FS2376cFgwG1UxPgNQ25wrSg5Il6-O_Mj-CuXLcqJqGn-XdmcNBHwrwjOTYaZjVH32x6TFQrEhQGz1yMzL89C7mHESVBMO5tXAHbz7stYnIuabbbNH8UH-dVXQj3MLEG5ZNjd51/s1600/82.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1053" data-original-width="1600" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXLCPa-FS2376cFgwG1UxPgNQ25wrSg5Il6-O_Mj-CuXLcqJqGn-XdmcNBHwrwjOTYaZjVH32x6TFQrEhQGz1yMzL89C7mHESVBMO5tXAHbz7stYnIuabbbNH8UH-dVXQj3MLEG5ZNjd51/s320/82.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBMQcjiCQZQHy5SDxXe3HVVwNr2kw1fkmWQkYJVek1pHfIbs4FKqiZtaYF2JtT_wNDdxWC2GkEktXr9iQ0L-gCeA4ZFTHjhMkxGm2-1KqHw73diwgDYkF4BD37NWpb2jnkvF1VzsDvKbf5/s1600/83.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBMQcjiCQZQHy5SDxXe3HVVwNr2kw1fkmWQkYJVek1pHfIbs4FKqiZtaYF2JtT_wNDdxWC2GkEktXr9iQ0L-gCeA4ZFTHjhMkxGm2-1KqHw73diwgDYkF4BD37NWpb2jnkvF1VzsDvKbf5/s400/83.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rVF8OxueNedpygJdkiwBjuGW3SDVqSGRpGr-i8kcwfPgugMYzg-f77X5vCjDN-frDHGH6GO576VUtpC26_fmxfILS4H7g9yQMl7lLpKBpjCkNcWI71o7WnescMyTgUhTywMjF7njhKdB/s1600/84.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1062" data-original-width="1600" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rVF8OxueNedpygJdkiwBjuGW3SDVqSGRpGr-i8kcwfPgugMYzg-f77X5vCjDN-frDHGH6GO576VUtpC26_fmxfILS4H7g9yQMl7lLpKBpjCkNcWI71o7WnescMyTgUhTywMjF7njhKdB/s200/84.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSRX0GSQss9Ev2FRI9qsdpHCtEusgYYOR6AvOGGYg41Kmq1AXDV920saCQJJ5Es-7lnELWbrM2U1bWqg0J5qcpTDIbTCDjv8mL0FBRqR91QQEVbS5PvBDfFrR3Iyqlx1q2djqzHvtm4njs/s1600/85.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="430" data-original-width="595" height="462" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSRX0GSQss9Ev2FRI9qsdpHCtEusgYYOR6AvOGGYg41Kmq1AXDV920saCQJJ5Es-7lnELWbrM2U1bWqg0J5qcpTDIbTCDjv8mL0FBRqR91QQEVbS5PvBDfFrR3Iyqlx1q2djqzHvtm4njs/s640/85.jpg" width="640" /></span></a></div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 68 Romantisch Festival 1974, Gelders Archief coll.
1524 nr. 8839. 69 Idem, Gelders Archief
coll. 1524 nr. 8838. 70 Idem, nr.8834. 71 Foto G. van Roden, Beethoven Festival
Arnhem 1977, Gelders Archief coll. 1544
nr. 632 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 72 Idem, nr. 960-0003 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 73 Idem, nr. 878-0002 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 74 Idem, nr. 5453-0002
CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 75 Idem, nr. 1308-0004 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 76
Idem, nr. 1308-0003 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 77 Idem, nr. 1308-0005 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 78 Idem, optreden Willem Breuker Kollektief in het kader van het
Beethoven Festival 1977, nr. 901-0004. 79 Idem, masterclass van Aaron Rosand op
het Conservatorium Arnhem in het kader van het Beethoven Festival 1977, nr. 901-0004CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 80 idem, optreden van componist Charlemagne Palestine in het
Gemeentemuseum in het kader van het Beethoven Festival 1977, nr. 898CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 81 Performance van Reindeer Werk (Tom Puckey en Dirk Larsen) in de
Korenbeurs in het kader van het Beethoven Festival 1977, nr. 904-0003 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 82, Idem, nr. 904-0002 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 83 Idem, optreden
van Great Salt Mine Troupe in het kader van Festival Theater & Wij 1978,
nr. 4050-0006 CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. 84 Idem, optreden van de Rumoera's in
het kader van Festival Theater & Wij 1978, 3997-0001 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 85 Louwrien Wijers in gesprek met Joseph Beuys in Theater aan de Rijn
tijdens Festival Theater & Wij 1978, bron internet.</span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar vóór die tijd
was de nauwe samenwerking tussen Buro Evenementen en CRSJ enerzijds en de
Stichting Festival er ook al. Arnhem had na het Romantisch Festival van 1974
onder andere het Beethoven Festival van 1977 en in 1978 Festival Theater &
Wij. In het kader van dat laatst genoemde festival kwamen <span style="background: white;">Marina Abramović en Ulay, Joseph Beuys, Ben
D'Armagnac, Carolee Schneemann en Narcisse Tordoir naar Arnhem, nu grote namen,
maar toen nog niet.</span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja dat is zo. Niet alle
festivals werden even druk bezocht, maar door de bank genomen kon je spreken
van succes. Samen met medewerkers en enkele Arnhemse kunstenaars bedacht ik
voor de festivals een thema. Dan nodigde ik instellingen en gezelschappen uit
op het stadhuis om dat te bespreken. De opzet was zo breed mogelijk. Ik
benaderde het museum, Het Gelders Orkest, Introdans, Toneelgroep Theater, een
aantal beeldende kunstenaars, de kunstacademie, de Toneelschool en ook de
amateurkunst-verenigingen. De festivals speelden zich daarom ook af op allerlei
plekken in de stad en vanuit allerlei disciplines. Onderdelen van de festivals
werden georganiseerd door tijdelijke groepjes kunstenaars en anderen, die doorgaans
onbetaald werk verrichtten.</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></b>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMjwf-fLnpDhvpdDO6DR6UraJb-n1AxCVOhBrIGlUyzN3vhyphenhyphenvp_S3wu7eVDue4qEzUM8mMNVGQVuDvfUSs1sZeY3ikVzZS0mR2aCWBI8UbRHZXYdVuF1_ZD2sGxf4JpGIn1fvcDgJI-3o9/s1600/86.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="652" data-original-width="486" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMjwf-fLnpDhvpdDO6DR6UraJb-n1AxCVOhBrIGlUyzN3vhyphenhyphenvp_S3wu7eVDue4qEzUM8mMNVGQVuDvfUSs1sZeY3ikVzZS0mR2aCWBI8UbRHZXYdVuF1_ZD2sGxf4JpGIn1fvcDgJI-3o9/s400/86.png" width="296" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLQDq49CK9ZzKKKT5Vr59cuuIc6X4qZ04hNsDQXRqdavQuNoqyplvoHBOROudR0jdZBalo7WEVqalNjYmJpsbiwVp2d8PcnEui4xwk3zeD1BoWmvCNNpHrGCu0AhXzG0zMPwK7S45EhzTY/s1600/87.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1291" data-original-width="1600" height="322" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLQDq49CK9ZzKKKT5Vr59cuuIc6X4qZ04hNsDQXRqdavQuNoqyplvoHBOROudR0jdZBalo7WEVqalNjYmJpsbiwVp2d8PcnEui4xwk3zeD1BoWmvCNNpHrGCu0AhXzG0zMPwK7S45EhzTY/s400/87.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqpESWbJJ2RR9Cg4nhwWZ_6TzFaOFJv2Jp5kL7MfcPeW1xgu4yQvjKRXgyozcdEv_NJaOqQQ2YhwFyd6ApMV5BpTpwI9NpFsH_TStJaWsPOx_w0ycrkJFPNwS5oFOVzansiHERzZeXxol5/s1600/88.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1052" data-original-width="1600" height="420" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqpESWbJJ2RR9Cg4nhwWZ_6TzFaOFJv2Jp5kL7MfcPeW1xgu4yQvjKRXgyozcdEv_NJaOqQQ2YhwFyd6ApMV5BpTpwI9NpFsH_TStJaWsPOx_w0ycrkJFPNwS5oFOVzansiHERzZeXxol5/s640/88.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></b>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 86 Ad Gerritsen zelfportret 1978, bron internet. 87
Marten Hendriks, bron internet. 88 Foto G. van Roden, vlnr. Hans Eijkelboom,
Jan Brand en Marten Hendriks, Gelders Archief coll. 1544 nr. 3242-0002 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie.</span></i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lette CRSJ op kwaliteit en samenhang?</span></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de pers werd weleens geschreven dat de thema's van de
festivals vaak wel erg fantasievol en op een eigenzinnige wijze werden ingevuld
door de deelnemende partijen. Dat stoorde mij niet. Ik zag elk thema vooral als
kapstok. In de stad deden veel mensen mee en in de loop van zo'n gezamenlijke
operatie kwamen er vanzelf bijzondere dingen en mensen bovendrijven. Anton van
Geffen, de studieleider van de Toneelschool, deed bijvoorbeeld hele mooie
dingen op de Toneelschool. Dat Beuys en Abramoviç in 1978 naar Arnhem kwamen en
optraden in Theater aan de Rijn was te danken aan Marten Hendriks, Ad Gerritsen
en Jan Brand. Die waren goed op de hoogte van wat er speelde in de
internationale kunst en hadden de contacten om in 1978 in het kader van het
Festival Theater & Wij een programma van performances in Theater aan de
Rijn te organiseren. Dat soort dingen konden gebeuren door de open opzet, maar
ook doordat we de mensen en de instellingen in de stad persoonlijk kenden en
erop konden vertrouwen dat ze met iets bijzonders zouden komen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je zei eerder dat
het je doel was om Arnhem zo zwaar mogelijk te laten meetellen op cultureel
gebied. Waren je doelen dan niet ongeveer dezelfde als die van de huidige
citymarketeers, die kunst zien als middel om toeristen te trekken en de stad
economisch te versterken?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat bestrijd ik. Ik zeg niet dat economische doelen
onbelangrijk zijn voor een stad. Maar als het over kunst gaat, moet je niet in
eerste instantie denken in termen van geld verdienen. Als je cultuur alleen
maar wilt zien als een investering die de gezamenlijke winkelomzet moet
verhogen, ga je al bij voorbaat het schip in. Het ging mij en de mensen om mij
heen om de intrinsieke waarde van kunst en om de mogelijkheid om op basis van
die intrinsieke waarde iets gezamenlijks te doen. Zoiets geeft glans aan een
stad. Het wekt sociale energie op en maakt zichtbaar dat een stad meer is dan
een optelsom van losse individuen. Als je dat in idealistische bewoordingen
gaat uitleggen, dan wordt het al snel vervelend, maar zo dacht ik erover. Ik
wilde met de festivals en trouwens ook met de Paralympics laten zien dat Arnhem
een energieke en gastvrije stad was, waar door samenwerking bijzondere dingen
van de grond werden getild. Bovendien, door aan te sturen op samenwerking en
gezamenlijkheid werd de culturele sector, die voordien geïsoleerd van elkaar en
ieder op zijn eigen plek opereerde, veel en veel zichtbaarder voor de burgers,
maar ook voor de gemeenteraad. Dat betekende dat er voor de culturele sector
meer steun was dan nu. Alles bij elkaar opgeteld droeg dat natuurlijk ook weer
bij aan de naam van Arnhem. In de pers werd Arnhem in de jaren zeventig en
tachtig samen met Eindhoven en Maastricht genoemd als stad waar je buiten de
Randstad moest zijn als het ging om cultuur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheeG3F4VQ4HG4B0SeA79hAEwMCkwDIkZb7kHhPaw8N6sDaaTut09_7LMLJGZcY2jR7_GtNjoqiXCY-OB1fp0QVniuW7v9Qfhp9-TO0c7kQJ8V6zr2XMQnrO3d_6tc0mZ1hhz_AK0gOGj6h/s1600/89.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="413" data-original-width="300" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheeG3F4VQ4HG4B0SeA79hAEwMCkwDIkZb7kHhPaw8N6sDaaTut09_7LMLJGZcY2jR7_GtNjoqiXCY-OB1fp0QVniuW7v9Qfhp9-TO0c7kQJ8V6zr2XMQnrO3d_6tc0mZ1hhz_AK0gOGj6h/s320/89.jpg" width="232" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisvqLrv2PDlExLS-iLmRKLfzR34HZ8zHpKDLZCW7KAH3J-guQPb7RMGfl9C2lIjCtUh1rgwS9cdET64huNterI_bFOTA8Iyv4wrvo7qvNPa9WqZnduWLM3zJDHTJ5_hFrm0RdqfDz8W1qS/s1600/90.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisvqLrv2PDlExLS-iLmRKLfzR34HZ8zHpKDLZCW7KAH3J-guQPb7RMGfl9C2lIjCtUh1rgwS9cdET64huNterI_bFOTA8Iyv4wrvo7qvNPa9WqZnduWLM3zJDHTJ5_hFrm0RdqfDz8W1qS/s200/90.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3E-d-pVj-aF18wtcIlcyIO0H2VM6oMs20gUM6o_HL84dhx9wPeNB3a51szNkgEw-gdsQdVfAz8c9IwWLEM1e7BKBC-JV9Uxr0zriYP_877ZVR7na9lwWHfnhPf0nwYP3-kGxoFxuEYWAZ/s1600/91.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="410" data-original-width="550" height="297" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3E-d-pVj-aF18wtcIlcyIO0H2VM6oMs20gUM6o_HL84dhx9wPeNB3a51szNkgEw-gdsQdVfAz8c9IwWLEM1e7BKBC-JV9Uxr0zriYP_877ZVR7na9lwWHfnhPf0nwYP3-kGxoFxuEYWAZ/s400/91.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIRRleKGB1Y-gVt4P0r4jh-afyOPQ0hWX6kNXvNbpJN91w-w3UMYkbOHyixY655yOy5ZYDkJ8qC6PFzx1kzOhXs7KlZqVmP1VNTjFr3um8Cux1599tGafYMmBzmfpMg9OI8AtFP3_kna_E/s1600/92.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1048" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIRRleKGB1Y-gVt4P0r4jh-afyOPQ0hWX6kNXvNbpJN91w-w3UMYkbOHyixY655yOy5ZYDkJ8qC6PFzx1kzOhXs7KlZqVmP1VNTjFr3um8Cux1599tGafYMmBzmfpMg9OI8AtFP3_kna_E/s640/92.jpg" width="418" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMh-xBUUxmpGrkg2WZHc_oTeb35xGfDl84D3HSQBIptA5AbGl2jbvuiQccgWJ8nX0EpUvTBCrJIrjMSkBAm2yBVw1ungTOXDuL1O7qUK5_MFS_Yzco9ACy2EcHchuRlBPfSsN9mXbtAERX/s1600/93.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1058" data-original-width="1600" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMh-xBUUxmpGrkg2WZHc_oTeb35xGfDl84D3HSQBIptA5AbGl2jbvuiQccgWJ8nX0EpUvTBCrJIrjMSkBAm2yBVw1ungTOXDuL1O7qUK5_MFS_Yzco9ACy2EcHchuRlBPfSsN9mXbtAERX/s320/93.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggPklal-uPA8X7z510Ubwfb75w2O0ANQyYskgtiZFGRcl4YyWIy_B4VktZ7tYj1iyB_PTQKCFAQT9S3NvF5R-QtAIYuK_KeRPkadzRsUy2OVeMJ9Fhxi4YbqGITOPdW3PBtNzZXh7_aQ5u/s1600/94.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1040" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggPklal-uPA8X7z510Ubwfb75w2O0ANQyYskgtiZFGRcl4YyWIy_B4VktZ7tYj1iyB_PTQKCFAQT9S3NvF5R-QtAIYuK_KeRPkadzRsUy2OVeMJ9Fhxi4YbqGITOPdW3PBtNzZXh7_aQ5u/s200/94.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqX_Mpy68cgx1EHpSiIuvHujQ-iuSyeCsuylOHRVdSPFnEMtQc63sSgsusqO4z-b0pY7d3CP5hfG0PyJvwDc3NsQWXhzp1VoSTijFe8aZyLbBrWzlBLn7bixCi0guRjnAe3F_1gyHEjL7H/s1600/95.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1054" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqX_Mpy68cgx1EHpSiIuvHujQ-iuSyeCsuylOHRVdSPFnEMtQc63sSgsusqO4z-b0pY7d3CP5hfG0PyJvwDc3NsQWXhzp1VoSTijFe8aZyLbBrWzlBLn7bixCi0guRjnAe3F_1gyHEjL7H/s400/95.jpg" width="262" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhySSOK0bRrMKH5cBIpLS94dcv4ERKlW1uIT6pwyVILs-Cp9hvdreZJ3q2NRFoizN5v6cREWOzyfJN-ODFpPgncDKzp1X3FSCRyhe4v-8FYNShiQCLf2rL26f9qOlO3Go1xRsFIKQKvYTj8/s1600/96.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhySSOK0bRrMKH5cBIpLS94dcv4ERKlW1uIT6pwyVILs-Cp9hvdreZJ3q2NRFoizN5v6cREWOzyfJN-ODFpPgncDKzp1X3FSCRyhe4v-8FYNShiQCLf2rL26f9qOlO3Go1xRsFIKQKvYTj8/s320/96.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRQfsVpcmQ77LD1oTxk43K-XPzpMtlgybTsC4hFwdQW4O5dAtYPJjZh7uaoWHBYqu0jw0eq8VpGbBfivVQ0SbgVO3FwCupV5W3JZsw7jt0id_kjX41kmc56ZX8a21kS2BLsibEWyVpbj_R/s1600/97.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1053" data-original-width="1600" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRQfsVpcmQ77LD1oTxk43K-XPzpMtlgybTsC4hFwdQW4O5dAtYPJjZh7uaoWHBYqu0jw0eq8VpGbBfivVQ0SbgVO3FwCupV5W3JZsw7jt0id_kjX41kmc56ZX8a21kS2BLsibEWyVpbj_R/s400/97.jpg" width="400" /></span></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguj8_9PRMQZeO9IUB9KQjtRqhJFSkRqGImM4Ylfk5XNTbe__iJms2-S6ZjfR60FtCOZiqg5Bfhc4KEtppJVcY801GftyTpin-ct1wYSq964oEJ727UGsVG7nhOuCVrOQyI9pStLJV2IcQO/s1600/98.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1041" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguj8_9PRMQZeO9IUB9KQjtRqhJFSkRqGImM4Ylfk5XNTbe__iJms2-S6ZjfR60FtCOZiqg5Bfhc4KEtppJVcY801GftyTpin-ct1wYSq964oEJ727UGsVG7nhOuCVrOQyI9pStLJV2IcQO/s200/98.jpg" width="130" /></a></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg54vO79lN5w8Sq7PnvnPPl2Kd77GueT73llRZgk6mI5aSRvo3DQxGJ_RaOdld8KwsgYs8-ZxtP_xyFeWwrIItDeS6iRNS1g6pBXG2Ya5fsrRySMJGK-H3chp0RvYltq0JQ_oiHYks9yUjV/s1600/99.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="420" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg54vO79lN5w8Sq7PnvnPPl2Kd77GueT73llRZgk6mI5aSRvo3DQxGJ_RaOdld8KwsgYs8-ZxtP_xyFeWwrIItDeS6iRNS1g6pBXG2Ya5fsrRySMJGK-H3chp0RvYltq0JQ_oiHYks9yUjV/s640/99.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 89 Liesbeth Brandt Corstius, bron internet. 90 Idem,
bron 5uur…!!! 91 Saskia Bos, bron internet. 92 Georg Jiri Doukopil, Sonsbeek
1986, bron internet. 93 Sonsbeek 1986, Gelders Archief coll. 1524 nr. 8705. 94
Sonsbeek 1986, Gelders Archief coll. 1524 nr. 8840. 95 Mario Merz, Sonsbeek
1986, Gelders Archief coll. 1524 nr.8894. 96 Rebecca Horn, Sonsbeek 1986,
Gelders Archief coll. 1524 nr. 8848. 97 Sonsbeek 1986 Gelders Archief coll. 1524
nr. 8854. 98 Tom Otterness, Gelders Archief coll. 1524 nr. 9614. 99 Sonsbeek
1986, Gelders Archief coll. 1524 nr. 8715.</span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe kwam je op het
idee om Jan Hoet, die in 1986 hoge ogen had gegooid met de organisatie van de
Chambres d'Amis in Gent en vervolgens internationaal aan de weg begon te
timmeren, te vragen als curator voor de Sonsbeektentoonstelling?<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het idee om Jan Hoet te vragen had een voorgeschiedenis.
In 1982 nam Pierre Janssen afscheid als directeur van het Gemeentemuseum Arnhem
en werd ik belast met de sollicitatieprocedure voor een nieuwe directeur. Een
commissie kwam er niet aan te pas, en ik kon mijn advies voorleggen aan de
wethouders cultuur en personeelszaken. Ik heb hen met volle overtuiging
geadviseerd om Liesbeth Brandt Corstius te benoemen. Die was daarvoor conservator
van het Boijmans van Beuningen geweest, redacteur van het tijdschrift Opzij en
in 1978 medeoprichter van de Stichting van Vrouwen in de Beeldende Kunst. Voor dat
advies had ik een aantal redenen. De kunst van vrouwen was in Arnhem wel aan
bod gekomen, maar mijns inziens onvoldoende. Tijdens de gesprekken die ik met
Brandt Corstius voerde kwam ze met zeer interessante ideeën daarover, niet
alleen over kunstenaars die nog nooit in Arnhem te zien waren geweest, maar ook
over thema's en onderwerpen. Een tweede reden waarom ik adviseerde om haar te
benoemen, was wat ik al eerder zei. Onder Janssen liepen de zaken met personeel
en staf niet echt soepel. Liesbeth Brandt Corstius had ideeën over hoe dat
beter en vriendelijker zou kunnen. Mijn derde reden had te maken met het feit
dat Janssen een man was en op zichzelf al een soort kunstwerk met een eigen
tv-programma. Als je weer een man zou benoemen, hoe kon die dan uit de schaduw
treden van een dergelijke voorganger? Dat zou niet zo eenvoudig zijn. Het moest
helemaal anders en dus was Liesbeth Brandt Corstius mijns inziens een zeer
geschikte kandidaat. De wethouders van cultuur en personeelszaken die ik dat adviseerde
waren het daarmee eens. Brandt Corstius werd benoemd en speelde vervolgens een
belangrijke rol bij het tot stand komen van een nieuwe Sonsbeek-tentoonstelling.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Liesbeth Brandt Corstius had al tijdens de
sollicitatiegesprekken laten weten dat de Sonsbeektentoonstellingen en de
mogelijkheid om die een nieuw leven in te blazen een niet onbelangrijke reden
waren waarom ze haar werk in de Randstad wilde inruilen voor een baan in
Arnhem. Eenmaal benoemd als directeur van het museum organiseerde Liesbeth
Brandt Corstius een kring van mensen die gezamenlijk ideeën ontwikkelden over de
inhoud van zo'n nieuwe Sonsbeektentoonstelling. Het plan van één van hen, Saskia
Bos, de toenmalige directeur van De Appel in Amsterdam, was daar een
uitvloeisel van. Het plan van Bos voorzag in een tentoonstelling in het park en
de Witte Villa. Blikvanger was een door Wiek Röling ontworpen glazen
beeldenpaviljoen, drijvend op het water van de Grote Vijver, en Bos had ook nog
een plan voor een uit glas opgetrokken bouwwerk op de Ronde Weide. Dat laatste
is er door gebrek aan geld niet gekomen, maar in plaats daarvan werd er een uit
het Westland afkomstige agrarische kas gehuurd. De Sonsbeektentoonstelling van
1986 was een succes en daardoor was het mogelijk om na te denken over een
volgende Sonsbeektentoonstelling.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Ik had midden
jaren tachtig Jan Hoet leren kennen tijdens de opening van een tentoonstelling.
We raakten bevriend en Hoet leidde me rond door de tentoonstelling Chambres
d'Amis, die hij in 1986 organiseerde in Gent. Hoet was een slimme en
charismatische organisator en een geweldige fondswerver, net als ik een beetje
een ‘bedelaar’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoezo bedelaar?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb mijn hele leven ‘gebedeld’. Bij bedrijven en
instanties, bedoel ik. Het bedrijfsleven geeft niet zomaar geld voor cultuur of
sportvoorzieningen, maar sommige bedrijven zijn graag bereid om je te
ondersteunen in natura en met diensten, kennis en contacten. Ik heb in
Sliedrecht op die manier een heel cultureel centrum bij elkaar ‘gebedeld’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTlY0U5Js2JP6y-KikdgYaqgQRxFBZQZEbFk5jA-W37tQ-zftcpJ76pQlSIu399jFbzDTvpq43iogJWqQanOgX1YWtiIgI7__msRnJp0cl0-VBD-94c6rv8yheqrTeztQ61bepyjVWj26b/s1600/100.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="930" data-original-width="960" height="308" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTlY0U5Js2JP6y-KikdgYaqgQRxFBZQZEbFk5jA-W37tQ-zftcpJ76pQlSIu399jFbzDTvpq43iogJWqQanOgX1YWtiIgI7__msRnJp0cl0-VBD-94c6rv8yheqrTeztQ61bepyjVWj26b/s320/100.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6xAZRmrPhX3sekm4MgKWtKQ295NQe2_zZ9BELPfXnqSbSN0WX_r5PI-a3lVNbabmcD8Y-_jC3qlHpVb-YefOj_dtTzHIQhKNT0QSlCAy1hXVPl72I_9SSPf8ZkoGQUDM2sWK3z1uMarj-/s1600/101.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1584" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6xAZRmrPhX3sekm4MgKWtKQ295NQe2_zZ9BELPfXnqSbSN0WX_r5PI-a3lVNbabmcD8Y-_jC3qlHpVb-YefOj_dtTzHIQhKNT0QSlCAy1hXVPl72I_9SSPf8ZkoGQUDM2sWK3z1uMarj-/s320/101.jpg" width="160" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></i>
<i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen 100
Jan Hoet, bron internet. 101 Hans Eichel Oberbürgermeister Kassel 1975-1991,
bron internet.</span></span></i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Terug naar Jan Hoet.</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Chambres d'Amis in Gent was een baanbrekende aangelegenheid.
Jan Hoet verliet tijdelijk het museum en liet kunstenaars een vijftigtal
kunstwerken maken in voor het publiek toegankelijke particuliere woningen. Dat
idee sprak me aan. De Gentenaren kwamen bij elkaar over de vloer om kunst te
bekijken. Dichter bij het publiek kun je kunst waarschijnlijk niet brengen en
Hoet maakte van de kunstmanifestatie een gebeurtenis waar de hele stad aan
meedeed. Die gemeenschappelijkheid stond ook mij voor ogen bij het organiseren
van de Arnhemse festivals. Bij een van mijn latere bezoeken aan Gent heb ik Jan
Hoet voorgesteld om hem in Arnhem voor te dragen als curator van de
Sonsbeektentoonstelling die ergens in de jaren negentig zou moeten
plaatsvinden. Jan Hoet zei onmiddellijk ja. Op dat moment werd er nog niet<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>aan de poten van mijn stoel gezaagd, maar al
snel daarna wel. Het gemeentebestuur nam organisatie-adviesbureau Rijnconsult
in de arm om de bestaande organisatie door te lichten. Ik besefte natuurlijk dat
de bijzondere positie van CRSJ daarbij ter discussie zou komen te staan. Dus
nam ik bij een volgende afspraak met Jan Hoet Thea van den Bergh mee, ironisch
genoeg mijn latere opvolger, maar toen nog medewerker van het museum. Van den
Berg had als educatief medewerker een hoop werk verzet voor Sonsbeek 1986. Ik
nam haar mee met in mijn achterhoofd de gedachte, dat als ik als hoofd cultuur
mijn biezen zou moeten pakken, er in ieder geval nog een persoonlijk contact
tussen Jan Hoet en het Gemeentemuseum zou overblijven. Jan Hoet ontving ons
hartelijk, maar deelde vrijwel onmiddellijk mee dat hij die ochtend was gebeld.
De organisatie van de Documenta in Kassel had hem gevraagd om de Documenta te
organiseren. Hoet was vanzelfsprekend in de wolken, maar voor ons was het een lelijke
tegenvaller. We zaten in de kelder van het museum in Gent en na wat eten en
drinken kwam Jan Hoet met een idee. Wat zouden wij ervan denken als hij de
organisatie in Kassel voorstelde de Documenta uit te breiden naar Arnhem en
Gent met hem als topdirecteur en per stad een adjunct? Dat klonk ons als muziek
in de oren. De volgende dag heb ik dat idee in Arnhem voorgelegd aan
burgemeester Job Drijber. Die was enthousiast, maar voelde er niet voor om naar
Duitsland te reizen en daar de zaak te bespreken met de burgemeester van Kassel, </span><span style="font-size: 12pt;">Hans
Eichel, </span>die als voorzitter van de raad van toezicht van de Documenta een alles
bepalende stem had. Ik moest maar een brief schrijven. Dat deed ik. Ik heb er
een officiële vertaler bijgehaald, want in zo'n brief mag natuurlijk geen woord
verkeerd staan. Binnen drie dagen hadden we al antwoord. De burgemeester van
Kassel liet in slechts een paar regels weten dat hij er niet aan dacht om de
Documenta uit te breiden naar Arnhem, Gent of waar dan ook.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Gaf hij nog een reden op, waren we te klein of te
onbekend?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee, een reden stond er niet bij. Het lijkt me niet
onaannemelijk dat de burgemeester van Kassel heeft gedacht dat het een opzetje van
Arnhem was om goedkoop mee te liften met het succes van de Documenta, maar ik
vind het nog steeds spijtig.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKWXOylv9Gmauq0VhzgXKv-xx9W6KDp7sMMLm2vroiSTlnfa8hLSmkukYF_KaE7E8_XtPd087gO1obDL0A5GsCf-3mhcmn40TcKfstaGDweyGPjGgS3Apw0DifTDpoRuB7U8_2Y5GVI4kq/s1600/102.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKWXOylv9Gmauq0VhzgXKv-xx9W6KDp7sMMLm2vroiSTlnfa8hLSmkukYF_KaE7E8_XtPd087gO1obDL0A5GsCf-3mhcmn40TcKfstaGDweyGPjGgS3Apw0DifTDpoRuB7U8_2Y5GVI4kq/s640/102.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbrNnDJjhcHQhvRczsftCkXL0hyphenhyphenjHAlRNnNBEqxkgFpsvxDd5OpGlrVv7sz78ntXsI5LKxxLrk6GH8ovtxPsOEA-iIjINYgNi5QcMp_dnzWxU1ONL2XQZ4iwZG5VXHDU4BdCXF6XtTqSRz/s1600/103.gif" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbrNnDJjhcHQhvRczsftCkXL0hyphenhyphenjHAlRNnNBEqxkgFpsvxDd5OpGlrVv7sz78ntXsI5LKxxLrk6GH8ovtxPsOEA-iIjINYgNi5QcMp_dnzWxU1ONL2XQZ4iwZG5VXHDU4BdCXF6XtTqSRz/s320/103.gif" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLcdGSCuPsjUxyUxaqJRi6y5Uy8TZWFBURUxCQaSlqpJGijKSmBK3ccbBTWq0oY_rzRJx4F_KjnbTzD2s_9OIHX_RKKqCXMPyrEGNAyUmL9up_bUg5Jn3YgA2OrCQFnHg-_2hlZpZl_Nzi/s1600/104.gif" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="305" data-original-width="384" height="158" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLcdGSCuPsjUxyUxaqJRi6y5Uy8TZWFBURUxCQaSlqpJGijKSmBK3ccbBTWq0oY_rzRJx4F_KjnbTzD2s_9OIHX_RKKqCXMPyrEGNAyUmL9up_bUg5Jn3YgA2OrCQFnHg-_2hlZpZl_Nzi/s200/104.gif" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaGNQ-fjGOgNYSIyk2YCMrpyJ30m6Mgb6ij7VVQpnekuEraznfA2DAxaucqVWKrBF-CSaSW3cos1V1jNlA2RtZLZBCre-M5tRXrPV797nh3EfbHOWpVVhL1OsEmKT9Ni88f8mfrljhfip0/s1600/105.gif" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="275" data-original-width="384" height="229" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaGNQ-fjGOgNYSIyk2YCMrpyJ30m6Mgb6ij7VVQpnekuEraznfA2DAxaucqVWKrBF-CSaSW3cos1V1jNlA2RtZLZBCre-M5tRXrPV797nh3EfbHOWpVVhL1OsEmKT9Ni88f8mfrljhfip0/s320/105.gif" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLKBm1JVaRJtxEg9-vYDM1WjBiZcdjIDWpCxzKYJA8yOUWP4W6sMRqC_2d_dZemT2YDB63bGDVLlQqs9v8XLOANKzh-4y0iF2_A-FKs5KXuVkWGUpYXhnokBnk8zO_MzbXjMLw1S-l5PvY/s1600/106.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="633" data-original-width="960" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLKBm1JVaRJtxEg9-vYDM1WjBiZcdjIDWpCxzKYJA8yOUWP4W6sMRqC_2d_dZemT2YDB63bGDVLlQqs9v8XLOANKzh-4y0iF2_A-FKs5KXuVkWGUpYXhnokBnk8zO_MzbXjMLw1S-l5PvY/s320/106.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivYZeHzElkdSYTp4LbdioYvrl4uPBQNDZPvoc1KsPkLIR2Qmf-lqDEvazDexAfc4J9M0GAcYw5YLoNgKu32X0pjQKQq4YTVEYalddXeaWQAyLZ7gsTfaP-e8ELKgBMROLN5rlUzanEBNWi/s1600/107.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="655" data-original-width="1064" height="122" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivYZeHzElkdSYTp4LbdioYvrl4uPBQNDZPvoc1KsPkLIR2Qmf-lqDEvazDexAfc4J9M0GAcYw5YLoNgKu32X0pjQKQq4YTVEYalddXeaWQAyLZ7gsTfaP-e8ELKgBMROLN5rlUzanEBNWi/s200/107.jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrXpaVqEDzHHmanbUWy3ZNS1SdkgHLWFdiL8Ek7lL7erS6nKO26DhmzyxEuIn3mDN80vrVW81niFEQ2_dOD0bjOhXNumMMih8Grngl1gb4iwB_aybXpDC0BcKBgYwWtFoWxedVI1XXiaRq/s1600/108.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="243" data-original-width="330" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrXpaVqEDzHHmanbUWy3ZNS1SdkgHLWFdiL8Ek7lL7erS6nKO26DhmzyxEuIn3mDN80vrVW81niFEQ2_dOD0bjOhXNumMMih8Grngl1gb4iwB_aybXpDC0BcKBgYwWtFoWxedVI1XXiaRq/s320/108.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvOD0J0s4vViYIvYSEe-urM8nOmA585ckxJlUj5QxIL4Wq70PjMBf_KoA28m_lbihtiEyzdq_D10KUAuFvUca5elnPUIyPQa9fAy_Pvvo0mLQG_sd96cUdPiG30ibSbB24ijAyo66ibbBP/s1600/109.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="573" data-original-width="400" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjvOD0J0s4vViYIvYSEe-urM8nOmA585ckxJlUj5QxIL4Wq70PjMBf_KoA28m_lbihtiEyzdq_D10KUAuFvUca5elnPUIyPQa9fAy_Pvvo0mLQG_sd96cUdPiG30ibSbB24ijAyo66ibbBP/s320/109.jpg" width="222" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizaSz1YbtDA8Ax3g3Gwyq69ih7H8g3lgc-EZWQ_B-x7kifCSXx0AIQCuhJ_5m_m9m_OHOmw9q3ELWXiq3UBQ7FislKO3_co87hJyk-FA-A4M5uH0rm00Rmin5BLSE598t3lrz7ovJmjGXI/s1600/110.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="448" data-original-width="608" height="470" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizaSz1YbtDA8Ax3g3Gwyq69ih7H8g3lgc-EZWQ_B-x7kifCSXx0AIQCuhJ_5m_m9m_OHOmw9q3ELWXiq3UBQ7FislKO3_co87hJyk-FA-A4M5uH0rm00Rmin5BLSE598t3lrz7ovJmjGXI/s640/110.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">102 John Körmeling, Sonsbeek 1993, bron internet. 103
Jan van de Pavert Sonsbeek 1993, bron internet. 104 Idem, bron website Jan van
de Pavert. 105 idem<o:p></o:p></span></i></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
<i><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">106 Pepe Espaliu performance
tuin Gemeentemuseum in het kader van Sonsbeek 1993, bron internet. 107 Idem. 108
Idem. 109 Marc Quinn, Sonsbeek 1993, bron internet. 110 idem, bron website Marc
Quinn.</span></i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En toen werd niet Jan Hoet, maar Valerie Smith de
curator van Sonsbeek 1993.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja en die maakte een gedurfde tentoonstelling die wellicht
haar tijd vooruit was. Ze breidde de tentoonstelling uit naar de stedelijke
randgebieden en naar Arnhem-Zuid en ging in op de sociale aspecten van de stad
als gemeenschap. Er was nogal kritiek op het concept van Smith en op haar
presentatie naar de stad en naar de media. De bezoekcijfers waren aanzienlijk
lager dan verwacht en er werd geklaagd dat de verschillende plekken waar werk
werd getoond moeilijk te vinden waren. Het ontbrak aan routing. Adequate
publieksinformatie was er niet of te laat. De oorzaak daarvan was in mijn ogen
het ontbreken van een goede organisatorische ondersteuning. CRSJ en Buro Evenementen,
die in 1986 voor de nodige organisatorische ondersteuning hadden gezorgd, waren
opgeheven. Publicitair en organisatorisch functioneerde Sonsbeek 1993 belabberd
en dat heeft de tentoonstelling parten gespeeld. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe stond het met
je ideologische motivatie? In het begin van de jaren zeventig had je mensen als
Jan Kassies en Jean Leering. Die zagen in de kunst een instrument voor
maatschappelijke verandering. De kunst zou de burger als een soort
elektroshocktherapie verlossen van traditie en vooroordelen. Kon je je vinden
in dat soort ideeën?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee, niet helemaal. Ik had mijn eigen geschiedenis en
mijn eigen opvattingen. Ik vond het van belang dat de mensen door kennis te
nemen van kunst iets extra's zouden ervaren tegenover alle commerciële
uitingen. Ik hoopte op een groeiende participatie op kunstgebied, zowel actief
als passief en op dwarsverbindingen binnen de kunstsector. Ik dacht dat je dat
stap voor stap zou kunnen bereiken. Dat zat in mijn achterhoofd, maar wat ik
deed kwam toch meer voort uit pragmatische, dan uit ideologische overwegingen.
Dat was al zo toen ik actief was in de jeugdbeweging van het NVV. Ik hechtte
aan samenwerken en het benutten van de kwaliteiten van mensen. Via het POBK
kwam ik onder andere in aanraking met Jean Leering. In zijn ideeën kon ik me
niet altijd vinden, maar Leering was een bijzondere man. Hij had visie en in de
persoonlijke omgang had hij een warme uitstraling. Daarmee kon hij mensen op
een opmerkelijke wijze enthousiasmeren en bij dingen betrekken. Dat maakte
indruk op mij en was iets waarvan ik leerde.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoIZohqRBC2x9WcSVEQNV9Ts3iDZ_q-KtLKS3nbMFygGBnVIyR61fWUluqP97SIWkBnmCqYSMwnhgGTuwU61ohoxzB023t7f9UxL6bmNFDdNEFnKeWoKYZVoaQkSnYHaIeK4CbZ_xHf06_/s1600/111.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="870" data-original-width="694" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoIZohqRBC2x9WcSVEQNV9Ts3iDZ_q-KtLKS3nbMFygGBnVIyR61fWUluqP97SIWkBnmCqYSMwnhgGTuwU61ohoxzB023t7f9UxL6bmNFDdNEFnKeWoKYZVoaQkSnYHaIeK4CbZ_xHf06_/s320/111.jpg" width="255" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNjOoI3Fk41ggySnEWipm1o99ptVDPoNdvGdKcdmwfKY90VVjlBh8xUQvXJyWAq41OmVzpM20r2dXFb7euiqMWoGZ2Mx5yMlso69voB14JIH3wkN23lq4Piw7epnQ8qVjurmPmFQ8EN8Pj/s1600/112.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1041" data-original-width="694" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNjOoI3Fk41ggySnEWipm1o99ptVDPoNdvGdKcdmwfKY90VVjlBh8xUQvXJyWAq41OmVzpM20r2dXFb7euiqMWoGZ2Mx5yMlso69voB14JIH3wkN23lq4Piw7epnQ8qVjurmPmFQ8EN8Pj/s320/112.jpg" width="213" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></b></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>111 Jean Leering, bron internet. 112 Foto Marc Pluim,
Ahmed Marcouch burgemeester van Arnhem, bron internet</i>.<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bij Jan Kassies
was gaandeweg de jaren zeventig sprake van ontgoocheling. De kunst bleek niet
het gehoopte maatschappelijke breekijzer. Was er bij jou ook sprake van
ontgoocheling?</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb lang het idee gekoesterd dat kunst een inhoudelijk
verrijkende invloed uitoefende op het maatschappelijk klimaat. In de loop van
de jaren tachtig zag ik in dat dat toch niet zo eenvoudig en vanzelfsprekend
was. De wereld van nu stond me toen niet voor ogen. De bizarre rijkdom van
mensen uit de voetbalwereld en het entertainment, die klakkeloos aanvaard
wordt, hoewel iedereen zogenaamd tegen superrijken is en de bestaanszekerheid
van de meerderheid van de burgers drastisch is uitgehold, vind ik
onbegrijpelijk. Dat je miljoenen uitgeeft aan een Europees Songfestival vind ik niet minder
onbegrijpelijk. Dat lagere overheden zich met de organisatie daarvan willen
bemoeien vind ik een vorm van populisme. Hoewel… Laat ik de zaak nou ook weer
niet overdrijven, Burgemeester Marcouch moet zijn stad naar buiten wel
‘verkopen’ en onder internationale aandacht brengen. En toch zou ik zeggen:
geef het uit aan muziekonderwijs en kunstvernieuwing in de eigen stad. Zorg
vooral ook voor kunstparticipatie van de jeugd.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKuqWmgeqVXHPKYw-z9Dm9wLb7Zgtgq3K2dqvvMPIl8DZ3y5EQqwlUpjQXS238yynLvyko2U9_5TmAhpCLf4dUQjDeesAvWv9ME2t4orTAbKq8R1zpG9jiR2chDqWqV7GSKhg7TmgJgrep/s1600/113.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1052" data-original-width="1600" height="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKuqWmgeqVXHPKYw-z9Dm9wLb7Zgtgq3K2dqvvMPIl8DZ3y5EQqwlUpjQXS238yynLvyko2U9_5TmAhpCLf4dUQjDeesAvWv9ME2t4orTAbKq8R1zpG9jiR2chDqWqV7GSKhg7TmgJgrep/s320/113.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsMOIFkYO6LOo2EMSHeR_MNoXsBRcFuhgCGsL5eUDyKkvgyyl1b1ePUiPiXWNLq4abIr_MbXi0ovacpxAr7v5ls2xwGAQ3jgsir6TmCUy57YhG-rRCUEp9fJkPJF1ZH54HXeqY4f4DrWJp/s1600/114.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1058" data-original-width="1600" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsMOIFkYO6LOo2EMSHeR_MNoXsBRcFuhgCGsL5eUDyKkvgyyl1b1ePUiPiXWNLq4abIr_MbXi0ovacpxAr7v5ls2xwGAQ3jgsir6TmCUy57YhG-rRCUEp9fJkPJF1ZH54HXeqY4f4DrWJp/s640/114.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">113 Foto G. van Roden, tentoonstelling Servie Janssen
in de Gele Rijder 1979, Gelders Archief coll. 1544 nr. 5622-0002 CC-BY-NC-ND-4.0
licentie. 114 Foto G. van Roden, kunstgalerij De Rietstal wordt kunstcentrum De
Gele Rijder 1979, Gelders Gelders Archief coll. 1544 nr. 5211-0002
CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. <o:p></o:p></span></i></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De afdeling CRSJ
werd eind jaren tachtig ontmanteld en opgeheven. In de plaats van Buro Evenementen
kwam de Stichting Arnhem Promotion, een organisatie die na verloop van tijd meer
geld bleek uit te geven aan zichzelf dan aan concrete activiteiten. De gemeentelijke
bemoeienis met cultuur werd weer ondergebracht bij onderwijs en er kwam een
einde aan de nauwe samenwerking en de verwevenheid van de Arnhemse
cultuurambtenaren en de Arnhemse kunstwereld. De gemeenten en provincies hebben
hun zaken tegenwoordig efficiënt geregeld met een zakelijke subsidiesystematiek
en eisen op het gebied van publieksbereik, maatschappelijke relevantie en
cultureel ondernemerschap. Alleen lijkt de fut er bij de kunstenaars en de
kunstinstellingen wel een beetje uit. Hoe zou dat anders kunnen?</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe je cultuur
tegenwoordig bestuurlijk en ambtelijk zou moeten organiseren, daar hou ik me
buiten. Wat ik mis is een stevig geluid van kunstenaars, zoals je dat in de
jaren zeventig, tachtig en negentig had. Musici, acteurs en beeldende kunstenaars
waren georganiseerd in vakbonden en andere organisaties en daarmee konden ze
een vuist maken. Dat soort organisaties lijken naar de achtergrond verdwenen en
zijn amper hoorbaar. In Arnhem was ooit de GBK gevestigd, de Gemeenschap Beeldende
Kunstenaars, opgericht in 1946 in Nijmegen. Die oprichting kwam voort uit
artistiek elan na een beroerde tijd waarin Nederland vijf jaar lang was afgesloten
van de buitenwereld en de beschaving. Na de opheffing van CRSJ werd ik in 1990
gevraagd om voorzitter van de GBK te worden. Daar was ik blij mee, wamt zo was
ik toch nog betrokken bij de beeldende kunst. Ik ben tot 2003 voorzitter
gebleven en in die jaren was de GBK een bloeiende vereniging met een groot
aantal leden. De organisatie deed veel en kostte weinig. Er was slechts één
vaste medewerker met een zeer bescheiden salaris en de rest van de medewerkers
had een Melkertbaan. Veel leden zette zich in als vrijwilliger en zo werden
dingen mogelijk gemaakt. Er waren tentoonstellingen in Arnhem, Nijmegen en
Apeldoorn. De GBK had een eigen tijdschrift en er werd een prachtig
jubileumboek uitgegeven. Om lid te worden van de GBK moest je worden
geballoteerd en veel kunstenaars deden daar moeite voor. Het was een vorm van
erkenning van je kunstenaarschap en het leverde veel nijdige brieven op van
mensen die waren afgewezen. Al met al was de GBK een organisatie die in de stad
en de provincie meetelde. Politici zijn nu eenmaal gevoelig voor organisaties
en een kunstenaarsorganisatie kan de politiek ook inhoudelijk voeden. Wat mij
verbaast, is dat de GBK zichzelf in 2017 heeft opgeheven. Dat vind ik
onbegrijpelijk gezien de moeite die er door veel mensen ooit werd ingestoken.
Bovendien is het een zeer slecht signaal. Je komt tegenwoordig te weinig politici
tegen die betrokken zijn bij kunst en voor wie cultuur een onderwerp is. Als
kunstenaars een maatschappelijke inbreng willen hebben, dan moeten ze zich
organiseren. Om als kunstenaar invloed uit te oefenen op de vormgeving van het
politieke bestel moet je niet op afstand blijven staan, maar de politiek
opzoeken.</span></span></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-83774841862958461902019-04-18T08:51:00.000+02:002020-04-17T13:42:34.176+02:00'DAARMEE WORSTELT DE COMMISSIE.' WAT IS ER IN ARNHEM OVER VAN DE ARNHEMSE SCHOOL?<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYXep8hpYjmdjnC3nlBN2dMF15qRetXBfIl7PFgtVbejlP_mc4UWQL8HeetnVEv2g1vrMCEVWU4iJ7-35YdqJJ0EWxnc4UhJXR6XarddmgfSKd2iebI7bbaP_wKszWZ4nEo3OHk0k6EWYM/s1600/1+Academie+voor+beeldende+kunsten+Arnhem+1960-1970%252C+foto+Cor+de+Boer%252C++Gelders+Archief+ingang+1538%252C+fotocollectie+De+Boer+inv.+nr.+409.+Gebruik+vrij.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1003" data-original-width="1600" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYXep8hpYjmdjnC3nlBN2dMF15qRetXBfIl7PFgtVbejlP_mc4UWQL8HeetnVEv2g1vrMCEVWU4iJ7-35YdqJJ0EWxnc4UhJXR6XarddmgfSKd2iebI7bbaP_wKszWZ4nEo3OHk0k6EWYM/s640/1+Academie+voor+beeldende+kunsten+Arnhem+1960-1970%252C+foto+Cor+de+Boer%252C++Gelders+Archief+ingang+1538%252C+fotocollectie+De+Boer+inv.+nr.+409.+Gebruik+vrij.jpg" width="640" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 1: Academie voor beeldende kunsten Arnhem 1960-1970, foto Cor de Boer, Gelders Archief ingang 1538, fotocoll. De Boer inv. nr. 409.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: x-small;"><i><br /></i></span>
<br />
<h3>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small; font-weight: normal;"><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "utopia" , "palatino linotype" , "palatino" , serif; text-align: justify;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: beschouwing/</span></span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "utopia" , "palatino linotype" , "palatino" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onderwerp: De beeldende milieuvormgeving in Arnhem in de jaren zeventig van de twintigste eeuw en de invloed van Berend Hendriks binnen de gemeentelijke Commissie Beeldende Vormgeving Openbare Gebouwen en Terreinen/</span></span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "utopia" , "palatino linotype" , "palatino" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Auteur: Peter Nijenhuis</span></span></span></h3>
<div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: x-small; font-weight: normal;"><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "utopia" , "palatino linotype" , "palatino" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></span></div>
<div>
<h2>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Arnhemse School
hield zich in de jaren zeventig van de vorige eeuw bezig met de vormgeving van
de publieke ruimte. Hoe invloedrijk waren de vormgevers van de Arnhemse School
in hun thuisbasis en wat is er veertig jaar later in Arnhem over van hun werk?</span></b></h2>
</div>
<div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: large;">Ontgrenzing</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er werd in Nederland in de jaren zeventig van de vorige
eeuw onder druk van bevolkingsgroei en woningnood meer gebouwd dan ooit, maar
niet tot ieders tevredenheid. Critici gaven af op de eenvormigheid en de onmenselijke
schaal. Nieuwbouwwijken boden weinig beleving. Ze misten verscheidenheid, de
combinatie van orde en rafeligheid, herkenbaarheid en meerduidigheid van
historisch gegroeide stadskernen. Ook wat betreft hun gebruiksmogelijkheden
schoten ze tekort. Men had er enerzijds te weinig ruimte om zich af te zonderen
en geborgen te voelen. Anderzijds bood de nieuwbouw te weinig mogelijkheden
voor spel, ontdekking, ontmoeting en identificatie met de eigen leefomgeving.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De kritiek kwam uit verschillende kampen. Ongetwijfeld
het meest bekende daarvan was de kring rond het tijdschrift Forum.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn1" name="_ednref1" style="mso-endnote-id: edn1;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Kritiek werd eveneens geleverd door de Arnhemse School. Anders dan de kringen
rond Forum waren degenen die tot de Arnhemse School werden gerekend geen
architecten of stedenbouwkundigen. Het waren kunstenaars die hadden gestudeerd
of als docent verbonden waren aan de opleiding Monumentaal Nieuwe Stijl van de
Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem, in 1964 opgezet door de toen pas vijfentwintigjarige,
maar als kunstenaar al succesvolle Peter Struycken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn2" name="_ednref2" style="mso-endnote-id: edn2;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de bouwwereld, waar architecten en stedenbouwers de
toon aangaven, waren de Arnhemse monumentale kunstenaars of, beeldende milieuvormgevers
zoals ze ook wel werden genoemd, betrekkelijke buitenstaanders. De
voorgeschiedenis van de Arnhemse opleiding was de monumentale kunst oude stijl:
de plastieken, muurschilderingen, glas-in-loodramen en wat dies meer zij, die
voorheen openbare gebouwen, straten en pleinen sierden en vormgaven aan collectief
gedragen waarden en ideeën. Was daar in de samenleving van na 1945, die zich op
allerlei fronten en ingrijpender dan voorheen moderniseerde, nog plaats voor?
Niet volgens Berend Hendriks, die in Arnhem door directeur Verburg aan
initiatiefnemer Peter Struycken werd toegevoegd om vorm te geven aan het nieuwe
studieprogramma. Van daadwerkelijk door iedereen, zonder distantie gedragen
waarden en ideeën was naar zijn mening juist steeds minder sprake. Daarmee was
de zin en de noodzaak van de monumentale kunst oude stijl verdwenen, maar een
ander, nieuw en belangrijk werkterrein diende zich aan.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn3" name="_ednref3" style="mso-endnote-id: edn3;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdnkFS9G5Esmbpy5dVkrmUcmOS1qZl-1BoyonkKbhF3JskuLunPFaZ9edSZ9H1CbViP10w1a15xfY5n8bXSVauxbyCS2yuh3_hPOgrMGdSKGkuXBDz2LZuCUDsoVFN7muB0D31Qq6t5NRC/s1600/2+Ad+Dekkers%252C+Hans+Koetsier%252C+Galerie+houdster+Riekje+Swart%252C+Bob+Bonies+en+Peter+Struycken+1968%252C+foto+Bram+Wisman.+Maria+Austria+Instituut.+Bestandsnaam+030025000703+Geen.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="542" data-original-width="540" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdnkFS9G5Esmbpy5dVkrmUcmOS1qZl-1BoyonkKbhF3JskuLunPFaZ9edSZ9H1CbViP10w1a15xfY5n8bXSVauxbyCS2yuh3_hPOgrMGdSKGkuXBDz2LZuCUDsoVFN7muB0D31Qq6t5NRC/s200/2+Ad+Dekkers%252C+Hans+Koetsier%252C+Galerie+houdster+Riekje+Swart%252C+Bob+Bonies+en+Peter+Struycken+1968%252C+foto+Bram+Wisman.+Maria+Austria+Instituut.+Bestandsnaam+030025000703+Geen.jpg" width="197" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisVmpIaAHuhxsrOUSx5ledBhedBX5C4_Gr1R1i4ceQjQJqTpq-S3q4tuskJ8RzVTsatg_YPDnmKFaEHFqshe1AorMAz3yTQA7ZZiqVQR60jyB3h3yCSQl1d30P29kXXC1_Lyav_0jHh819/s1600/3+Berend+Hendriks%252C+interieur+Koningskerk+Watergraafsmeer+1956..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="750" data-original-width="1000" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisVmpIaAHuhxsrOUSx5ledBhedBX5C4_Gr1R1i4ceQjQJqTpq-S3q4tuskJ8RzVTsatg_YPDnmKFaEHFqshe1AorMAz3yTQA7ZZiqVQR60jyB3h3yCSQl1d30P29kXXC1_Lyav_0jHh819/s320/3+Berend+Hendriks%252C+interieur+Koningskerk+Watergraafsmeer+1956..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHn12-pRrX1_q6UWRyncJr4FYXdF5KV091eD7VcgdyYHPUNSqA1eSR2nJFQFx_qoIAgwh9NLI2Z1VqI4OUo3fW-bPixJyhuQRJLCBm5ncVCGeCXvQuq-5Z28RexY6lG9QQy7ZvulospaQ-/s1600/4+Peter+Struycken%252C+Wetsmatige+beweging+1963..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="498" data-original-width="500" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHn12-pRrX1_q6UWRyncJr4FYXdF5KV091eD7VcgdyYHPUNSqA1eSR2nJFQFx_qoIAgwh9NLI2Z1VqI4OUo3fW-bPixJyhuQRJLCBm5ncVCGeCXvQuq-5Z28RexY6lG9QQy7ZvulospaQ-/s200/4+Peter+Struycken%252C+Wetsmatige+beweging+1963..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcIGN88hdy6GoIRDGuopAiHIdLuzIroELaA1q8RSbPbnGE2OOuagSnC5xMt2nexu1p74Nkrs-cs428mywHsVmRdpqa7DN8FpkwrO4UsOqYbPVjKX6qvyGDNmnEpWkpvcIqK-yz2e5_viaO/s1600/5++Ad+Dekkers%252C+tegelreli%25C3%25ABf+schoolplein+MTS+Gouda+1971..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="393" data-original-width="562" height="220" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcIGN88hdy6GoIRDGuopAiHIdLuzIroELaA1q8RSbPbnGE2OOuagSnC5xMt2nexu1p74Nkrs-cs428mywHsVmRdpqa7DN8FpkwrO4UsOqYbPVjKX6qvyGDNmnEpWkpvcIqK-yz2e5_viaO/s320/5++Ad+Dekkers%252C+tegelreli%25C3%25ABf+schoolplein+MTS+Gouda+1971..jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib8Ylv8vcHFFIUBat_WTbkGIHGn0DtuOUl3zZ2uxrA9XnJj7WbySq8rCr-NxelTjXYBa45RYoiXV_5RYucK4y26xAbMenb6xUWCxOGkyCSluxZe3yqZ1DTKUk_hr_LEufoyY_uB2vEDRU6/s1600/6+Bob+Bonies%252C+65+014+8.10%252C+1965+%2528Borzo+Gaerie%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="471" data-original-width="480" height="312" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib8Ylv8vcHFFIUBat_WTbkGIHGn0DtuOUl3zZ2uxrA9XnJj7WbySq8rCr-NxelTjXYBa45RYoiXV_5RYucK4y26xAbMenb6xUWCxOGkyCSluxZe3yqZ1DTKUk_hr_LEufoyY_uB2vEDRU6/s320/6+Bob+Bonies%252C+65+014+8.10%252C+1965+%2528Borzo+Gaerie%2529..jpg" width="320" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFRTMRzybf6z8e_AbO1SVr9gpUjtctP0s5jjPsfWMMMGD2erk3FWJACPTqTHpfA8O313efg08QH7PKtNTlXUuPD6QsC56C3T5v_giMBgwM3RM5m80rSSudlyj1KBA6tVa1z5FqICjUdclM/s1600/7+Hans+Koetsier%252C+I+want+it%252C+Ik+wil+het%252C+zeefdruk+1974+1976..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="760" data-original-width="1024" height="146" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFRTMRzybf6z8e_AbO1SVr9gpUjtctP0s5jjPsfWMMMGD2erk3FWJACPTqTHpfA8O313efg08QH7PKtNTlXUuPD6QsC56C3T5v_giMBgwM3RM5m80rSSudlyj1KBA6tVa1z5FqICjUdclM/s200/7+Hans+Koetsier%252C+I+want+it%252C+Ik+wil+het%252C+zeefdruk+1974+1976..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpJL9sizZKq7DSE5AxlmHQkyhwuOl9-vyab_jMsDFlD1DACjUgDoS5Oc0pkJSMBxczD5buWu_Ge_1rc57PvS7nxyYeoqXf1BXYnq0S57BJZn19DSFbXMqOC_5Pj4hIyT08KQKxFK_-3TKx/s1600/8+Jan+Schoonhoven%252C+R+71-10%252C+1971%252C+hout%252C+karton%252C+papier%252C+verf+%2528latex%2529+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="910" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpJL9sizZKq7DSE5AxlmHQkyhwuOl9-vyab_jMsDFlD1DACjUgDoS5Oc0pkJSMBxczD5buWu_Ge_1rc57PvS7nxyYeoqXf1BXYnq0S57BJZn19DSFbXMqOC_5Pj4hIyT08KQKxFK_-3TKx/s200/8+Jan+Schoonhoven%252C+R+71-10%252C+1971%252C+hout%252C+karton%252C+papier%252C+verf+%2528latex%2529+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.jpg" width="200" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihX9v41eC-_Oc3ti_DQqENJgbsqscorN0vmASrtl2Q5brVTU1ASjTu-PtorYOapN7-bQjPXWaXjwYDDqh51OkJ31KQc5AtAjXMEGHZwk7bvdiWJMQpke3jCPZizF6uLGScu4OWGpdZ1ayi/s1600/9+Forum+1960+1961+nr.+6+7%252C+omslagontwerp+Jurriaan+Schofer..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="580" data-original-width="436" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihX9v41eC-_Oc3ti_DQqENJgbsqscorN0vmASrtl2Q5brVTU1ASjTu-PtorYOapN7-bQjPXWaXjwYDDqh51OkJ31KQc5AtAjXMEGHZwk7bvdiWJMQpke3jCPZizF6uLGScu4OWGpdZ1ayi/s200/9+Forum+1960+1961+nr.+6+7%252C+omslagontwerp+Jurriaan+Schofer..jpg" width="150" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijoEnMBGyGHZc3CcXiVzMhJFlZuSLSx6R_PE6_k0XLvn99DbfQxc36esWzYz84w18wSUphkPIw7AoWtGUYi6pZAZZSXyQso7XfEvAMtIkbA6L8gJ3WybRDqY-1gnMBZ3EEVe0fZYY11HDT/s1600/10+Aldo+van+Eyck+speelplaats+Dijkstraat+1954+%2528Marina+van+den+Bergen+ArchiNed%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="383" data-original-width="798" height="190" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijoEnMBGyGHZc3CcXiVzMhJFlZuSLSx6R_PE6_k0XLvn99DbfQxc36esWzYz84w18wSUphkPIw7AoWtGUYi6pZAZZSXyQso7XfEvAMtIkbA6L8gJ3WybRDqY-1gnMBZ3EEVe0fZYY11HDT/s400/10+Aldo+van+Eyck+speelplaats+Dijkstraat+1954+%2528Marina+van+den+Bergen+ArchiNed%2529..jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwSFquHFaHdMi0oN5A6iqOId6RfhvqYUX-7djfeF25zsb5L23aLAIt6HTTkeoPOZZIhHajgxLYdXjLLupyrdXjDHCGHPymTkTAeQ3i0bSV-J1HGT9qk8jhqtQJp5qIviXlpVnizD3ODN0l/s1600/11+Aldo+van+Eyck%252C+speelplaats+Buitenveldert+%2528Van+Eesterenmuseum+Amsterdam.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="542" data-original-width="709" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwSFquHFaHdMi0oN5A6iqOId6RfhvqYUX-7djfeF25zsb5L23aLAIt6HTTkeoPOZZIhHajgxLYdXjLLupyrdXjDHCGHPymTkTAeQ3i0bSV-J1HGT9qk8jhqtQJp5qIviXlpVnizD3ODN0l/s320/11+Aldo+van+Eyck%252C+speelplaats+Buitenveldert+%2528Van+Eesterenmuseum+Amsterdam.png" width="320" /> </span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpJ60fJGJMY3aJhpmfI2cJS1dJArz07QRsEa_sQIb1r6Hkj7X1hM8kPrnh85see3ow_HLk1siA_7vR-UqHbUZ9vh7nafU1aF9X0RWaNjVJmGM3bJz6ES66G8vvtv0ItkInyA-mSABcnEzr/s1600/12+Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967+a.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="564" data-original-width="707" height="159" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpJ60fJGJMY3aJhpmfI2cJS1dJArz07QRsEa_sQIb1r6Hkj7X1hM8kPrnh85see3ow_HLk1siA_7vR-UqHbUZ9vh7nafU1aF9X0RWaNjVJmGM3bJz6ES66G8vvtv0ItkInyA-mSABcnEzr/s200/12+Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967+a.jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhTPoxBb-MGrSDHHTlFA9wM2pVVwprp-ltSpLVUcmInmPSmsM26_bb0ZgLaDMTCUZtu-6x4xHJ4adnf5fIXzdXGcMqRiMyebzqYpeB66yjfkFTMm5kHkpoketlopewZcZUUCsFv3WHE6m4/s1600/13++Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="1500" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhTPoxBb-MGrSDHHTlFA9wM2pVVwprp-ltSpLVUcmInmPSmsM26_bb0ZgLaDMTCUZtu-6x4xHJ4adnf5fIXzdXGcMqRiMyebzqYpeB66yjfkFTMm5kHkpoketlopewZcZUUCsFv3WHE6m4/s200/13++Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967.jpeg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMYJZE9kCIY7iSHvXsfqs1GJ0eRKRzLlm7ws5H-QvrWRBss5JwsFp07I8OP7Zjz76aCJeJ4cyqiLPqbNaacWatGo_4uU6onvOn8IcSxBYs7RnFtO0mFWPLOs5W7kvvGf2_4taBP62pIVwj/s1600/14+Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967+%2528c%2529..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="795" data-original-width="1200" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMYJZE9kCIY7iSHvXsfqs1GJ0eRKRzLlm7ws5H-QvrWRBss5JwsFp07I8OP7Zjz76aCJeJ4cyqiLPqbNaacWatGo_4uU6onvOn8IcSxBYs7RnFtO0mFWPLOs5W7kvvGf2_4taBP62pIVwj/s320/14+Aldo+van+Eyck%252C+Burgerweeshuis+Amsterdam+1967+%2528c%2529..jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidPwEPnIQn_liBuKooegh0OIA_wUyPBdFzXxiNQ3EGd9l_UMClAz953oftwTXpJs9szILz-huChgFXMxavwcHilgTkA9gLJ4wv1S7tM0Uyuoe24PQJPk_wjdeGNmpL4v1i524ofHqV4LRO/s1600/15+Aldo+van+Eyck%252C+speelplaats+Nieuwmarkt+Amsterdam++%2528d%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidPwEPnIQn_liBuKooegh0OIA_wUyPBdFzXxiNQ3EGd9l_UMClAz953oftwTXpJs9szILz-huChgFXMxavwcHilgTkA9gLJ4wv1S7tM0Uyuoe24PQJPk_wjdeGNmpL4v1i524ofHqV4LRO/s320/15+Aldo+van+Eyck%252C+speelplaats+Nieuwmarkt+Amsterdam++%2528d%2529..jpg" width="320" /></span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgxbsft40JMyBIfz-U7oyYH2g2N8OFwWJdF80rIdg7BlLG1mnvuZPz0WTpV7dR-Gj_Vgwwl8PzI1qbQoyfCQ2Y8vJK_36PpSj8fDBe7C3U1JS-OK0Tzs7yqeyu5U1yZ8KEpVE3pzdzCNDYo/s1600/16+Aldo+van+Eyck%252C+klimpalen+Vondelpark+Amsterdam+%2528d%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: right; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="112" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgxbsft40JMyBIfz-U7oyYH2g2N8OFwWJdF80rIdg7BlLG1mnvuZPz0WTpV7dR-Gj_Vgwwl8PzI1qbQoyfCQ2Y8vJK_36PpSj8fDBe7C3U1JS-OK0Tzs7yqeyu5U1yZ8KEpVE3pzdzCNDYo/s200/16+Aldo+van+Eyck%252C+klimpalen+Vondelpark+Amsterdam+%2528d%2529..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifR8yJsMwyBtlh8YmwgPXXXEz2BolnUFiL4MceLSwtV-xAmmRS3ArF9y9RprvdAcj1BtRV0rE9_p2RbLkEbWWdZ8hnUPxP6TVg8tbH_BAwFQtPM5got3QmS47rueku97KXOLccPXq3s-MY/s1600/17+Herman+Hertzberger%252C+Repeated++Living+Cells%252C+studie+Forum+1959+%2528a%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="623" data-original-width="900" height="220" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifR8yJsMwyBtlh8YmwgPXXXEz2BolnUFiL4MceLSwtV-xAmmRS3ArF9y9RprvdAcj1BtRV0rE9_p2RbLkEbWWdZ8hnUPxP6TVg8tbH_BAwFQtPM5got3QmS47rueku97KXOLccPXq3s-MY/s320/17+Herman+Hertzberger%252C+Repeated++Living+Cells%252C+studie+Forum+1959+%2528a%2529..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqFq2CslTFDVPQpFVUH_5Ke2u_tX-dtUSwhFtAJtmPxW7xLaoBONvQuCyeCqkIl7OxrjEnmacB2Vlhaia6arWXzKCDT04FJhjs2-lsA6dbMcR0dwYDt52xXJs5qsx7MDIqg72eSSu2IZbY/s1600/18+Herman+Hertzberger%252C+Repeated++Living+Cells%252C+studie+Forum+1959+%2528b%2529..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="273" data-original-width="409" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqFq2CslTFDVPQpFVUH_5Ke2u_tX-dtUSwhFtAJtmPxW7xLaoBONvQuCyeCqkIl7OxrjEnmacB2Vlhaia6arWXzKCDT04FJhjs2-lsA6dbMcR0dwYDt52xXJs5qsx7MDIqg72eSSu2IZbY/s200/18+Herman+Hertzberger%252C+Repeated++Living+Cells%252C+studie+Forum+1959+%2528b%2529..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSwqowS3YA4dbAfFpNRWBlOHwyFeqVkwKQPYEQpZaxtDCNWOucFPNIRcgrAREnigteh1kjLigZpBm0PNhIW460_LhrfYUeAMN0z-kHKYJCO-szIU_VO44FfsWGPav8hK7Y-_sfLSPQuAYL/s1600/19+Herman+Hertzberger+schets+voor+het+Centraal+Beheergebouw+1968+Het+Nieuwe+Instituut..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1129" data-original-width="1600" height="140" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSwqowS3YA4dbAfFpNRWBlOHwyFeqVkwKQPYEQpZaxtDCNWOucFPNIRcgrAREnigteh1kjLigZpBm0PNhIW460_LhrfYUeAMN0z-kHKYJCO-szIU_VO44FfsWGPav8hK7Y-_sfLSPQuAYL/s200/19+Herman+Hertzberger+schets+voor+het+Centraal+Beheergebouw+1968+Het+Nieuwe+Instituut..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-hxxFcoTdwxPY3AOFZqDZcXgaiqDg8dyHqj_SzQ98oA5y03J4Pp6OiKFayvWiB0o1UtsValcIaoWKCqFeBDm4L07LY-zwvw2ltS9qN6_8Tz4a0O278FqTaJZFBVnP_pV98zmtUVp39k6R/s1600/20+Herman+Herzberger+Centraal+Beheer+Apeldoorn+Ontwerp+1972+%2528a%2529..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="616" data-original-width="934" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-hxxFcoTdwxPY3AOFZqDZcXgaiqDg8dyHqj_SzQ98oA5y03J4Pp6OiKFayvWiB0o1UtsValcIaoWKCqFeBDm4L07LY-zwvw2ltS9qN6_8Tz4a0O278FqTaJZFBVnP_pV98zmtUVp39k6R/s320/20+Herman+Herzberger+Centraal+Beheer+Apeldoorn+Ontwerp+1972+%2528a%2529..jpg" width="320" /></a></span><br />
<i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Afbeelding 2 t/m 20: 2 Ad Dekkers, Hans Koetsier, Galerie houdster Riekje Swart, Bob Bonies en Peter Struycken 1968, foto Bram Wisman. Maria Austria Instituut. Bestandsnaam 030025000703..3 Berend Hendriks, interieur Koningskerk Watergraafsmeer 1956.4 Peter Struycken, Wetsmatige beweging 1963, Lak op paneel, Dordrechts Museum. 5 Ad Dekkers, tegelreliëf schoolplein MTS Gouda 1971.6 Bob Bonies, 65 014 8.10, 1965. Website Borzo Gaerie.7 Hans Koetsier, I want it, Ik wil het, zeefdruk 1974 1976. 8 Jan Schoonhoven, R 71-10, 1971, hout, karton, papier, verf (latex) Kröller Müller Museum.9 Forum 1960 1961 nr. 6 7, omslagontwerp Jurriaan Schofer. 10 Aldo van Eyck speelplaats Dijkstraat 1954. Artikel Marina van den Bergen ArchiNed. 11 Aldo van Eyck, speelplaats Buitenveldert (Van Eesterenmuseum Amsterdam). 12 Aldo van Eyck, Burgerweeshuis Amsterdam 1967.13 Aldo van Eyck, Burgerweeshuis Amsterdam 1967.14 Aldo van Eyck, Burgerweeshuis Amsterdam 1967. 15 Aldo van Eyck, speelplaats Nieuwmarkt Amsterdam. 16 Aldo van Eyck, klimpalen Vondelpark Amsterdam. 17 Herman Hertzberger, Repeated Living Cells, studie Forum 1959. Het Nieuwe Instituut. 18 Herman Hertzberger, Repeated Living Cells, studie Forum 1959. Bron Het Nieuwe Instituut. 19 Herman Hertzberger, schets voor het Centraal Beheergebouw 1968 Het Nieuwe Instituut. 20 Herman Herzberger, Centraal Beheer Apeldoorn Ontwerp 1972.</i><br />
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: black; font-family: "Times New Roman"; font-size: medium; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; margin: 0px; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;">
<br />
<a name='more'></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De verscheidenheid en de visuele rijkdom die in de
historische stad in de loop van de tijd min of meer organisch was ontstaan,
moest in de nieuwgebouwde omgeving kunstmatig worden aangelegd. Daar lag wat
betreft Peter Struycken de taak van de monumentale kunstenaar nieuwe stijl, de
beeldende milieuvormgever. Zijn of haar betekenis lag in het vermogen om in een
gegeven situatie onverwachte mogelijkheden te herkennen die, eenmaal
vormgegeven, een uitbreiding van de ervarings- en gebruiksmogelijkheden
opleverden. Het kunstenaarschap in de oude zin van het woord, gericht op de
individuele expressie, kwam daarbij niet van pas; het autonome of op zich
staande kunstobject evenmin. De beeldende milieuvormgever zadelde de openbare
ruimte niet op met individuele problematieken. Hij of zij bediende zich in de
jaren zestig en zeventig veelal van een geometrische beeldtaal en onderzocht
mogelijkheden om door middel van kleur, vorm en materiaal bij te dragen aan de
kwaliteit van de gebouwde omgeving. Die bijdrage kon op verschillende wijzen
een vorm aannemen. De beeldende milieuvormgever schiep een omgeving waar ruimte
was voor activiteit, ontmoeting en rust door het inrichten van fiets en
wandelroutes, speelplaatsen, pleintjes, parkeerplaatsen en stedelijke
restruimtes. Een mogelijkheid om bij te dragen aan de kwaliteit van de openbare
ruimte zag Struycken niet minder in een associatieve benadering, zoals de trog
en de ouderwetse lantaarnpaal die Wim T. Schippers ooit bedacht voor de
Bijlmer. De beeldende milieuvormgever kon aan de kwaliteit van de openbare
ruimte eveneens bijdragen door het verhogen van de visuele complexiteit.
Volgens Struycken had het geen zin om woningen te ontwerpen om ze vervolgens
telkens op dezelfde symmetrische wijze te rangschikken of als los zand over het
terrein te strooien. De straat was in de nieuwbouw van de jaren zestig en
zeventig een onaantrekkelijk en noodzakelijk euvel dat vastzat aan het bouwen
van woningen. De beeldende milieuvormgever zou hier een bijdrage kunnen leveren
door systematisch onderzoek te doen naar de mogelijkheden om met een minimum
aan elementen een maximum aan rangschikkingsvormen te vinden.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn4" name="_ednref4" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[4]</span></span></span></span></a></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Arnhemse benadering, daar is inmiddels uitgebreid over
geschreven, bouwde verder op de ideeën van voor- en naoorlogse avant-gardes in
de beeldende kunst en toonde verwantschap met de benadering in kringen van
architecten rond CIAM, Team 10 en het al genoemde tijdschrift Forum. Men hoeft
de ogen maar de kost te geven om te zien dat de beeldtaal van de Arnhemmers
overeenkomsten vertoonde met die van architecten als Herman Herzberger en Aldo
van Eyck, vormgevers als Wim Crouwel en Jurriaan Schrofer en kunstenaars als Ad
Dekkers en Jan Dibbets. Een zaak waar in avant-gardistische kringen groot
belang aan werd gehecht, was de samenwerking tussen stedenbouwkundigen,
architecten en beeldend kunstenaars. Van de traditionele scheiding tussen de
beeldende disciplines zou in de toekomstige, moderne en op de ontplooiing van
het individu gerichte samenleving geen sprake meer zijn.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn5" name="_ednref5" style="mso-endnote-id: edn5;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De Arnhemse benadering sloot ook aan bij de ontwikkelingen in de toenmalige
kunst. Die werden in Europa onder andere zichtbaar door tentoonstellingen als <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Op losse schroeven</i> in 1969 in het
Stedelijk Museum Amsterdam, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">When
attitudes become form</i> in datzelfde jaar in de Kunsthalle in Bern en tijdens
de Arnhemse Sonsbeektentoonstelling van 1971. Net als Nul-kunstenaars,
minimalisten, conceptuelen en andere zogenaamde neo-avant-gardisten ging het de
Arnhemse omgevingsvormgevers om de ontgrenzing van de kunst. Er werden vragen
gesteld bij het traditionele, individualistische kunstenaarschap, het
kunstobject en de scheiding tussen de beeldende disciplines. De beeldende kunst
beperkte zich ook niet langer tot de traditionele kunstruimte, het museum of de
galerie. Zij diende een deel te worden van het dagelijkse leven waaraan de kunstenaar
vorm gaf met behulp van talent en kennis van de zintuiglijke en psychologische aspecten
van de ervaring van ruimte, vorm, kleur en materialen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn6" name="_ednref6" style="mso-endnote-id: edn6;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl6J1fSs3PvysjYKIgd9KQ5bLTsEBNb7D7zCJWDEar70WQ6-8RnxKRtw-QpcNGOQJZh-SA1liEJ_U_grVWehsexguc4y0Muvz2kof8Y2UpM752wg9Nvhy4j_t9Qee4sbfT1voFAq3si2pC/s1600/21+Herman+Herzberger+Centraal+Beheer+Apeldoorn+Ontwerp+1972+%2528b%2529..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1500" data-original-width="1232" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl6J1fSs3PvysjYKIgd9KQ5bLTsEBNb7D7zCJWDEar70WQ6-8RnxKRtw-QpcNGOQJZh-SA1liEJ_U_grVWehsexguc4y0Muvz2kof8Y2UpM752wg9Nvhy4j_t9Qee4sbfT1voFAq3si2pC/s640/21+Herman+Herzberger+Centraal+Beheer+Apeldoorn+Ontwerp+1972+%2528b%2529..jpg" width="524" /></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHwR_z9dfj7HJjKXHHBD-Jy6TpMC4P25zgbL7j-ALZO6xkvOX4eBwC5yGuR3Fdvfe5Drl24m4Zo2-HhLmwYcd_M6BqvTeMMDRw_oLacOL2H5mXWd4Todgq-IeXwQR9wz3_fEgRcNGBme3j/s1600/22+Wim+Crouwel%252C+New+Alphabet+1967..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="506" height="316" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHwR_z9dfj7HJjKXHHBD-Jy6TpMC4P25zgbL7j-ALZO6xkvOX4eBwC5yGuR3Fdvfe5Drl24m4Zo2-HhLmwYcd_M6BqvTeMMDRw_oLacOL2H5mXWd4Todgq-IeXwQR9wz3_fEgRcNGBme3j/s320/22+Wim+Crouwel%252C+New+Alphabet+1967..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFdvHUyD0Jy8lGwrAX-IdjgYH5yj4hcwH597SUIl2SwBIAIpci8yLNW4vBvII9-0u7ZSFB9f6gDWgR78NezCoCNAOUThG6GljPGxGlEJ8SoiJZ5QsAJ-fyhjtOIw53xRuCXEgL98B9pABR/s1600/23+Wim+Crouwel%252C+Affiche+Stedelijk+Museum+Amsterdam+1975.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="554" data-original-width="400" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFdvHUyD0Jy8lGwrAX-IdjgYH5yj4hcwH597SUIl2SwBIAIpci8yLNW4vBvII9-0u7ZSFB9f6gDWgR78NezCoCNAOUThG6GljPGxGlEJ8SoiJZ5QsAJ-fyhjtOIw53xRuCXEgL98B9pABR/s320/23+Wim+Crouwel%252C+Affiche+Stedelijk+Museum+Amsterdam+1975.jpg" width="230" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWPO_6j1U2ljyVUtXCtp3EiYFmBHOtkO8FYjjQH7SMMu1SmzCGxIYyRtww5m4VIx8PRnrYhzyuKojwK5lDQhAk4I8Yp4up7BPin9dw2dnbK4Fc-twga8nzi0LvGi8Bf49FFUHi46p80Whm/s1600/24+Marius+Boezem+Op+losse+schroeven+Stedelijk+Museum+Amsterdam+1969.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="896" data-original-width="1334" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWPO_6j1U2ljyVUtXCtp3EiYFmBHOtkO8FYjjQH7SMMu1SmzCGxIYyRtww5m4VIx8PRnrYhzyuKojwK5lDQhAk4I8Yp4up7BPin9dw2dnbK4Fc-twga8nzi0LvGi8Bf49FFUHi46p80Whm/s320/24+Marius+Boezem+Op+losse+schroeven+Stedelijk+Museum+Amsterdam+1969.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCZ6rMKinNN91afVdKBk-2iJv2gI3HLQdllLap1h4lEekL98KxniBV2F3XR2GmL-jPSNqR9BLfQkekQ-H7WhIjJBw_YHfx7fRlnXuq0bFbAh4mRIKjPOxSTEExT4sePEazs2BI-MdIHTXF/s1600/25+Reiner+Ruthenbeck%252C+tentoonstelling+When+Attitudes+Become+Form+%252C+1969B+Bern..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="634" data-original-width="430" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCZ6rMKinNN91afVdKBk-2iJv2gI3HLQdllLap1h4lEekL98KxniBV2F3XR2GmL-jPSNqR9BLfQkekQ-H7WhIjJBw_YHfx7fRlnXuq0bFbAh4mRIKjPOxSTEExT4sePEazs2BI-MdIHTXF/s320/25+Reiner+Ruthenbeck%252C+tentoonstelling+When+Attitudes+Become+Form+%252C+1969B+Bern..jpg" width="216" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh61r-yNjET_p0DE60ktFc7R_WDPARWZA5IIzGDyJd-LfOeSxP4QG-F2gGrNn1NQJTusMaPibkYiZZlNmpxY-RFG2NKOCvtHLli98WF5Ah6YU21g0eaulMcOmlDflFEeSZc8IJ5yYymXtSd/s1600/26+Theo+Botschuijver%252C+Jeffrey+Shaw++en+Sean+Wellesley-Mille%252C+Paviljoen%252C+auditorium+en+videostudio%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buitende+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh61r-yNjET_p0DE60ktFc7R_WDPARWZA5IIzGDyJd-LfOeSxP4QG-F2gGrNn1NQJTusMaPibkYiZZlNmpxY-RFG2NKOCvtHLli98WF5Ah6YU21g0eaulMcOmlDflFEeSZc8IJ5yYymXtSd/s320/26+Theo+Botschuijver%252C+Jeffrey+Shaw++en+Sean+Wellesley-Mille%252C+Paviljoen%252C+auditorium+en+videostudio%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buitende+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" width="320" /> </span></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXkO9zfZdz0bl9up85Sn4qsj1Z4_oYWNvZcdiY2oRIcMg3wOmlUlAyEE8-FoqNOtADcGTHxfgfZKPSCa4XyXX_17kbMT8DhRfaenVsymYF-KcRmSD3Nlcu1wmVX_SZ37NBqyge-QcMyjEV/s1600/27+Theo+Botschuijver%252C+Jeffrey+Shaw++en+Sean+Wellesley-Mille%252C+informatiecentrum%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buitende+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXkO9zfZdz0bl9up85Sn4qsj1Z4_oYWNvZcdiY2oRIcMg3wOmlUlAyEE8-FoqNOtADcGTHxfgfZKPSCa4XyXX_17kbMT8DhRfaenVsymYF-KcRmSD3Nlcu1wmVX_SZ37NBqyge-QcMyjEV/s200/27+Theo+Botschuijver%252C+Jeffrey+Shaw++en+Sean+Wellesley-Mille%252C+informatiecentrum%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buitende+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" width="200" /></span></a><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXkO9zfZdz0bl9up85Sn4qsj1Z4_oYWNvZcdiY2oRIcMg3wOmlUlAyEE8-FoqNOtADcGTHxfgfZKPSCa4XyXX_17kbMT8DhRfaenVsymYF-KcRmSD3Nlcu1wmVX_SZ37NBqyge-QcMyjEV/s1600/27+Theo+Botschuijver%252C+Jeffrey+Shaw++en+Sean+Wellesley-Mille%252C+informatiecentrum%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buitende+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> </span></a><br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE3msKkf-2l1bnntY5mCwLyB9oNYYq-7CU3cQYTszsc0Ad730BKX-I86dk15xFpUhNPd7wF9gif_Eq2GX4Yn8ChpcOJgj6oUWwNlNoZjWwyYU67OJ05AY_b3CYvHDfEPbFQPvv9RMtKWMe/s1600/28+Tony+Smith%252C+Arch%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buiten+de+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1205" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE3msKkf-2l1bnntY5mCwLyB9oNYYq-7CU3cQYTszsc0Ad730BKX-I86dk15xFpUhNPd7wF9gif_Eq2GX4Yn8ChpcOJgj6oUWwNlNoZjWwyYU67OJ05AY_b3CYvHDfEPbFQPvv9RMtKWMe/s400/28+Tony+Smith%252C+Arch%252C+tentoonstelling+Sonsbeek+buiten+de+perken%252C+Arnhem+1971..jpg" width="400" /></span></a><br />
<i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Afbeeldingen 21 t/m 28: 21 Herman Herzberger, Centraal Beheer Apeldoorn Ontwerp 1972. 22 Wim Crouwel, New Alphabet 1967. 23 Wim Crouwel, Affiche Stedelijk Museum Amsterdam 1975. 24 Marius Boezem, tentoonstelling Op losse schroeven Stedelijk Museum Amsterdam 1969. 25 Reiner Ruthenbeck, Tentoonstelling When Attitudes Become Form, Bern 1969. 26 Theo Botschuijver, Jeffrey Shaw en Sean Wellesley-Mille, Paviljoen, auditorium en videostudio, tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken, Arnhem 1971. Bron site Jeffrey Shaw. 27 Theo Botschuijver, Jeffrey Shaw en Sean Wellesley-Mille, Informatiecentrum, tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken, Arnhem 1971. Bron site Jeffrey Shaw. 28 Tony Smith, Arch, tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken, Arnhem 1971. </i><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er werden in de kring van de Arnhemse School nogal wat
idealen en ambities gekoesterd en men deelde een aan De Stijl verwant geloof in
de mogelijkheid om mens en maatschappij door middel van vormgeving en
architectuur op te voeden en te veranderen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn7" name="_ednref7" style="mso-endnote-id: edn7;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Maar hoe konden dergelijke idealen en ambities worden verwezenlijkt? Peter
Struycken, Berend Hendriks, Eugène Terwindt, Karin Daan en andere
vertegenwoordigers van de Arnhemse beeldende milieuvormgeving hadden daar begin
jaren zeventig uitgesproken ideeën over. De beeldende milieuvormgever moest
deel gaan uitmaken van de ontwerpteams van architecten en stedenbouwkundigen
zoals die overal in de bouwwereld en bij overheidsdiensten te vinden waren. Als
gelijkwaardig teamlid diende de beeldend milieuvormgever van begin af aan
inbreng te hebben in de gezamenlijke ontwerparbeid.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn8" name="_ednref8" style="mso-endnote-id: edn8;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Wat kwam daar in Arnhem in de jaren zeventig van terecht?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">De commissie</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In Arnhem had Berend Hendriks, naast zijn werk als docent
en vormgever, van 1971 tot 1979 zitting in de in dit kader niet onbelangrijke
gemeentelijke Commissie Beeldende Vormgeving Openbare Gebouwen en Terreinen,
hier verder aangeduid als 'de commissie'. Begin jaren zeventig was de commissie
op aandringen van de wethouder uitgebreid om haar draagvlak te verbreden en
haar behalve met de gemeentelijke diensten te verbinden met kunstenaars, het
Arnhemse Gemeentemuseum, de Academie voor Beeldende Kunsten en in kunst
geïnteresseerde burgers.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn9" name="_ednref9" style="mso-endnote-id: edn9;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Lid waren in de jaren zeventig ir. J. Sluiter en zijn opvolger ir. D.C.
Scheffer, directeuren van de dienst gemeentewerken en ir. R. Geerling directeur
van de in 1977 verzelfstandigde stedenbouwkundige dienst. Eveneens lid waren de
secretaris van de welstandscommissie D. Massaar en stadsarchitect ir. C. Pet.
Vicevoorzitter van de commissie was het hoofd van de afdeling Cultuur,
Recreatie, Sport en Jeugdzaken (C.R.S.J.) Herman Hofman en van diezelfde
afdeling trad E.J.B. van Eijndhoven op als secretaris. Kunstenaarsleden waren
Johan Mekkink, Chris van den Berg, Arno Arts, Hans Eijkelboom en Piet Slegers.
De in Rozendaal woonachtige J.D. van Hasselt, medewerker van de Algemene Bank
Nederland, nam in de commissie zitting als een in kunst belangstellende burger
en werd in die hoedanigheid opgevolgd door mr. J.G. de Vries Robbé. Het Arnhemse
Gemeentemuseum werd in de commissie vertegenwoordigd door Pierre Janssen, die
overigens al begin jaren zeventig wegens zijn naar eigen zeggen drukke
werkzaamheden, het verzoek indiende om ontslagen te zijn van de plicht de
vergaderingen bij te wonen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn10" name="_ednref10" style="mso-endnote-id: edn10;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCkE2DVEJPsWbWLExARipslsHQYKUV2gTrHE3Tind_ki8TwQ_rL1KUKVeFlincH8jKd1g7RH1KrJzwGmnKWsvoaJk689W5JxyOq2jEl8evNIX5sfwWGcFTcPTUCX2R1TN0_h6rin7eOiDF/s1600/29+Wethouder+A.J.+Berkhout%252C+opening+negende+Sinterklaas+Kunstverkoop%252C+met+links+Arno+Arts+en+rechts+Geert+Jan+Buitenhuis%252C+Arnhem+1977..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCkE2DVEJPsWbWLExARipslsHQYKUV2gTrHE3Tind_ki8TwQ_rL1KUKVeFlincH8jKd1g7RH1KrJzwGmnKWsvoaJk689W5JxyOq2jEl8evNIX5sfwWGcFTcPTUCX2R1TN0_h6rin7eOiDF/s320/29+Wethouder+A.J.+Berkhout%252C+opening+negende+Sinterklaas+Kunstverkoop%252C+met+links+Arno+Arts+en+rechts+Geert+Jan+Buitenhuis%252C+Arnhem+1977..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlu72JGyuD3LBmtrxofbEKvpvEBDcWHtAGR9jpxlwwu7aYQNrHdThw_JlCxnQaUFwQWIylmkrUYoTNKJh0Pn1my5QzI4FXweR-pwjl7kU4Jkk1Ib2nx5t61_ZtO8IxugW_oIUPedQq6_Ku/s1600/30+Wethouder+A.J.J.M.+Terstegge%252C+onthulling+kunstwerk+Joep+Sterman+bij+winkelcentrum+Elderhof+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1038" data-original-width="1600" height="128" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlu72JGyuD3LBmtrxofbEKvpvEBDcWHtAGR9jpxlwwu7aYQNrHdThw_JlCxnQaUFwQWIylmkrUYoTNKJh0Pn1my5QzI4FXweR-pwjl7kU4Jkk1Ib2nx5t61_ZtO8IxugW_oIUPedQq6_Ku/s200/30+Wethouder+A.J.J.M.+Terstegge%252C+onthulling+kunstwerk+Joep+Sterman+bij+winkelcentrum+Elderhof+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhbPhX1ceMRuDWcjA8WVu8NgHslGdcxQOniAaoIAA_s8nwPxNqceKG4ZmGgcGKQ9Wxgdlq_RUTW2FikIx4m44EqAw11oHNIELcUKVC3GieAaUb7pcq9ryiL9c5QoiUHezHMmO_pTc-bzKy/s1600/31+Ger+Gerrits%252C+Portret+van+Berend+Hendriks+potlood+ongedateerd%252C+IInstituut+Collectie+Nederland%252C+Amsterdam.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="418" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhbPhX1ceMRuDWcjA8WVu8NgHslGdcxQOniAaoIAA_s8nwPxNqceKG4ZmGgcGKQ9Wxgdlq_RUTW2FikIx4m44EqAw11oHNIELcUKVC3GieAaUb7pcq9ryiL9c5QoiUHezHMmO_pTc-bzKy/s200/31+Ger+Gerrits%252C+Portret+van+Berend+Hendriks+potlood+ongedateerd%252C+IInstituut+Collectie+Nederland%252C+Amsterdam.jpg" width="130" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-sM5cgs-vziQDCVEsVKUktbJIMeU-GWyA8J__XfEKcNt5JPlDjTLoXWv-DDszA2g4xWxFQSKODQfzBmTOh8mDv7zGy5tLbVdstg5iTpiqAlD8ZfrABR4LAhpFh30c-ftQXVhP6cJXoEim/s1600/32+Berend+Hendriks.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="415" data-original-width="300" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-sM5cgs-vziQDCVEsVKUktbJIMeU-GWyA8J__XfEKcNt5JPlDjTLoXWv-DDszA2g4xWxFQSKODQfzBmTOh8mDv7zGy5tLbVdstg5iTpiqAlD8ZfrABR4LAhpFh30c-ftQXVhP6cJXoEim/s200/32+Berend+Hendriks.jpg" width="143" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAAEEtpoJyF4SxE1UYbJ2xs7OBb935uhCLkZcbofDX26NVh1OCKJjwPT25kZhes2yeoIfIGOollhfwkZooCBWjAHzXHLlaObONNqwsJRkLJEaAxODzH6ILP7Ob2fVHVRhFtOYHdHibPeIU/s1600/33+Hans+Eijkelboom%252C+Een+buitje+regen%252C+1971..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="342" data-original-width="768" height="281" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAAEEtpoJyF4SxE1UYbJ2xs7OBb935uhCLkZcbofDX26NVh1OCKJjwPT25kZhes2yeoIfIGOollhfwkZooCBWjAHzXHLlaObONNqwsJRkLJEaAxODzH6ILP7Ob2fVHVRhFtOYHdHibPeIU/s640/33+Hans+Eijkelboom%252C+Een+buitje+regen%252C+1971..jpg" width="640" /></span></span></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhINhJd6yvvPEctu1kZ1HRnZxdpqcJPbTYqITjc3CJVwlYhfnt-GFH7cwrEMYARsBUaCzGyLVu-p8o3onNVE2zpQ-YLF7edKHi7aSi45rrdt_tjc-y7edZJ7BJzipI-RWweu4FTQhOvd0ZF/s1600/34+Bebouwing+Groningensingel+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+18515.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1596" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhINhJd6yvvPEctu1kZ1HRnZxdpqcJPbTYqITjc3CJVwlYhfnt-GFH7cwrEMYARsBUaCzGyLVu-p8o3onNVE2zpQ-YLF7edKHi7aSi45rrdt_tjc-y7edZJ7BJzipI-RWweu4FTQhOvd0ZF/s200/34+Bebouwing+Groningensingel+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+18515.+Gebruik+vrij..jpg" width="198" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqLe6ArXsh_bIg_gXzHzvpup46F6vNc_acWi_y4c4Nv9Q4XFec5oCq4wlirRnlSJm9ND6A96tmfRCsu9dF7zSyhINU0LBX3-zRmukjX0h-QGqhmupRckvyaaObb8bisYWbay-PEnnam2Q5/s1600/35+Bouw+van+Winkelcentrum+Kronenburg%252C+foto+gedateerd++1977+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1501+fotocollectie+Gelders+Archief%252C+inv.+nr.+10455.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1163" data-original-width="1600" height="290" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqLe6ArXsh_bIg_gXzHzvpup46F6vNc_acWi_y4c4Nv9Q4XFec5oCq4wlirRnlSJm9ND6A96tmfRCsu9dF7zSyhINU0LBX3-zRmukjX0h-QGqhmupRckvyaaObb8bisYWbay-PEnnam2Q5/s400/35+Bouw+van+Winkelcentrum+Kronenburg%252C+foto+gedateerd++1977+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1501+fotocollectie+Gelders+Archief%252C+inv.+nr.+10455.+Gebruik+vrij..jpg" width="400" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="clear: left; display: inline; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXoRyOH0EmsBB5KBV2wsM1xwm3N-jrVXN_muSd9y4p_0eOIf684b49reWcioMS4urcLgE0e2c4SdMKMSQVIcFnUWG_QCsvdiYFv0xf37gfX-IRK5FwoRvEUEid89ChF2DysULNLKmiu6dP/s1600/36+De+Laar+in+Aanbouw%252C+foto+gedateerd+1979%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18474.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1594" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXoRyOH0EmsBB5KBV2wsM1xwm3N-jrVXN_muSd9y4p_0eOIf684b49reWcioMS4urcLgE0e2c4SdMKMSQVIcFnUWG_QCsvdiYFv0xf37gfX-IRK5FwoRvEUEid89ChF2DysULNLKmiu6dP/s640/36+De+Laar+in+Aanbouw%252C+foto+gedateerd+1979%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18474.+Gebruik+vrij..jpg" width="632" /></a></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwWMN6xztiOOO2SxI8TnHuoSPpvmkDrFY6BiTxliKj8aaaAEK_MGQgOBSRXvJrWy_pIbqXi2qC0kyXZvrhb8Bsi74vKyZgZ75K1jfTuuvZWBeCVJCrHllfQsv87mY02n7hlr80NfIXWwac/s1600/37+Joop+Beljon%252C+voorterrein+voormalig+Rijksbelasting+kantoor%252C+nu+openbaar+ministerie%252C+foto+van+de+auteur+2019..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwWMN6xztiOOO2SxI8TnHuoSPpvmkDrFY6BiTxliKj8aaaAEK_MGQgOBSRXvJrWy_pIbqXi2qC0kyXZvrhb8Bsi74vKyZgZ75K1jfTuuvZWBeCVJCrHllfQsv87mY02n7hlr80NfIXWwac/s400/37+Joop+Beljon%252C+voorterrein+voormalig+Rijksbelasting+kantoor%252C+nu+openbaar+ministerie%252C+foto+van+de+auteur+2019..JPG" width="400" /></a></span></span><br />
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeelding 29 t/m 37: 29 Wethouder A.J. Berkhout, opening negende Sinterklaas Kunstverkoop, met links Arno Arts en rechts Geert Jan Buitenhuis, Arnhem 1977. Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 20070002, </span>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> 30 Wethouder A.J.J.M. Terstegge, onthulling kunstwerk Joep Sterman bij winkelcentrum Elderhof 1977, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 1467 0002, </span>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> 31 Ger Gerrits, Portret van Berend Hendriks potlood ongedateerd, Instituut Coll. Nederland, Amsterdam, inv./cat.nr AB6813. Bron Rijksdienst kunsthistorische Documentatie. 32 Berend Hendriks. 33 Hans Eijkelboom, Een buitje regen, 1971. 34 Bebouwing Groningensingel, foto gedateerd 1978, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. Voormalig gemeentearchief </span></i><i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Arnhem, inv. nr. 18515. 35 Bouw van Winkelcentrum Kronenburg, foto gedateerd 1977 1978, Gelders Archief, toegangsnummer 1501 fotocoll. Gelders Archief, inv. nr. 10455.36 De Laar in Aanbouw, foto gedateerd 1979, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. Voormalig gemeentearchief Arnhem 2, inv. nr. 18474. 37 Joop Beljon, voorterrein voormalig Rijksbelasting kantoor, nu openbaar ministerie.</span></i><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De commissie adviseerde de wethouder aanvankelijk in
hoofdzaak over plekken in de stad waar het plaatsen van een kunstwerk aan de
orde zou kunnen zijn. De commissieleden deden de wethouder voorstellen wat
betreft de kunstenaars die voor een opdracht in aanmerking kwamen. Ze
beoordeelden ontwerpen en modellen voordat de wethouder een definitieve
opdracht gaf of een gemeentelijke bijdrage aan het tot stand komen van een
kunstwerk goedkeurde.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn11" name="_ednref11" style="mso-endnote-id: edn11;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Naast die traditionele taak van stadsverfraaiing door middel van het plaatsen
van kunstobjecten, zag de commissie, of althans sommige commissieleden, in de
jaren zeventig een nieuwe en andere taak: het bevorderen van de kwaliteit van
de openbare ruimte in bredere zin. Arnhem stond begin jaren zeventig aan de
vooravond van een stedenbouwkundige uitbreidingsoperatie in de vorm van een
aantal nieuwbouwwijken ten zuiden van de Nederrijn. Op
grond van de toen algemeen gedeelde, maar achteraf gezien veel te hoge
verwachtingen omtrent de groei van de Nederlandse bevolking, voorzag de Dienst
Stedenbouw Arnhem de ontwikkeling van Arnhem-Zuid als een apart stadsdeel. Dat
stadsdeel zou honderdduizend inwoners tellen, in plaats van de huidige 75
duizend, en beschikken over een eigen, cultureel en recreatief geoutilleerd
stadscentrum op de plaats waar nu het winkelcentrum Kronenburg is gevestigd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn12" name="_ednref12" style="mso-endnote-id: edn12;" title=""><span style="mso-bookmark: _Hlk4137004;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span style="mso-bookmark: _Hlk4137004;"> </span>De Arnhemse uitbreidingsplannen moeten
de beeldende milieuvormgevers begin jaren zeventig g<i style="mso-bidi-font-style: normal;">efundenes Fressen</i> hebben geleken. Toch wisten ze daar uiteindelijk
niet echt hun stempel op te zetten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toen hij in 1979 afscheid nam van de commissie, ontving
Berend Hendriks een brief van wethouder Bisterbosch. Hendriks werd daarin
bedankt voor het feit dat door zijn invloed de belangstelling voor de
omgevingsvormgeving sterk was vergroot en interessante projecten waren
ondernomen of in voorbereiding waren.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn13" name="_ednref13" style="mso-endnote-id: edn13;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Dat de wethouder geen loze woorden gebruikte, wordt veertig jaar later
bevestigd door Herman Hofman, zoals hierboven al vermeld in de jaren zeventig
hoofd van de dienst Cultuur, Recreatie, Sport en Jeugdzaken en lid van de
commissie. De invloed van Berend Hendriks binnen de commissie sprak volgens
Herman Hofman onder andere uit de gang van zaken in 1974 en 1975 rond Blauwe
Golven, het ontwerp van Peter Struycken voor de vormgeving van het Roermondsplein.
Struycken werd gedwongen om in zijn ontwerp groen op te nemen en samen te
werken met landschapsarchitect Bob van der Vliet. Volgens Hofman gebeurde dat
niet onder druk van de toenmalige milieubeweging. De milieubeweging, aldus
Hofman, legde in de jaren zeventig nog niet zoveel gewicht in de schaal.
Struycken moest gaan samenwerken met landschapsarchitect Bob van der Vliet
omdat Berend Hendriks en beeldhouwer Piet Slegers, Hendriks weinig spraakzame
bondgenoot, Struyckens ontwerp 'te mager' vonden.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn14" name="_ednref14" style="mso-endnote-id: edn14;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ook het soort kunstenaars aan wie in Arnhem in de jaren
zeventig opdrachten werden gegeven, lijkt op Hendriks' invloed te wijzen. Onder de uitverkorenen waren nogal wat van Hendriks
studenten en ex-studenten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn15" name="_ednref15" style="mso-endnote-id: edn15;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Chris van den Berg, kunstenaar en behalve lid van de commissie ook lid van de
recalcitrante en tegen de Sonsbeektentoonstelling van 1971 agerende Beroepsvereniging
van Beeldende Kunstenaars (BBK), maakte daar in 1972 bezwaar tegen. Van den
Berg sprak van een 'afschuwelijke clanvorming' en vroeg zich af of er door alle
aandacht voor beeldende omgevingsvormgeving nog wel geld genoeg overbleef voor
'gewone kunst'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn16" name="_ednref16" style="mso-endnote-id: edn16;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Van den Bergs bezwaren leidden niet tot een
koerswijziging. Ter verdediging van Hendriks zou men kunnen aanvoeren dat de beeldende
milieuvormgeving in zijn ogen om speciale vaardigheden vroeg waarover de
zogenaamde 'atelier-kunstenaar' niet beschikte.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn17" name="_ednref17" style="mso-endnote-id: edn17;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Volgens Hendriks ex-student Eugène Terwindt, veertig jaar later, wekten de vele
opdrachten die de Arnhemse milieuvormgevers in de jaren zeventig verwierven
afgunst bij andere kunstenaars. Maar tegen de beeldende milieuvormgeving, aldus
Terwindt, die wat dat betreft bevestigd wordt door Peter Struycken, werd door
buitenstaanders nogal gemakkelijk aangekeken. De technische, juridische en organisatorische
kwesties die erbij kwamen kijken en de bouwtechnische kennis waarover de
ontwerper diende te beschikken zag men doorgaans over het hoofd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn18" name="_ednref18" style="mso-endnote-id: edn18;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Terecht of onterecht, Hendriks' opvattingen liepen wat dit betreft niet
helemaal parallel aan de door het ministerie van Cultuur
Recreatie en Maatschappelijk Werk in 1976 in het leven geroepen regeling
Praktijk Onderzoek Beeldende Kunsten (P.O.B.K.), bedoeld om het werkterrein van
een groeiende groep beeldende kunstenaars te verbreden en hun inkomen te verbeteren.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn19" name="_ednref19" style="mso-endnote-id: edn19;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De ironie is, dat de kunstenaarshonoraria van het hier verderop beschreven project
Kroonse Wal in Arnhem-Zuid, werden betaald met geld van de P.O.B.K. Van
Hendriks en de commissie, die met dit project veel bemoeienis hadden, vroeg dat
enig plooien en schikken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn20" name="_ednref20" style="mso-endnote-id: edn20;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De invloed van Berend Hendriks blijkt ook op andere
manieren uit de notulen van de commissie. Volgens voormalig hoofd cultuur Herman
Hofman lieten de opeenvolgende wethouders de discussie gewoonlijk over aan de commissieleden:
de bovengenoemde kunstenaarsleden, Hofman en Van Eijndhoven van de dienst cultuur
en de hoofden van stedenbouw en gemeentewerken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn21" name="_ednref21" style="mso-endnote-id: edn21;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In de commissienotulen werden de discussies samengevat tot standpunten en die
standpunten werden door de wethouders, ongetwijfeld naar eigen inzicht en
believen, uitgedragen naar buiten. Op grond van de notulen zou men zeggen dat
de toenmalige wethouders A.J.J.M. Terstegge en A.J.Berkhout bereid waren om de
zaak van de beeldende omgevingsvormgeving te verdedigen. Illustratief was in
dit kader het optreden van wethouder Terstegge in 1972. In dat jaar kwamen de
nog maar pas in Arnhem afgestudeerde Jan Hein Daniëls en Bas Maters met een
plan voor de omgeving van de Krakelingenschool in de wijk Vredenburg in
Arnhem-Zuid. De commissie was daar zeer voor geporteerd. Ir. C. Pet, commissielid,
stadsarchitect en ontwerper van de school, vond het een 'prachtig' plan en
vrijwel alle commissieleden wilden er, naast de 1,5 % van de bouwsom van de
school, extra geld voor vrijmaken. De uitvoering werd echter tegengehouden door
de gemeentelijke plantsoenendienst, de Pebrem, die vasthield aan de eigen,
reeds geplande groenvoorzieningen. Om uit deze impasse te raken, belegde
wethouder Terstegge een vergadering in de Rijnhal met zijn collega-wethouders
J. Hekkelman en R. van den Berg en de directeuren van gemeentewerken, de Pebrem
en de dienst lichamelijke opvoeding. Onderwerp van de bijeenkomst, aldus de
notulen, was de 'werkingssfeer' van de commissie en de mogelijkheden van de
commissie om in te spelen op de stedenbouwkundige ontwikkeling van Arnhem.
Wethouder en commissievoorzitter Terstegge bracht in de vergadering naar voren
dat de commissie zich niet meer uitsluitend bezighield met beeldhouwwerken,
maar ook nadacht over 'monumentale vormgeving'. Dat laatste was iets nieuws en
vroeg aanpassing van het teamverband en coördinatie in een zo vroeg mogelijk
stadium tussen de commissie en de diensten die in Arnhem zorgdroegen voor de
conceptie en uitvoering van de stedenbouwkundige plannen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn22" name="_ednref22" style="mso-endnote-id: edn22;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgVDyo_27s3FXs6O55sXoXWqDpQS6UGm56SJgvJhLjv9rpR-3mbov0ITwX2V6C1emENiqbpjeIu42QQ9NllC7lMSQkMwOXEJMrYb-c5mrZkZqWDbPr_yFvOO49aRpfcqrvh04T9QakSR-t/s1600/38+Girokantoor+Velperweg+Arnhem+%252C+dia+gedateerd+1980-1990%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1524+diacollectie+Gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+12544.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="943" data-original-width="1600" height="377" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgVDyo_27s3FXs6O55sXoXWqDpQS6UGm56SJgvJhLjv9rpR-3mbov0ITwX2V6C1emENiqbpjeIu42QQ9NllC7lMSQkMwOXEJMrYb-c5mrZkZqWDbPr_yFvOO49aRpfcqrvh04T9QakSR-t/s640/38+Girokantoor+Velperweg+Arnhem+%252C+dia+gedateerd+1980-1990%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1524+diacollectie+Gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+12544.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="color: black; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<div style="margin: 0px;">
<span style="line-height: 17.12px;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 38: Girokantoor Velperweg Arnhem , dia gedateerd 1980-1990, Gelders Archief, toegangsnummer 1524 diacoll. Gemeente Arnhem, inv. nr. 12544</i><span style="font-size: small; font-style: normal;">. </span></span></span></div>
<div style="font-style: normal; margin: 0px;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een ondersteunende en welwillende houding tegenover de beeldende
milieuvormgeving blijkt ook uit het optreden van Herman Hofman, hoofd cultuur
en vicevoorzitter van de commissie, en E. van Eijndhoven, medewerker van Hofman
en commissiesecretaris. Van Eijndhoven stelde in 1972, naar aanleiding van het
omgevingsplan voor de Krakelingenschool van Jan Hein Daniëls en Bas Maters, namens
de commissie een voorstel op betreffende de honorering van landschapskunst en
beeldende milieuvormgeving. Dat voorstel bevatte ook een opsomming van de taken
van de beeldende milieuvormgever zoals het opstellen van een begroting, het
maken van een bestek met werktekeningen, de aanbesteding en directievoering.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn23" name="_ednref23" style="mso-endnote-id: edn23;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Hoofd cultuur Herman Hofman stak in 1973 in een voorstel aan B&W om extra
geld ter beschikking te stellen voor het ontwerp van Daniëls en Maters zijn
enthousiasme voor de Arnhemse beeldende milieuvormgeving niet onder stoelen of
banken. De 'landschappelijke vormgeving', aldus Hofman, was een nieuwe richting
in de kunst en een onderwerp van studie aan de Arnhemse kunstacademie. Arnhem
gaf wat dat betreft 'de toon aan in Nederland'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn24" name="_ednref24" style="mso-endnote-id: edn24;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[24]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Binnen de perken</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En toch, in weerwil van al deze tekenen van
welwillendheid, hadden de beeldende milieuvormgevers in Arnhem geen onbeperkte
speelruimte. Berend Hendriks stelde aan het begin van zijn lidmaatschap in de
commissie een aantal zaken aan de orde om de inbreng van de beeldende
milieuvormgeving een meer formele grondslag te geven. Hendriks pleitte voor het
opstellen van een beeldend masterplan voor Arnhem-Zuid met een begroting. Wat
Hendriks betreft zouden kunstenaars van begin af aan betrokken moeten zijn bij
de ontwerpwerkzaamheden en dus deel uit moeten maken van de teams van
architecten en stedenbouwkundigen. Hendriks wees hierbij op het voorbeeld van
Zoetermeer en de socioruimte, een soort dorpscentrum, in het Limburgse
Eygelshoven ontworpen door een multidisciplinair team van de architecten
Laurens Bisscheroux, Theo Teeken en Winant Groten en de kunstenaars Harry Marks
en de in Arnhem opgeleide Karin Daan. Volgens Hendriks was het van begin af aan
opnemen van kunstenaars in de ontwerpteams onder andere verstandig om onnodige
kosten in een later stadium te vermijden.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn25" name="_ednref25" style="mso-endnote-id: edn25;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Van het door Berend Hendriks gevraagde beeldende
masterplan voor Arnhem-Zuid – volgens voormalig hoofd cultuur Herman Hofman een
zaak die de dienst stedenbouw had moeten uitvoeren – kwam nooit iets terecht.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn26" name="_ednref26" style="mso-endnote-id: edn26;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[26]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Wat de ontwerpteams betreft en de plaats van de beeldend kunstenaar daarin was
niet iedereen in de commissie het met Berend Hendriks eens. In juli 1973, nadat
de gemeenteraad een extra bijdrage aan het project van Daniëls en Maters had
goedgekeurd, ontstond in de commissie een 'diepgaande discussie' over het
moment waarop ontwerpers bij de ontwerpwerkzaamheden betrokken dienden te
worden. Late inschakeling van de beeldende milieuvormgever leidde tot
herzieningen en kostte geld. Niettemin was de conclusie van de commissie, dat
het effect en het economisch rendement van het inschakelen van andere
disciplines dan architectuur en stedenbouw bij bouwprojecten 'experimenteel'
bewezen diende te worden. Een jaar later ontbrandde een dergelijke discussie opnieuw
inzake de in Arnhem- Zuid te bouwen wijk Elderveld. De commissienotulen
vermeldden als conclusie dat de gedachte dat in het stedenbouwkundige team een
kunstenaar moest worden opgenomen niet juist was. Omwille van de flexibiliteit
zou voor een bepaald object een kunstenaar kunnen worden aangetrokken en dat
dan liefst in een zo vroeg mogelijk stadium.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn27" name="_ednref27" style="mso-endnote-id: edn27;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[27]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De commissieleden waren het kortom niet altijd eens en
niet zonder meer op de hand van Berend Hendriks. Men sloot de inbreng van
beeldende milieuvormgevers niet uit, maar stelde daar wel paal en perk aan. Er
was voor die inbreng ruimte nadat stedenbouwkundigen en architecten hun werk
hadden gedaan. Van de opname van beeldende milieuvormgevers in ontwerpteams van
stedenbouwkundigen en architecten was in Arnhem in de jaren zeventig in zoverre
dat is na te gaan geen sprake. Volgens het voormalige hoofd cultuur Herman
Hofman is dat achteraf niet moeilijk te verklaren. De ambtenaren van de
plantsoenendienst, stedenbouw en andere gemeentelijke diensten zaten niet te
wachten op de inmenging van kunstenaars in wat de diensten zagen als hun eigen
zaken. De gemeentelijke diensten waren in de jaren zestig koninkrijkjes op zich
geworden. Eind jaren zestig probeerde de politiek door middel van een
reorganisatie meer greep te krijgen op het ambtelijke apparaat, maar dat maakte
niet gelijk een einde aan de monarchale neigingen van sommige hoofden van
dienst. De kwaliteit van de openbare ruimte was volgens Hofman ook geen zaak
die in het gemeentelijke apparaat, buiten de kring van de commissie, zo scherp
werd gezien als een probleem.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn28" name="_ednref28" style="mso-endnote-id: edn28;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[28]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Dat laatste lijkt te worden bevestigd door de commissienotulen. In 1975
ontstond nogal wat commotie naar aanleiding van de aanleg van een tweede brug
over de Nederrijn, de huidige Mandelabrug, en het al genoemde ontwerp van
Peter Struycken voor Blauwe Golven bij de afritten van de brug op het
Roermondsplein. In de stad begon men te beseffen dat de aanleg daarvan, pal ten
westen van het oude centrum, en de aanleg van afritten met een ongebruikelijke
grote straal - noodzakelijk om het hoogteverschil tussen noord- en zuidoever te
overbruggen - ingrijpende ruimtelijke en verkeerstechnische gevolgen zou
hebben. De commissie stelde vast dat niemand had gedacht aan de vormgeving
daarvan. De stedelijke ruimte, aldus de commissienotulen, was lange tijd een 'niemandsland'
geweest. Nu er zichtbaar een groot probleem dreigde te ontstaan, begon iedereen
zich ermee te bemoeien. Wat betreft de stedelijke ruimte beschikte de commissie
naar eigen zeggen echter niet zoals de welstandscommissie over een wettelijk
basis voor haar handelen. De criteria van de commissie waren ook minder concreet
dan die van de welstandscommissie. De commissie hield zich, aldus de notulen,
bezig met 'kwaliteit' en als een soort verzuchting voegde de notulist daar aan
toe: 'daarmee worstelt de commissie'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn29" name="_ednref29" style="mso-endnote-id: edn29;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[29]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0IND2Lw-tCh7Fx8gHk-mx8_KA_IUcBZL4evPL9PzOKO5xLE3juyeZ3Jg5M0GibC73n_DckwiunqgBQ823G5-o6n9YjCoav2ZLj749OoYQ4JZ5XOOZV8OPsOfBdJIwo76g3cXfw_pJO15v/s1600/39+Maquette+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+3399.+Gebruik+niet+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1059" data-original-width="1600" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0IND2Lw-tCh7Fx8gHk-mx8_KA_IUcBZL4evPL9PzOKO5xLE3juyeZ3Jg5M0GibC73n_DckwiunqgBQ823G5-o6n9YjCoav2ZLj749OoYQ4JZ5XOOZV8OPsOfBdJIwo76g3cXfw_pJO15v/s400/39+Maquette+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+3399.+Gebruik+niet+vrij..jpg" width="400" /></span><span style="clear: left; float: left; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></span></a><span style="clear: left; float: left; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_L7Vs-ZknCK-KPJmb0Bc2NO-JN9o97xeRZ8-IRBcSJd8YvyiyLOENaS4plqwk6Z6rgMJrWl6VZTQprSVKzCzT-rL2leBwCI6XOI5Z-Wvz-31gc2TuM2UZlUVWtzQKp6kPF516u1qpjUIm/s1600/40+a+Maquette+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1138" data-original-width="1600" height="454" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_L7Vs-ZknCK-KPJmb0Bc2NO-JN9o97xeRZ8-IRBcSJd8YvyiyLOENaS4plqwk6Z6rgMJrWl6VZTQprSVKzCzT-rL2leBwCI6XOI5Z-Wvz-31gc2TuM2UZlUVWtzQKp6kPF516u1qpjUIm/s640/40+a+Maquette+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" width="640" /></a></span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxrWRDmGyIelcHgdyXuXvpRZoFMfARJFRFL1bBJfhdCX1qadnx4YusE9HM-zKwc_ReUa-e-4BFs78MysMutOKYNfTxcNr-QnwRgKOY6F_xT7NQj-YQ19cqNGILU_suAe1oKyyvYfWNE-Q6/s1600/40+b+PTT+Expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="402" data-original-width="610" height="420" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxrWRDmGyIelcHgdyXuXvpRZoFMfARJFRFL1bBJfhdCX1qadnx4YusE9HM-zKwc_ReUa-e-4BFs78MysMutOKYNfTxcNr-QnwRgKOY6F_xT7NQj-YQ19cqNGILU_suAe1oKyyvYfWNE-Q6/s640/40+b+PTT+Expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFqjabY9I964_Zi8hW2yhEHD_4DIwMf-R2vz7hrpyYy1Uf5XWh2aW8Ho6Fv-Nu-plNZccupxfaSBRoy6gB1jwiE4njSGKZM3zn6zPQnDz1_1z9qRe53vuOQcZDnN0mWzvzp2QQQUSpvKXj/s1600/40+c+Bas+Maters+voor+het+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem+in+de+jaren+zeventig%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1151" data-original-width="1600" height="287" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFqjabY9I964_Zi8hW2yhEHD_4DIwMf-R2vz7hrpyYy1Uf5XWh2aW8Ho6Fv-Nu-plNZccupxfaSBRoy6gB1jwiE4njSGKZM3zn6zPQnDz1_1z9qRe53vuOQcZDnN0mWzvzp2QQQUSpvKXj/s400/40+c+Bas+Maters+voor+het+PTT-expeditieknooppunt+het+Broek+Arnhem+in+de+jaren+zeventig%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn..jpeg" width="400" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYOdv2eDtmZsF4UC2vjcpyK_bNJG_PLj7R-eKOphR-UD66Z67nCHtxBQskZWqs-5V4MEPzi-U7lF2SA6JU_HtYmkd2GC3WHZqLzhZjerMBdnlHxwFeQvoqZqM8S5hoNjiYU8ZWn4_j84kE/s1600/41+De+Nieuwe+Weerdjes+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+3377-0004.+Gebruik+niet+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1081" data-original-width="1600" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYOdv2eDtmZsF4UC2vjcpyK_bNJG_PLj7R-eKOphR-UD66Z67nCHtxBQskZWqs-5V4MEPzi-U7lF2SA6JU_HtYmkd2GC3WHZqLzhZjerMBdnlHxwFeQvoqZqM8S5hoNjiYU8ZWn4_j84kE/s640/41+De+Nieuwe+Weerdjes+1978%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+3377-0004.+Gebruik+niet+vrij..jpg" width="640" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqjZAJQnLzMPlMm57uom-KeDc2ECWofy3rIHYWpP2XLuiO-NgFXudSclyb3KtHXkXrqskD3VO_tFyC6rsFtu032eYWnaF0IcMv7DM0fKUS-aVzydhPY-VrT_qLNJhzHqrKjdy5N7TVbFVp/s1600/42+Loop-+en+fietsbrug+Roermondsplein+Nieuwe+Weerdjes%252C+dia+gedateerd+1975-1980%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8176.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1040" data-original-width="1600" height="416" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqjZAJQnLzMPlMm57uom-KeDc2ECWofy3rIHYWpP2XLuiO-NgFXudSclyb3KtHXkXrqskD3VO_tFyC6rsFtu032eYWnaF0IcMv7DM0fKUS-aVzydhPY-VrT_qLNJhzHqrKjdy5N7TVbFVp/s640/42+Loop-+en+fietsbrug+Roermondsplein+Nieuwe+Weerdjes%252C+dia+gedateerd+1975-1980%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8176.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjY-PhUWj7WSHiv8_PAX2Jo9M_w1RCxSeyQKgZtEQg9LuEvOreJ-Jdfc9pZLlaASrx2colzTlIbJ418N6jcRRiw-DNaeeqa6qhbQ0YefxH1LfrpnNI1vFI94eo0zyGhA9byGCVKumvJvKxA/s1600/GetAttachment.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="531" height="578" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjY-PhUWj7WSHiv8_PAX2Jo9M_w1RCxSeyQKgZtEQg9LuEvOreJ-Jdfc9pZLlaASrx2colzTlIbJ418N6jcRRiw-DNaeeqa6qhbQ0YefxH1LfrpnNI1vFI94eo0zyGhA9byGCVKumvJvKxA/s640/GetAttachment.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<span style="clear: left; display: inline; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLk8om5NueHmEy9CyMWv0PehzHfcRNhwSNBxPkSnjh4sWLW_XASzHLxr5hyYWA4I4CouRiIpx6pr6uCUPidnrzYLD8VudamvoV1SbnVm1vnCy1ypEgmS-YgWJzX8lGwvO-fhg-JBdABXjO/s1600/44+Feestelijke+ingebruikname+speelplaats+Zwanenstraat+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1980-1985%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+1567..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1029" data-original-width="1600" height="255" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLk8om5NueHmEy9CyMWv0PehzHfcRNhwSNBxPkSnjh4sWLW_XASzHLxr5hyYWA4I4CouRiIpx6pr6uCUPidnrzYLD8VudamvoV1SbnVm1vnCy1ypEgmS-YgWJzX8lGwvO-fhg-JBdABXjO/s400/44+Feestelijke+ingebruikname+speelplaats+Zwanenstraat+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1980-1985%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+1567..jpg" width="400" /></a></span><br />
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib3GU-MYX3LhUMUnNtwz8JVyxzcLQfulVM95rMCnvDwAtDpGeKo8Jt7n1XTp_RxnWpu_Kkg_ef_kWmoyEH-9DZHO-N6x8l63lmg3UqqnNU9RAn39CjrhFJCcaGQqesAaS3NDOBbr7HriaO/s1600/1+Betonsculptuur+R.K.+Nijverheidsschool+voor+meisjes+ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+1971-1972%252C+voorheen+Sint-Laurentiuslaan+1+Arnhem.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1587" data-original-width="1600" height="633" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib3GU-MYX3LhUMUnNtwz8JVyxzcLQfulVM95rMCnvDwAtDpGeKo8Jt7n1XTp_RxnWpu_Kkg_ef_kWmoyEH-9DZHO-N6x8l63lmg3UqqnNU9RAn39CjrhFJCcaGQqesAaS3NDOBbr7HriaO/s640/1+Betonsculptuur+R.K.+Nijverheidsschool+voor+meisjes+ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+1971-1972%252C+voorheen+Sint-Laurentiuslaan+1+Arnhem.jpeg" width="640" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8IsrkGfIVgisw-nUGWWf_KTHBDPlSZLlUa2bsvu-H_I6_6OgcIP-1FQmnWeUwfLT0s3v7r-HMG66CxPimN7oE7MkIK44UJDti6EWzk7Tr4OBmqxQDhft0RBywSXqg2J0K4ScKWmvKCIZc/s1600/2+Betonsculptuur+R.K.+Nijverheidsschool+voor+meisjes+ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+1971-1972%252C+voorheen+Sint-Laurentiuslaan+1+Arnhem.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1588" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8IsrkGfIVgisw-nUGWWf_KTHBDPlSZLlUa2bsvu-H_I6_6OgcIP-1FQmnWeUwfLT0s3v7r-HMG66CxPimN7oE7MkIK44UJDti6EWzk7Tr4OBmqxQDhft0RBywSXqg2J0K4ScKWmvKCIZc/s640/2+Betonsculptuur+R.K.+Nijverheidsschool+voor+meisjes+ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+1971-1972%252C+voorheen+Sint-Laurentiuslaan+1+Arnhem.jpeg" width="633" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 39 t/m 44: 39 Maquette PTT-expeditieknooppunt het Broek Arnhem, foto gedateerd 1978, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 3399. 40 a Maquette PTT expeditieknooppunt het Broek Arnhem, </i></span><i>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">40 b 41 De Nieuwe Weerdjes 1978, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 3377 - 0004, </span>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie. <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">42 Loop- en fietsbrug Roermondsplein Nieuwe Weerdjes, dia gedateerd 1975-1980, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 8176. 43 Eugène Terwindt, werk uit de jaren zeventig. 44 Feestelijke ingebruikname speelplaats Zwanenstraat Arnhem, foto gedateerd 1980-1985, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 1567.</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> 44 b en c 1 Betonsculptuur R.K. Nijverheidsschool voor meisjes ontworpen door Eugène Terwindt, uitgevoerd 1971-1972, voorheen Sint-Laurentiuslaan 1 Arnhem.</span></i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De geringe interesse binnen het ambtelijk apparaat en het
ontbreken van een wettelijke basis maakte de zaak van de beeldende
milieuvormgeving en de kwaliteit van de stedelijke ruimte moeilijk
verdedigbaar. Er viel in feite niets af te dwingen. In 1976 gaf ir. Van Beek
van de Dienst Stedenbouw Arnhem uitleg over De Laar, een wijk in aanbouw waar
zo'n 4000 woningen gebouwd zouden worden. Van Beek bracht naar voren dat hij
voorstander was van een gefaseerde aanpak. De Dienst Stedenbouw zou als eerste
het kader aangeven. In een tweede fase zouden architecten bij het ontwerpen van
de wijk worden betrokken en in een derde fase beeldend kunstenaars. De
commissie, of in ieder geval een aantal leden, sputterde tegen en stelde voor
om kunstenaars gelijktijdig met de architecten bij het ontwerp te betrekken. Van
Beek ging daar niet op in.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn30" name="_ednref30" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[30]</span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
De commissie nam uiteindelijk genoegen met het door Van Beek voorgestelde
scenario bij het uitvoeren van een kunstzinnig project langs de Kroonse Wal,
een verbindingsroute door de wijk De Laar waarvan de vormgeving in handen was
van de Dienst Stedenbouw en architect Paul Haffmans.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een in dit kader veelzeggend conflict tussen de commissie
en de stedenbouwkundige dienst ontbrandde in 1978. De stedenbouwkundige dienst
had het college van B & W in verband met de reconstructie van het
Koningsplein en de Catharinaplaats bij de Arnhemse schouwburg geadviseerd om ad
hoc een 'werkgroepje' in te stellen. De dienst voegde daaraan toe geen noodzaak
te zien om in het 'werkgroepje' een beeldende milieuvormgever op te nemen. De commissie
stak haar ontstemming over dit advies niet onder stoelen of banken en voerde
aan dat het gemeentebestuur overeenkomstig de adviezen van de commissie in de
voorgaande jaren de weg was opgegaan van het inschakelen van beeldende
vormgevers in situaties waarin aan de inbreng van deze 'nieuwe discipline'
behoefte werd gevoeld. Hoewel er bij die ontwikkeling de nodige kanttekeningen
waren te plaatsen, had dit toch ook zijn vruchten afgeworpen en waren er
interessante resultaten geboekt. De stedenbouwkundige dienst, aldus de
commissie, leek deze ontwikkeling door middel van dit advies te willen
terugdraaien. Ir. R. Geerling, directeur van de stedenbouwkundige dienst en lid
van de commissie, gaf toe dat het ingrijpen van de dienst stedenbouw in het
verleden betreurenswaardig genoeg wel eens tot 'verarming' had geleid.
Inmiddels was er echter binnen de stedenbouwkundige dienst voldoende
'creativiteit' aanwezig om tot een aansprekend stadsbeeld te komen. Volgens
Geerling was het begrijpelijk dat de kunstacademies in het verleden hadden
getracht om de lacune op te vullen, maar de toevoeging van vormgevers was
dikwijls slechts een toevoeging gebleven en had ook niet altijd even gunstig
uitgepakt. Als voorbeeld noemde Geerling Peter Struycken. Diens rol bij de
reconstructie van de Arnhemse Rijnkade was volgens Geerling veel te dominant
geweest.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn31" name="_ednref31" style="mso-endnote-id: edn31;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[31]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Telt men alles bij elkaar op, dan is de conclusie dat de
beeldende milieuvormgevers in Arnhem in de jaren zeventig er niet aan toekwamen
om een bepalende invloed uit te oefenen op de stedelijke bouw- en
uitbreidingsoperaties. Hoewel er volgens kunstenaar Eugène Terwindt en auteur Warna
Oosterbaan Martinius op ministerieel niveau in de jaren zeventig een
bondgenootschap bestond van rijksambtenaren en kunstenaars, waardoor de
omgevingskunst kon floreren<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn32" name="_ednref32" style="mso-endnote-id: edn32;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[32]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>,
was er in Arnhem de facto voor de omgevingskunst slechts een rol weggelegd als
toevoeging. De beeldende milieuvormgevers werden door de gemeentelijke diensten
buiten de ontwerpteams gehouden. De wethouders waren bereid om het voor de zaak
van de beeldende milieuvormgeving zo nu en dan op te nemen, maar drukten nooit
door. De gemeentelijke diensten gingen hun eigen gang. Terwijl de commissie
zich in 1975 intensief bezighield met Struyckens ontwerp voor het terrein rond
de afritten aan de noordelijke zijde van de nieuwe brug, bleek de plantsoenendienst
Pebrem, tot ergernis van de commissie, bezig met een eigen plan voor de
zuidelijke afritten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn33" name="_ednref33" style="mso-endnote-id: edn33;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[33]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De commissie bleef zich beklagen dat ze van tal van zaken niet of te laat op de
hoogte werd gesteld. Een typerende aantekening in dit verband is de opmerking
in de commissienotulen van 17 juni 1975: 'Op de kade zijn bloembakken
geplaatst, door wie en waarom?'<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn34" name="_ednref34" style="mso-endnote-id: edn34;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[34]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De in de commissienotulen van 1977 geformuleerde opvatting van het eigen
werkterrein als de beeldende vormgeving van openbare gebouwen en terreinen
'waaronder gehele stadswijken' lijkt in het licht van de feiten een
overschatting van de eigen betekenis en inbreng binnen de gemeentelijke organisatie.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn35" name="_ednref35" style="mso-endnote-id: edn35;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[35]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Een beeldende vormgever, in dit geval Wim Korvinus, werd pas in de jaren
tachtig, en in eerste instantie alleen voor kleuradviezen, opgenomen in het
stedenbouwkundig ontwerpteam van Rijkerswoerd onder leiding van
stedenbouwkundige Bohdan Malisz.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn36" name="_ednref36" style="mso-endnote-id: edn36;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[36]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Maar wat kregen Berend Hendriks en de Arnhemse beeldende milieuvormgevers in de
jaren zeventig wel voor elkaar?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Arnhemse projecten</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er werden in de jaren zeventig in Nederland - dankzij een
toename van de uitgaven van het Rijk, bedoeld om de kwakkelende economie te
stimuleren en dankzij een op cultuurspreiding en welzijn gericht kunstbeleid<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn37" name="_ednref37" style="mso-endnote-id: edn37;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[37]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
– de nodige projecten uitgevoerd op het gebied van kunst en experimentele
woningbouw. In Arnhem verrezen aan de noordelijke Rijnoever het experimentele
woningbouwproject Nieuwe Weerdjes en in Arnhem-Zuid het complex de Keizershof
aan het Loplein.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn38" name="_ednref38" style="mso-endnote-id: edn38;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[38]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In het bovengenoemde door hoofd cultuur Herman Hofman in 1973 opgestelde
document werden op het gebied van de beeldende milieuvormgeving de volgende
projecten genoemd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->De
voorzijde van het Rijksbelastingkantoor (nu Openbaar Ministerie)
Eusebiusbinnensingel 28, door Joop Beljon uitgevoerd in 1969-1970. Dit object
is anno 2019 nog steeds intact.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Het
terrein rond de Rijnhal, nu Decathlon, Olympus 1, ontworpen door Eugène Terwindt,
uitgevoerd in 1972. Dit object is inmiddels verwijderd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->De
vormgeving van het schoolplein van het Katholiek Gelders Lyceum door Jan Hein
Daniëls en Bas Maters, Warnsbornlaan Arnhem, uitgevoerd in 1972-1973. Het schoolgebouw
is inmiddels afgebroken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->De
vormgeving rond het scholencomplex in Immerloo door Eugène Terwindt, uitgevoerd
in 1973. Inmiddels verdwenen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">5.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->De
Rijnkade ontworpen door Peter Struycken, in 1973 in uitvoering. Anno 2019 nog
intact, maar een project om de Rijnkade te herzien staat op stapel.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">6.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Het
binnenterrein van de LTS aan de Boulevard Heuvelink 48 in Arnhem-Noord
ontworpen door Marcel van Vuuren en Arno van der Mark. Op het oudste, van het
einde van de negentiende eeuw daterende gedeelte na, is de school inmiddels
afgebroken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de notulen van de commissie vermeld of anderszins
bekend zijn volgende projecten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">7.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Betonsculptuur
en interieur R.K. Nijverheidsschool voor meisjes ontworpen door Eugène
Terwindt, uitgevoerd 1971-1972, Sint-Laurentiuslaan 1. De school is inmiddels
afgebroken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn39" name="_ednref39" style="mso-endnote-id: edn39;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[39]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">8.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Speelplaats
en omgeving van de Krakelingenschool in de wijk Vredenburg in Arnhem-Zuid,
ontworpen door Jan Hein Daniëls en Bas Maters, omgeving Slochterenweg, Oude
Schanspad en Finsterwoldepad, uitgevoerd in 1972-1974. De vormgeving van de
speelplaats en het buitenterrein lijkt grotendeels intact.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn40" name="_ednref40" style="mso-endnote-id: edn40;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[40]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">9.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Zwembad
De Grote Koppel, Olympus 29 Arnhem-Zuid, een ontwerp voor een 'speelplastiek'
door Onno van Dokkum, uitgevoerd in 1974. Nog aanwezig?<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn41" name="_ednref41" style="mso-endnote-id: edn41;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[41]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">10.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Ontwerp
voor Sportcomplex en scholen Elderveld door Marcel van Vuuren. Het ontwerp werd
in 1973 vermeld, maar niet duidelijk is of het ooit is uitgevoerd en nog intact
is.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn42" name="_ednref42" style="mso-endnote-id: edn42;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[42]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">11.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]--><span style="color: #222222; mso-bidi-font-family: Arial;">Ontwerp voor de verlichting van
de binnenstad van Arnhem door Marcel van Vuuren, Wim Korvinus en Zeger Reijers,
1974. Als gevolg van de energiebesparingen in de nasleep van de oliecrisis van
1973 werd het ontwerp nooit uitgevoerd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn43" name="_ednref43" style="mso-endnote-id: edn43;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="color: #222222; line-height: 107%;">[43]</span></span><!--[endif]--></span></span></a></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">12.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Het
ontwerp van Blauwe Golven op het Roermondsplein door Peter Struycken,
uitgevoerd 1974-1977. Anno 2018 door een wegverlegging gewijzigd maar nog
grotendeels intact.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn44" name="_ednref44" style="mso-endnote-id: edn44;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[44]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">13.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Tijdelijke
speelplaats annex hangplek in opdracht van de gemeente Arnhem en de Bijenkorf
met inspraak van de buurt, hoek Wielakkerstraat en Zwanenstraat, in 1977
ontworpen door Eugène Terwindt voor de duur van 3 jaar, maar pas afgebroken in
de jaren tachtig.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn45" name="_ednref45" style="mso-endnote-id: edn45;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[45]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">14.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->De
Kroonse Wal in de wijk De Laar in Arnhem-Zuid, een project onder supervisie van
Berend Hendriks en Piet Slegers. De deelnemende kunstenaars waren Joost Baljeu,
Jan van Wijk en Johan Goedhart, Ger Dekker en Pjotr van
Oorschot, Jan Mulder, Coen Wilderom, Cornelius Rogge en Arno van der Mark. De
eerste ontwerpen werden in 1979 gepresenteerd, maar pas begin jaren tachtig in
een gewijzigde vorm uitgevoerd. Een deel van het ontwerp van Van Oorschot en
Dekker is nooit uitgevoerd of verdwenen. De vier bruggen van Joost Baljeu en
het werk van Wilderom zijn eveneens verdwenen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn46" name="_ednref46" style="mso-endnote-id: edn46;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[46]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">15.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->PTT-expeditieknooppunt,
Johan de Wittlaan 350 Arnhem, ontworpen door Bas Maters en architect A.J.
Fichtinger, 1977-1983. Anno 2019 nog intact.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn47" name="_ednref47" style="mso-endnote-id: edn47;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[47]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><!--[if !supportLists]--><span style="mso-bidi-font-family: Georgia; mso-fareast-font-family: Georgia;"><span style="mso-list: Ignore;">16.<span style="font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;"> </span></span></span><!--[endif]-->Vormgeving
interieur en exterieur Girokantoor Velperweg. Hans Koetsier: beelden buiten en
aanduidingen van de verdiepingen binnen. Eugène Terwindt, Mik Thoomes en Jan
Hein Daniëls: kleurplannen en de inrichting van onder andere de op iedere
verdieping aanwezige kantines, 1977-1983. Het interieur is inmiddels volledig gesloopt
en van de beelden van Hans Koetsier voor het gebouw zijn er twee door de sloper
op last van de projectontwikkelaar verwerkt tot granulaat.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn48" name="_ednref48" style="mso-endnote-id: edn48;" title=""><span style="mso-bookmark: _Hlk4137107;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[48]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span style="mso-bookmark: _Hlk4137107;"><o:p></o:p></span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bookmark: _Hlk4137107;"></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De lijst is waarschijnlijk niet compleet en de commissie
had niet met alle projecten evenveel te maken. Het werk van Joop Beljon voor
het belastingkantoor kwam tot stand in opdracht van het Rijk. De speelplaats
annex hangplek achter de Bijenkorf van Eugène Terwindt was een sociaal project
en behoorde niet tot het werkterrein van de commissie.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn49" name="_ednref49" style="mso-endnote-id: edn49;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[49]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het Expeditieknooppunt en in- en exterieur van het Girokantoor waren
aangelegenheden van de toenmalige Dienst Esthetische Vormgeving van de PTT en
de Postgiro/Rijkspostspaarbank. De kunstenaars en de architecten die bij het
Girokantoor en het Expeditieknooppunt waren betrokken presenteerden hun plannen
overigens wel voor de leden van de commissie. Die waren in beide gevallen enthousiast
en probeerden de invloed van de commissie aan te wenden tegen de bezwaren van
de welstandscommissie.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn50" name="_ednref50" style="mso-endnote-id: edn50;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[50]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Opdrachten voor scholen in het kader van de 1,5%-regeling werden afgehandeld
door een aparte commissie die de wethouder van onderwijs adviseerde en het merendeel
van de schoolopdrachten lijkt inmiddels verdwenen. Omdat niet alles kan worden
besproken, komen hier slechts vier projecten aan de orde. Dat zijn het ontwerp
van Eugène Terwindt voor het terrein rond de Rijnhal in 1970, het ontwerp van
Jan Hein Daniëls en Bas Maters voor het schoolplein en de omgeving van de Krakelingenschool
in de Wijk Vredenburg in Arnhem-Zuid, het ontwerp van Peter Struycken voor
Blauwe Golven op het Roermondsplein in Arnhem-Noord en het project bij de
Kroonse Wal in Arnhem-Zuid.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiz4p3f8Kp-pCCMj64S1NNBqpvQE71kZSBs3MwNMlAHcbIfDwqfJWToK4PIzbPcSTk1MoAls2sZmzH0qKaeXKO6srONDcNX3zCkphfPSe9DBQhIWJgUH96Uz9cY2o8YrolER5N5NMzSB_7F/s1600/46+Franklin+Aalders%252C+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt+Frans+van+Nuenen.+Bron+internet.JPEG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="789" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiz4p3f8Kp-pCCMj64S1NNBqpvQE71kZSBs3MwNMlAHcbIfDwqfJWToK4PIzbPcSTk1MoAls2sZmzH0qKaeXKO6srONDcNX3zCkphfPSe9DBQhIWJgUH96Uz9cY2o8YrolER5N5NMzSB_7F/s640/46+Franklin+Aalders%252C+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt+Frans+van+Nuenen.+Bron+internet.JPEG" width="466" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_MVtRt3i0XH5LNNcZHi2hkxux0FYsRoo0zloozgyPkJGvY9-28ORJE9eX2EvCD81XMT-UAtKWkg762cjGbofOyuOm5BBxhi9WOdO7kfzx-1sg8toftfkz0hTYgzu_yrxDi-H16PuPuYiN/s1600/45+Rijnhal%252C+sporthal+annex+evenementenhal+Olympus+1+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1975-1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocoll.+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1579" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_MVtRt3i0XH5LNNcZHi2hkxux0FYsRoo0zloozgyPkJGvY9-28ORJE9eX2EvCD81XMT-UAtKWkg762cjGbofOyuOm5BBxhi9WOdO7kfzx-1sg8toftfkz0hTYgzu_yrxDi-H16PuPuYiN/s640/45+Rijnhal%252C+sporthal+annex+evenementenhal+Olympus+1+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1975-1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocoll.+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C.jpg" width="630" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3qxdO_7nDtK9kIbScqY16Qc455Zur53t6SHgvmGDFi6Ro7yapK2FjopuF8U12aAvnFgkL7SRz1WmsjQApeKfhb2HJvVT1v3E30dn9pOMJpFrA3WyotRuKY71yiUWKv8sW-y299k-HZn7N/s1600/3+Het+terrein+rond+de+Rijnhal%252C+nu+Decathlon%252C+Olympus+1+Arnhem++ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+in+1972.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1225" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3qxdO_7nDtK9kIbScqY16Qc455Zur53t6SHgvmGDFi6Ro7yapK2FjopuF8U12aAvnFgkL7SRz1WmsjQApeKfhb2HJvVT1v3E30dn9pOMJpFrA3WyotRuKY71yiUWKv8sW-y299k-HZn7N/s400/3+Het+terrein+rond+de+Rijnhal%252C+nu+Decathlon%252C+Olympus+1+Arnhem++ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+in+1972.jpeg" width="306" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGrdV5jlQq6p_VA-3hdmdGZScDMttZldv1Yb0iVZULoJsIZoEWraXl2Cteg70TQIf3LOkSNmS46X7gCJa-yQcgXN9ALFmYZQHPhCloWUT77oZKH7qYRy4WEXXJdlP7Jnkix37Mi130w4MF/s1600/4++Het+terrein+rond+de+Rijnhal%252C+nu+Decathlon%252C+Olympus+1+Arnhem++ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+in+1972.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1211" data-original-width="1600" height="484" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGrdV5jlQq6p_VA-3hdmdGZScDMttZldv1Yb0iVZULoJsIZoEWraXl2Cteg70TQIf3LOkSNmS46X7gCJa-yQcgXN9ALFmYZQHPhCloWUT77oZKH7qYRy4WEXXJdlP7Jnkix37Mi130w4MF/s640/4++Het+terrein+rond+de+Rijnhal%252C+nu+Decathlon%252C+Olympus+1+Arnhem++ontworpen+door+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt%252C+uitgevoerd+in+1972.jpeg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 45 t/m 48: 45 Franklin Aalders, Jan Hein Daniëls, Eugène Terwindt, Frans van Nuenen. 46 Rijnhal, sporthal annex evenementenhal Olympus 1 Arnhem, foto gedateerd 1975-1980, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem 2, inv. nr. 12768. 47 en 48 </i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Het terrein rond de Rijnhal, nu Decathlon, Olympus 1 Arnhem ontworpen door Eugène Terwindt, uitgevoerd in 1972.</i></span><br />
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: large;">Terrein Rijnhal</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Met het eerste in Arnhem, door een in Arnhem opgeleide milieuvormgever
uitgevoerde project, ging het een beetje mis. Toen Eugène Terwindt in 1970 de
kunstzinnige opdracht kreeg voor de Rijnhal was hij nog geen jaar afgestudeerd.
De commissie trok de zaak van de Rijnhal naar zich toe via de toenmalige
wethouder A.J.J.M. Terstegge. Die vroeg het stichtingsbestuur van de Rijnhal op
persoonlijke titel om zich inzake de kunstzinnige vormgeving te laten adviseren
door de commissie, een aanbod dat het stichtingsbestuur waarschijnlijk niet kon
weigeren. Een advies was aan de orde omdat er bij de bouw van de Rijnhal volgens
de percentageregeling op de bouwsom van 6 miljoen een bedrag van 90 duizend
gulden werd gereserveerd voor een toepassing van beeldende kunst. De commissie
stelde de architect van de Rijnhal Van Gestel in eerste instantie voor om
Eugène Terwindt als kunstzinnig adviseur in dienst te nemen. Terwindt zou dan
als adviseur zijn visie op het globale plan kunnen geven en zo kunstzinnig
moeten 'infiltreren'. De commissie had daar een extra bedrag van 15 duizend
gulden voor over, maar architect Van Gestel hield Terwindt letterlijk en
figuurlijk buiten de deur.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn51" name="_ednref51" style="mso-endnote-id: edn51;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[51]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Terwindt moest het doen met het buitenterrein waarvoor hij een op de vorm van
de Rijnhal geënte constructie bedacht die dienstbaar kon zijn voor markten en
andere buitenactiviteiten. De verhouding tussen architect Van Gestel en
kunstenaar Eugène Terwindt was overigens uitstekend. Van Gestel was volgens
Terwindt een tikkeltje autoritair, maar gaf Terwindt later in de jaren zeventig
nog een hele reeks opdrachten, onder andere voor het ontwerp van de gevel van
het pand op de hoek van de Bovenbeekstraat en de Roggestraat.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn52" name="_ednref52" style="mso-endnote-id: edn52;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[52]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De commissie zag de opdracht van Terwindt als een eerste poging om een 'nieuwe
richting in de kunst', de beeldende milieuvormgeving, een kans te geven. Het
resultaat viel de commissie echter tegen. De commissie vond de vormgeving van
Terwindt, die bovenop de 90 duizend gulden van de percentage regeling 50
duizend gulden extra had gekost, 'pover' en weet dit aan het feit dat Eugène
Terwindt te weinig geld had gehad om er echt iets van te maken. De commissie
vreesde dat het resultaat van het project bij de Rijnhal voor de gemeenteraad
een reden zou kunnen zijn om niet in te stemmen met uitgaven voor andere
projecten en hoopte dat de uitkomst van het project van Jan Hein Daniëls en Bas
Maters in de wijk Vredenburg de stemming in de gemeenteraad gunstig zou
beïnvloeden.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn53" name="_ednref53" style="mso-endnote-id: edn53;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[53]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Krakelingenschool en
omgeving</span><o:p></o:p></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLSQpv45fgkzjYlIFARc7__zz6qWUS4sR7Ar512c6E3bpFkUIcq22TJeSefbY4yKPUpVk5UMk2FrwtiVv2DERH5PExTdBVFXp7Dc0BxBZWVBf6MdxQk0Qrtq0em27L-5qH05oVFIHA2zPL/s1600/49+a+Bas+Maters%252C+ontwerp+voor+Emmerhout%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="875" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLSQpv45fgkzjYlIFARc7__zz6qWUS4sR7Ar512c6E3bpFkUIcq22TJeSefbY4yKPUpVk5UMk2FrwtiVv2DERH5PExTdBVFXp7Dc0BxBZWVBf6MdxQk0Qrtq0em27L-5qH05oVFIHA2zPL/s640/49+a+Bas+Maters%252C+ontwerp+voor+Emmerhout%252C+foto+Jan+van+Ijzendoorn.jpeg" width="349" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZidlc9eto4o8GJ08RpzTLp-s3xTVQz7mUI1F4jYJ4PahhW_TrYeckTZgChoq7_zX6eJewlPylb28N1bwCXAVqHaleO1NLM6sh3K44rTgHdtYgqqQ9aqKTC0ytoK9hcfWqN9tS5L9VFRy/s1600/P1000017.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZidlc9eto4o8GJ08RpzTLp-s3xTVQz7mUI1F4jYJ4PahhW_TrYeckTZgChoq7_zX6eJewlPylb28N1bwCXAVqHaleO1NLM6sh3K44rTgHdtYgqqQ9aqKTC0ytoK9hcfWqN9tS5L9VFRy/s640/P1000017.jpg" width="480" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4Tsb6NMlGtPJWsyok9w4Iscj-TLaaHz0Yrk7L9XQICaRvOn64kFueLOvO3eZE0rKEb56WCQqmtaScVH2qJ0qVfC68NI9NyEVE-IDWiquoa-_f8OIkehV7Dv0MNSuqjYjfWw1cKdE_Q0wD/s1600/49+c+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+het+Trajanusplein+Nijmegen+1973%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25A8ls.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4Tsb6NMlGtPJWsyok9w4Iscj-TLaaHz0Yrk7L9XQICaRvOn64kFueLOvO3eZE0rKEb56WCQqmtaScVH2qJ0qVfC68NI9NyEVE-IDWiquoa-_f8OIkehV7Dv0MNSuqjYjfWw1cKdE_Q0wD/s640/49+c+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+het+Trajanusplein+Nijmegen+1973%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25A8ls.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZidlc9eto4o8GJ08RpzTLp-s3xTVQz7mUI1F4jYJ4PahhW_TrYeckTZgChoq7_zX6eJewlPylb28N1bwCXAVqHaleO1NLM6sh3K44rTgHdtYgqqQ9aqKTC0ytoK9hcfWqN9tS5L9VFRy/s1600/P1000017.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEVbiGCI0F0_1Jz4n4kI3L-iiVhT6rHqP-rBd1ykXxTGu1E365jEJIAdgfBdspTB4zbIUOwoSowTuDRNWLZAv6P6Jv8USlBuAlD0LkvbKvNJaTN4Owv5ANf9O0UFigOaZm3IglGHleArZj/s1600/49+d+Het+Trajanusplein+in+Nijmegen+ingericht+naar+een+ontwerp+van+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+1973%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEVbiGCI0F0_1Jz4n4kI3L-iiVhT6rHqP-rBd1ykXxTGu1E365jEJIAdgfBdspTB4zbIUOwoSowTuDRNWLZAv6P6Jv8USlBuAlD0LkvbKvNJaTN4Owv5ANf9O0UFigOaZm3IglGHleArZj/s640/49+d+Het+Trajanusplein+in+Nijmegen+ingericht+naar+een+ontwerp+van+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+1973%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls.jpg" width="640" /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqZidlc9eto4o8GJ08RpzTLp-s3xTVQz7mUI1F4jYJ4PahhW_TrYeckTZgChoq7_zX6eJewlPylb28N1bwCXAVqHaleO1NLM6sh3K44rTgHdtYgqqQ9aqKTC0ytoK9hcfWqN9tS5L9VFRy/s1600/P1000017.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdnhS8zki1MGanDQ0ey7v8MkumoeEzao1k80quTrXAYGtUBA97b8JVbhg6swT3u-gGDTmSX7U7qDj8AahzqLsgzyEqfcdCS1tcwdPxjqBdg3FLyFs_Un1D9ZUGuXmNYZCeLk8DuSHRk995/s1600/Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+Lelystad+1971%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25A8ls.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1014" data-original-width="1600" height="404" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdnhS8zki1MGanDQ0ey7v8MkumoeEzao1k80quTrXAYGtUBA97b8JVbhg6swT3u-gGDTmSX7U7qDj8AahzqLsgzyEqfcdCS1tcwdPxjqBdg3FLyFs_Un1D9ZUGuXmNYZCeLk8DuSHRk995/s640/Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+Lelystad+1971%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25A8ls.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-indent: 0px;">
<div style="margin: 0px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeelding 49 a en 49 b Bas Maters, ontwerp voor Emmerhout, foto's Jan van IJzendoorn. 49 c </span>Jan Hein Daniëls en Bas Maters, ontwerp voor het Trajanusplein in Nijmegen, 1973, bestand Jan Hein Danièls. 49 d Trajanusplein Nijmegen na herinrichting volgens het ontwerp van Daniëls en Maters 1973, bestand Jan Hein Danièls. <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> 50 Jan Hein Daniëls en Bas Maters, ontwerp voor Lelystad </span><span style="background-color: white; color: #222222;">1971, bestand Jan Hein Danièls</span>.</i></span><br />
<div style="color: black; font-style: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div style="color: black; font-style: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bas Maters studeerde in 1971 af met een ontwerp voor het
winkelgebied van de nieuwbouwwijk Emmerhout bij Emmen. Het ontwerp werd nooit
uitgevoerd, maar er zijn foto's van de maquette. Die tonen beeldende
milieuvormgeving in de oorspronkelijke zin van het woord: gericht op het
benutten van de potentiële mogelijkheden van een specifieke situatie en de
praktische behoeften en de beleving van de gebruiker. Maters deed onder andere
een poging om het fiets- en voetgangersgebied rond het winkelcentrum te
voorzien van een eigen, niet aan het verderop gelegen Emmen, maar aan het
omringende landschap ontleende identiteit. Kunstmatige heuvels en kleine stukjes
groen waren in het ontwerp onderdeel van een sferische lappendeken van schaal-
en niveauverschillen en contrasterende kleuren, patronen en bestratingen. Een
misplaatst stuk asfaltweg, compleet met putten en lantaarns, zorgde voor de
nodige luchtigheid. Deze en andere elementen vormden een kunstmatig landschap
dat qua sfeer een voorschot leek te nemen op de ludieke samenleving die
menigeen veertig jaar geleden nog voor ogen stond.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn54" name="_ednref54" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[54]</span></span></span></span></a></span></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Met zijn voormalige studiegenoot Jan Hein Daniëls bedacht
Maters een vergelijkbaar en eveneens nooit uitgevoerd plan voor Lelystad en had
hij van 1971 tot 1974 een adviesbureau voor milieuarchitectuur, gevestigd in de
Parkstraat in het Arnhemse Spijkerkwartier.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn55" name="_ednref55" style="mso-endnote-id: edn55;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[55]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het bureau ontwierp begin jaren zeventig het schoolplein van het inmiddels
afgebroken Katholiek Gelders Lyceum<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn56" name="_ednref56" style="mso-endnote-id: edn56;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[56]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
aan de Warnsbornlaan in Arnhem-Noord en het schoolplein en de omgeving van de Krakelingenschool
in de wijk Vredenburg in Arnhem-Zuid.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="color: black; font-style: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-indent: 0px;">
<div class="separator" style="clear: both; color: black; font-style: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; margin: 0px; text-align: center; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheS7R0062u1P534G4OW1zI7lWrnlfPUk-lJgncjm9hQo1gxivwCU_sO8872jGrBMiw-GrFJ_AndGr-_23SDHg-2jKfdoK7PPcIHtXODJs-A1ycxrqf1Njb2Qm3iVYEagJ36PT0Sve6xQa1/s1600/51+Maquette+krakelingschool%252C+foto+gedateerd+1968%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18664..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1600" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheS7R0062u1P534G4OW1zI7lWrnlfPUk-lJgncjm9hQo1gxivwCU_sO8872jGrBMiw-GrFJ_AndGr-_23SDHg-2jKfdoK7PPcIHtXODJs-A1ycxrqf1Njb2Qm3iVYEagJ36PT0Sve6xQa1/s640/51+Maquette+krakelingschool%252C+foto+gedateerd+1968%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18664..jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="margin: 0px;">
<div class="separator" style="clear: both; color: black; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-align: center; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghhCVLYM7XZTTloGZsxpY3jSd3IEPiwZtrWVrpaYYkv4t31QJ-woCIr1vPxc6gaFda4gJ-p-fUHjgVHTPedga_D9oApFywm0tSFHX9Hg_PtglZj_LC4Uh20UoaHyJBAG4hb7jTTR7EEs-e/s1600/51+b+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+de+omgeving+Krakelingenschool+in+de+wijk+Vredenburg+1971%252C++Bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1014" data-original-width="1600" height="404" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghhCVLYM7XZTTloGZsxpY3jSd3IEPiwZtrWVrpaYYkv4t31QJ-woCIr1vPxc6gaFda4gJ-p-fUHjgVHTPedga_D9oApFywm0tSFHX9Hg_PtglZj_LC4Uh20UoaHyJBAG4hb7jTTR7EEs-e/s640/51+b+Bas+Maters+en+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+ontwerp+voor+de+omgeving+Krakelingenschool+in+de+wijk+Vredenburg+1971%252C++Bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls..jpg" width="640" /></a></div>
<span style="color: black; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;"><i>Afbeelding 51 a Maquette krakelingschool, ontwerp ir. C. Pet, foto gedateerd 1968, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem 2, inv. nr. 18664. </i><i><o:p></o:p></i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>51 b Bas Maters en Jan Hein Daniëls ontwerp voor de omgeving Krakelingenschool in de wijk Vredenburg 1971, Bestand Jan Hein Daniëls.</i></span></div>
</div>
<div style="color: black; font-style: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; margin: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Eind jaren zestig werden plannen gesmeed om in de nog te
bouwen wijk Vredenburg het openbare, rooms-katholieke en protestantse lager
onderwijs samen te brengen en te verenigen met het kleuteronderwijs. De
bedoeling was dat de scholen zelfstandig zouden blijven maar gezamenlijk en
onder begeleiding van de pedagogische diensten en de onderwijsinspectie een
nieuw onderwijssysteem zouden invoeren. In de jaren zestig was het traditionele
jaarklassensysteem - en het zittenblijven dat er een onlosmakelijk deel van was
- door toedoen van pedagogen als Klaas Doornbos en Philip Idenburg onder vuur
komen te liggen. In de Krakelingenschool in Arnhem zou het jaarklassensysteem
worden vervangen door een systeem van leergroepen van verschillende leeftijd
waarbinnen steeds van samenstelling wisselende niveaugroepen zouden ontstaan.
Het nieuwe onderwijs, in drie zogenaamde 'hoofdmomenten' georganiseerd rond de
'kind-eigen oriëntatie op de wereld', het aanleren van rekenen, lezen en
topografische kennis en de begeleiding van de kinderlijke creativiteit, zou
onderwijzers de kans bieden om zich in bepaalde vakken te specialiseren. Het
zou de weg openen voor <i style="mso-bidi-font-style: normal;">team teaching</i>
en zich<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> </i>met name in de musische
vakken beter kunnen richten op de individuele behoeftes en mogelijkheden van
het kind. De nieuwe opzet van het onderwijs vroeg om een ander dan het
gebruikelijke schoolgebouw. Om daarin te voorzien ontwierp stadsarchitect ir.
C. Pet een schoolgebouw in de vorm van een acht, met driedelige klaslokalen op
de bovenverdieping en gangen, trappen en andersoortige ruimtes op de begane
grond.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn57" name="_ednref57" style="mso-endnote-id: edn57;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[57]</span></span></span></span></a></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPUwp1Gc0wD905dy-xD1C2K-Af7-hKd3qeYWfCiWB-4rhpKiy3LdCPWtl35JsI8iq0hShgA7ID6cJcDS_JmKrlr382ZhuVElpEvqkdqutR5wQ0vmmcc09lC_0MZxjkFbLmoCQ6jKtoDpvb/s1600/52+Het+terrein+rond+de+Krakelingenschool%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+17211..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1353" data-original-width="1600" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPUwp1Gc0wD905dy-xD1C2K-Af7-hKd3qeYWfCiWB-4rhpKiy3LdCPWtl35JsI8iq0hShgA7ID6cJcDS_JmKrlr382ZhuVElpEvqkdqutR5wQ0vmmcc09lC_0MZxjkFbLmoCQ6jKtoDpvb/s320/52+Het+terrein+rond+de+Krakelingenschool%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+17211..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFvcwjMYqtE-LuH1r4JhVCAs-q0Xc7S5nuRWCXDhQqo7yk8oKj2JmUBWrGbh8wRvEuEsGRNX_9-UdaIq6PUVukaJRZvEjF2qAS8VHGqCLlm55Xfi80Y5AUZOO8GI9tNFJyoYIl73KatYTu/s1600/53+Vredenburg+Arnhem+1973%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18505..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1195" data-original-width="1600" height="476" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFvcwjMYqtE-LuH1r4JhVCAs-q0Xc7S5nuRWCXDhQqo7yk8oKj2JmUBWrGbh8wRvEuEsGRNX_9-UdaIq6PUVukaJRZvEjF2qAS8VHGqCLlm55Xfi80Y5AUZOO8GI9tNFJyoYIl73KatYTu/s640/53+Vredenburg+Arnhem+1973%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+18505..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLxTXrfIwlTs-N9Mh6S2DRaJzTzvJ6J5yGNfYIxptluVsd0R27Zf3M5TV-FjqnMAGlODC2tONIH6BqIcCHcp0Dno2RrTy3bYDT2LAeDwr3QLb4YE81pB_OP_dqIJFZ-RXWa0gTXjLCgihD/s1600/54+Vredenburg+Arnhem%252C+dia+gedateerd+1975+1985%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+11+038.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1043" data-original-width="1600" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLxTXrfIwlTs-N9Mh6S2DRaJzTzvJ6J5yGNfYIxptluVsd0R27Zf3M5TV-FjqnMAGlODC2tONIH6BqIcCHcp0Dno2RrTy3bYDT2LAeDwr3QLb4YE81pB_OP_dqIJFZ-RXWa0gTXjLCgihD/s400/54+Vredenburg+Arnhem%252C+dia+gedateerd+1975+1985%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+11+038.+Gebruik+vrij..jpg" width="400" /></span></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ82aIVBKjhWFHGolxJob-ciycuUWdDnvSDM1of14eGNiUhhUXvk3ToQHf12glS01NauAQEdF-rYgQ3Fj9enLI8SG3b0nuJYyjdFlavzETSsKfKmSjxvIsTxX_RzONn3xlW0HJli1uhvm4/s1600/54+b+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+%2528staand%2529++en+Bas+Maters+lichten+hun+plan+voor+de++omgeving+van+de+Krakelingenschool+toe%252C+1972%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1600" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ82aIVBKjhWFHGolxJob-ciycuUWdDnvSDM1of14eGNiUhhUXvk3ToQHf12glS01NauAQEdF-rYgQ3Fj9enLI8SG3b0nuJYyjdFlavzETSsKfKmSjxvIsTxX_RzONn3xlW0HJli1uhvm4/s200/54+b+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls+%2528staand%2529++en+Bas+Maters+lichten+hun+plan+voor+de++omgeving+van+de+Krakelingenschool+toe%252C+1972%252C+bestand+Jan+Hein+Dani%25C3%25ABls..jpg" width="200" /></a><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1a4Zz4x-APGOy8nRqBOM4pR9nLU8EuP3y8QMAil2FzbX9EWaf-jAstKGCIxf58897em-c6_WgVQwUIloS1WvZKZ4cwSHKw1wQGYgOCjQnrtNl8L9yUDbht3qCYNPhcGdtiAAdq77SXf7L/s1600/P1010016.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1a4Zz4x-APGOy8nRqBOM4pR9nLU8EuP3y8QMAil2FzbX9EWaf-jAstKGCIxf58897em-c6_WgVQwUIloS1WvZKZ4cwSHKw1wQGYgOCjQnrtNl8L9yUDbht3qCYNPhcGdtiAAdq77SXf7L/s640/P1010016.JPG" width="640" /></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span><br />
<i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Afbeelding 52 t/m 55: 52 Het terrein rond de Krakelingenschool, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 17211. 53 Vredenburg Arnhem 1973, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. </i><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">voormalig gemeentearchief Arnhem 2, inv. nr. 18505. 54 a Vredenburg Arnhem, dia gedateerd 1975 1985, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 11 038. 54 b Jan Hein Daniëls (staand) en Bas Maters lichten hun plan voor de omgeving van de Krakelingenschool toe, 1972, bestand Jan Hein Daniëls. 55 Plan voor de omgeving van de Krakelingenschool Jan Hein Daniëls en Bas Maters. Gelders Archief Arnhem: Scholenbouw Vredenburg en 1e inrichting Krakelingenschool, toegangsnummer 2200 Secretarie Gemeente Arnhem 1970 1979, inventarisnummer 1374.</i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jan Hein Daniëls en Bas Maters kregen de opdracht om voor
de Krakelingenschool de speelplaatsen te ontwerpen. Zoals boven al is
aangeroerd, maakten ze ook een ontwerp voor de omgeving. Na enig getouwtrek met
de plantsoenendienst Pebrem, die zijn eigen plannen had, en de bovengenoemde
interventie van wethouder Terstegge, werd het ontwerp uiteindelijk in
samenwerking met de Pebrem uitgevoerd. Daniëls en Maters hadden het aardige
idee om de van het bouwterrein verwijderde laag teelaarde te hergebruiken voor
het aanleggen van over het terrein verspreidde dijklichamen, die door hun
maanvorm aansloten bij het ontwerp van Pet. De nu, veertig jaar later, met
uitgegroeide bomen beplantte dijklichamen slingeren als een serpentine van
zuidoost naar noordwest door de wijk. Ze scheiden de speelpleinen van de
kleuters van die van de oudere kinderen en het terrein van de school van het
nabijgelegen sportterrein en de omliggende huizen. Tegelijkertijd vormen de
dijklichamen ook een open verbinding, een verbindende schakel, die van school,
schoolpleinen, omgeving en bebouwing een eenheid maken. Paden op de
dijklichamen voeren van het schoolterrein naar verderop gelegen pleintjes en
doorgangen met een eigen sfeer. Daniëls en Maters streefden naar eigen zeggen
naar het prikkelen van motorische, sensorische en cognitieve vermogens, naar
complexiteit en ambiguïteit, maar ook naar het bieden van zekerheid door
structuur en overzicht. Verschillende vormen van open- en geslotenheid moesten
tegemoet komen aan de behoeftes en vermogens van verschillende
leeftijdsgroepen. Schoolterrein en omgeving moesten bovendien ruimte bieden aan
wachtende ouders en buitenschoolse activiteiten in de wijk.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn58" name="_ednref58" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[58]</span></span></span></span></a></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkNK_ncBOzkVr6F6Mdcli7W59S6y7EZA59sIAq9uBN8V_FTCcYJwNabyJlPRcoxp8N6qqhm456jYlpJ8VwK8OHootAd14qPfE9w-srcvVDUSoRYucxNrSPmfmU5-hFGgdeZ6ijhXWA-eq1/s1600/56+Krakelingenschool+waarschijnlijk+jaren+zeventig.+Bron+onbekend..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1591" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkNK_ncBOzkVr6F6Mdcli7W59S6y7EZA59sIAq9uBN8V_FTCcYJwNabyJlPRcoxp8N6qqhm456jYlpJ8VwK8OHootAd14qPfE9w-srcvVDUSoRYucxNrSPmfmU5-hFGgdeZ6ijhXWA-eq1/s400/56+Krakelingenschool+waarschijnlijk+jaren+zeventig.+Bron+onbekend..jpg" width="396" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp6vMo9hyGWjwYmrMOnZ0CczQfLl0v80EYflFybl_I4g60QhLGXwT0Rb_lKj-4t_ScYi1ldbdMjNSCzN_9KaD7zcAgsqM7q1LGxCMqpmWDiLZzHHi1sWqah3HpuJXDCWPMgm4j2JnYKOUZ/s1600/57+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13568.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1047" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp6vMo9hyGWjwYmrMOnZ0CczQfLl0v80EYflFybl_I4g60QhLGXwT0Rb_lKj-4t_ScYi1ldbdMjNSCzN_9KaD7zcAgsqM7q1LGxCMqpmWDiLZzHHi1sWqah3HpuJXDCWPMgm4j2JnYKOUZ/s200/57+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13568.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3WVNl8WUN2uBRFOYWbmXIyPkBryglA9_6yP_ugnxBz05Ooo10hU_r6CUsQm9kXzZB_k2jf2gzn0wF5q-wnbcl7LuNyTgqoKhMPb60LaYkER2JwV31Er2Rz8jZD2dgHiXVyazCkpUzccNj/s1600/58+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13565+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3WVNl8WUN2uBRFOYWbmXIyPkBryglA9_6yP_ugnxBz05Ooo10hU_r6CUsQm9kXzZB_k2jf2gzn0wF5q-wnbcl7LuNyTgqoKhMPb60LaYkER2JwV31Er2Rz8jZD2dgHiXVyazCkpUzccNj/s200/58+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13565+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzhP3GPVaPdfitsmezPPYTADyUx3Lr8Ki1isBKQqc0GZBBiHl7T2Ycoml5CgE8b5QrG6zvYzaBDFqChPJOiH98YZyz33MvCqZ1Fewiq3T5Qqy23iPXU3CbLfMyrJouTjlqg3pgoDnj_-Z8/s1600/59+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13566.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="131" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzhP3GPVaPdfitsmezPPYTADyUx3Lr8Ki1isBKQqc0GZBBiHl7T2Ycoml5CgE8b5QrG6zvYzaBDFqChPJOiH98YZyz33MvCqZ1Fewiq3T5Qqy23iPXU3CbLfMyrJouTjlqg3pgoDnj_-Z8/s200/59+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13566.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdEMRwjTP8SABinzyfxgmyHPNcE-PSmP5H1haNweLKeG1N342vPLdpSauY3UBXbRbHIG1_Brm78nZXvx_WzctJgj5I5kLcCw8QKONQsZ0h0-jQEfDRmxPOO6vQR-lOOOkgwMT7EOgaF4O3/s1600/60++Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13571.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1059" data-original-width="1600" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdEMRwjTP8SABinzyfxgmyHPNcE-PSmP5H1haNweLKeG1N342vPLdpSauY3UBXbRbHIG1_Brm78nZXvx_WzctJgj5I5kLcCw8QKONQsZ0h0-jQEfDRmxPOO6vQR-lOOOkgwMT7EOgaF4O3/s400/60++Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13571.+Gebruik+vrij..jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh87rAvs8kCdm_SjqECgjjfVPGU8dbZorTkBpByTY0dEWgpbmzhugftXbHWF-_i-PI7MDGv0kuKz9KetdHOqfwCNAlZhwEuopb-ZzKqba1dEQKlYu5bL3HPDtA96JTvJZ2Qr9xcpY45rEHw/s1600/61++Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13574.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="131" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh87rAvs8kCdm_SjqECgjjfVPGU8dbZorTkBpByTY0dEWgpbmzhugftXbHWF-_i-PI7MDGv0kuKz9KetdHOqfwCNAlZhwEuopb-ZzKqba1dEQKlYu5bL3HPDtA96JTvJZ2Qr9xcpY45rEHw/s200/61++Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13574.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSDP0-4JYPFviNnq3P26vvboYOeIy0ahH7ocgAOYNoZdakefZP9xnIIuq3_Fc83Py7c-ypU1hDKPfvcpMFTlKzEdKolwzDUmlKpDqP3z_XQseWIustW-TFgvroENk4RFww_IgVB2i0sFIr/s1600/62+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13569.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1072" data-original-width="1600" height="133" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSDP0-4JYPFviNnq3P26vvboYOeIy0ahH7ocgAOYNoZdakefZP9xnIIuq3_Fc83Py7c-ypU1hDKPfvcpMFTlKzEdKolwzDUmlKpDqP3z_XQseWIustW-TFgvroENk4RFww_IgVB2i0sFIr/s200/62+Krakelingenschool+1977%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1501+04+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem%252C+inv.+nr.+13569.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_N7cJUccrgvzN3lwHtmgdX1oDPAYVcX-QrWpKtX6gcI-6cP1GwT5KE2I9UewKW5FtV0NvDw4Gc_iJ9OJwx65n9QTYiWRzYGZJOqHrVVtKk-xVnw1Xv3ODH1rM5kNJhmY2YJ4LFIgR5x_7/s1600/63+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_N7cJUccrgvzN3lwHtmgdX1oDPAYVcX-QrWpKtX6gcI-6cP1GwT5KE2I9UewKW5FtV0NvDw4Gc_iJ9OJwx65n9QTYiWRzYGZJOqHrVVtKk-xVnw1Xv3ODH1rM5kNJhmY2YJ4LFIgR5x_7/s640/63+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheiwh6mwjQ7vbF-ujlw68AH-PIgmHh__wkn1BpyTxM7AwNO7Hm7rhXPSSiQ_HO-8SLJVmjldRXEJ_-M20o93gapBd3603l5yy8R2oBbgrPK_KGM5xxGF2LO8zAuJL1VqFzGsNWXAssfO4c/s1600/64+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheiwh6mwjQ7vbF-ujlw68AH-PIgmHh__wkn1BpyTxM7AwNO7Hm7rhXPSSiQ_HO-8SLJVmjldRXEJ_-M20o93gapBd3603l5yy8R2oBbgrPK_KGM5xxGF2LO8zAuJL1VqFzGsNWXAssfO4c/s640/64+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHVLNL1z0AqUNfnew6d-3Gx-O8EuazDoNnDnB5MQiRYO2I2URMAoEa3ZNdWvtWMvhzLWc1TBH-bk7SbyVkBTya6s-bzoVZ3-i1-JWQqCRZWXI7rx1SHbwluvYMmTQ461HnuXWhHn2MZuq9/s1600/65+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHVLNL1z0AqUNfnew6d-3Gx-O8EuazDoNnDnB5MQiRYO2I2URMAoEa3ZNdWvtWMvhzLWc1TBH-bk7SbyVkBTya6s-bzoVZ3-i1-JWQqCRZWXI7rx1SHbwluvYMmTQ461HnuXWhHn2MZuq9/s320/65+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQN9JdcByNSzxLEY82ea1zIX3XW6WRDCHAEfsDFNXmI67yeXAHvC7c_4wvMNxyfXFVizOwW2TTuZvX_HKvCq3wjfnhZI2Nl-IAp3RsLdX5WzxKHjm30jKdNUMRcLVlXgLcHRHaFnwOtLjM/s1600/66+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQN9JdcByNSzxLEY82ea1zIX3XW6WRDCHAEfsDFNXmI67yeXAHvC7c_4wvMNxyfXFVizOwW2TTuZvX_HKvCq3wjfnhZI2Nl-IAp3RsLdX5WzxKHjm30jKdNUMRcLVlXgLcHRHaFnwOtLjM/s200/66+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqh85uGSmKpZgcwSdfdkqAUOYooU85l6txer13WVhAZtcsh-fuGeeVLFQz8EcLwqkevSwSQYHWXsqL943j_AWMPnon3O9j7skgTttT0vpA89gBYtjBahV6gblPbemN_9vrLouuqBj5oJin/s1600/67++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqh85uGSmKpZgcwSdfdkqAUOYooU85l6txer13WVhAZtcsh-fuGeeVLFQz8EcLwqkevSwSQYHWXsqL943j_AWMPnon3O9j7skgTttT0vpA89gBYtjBahV6gblPbemN_9vrLouuqBj5oJin/s200/67++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi99NBQAx2Bir34Zbk9NApMYq6KlpXdQzeZbNtnP1t5jjoWvFHwid6GccXeDH2IHW6Zp3nK9wAq-1kWqIK4jiGB1xa0k743EC-q3jSlR3gVUE4FQ0jPnsnClYQ9emxG2PTyIMJfrCWkVic4/s1600/68++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi99NBQAx2Bir34Zbk9NApMYq6KlpXdQzeZbNtnP1t5jjoWvFHwid6GccXeDH2IHW6Zp3nK9wAq-1kWqIK4jiGB1xa0k743EC-q3jSlR3gVUE4FQ0jPnsnClYQ9emxG2PTyIMJfrCWkVic4/s320/68++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDJxnuQ5iiikCSmNo9nBiY4f3rE3L_DaDaYnTBif9YCDKgBZofvczZqT0n-0OUwOZmYyBmedNr77NNdTkpgliIH6dnMIirRsDw30QE6B_Is3UHow_973M2U3lfCOD3UkwzV9bpmArByXfY/s1600/69++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDJxnuQ5iiikCSmNo9nBiY4f3rE3L_DaDaYnTBif9YCDKgBZofvczZqT0n-0OUwOZmYyBmedNr77NNdTkpgliIH6dnMIirRsDw30QE6B_Is3UHow_973M2U3lfCOD3UkwzV9bpmArByXfY/s200/69++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="150" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtVMFqIGMz4jWv3JHKR2tCc_OAwzpNr2hALQspKG-0c7r8E-Fkx2V1yry7k11JTpw7n_46uFnU_s20XleEC1MS-gxNyZ6j051eBGQgXjQ4r5SiG8Y6MmQW7dA7iEZToQoSbTpCak4gC4VL/s1600/70++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtVMFqIGMz4jWv3JHKR2tCc_OAwzpNr2hALQspKG-0c7r8E-Fkx2V1yry7k11JTpw7n_46uFnU_s20XleEC1MS-gxNyZ6j051eBGQgXjQ4r5SiG8Y6MmQW7dA7iEZToQoSbTpCak4gC4VL/s200/70++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTFi1Scz0Btjyydt4Dc9kFIUXxvW2WgdCm9KBzB9AWFxm5mc5aVBrhqrRKKvLWQVx2mf5MCO2YqnFj72O3VYUfCodAph6djS04ozsPgl6agD035b5Vjz4bfhzAjFEs7FyAN5Ln97NVX0w8/s1600/71++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTFi1Scz0Btjyydt4Dc9kFIUXxvW2WgdCm9KBzB9AWFxm5mc5aVBrhqrRKKvLWQVx2mf5MCO2YqnFj72O3VYUfCodAph6djS04ozsPgl6agD035b5Vjz4bfhzAjFEs7FyAN5Ln97NVX0w8/s200/71++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTceC_bY962bQcdZ6mS9mDnEvK8DRnljmtMFjbaxFgXCAqK4sDgdtGqHmpsvGS7UW4K9U1zw9fknsFK-Ze_OpGC2A1SsjkQXfdvvfFTszRsHysCaEni20A7aeJxkKPe0UGrR3hyQnzZXxJ/s1600/72++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTceC_bY962bQcdZ6mS9mDnEvK8DRnljmtMFjbaxFgXCAqK4sDgdtGqHmpsvGS7UW4K9U1zw9fknsFK-Ze_OpGC2A1SsjkQXfdvvfFTszRsHysCaEni20A7aeJxkKPe0UGrR3hyQnzZXxJ/s200/72++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjx7vJVk60ORCBDB3G1iJkJPAQrGRCsDBPm4_X1jW7oxJ4WBmejox4X7P9SCb8T3ly_jlGv8aRdruAZPlyljWKjgzEwI5J8HonELpWtrasMcl0OqPLUMiaewARTAyFPL3OwmphBWeeBF17o/s1600/73++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjx7vJVk60ORCBDB3G1iJkJPAQrGRCsDBPm4_X1jW7oxJ4WBmejox4X7P9SCb8T3ly_jlGv8aRdruAZPlyljWKjgzEwI5J8HonELpWtrasMcl0OqPLUMiaewARTAyFPL3OwmphBWeeBF17o/s640/73++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfeDlShjs3NjkYBz_wFGg-ZQgS5ljJ7URnUbAvecmf3VlTYUAkvsr7z2Q6bkNmygZBP7677X-9eeR0fFOfkF2k_L6udaZLQPlyCN3jHLSAxpUdL70diEVkNdPbVrjww7XPMReAugfGaTiU/s1600/74++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfeDlShjs3NjkYBz_wFGg-ZQgS5ljJ7URnUbAvecmf3VlTYUAkvsr7z2Q6bkNmygZBP7677X-9eeR0fFOfkF2k_L6udaZLQPlyCN3jHLSAxpUdL70diEVkNdPbVrjww7XPMReAugfGaTiU/s640/74++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 56 t/m 74: 56 Krakelingenschool waarschijnlijk jaren zeventig. 57 Krakelingenschool 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13568. 58 Krakelingenschool 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13565.59 Krakelingenschool 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13566. 60 Krakelingenschool 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13571. 61 Krakelingenschool 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13574. 62 Krakelingen- school 1977, Gelders Archief toegangsnummer 1501 04 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem, inv. nr. 13569. 63 Krakelingenschool, december 2018. 64 t/m 74 idem.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Was het ontwerp het antwoord op al die doelen en
ambities? In ieder geval maakte het ontwerp van een kaal en vlak terrein in een
eenvormige, karakterloze wijk, een passage die gelegenheid biedt voor een
gevarieerde en aangename wandeling en een aangenaam verblijf. Dat laatste lijkt
van belang. Men kan kritiek hebben op de architectuur in Arnhem-Zuid, maar niet
op de parken en de groene verbindingen en tussengebieden, waar men oude wegen,
waterlopen, historische gebouwen en oude dijken en dijkdoorbraken heeft
geconserveerd. Voorbeelden van dat groene netwerk uit de koker van de
plantsoenendienst en de stedenbouwkundige dienst zijn de parken Elderveld,
Immerloo en Holthuizen en de routes over de Huissensedijk, de Malburgse
Bandijk, de Elderhofseweg en de Mooieweg. Tot het rijtje van deze fraaie
doorgangen behoort ook zeker de door Jan Hein Daniëls en Bas Maters vormgegeven
passage door de wijk Vredenburg. Het ontwerp gaf de wijk een eigen gezicht en
biedt de voetganger en fietser nog steeds de gelegenheid om van het Immerloo
Park en de Groningensingel in alle rust door te steken naar de merkwaardige
Kronenburg Passerelle. Via die passerelle of loopbrug komt men over de drukke verkeersader
van de Burgemeester Matsersingel op een verrassende wijze uit op de
bovenverdieping van het inmiddels geheel vernieuwde winkelcentrum Kronenburg.
Het door Daniëls en Maters ontworpen gebied geeft op die wijze een heel wat
aangenamere toegang tot het genoemde winkelcentrum dan de tegenoverliggende
wijk Kronenburg waar de menselijke maat zoek is door onooglijke parkeervoorzieningen
en een massieve, onsamenhangende architectuur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0wWN48l6fRdgu3ybIWDIJQMxYW07J4j5fJoEqEcVaNYQ5mMP62zs-UpJJy4N9hdOhWqVccw3_ftxPhuNKsYngA5RoBg8U_g0WDiDyZWydxfQk-6HFK0xAGSmbg4qsRTPFE11Vwq8mppsf/s1600/75.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0wWN48l6fRdgu3ybIWDIJQMxYW07J4j5fJoEqEcVaNYQ5mMP62zs-UpJJy4N9hdOhWqVccw3_ftxPhuNKsYngA5RoBg8U_g0WDiDyZWydxfQk-6HFK0xAGSmbg4qsRTPFE11Vwq8mppsf/s200/75.JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQ9DxAsWnWKPWFWCY0BHNun-6_tGYuUYNcSFt4qDf_TPTsxx5RTamq0dNsqY0AdLcMOJeSSnOnDAPZ4ZDqT8BDtVi3KxrX_FEmsUA3GaYnnZwup30_y0M36YE0nAJT01mJx_NLe3k01OCv/s1600/76.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQ9DxAsWnWKPWFWCY0BHNun-6_tGYuUYNcSFt4qDf_TPTsxx5RTamq0dNsqY0AdLcMOJeSSnOnDAPZ4ZDqT8BDtVi3KxrX_FEmsUA3GaYnnZwup30_y0M36YE0nAJT01mJx_NLe3k01OCv/s200/76.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSQEXfmPEJrHLx3Qrz3cGsUpJrLHA2q78_Yh5eDK2a97vTlDCONWcjS2GPg1LDCLLCDFACEebnBxUlQZvoi5eDC2HskuvQvkRTwTyxt_SySnoyzlbKeUSrtJo8TmDLYSaYomeGlb2-Vq_d/s1600/77++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSQEXfmPEJrHLx3Qrz3cGsUpJrLHA2q78_Yh5eDK2a97vTlDCONWcjS2GPg1LDCLLCDFACEebnBxUlQZvoi5eDC2HskuvQvkRTwTyxt_SySnoyzlbKeUSrtJo8TmDLYSaYomeGlb2-Vq_d/s320/77++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpFHPUwdQhJfoRQsLffRwSzBiRnylOTtSduX3rQZzV4RR8Kzq9mSAJ_G_HrD3dxLcklQ_Aj9uv6PeiN_EJTma4SacOBVsa8dgk9HqHS99dYpbGTlzGojCe_Xe-7xpfqg44l4HYz5ZTbYAI/s1600/78++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpFHPUwdQhJfoRQsLffRwSzBiRnylOTtSduX3rQZzV4RR8Kzq9mSAJ_G_HrD3dxLcklQ_Aj9uv6PeiN_EJTma4SacOBVsa8dgk9HqHS99dYpbGTlzGojCe_Xe-7xpfqg44l4HYz5ZTbYAI/s200/78++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvanOwGsWggIb6i7oRTFAlZEFhKQIaqj0Kbp93ljUqgvD9aJAOC97Z6Bh9ymxiaDTHuEpP6Oe5V5O8q-ih6glHIa8qg4402g-CQcv4OCytd2FIANkpTyGtdVmJ0JrQO7iWwk9fDQuvVSJN/s1600/79++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvanOwGsWggIb6i7oRTFAlZEFhKQIaqj0Kbp93ljUqgvD9aJAOC97Z6Bh9ymxiaDTHuEpP6Oe5V5O8q-ih6glHIa8qg4402g-CQcv4OCytd2FIANkpTyGtdVmJ0JrQO7iWwk9fDQuvVSJN/s640/79++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAD7ze3fXdWYGbwTjFbvSLPvEs9WLLAu9m6v7weH9gobvYO8fkwyCb6qVSzv5kZ7Wi1UNjmbpe5gwUTu5iLvFPeP0hJkIyjGNAoygSVbLMlpPlb7vLaW3_GO7yzCKNJjiO0f8K5hHMtE_l/s1600/80++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAD7ze3fXdWYGbwTjFbvSLPvEs9WLLAu9m6v7weH9gobvYO8fkwyCb6qVSzv5kZ7Wi1UNjmbpe5gwUTu5iLvFPeP0hJkIyjGNAoygSVbLMlpPlb7vLaW3_GO7yzCKNJjiO0f8K5hHMtE_l/s320/80++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzkrOsGEYrkvBOF4Zu1tYJBNwt1xNUyNKXXeUt9_1EiB1OUjTZ832NclEt1H8lOB7Hr25itVnkzuzLK7SzjIcoPTwtKheQQUIlsXm6PR55bUPJ7XR5KcBm1QL1_G8iVsDUhyphenhyphenGl14nDB9hF/s1600/81++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzkrOsGEYrkvBOF4Zu1tYJBNwt1xNUyNKXXeUt9_1EiB1OUjTZ832NclEt1H8lOB7Hr25itVnkzuzLK7SzjIcoPTwtKheQQUIlsXm6PR55bUPJ7XR5KcBm1QL1_G8iVsDUhyphenhyphenGl14nDB9hF/s200/81++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8dnnBPKG4PwvhjwEjBvtCVlEYI__2kv9BY8IjCRHSvOTnF2_6__oRrl-vKGjUR6Jebhyphenhyphenh_fqhn951JyLoLfE9QJ0O_uW1rzhvkNZAd6F26GLPJ_rktqcqj1KD_8qOsJazrOLWnoyOrl1n/s1600/83++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8dnnBPKG4PwvhjwEjBvtCVlEYI__2kv9BY8IjCRHSvOTnF2_6__oRrl-vKGjUR6Jebhyphenhyphenh_fqhn951JyLoLfE9QJ0O_uW1rzhvkNZAd6F26GLPJ_rktqcqj1KD_8qOsJazrOLWnoyOrl1n/s200/83++Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjm_wW_2kD2MBrg3eQ4E_yn02RenlX7wz9vKtpruCLqwg7Kn6DezjNUFikc719Dn3JQu5VWVv4Ed9VsoQgtl02v7XUptLp-goaTlMV6RD7V3MyQDNic5r3poz9Px4sWGJRy9JNloWzEI8NU/s1600/84+a+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjm_wW_2kD2MBrg3eQ4E_yn02RenlX7wz9vKtpruCLqwg7Kn6DezjNUFikc719Dn3JQu5VWVv4Ed9VsoQgtl02v7XUptLp-goaTlMV6RD7V3MyQDNic5r3poz9Px4sWGJRy9JNloWzEI8NU/s200/84+a+Krakelingenschool%252C+december+2018.+Foto+auteur.JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtwsmRAyWd-xys3WbTmGHHdDbE2clq921bqrGRTf4BRGHjnjOztN4mKWsNm2hHvqJGzQjyb7ibtX6yl_itRZVzJCTQMgtAjSULXUkfI18aMIk73iVKt1jpfmplKzJWMO4sdX3ILAxI0fe1/s1600/84+b+Kronenburgpassarel+maart+2019.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtwsmRAyWd-xys3WbTmGHHdDbE2clq921bqrGRTf4BRGHjnjOztN4mKWsNm2hHvqJGzQjyb7ibtX6yl_itRZVzJCTQMgtAjSULXUkfI18aMIk73iVKt1jpfmplKzJWMO4sdX3ILAxI0fe1/s400/84+b+Kronenburgpassarel+maart+2019.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJqKFK8HCtXXTIlUP8DulsAtSu0YLa5Vy8c5_p4D8Ug1tOP31CFi9B-Oln79JhI6B5mLT3LyAz_1R2dhRPYfGxOxxMqTmJEg1-rMbb6hrW33dmgyqmH6bYihUGZjf9CmbvqfATnRZWbm6Q/s1600/84+c+winkelcentrum+Kronenburg.+Bron+site+winkelcentrum+Kronenburg.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJqKFK8HCtXXTIlUP8DulsAtSu0YLa5Vy8c5_p4D8Ug1tOP31CFi9B-Oln79JhI6B5mLT3LyAz_1R2dhRPYfGxOxxMqTmJEg1-rMbb6hrW33dmgyqmH6bYihUGZjf9CmbvqfATnRZWbm6Q/s640/84+c+winkelcentrum+Kronenburg.+Bron+site+winkelcentrum+Kronenburg.jpeg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 75 t/m 84 a: Omgeving Krakelingenschool, december 2018. 84 b Kronenburg Passerelle maart 2019. 84 c winkelcentrum Kronenburg.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Blauwe Golven</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In het noordelijke deel van Arnhem voltrok zich in de
jaren zeventig een ander groot bouwproject: de reconstructie van de kade en de
bouw van een nieuwe brug. In 1972 lichtte Peter Struycken voor de commissie
zijn ontwerp voor de Rijnkade toe.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn59" name="_ednref59" style="mso-endnote-id: edn59;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[59]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Niet veel later ontving Struycken een ontwerpopdracht in het verlengde daarvan.
Het ging om de omgeving van de op- en afritten van de nieuwe brug, de huidige
Mandelabrug, op het Roermondsplein.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn60" name="_ednref60" style="mso-endnote-id: edn60;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[60]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Struycken toonde de commissie op 13 december 1974 een maquette van zijn
ontwerp. Het plan was nog niet helemaal af, maar de commissie had een dusdanig
vertrouwen in Struyckens 'beeldende begaafdheid' dat zij als geheel achter het
plan kon staan.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn61" name="_ednref61" style="mso-endnote-id: edn61;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[61]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Twee maanden later ging Struycken er echter noodgedwongen mee akkoord om samen
te werken met landschapsarchitect Bob van der Vliet. De commissienotulen geven
daarvoor een andere reden dan Herman Hofman hierboven. Struyckens ontwerp had
onrust gewekt onder de bevolking. Het was politiek niet haalbaar tenzij er in
het ontwerpteam van de brug, waarin ook stadsarchitect ir. C. Pet zitting had,
een landschapsarchitect werd opgenomen. In eerste instantie dacht de commissie
aan de Wageningse ecoloog professor De Wit, overigens om een opmerkelijke
reden. De Wit zou grote invloed hebben op Struycken en hem goed weten te
'bespelen'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn62" name="_ednref62" style="mso-endnote-id: edn62;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[62]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De Wit werd het echter niet. Het werd Bob van der Vliet die op 9 juni 1975 een
betoog hield voor de commissie en leden van de welstandscommissie.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiY4DqIWHC9GeSiqRd7sO7ySwA5sz27Tnup7G1d8XLmyRM5ufgGMXlQxfW_P4Y5zAdOZMCPYdNAcAE3vNB7TkQV_UKTK4ZDMebiFzlpCDZWL2eLOqYGellh08PjvqXT0X7AkABrWJr8YNqP/s1600/85+Maquette+Roermondplein+en+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+14+oktober+1976%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+i.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1061" data-original-width="1600" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiY4DqIWHC9GeSiqRd7sO7ySwA5sz27Tnup7G1d8XLmyRM5ufgGMXlQxfW_P4Y5zAdOZMCPYdNAcAE3vNB7TkQV_UKTK4ZDMebiFzlpCDZWL2eLOqYGellh08PjvqXT0X7AkABrWJr8YNqP/s400/85+Maquette+Roermondplein+en+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+14+oktober+1976%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeentearchief+Arnhem+2%252C+i.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7IBr32BONcHiMG61_QOvzQSkFsR0laXmQLfGJFltLYzK1YuIToFMY2sf4amBeNy2d_Y7acpGzMkAkWp4rKSZULnHo0v1ZD8O7RsDtZH4CMhfKjw9ZA-muv_g907CJtmUmsvyY11RSEzoU/s1600/86+Bouw+Mandela+brug%252C+foto+gedateerd+16+augustus+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+1337+0002.+Gebruik+niet+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1048" data-original-width="1600" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7IBr32BONcHiMG61_QOvzQSkFsR0laXmQLfGJFltLYzK1YuIToFMY2sf4amBeNy2d_Y7acpGzMkAkWp4rKSZULnHo0v1ZD8O7RsDtZH4CMhfKjw9ZA-muv_g907CJtmUmsvyY11RSEzoU/s320/86+Bouw+Mandela+brug%252C+foto+gedateerd+16+augustus+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+1337+0002.+Gebruik+niet+vrij..jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMZvPdl-ZLmC-jxfZKrNGcE9x2lhRgn3Mhg7Fvj0vrg6S8MEECJipZ055A7ZlRYVbq6MZ6RMN7g6wuHtctMm9xvl-SQz1Eux3EEp6naPB7u-6ku1M24olJ81qEPjr749a6oL5iPUob7mIH/s1600/87+Bouw+Nelson+Mandelabrug+aan+de+zuidoever%252C+dia+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8070.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1052" data-original-width="1600" height="419" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMZvPdl-ZLmC-jxfZKrNGcE9x2lhRgn3Mhg7Fvj0vrg6S8MEECJipZ055A7ZlRYVbq6MZ6RMN7g6wuHtctMm9xvl-SQz1Eux3EEp6naPB7u-6ku1M24olJ81qEPjr749a6oL5iPUob7mIH/s640/87+Bouw+Nelson+Mandelabrug+aan+de+zuidoever%252C+dia+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8070.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikhbiQdlWOJl7d5eNU0IE9-DxUCY8Mjjei00vXn3V6vPsN6-xhLuca_IihVkkJJ_CHnH7J4IIab6SyPfA9MOIQ4xHOL03-KDJemkxbHaTuf4Uj-N3RG_55F6vahEIhsh79fsH9GS-MBOPT/s1600/88+Bouw+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7688.+Gebruik+vrij.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1050" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikhbiQdlWOJl7d5eNU0IE9-DxUCY8Mjjei00vXn3V6vPsN6-xhLuca_IihVkkJJ_CHnH7J4IIab6SyPfA9MOIQ4xHOL03-KDJemkxbHaTuf4Uj-N3RG_55F6vahEIhsh79fsH9GS-MBOPT/s200/88+Bouw+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7688.+Gebruik+vrij.jpg" width="200" /></span></a><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmjcakNuWZgnYZXEcYk4esY7WmjE7sQ7Pv70OLLukT7VTWhY2h1yX6WII3mkMxbd_t7fRCwxlmOUoHEJGA-XYlalz87WVhUkPfWaJpfjeKwD-bMQQ2IDI8zVThBbdENQoF0um_LOtdmlSF/s1600/89+Bouw+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8008.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1054" data-original-width="1600" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmjcakNuWZgnYZXEcYk4esY7WmjE7sQ7Pv70OLLukT7VTWhY2h1yX6WII3mkMxbd_t7fRCwxlmOUoHEJGA-XYlalz87WVhUkPfWaJpfjeKwD-bMQQ2IDI8zVThBbdENQoF0um_LOtdmlSF/s400/89+Bouw+Nelson+Mandelabrug%252C+foto+gedateerd+1975+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+8008.+Gebruik+vrij..jpg" width="400" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMFH5whgdZv9qOaXiRCLS_hjD7L8bHuCOfUJ8ATacFV9QW2Blztsvpa1yqvxX1MGyKPF2I1Zi-LrZszl428Sh_FZT3ayY7LGyYfLzIePYBSSL7IElxajCJHqknEw3Ao4uF8j8dy9gbYfPw/s1600/90+Bouw+Nelson+Mandalabrug+gezien+vanaf+Oude+Kraan%252C+foto+gedateerd+ca.+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+13218.+Gebruik+vr.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1040" data-original-width="1600" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMFH5whgdZv9qOaXiRCLS_hjD7L8bHuCOfUJ8ATacFV9QW2Blztsvpa1yqvxX1MGyKPF2I1Zi-LrZszl428Sh_FZT3ayY7LGyYfLzIePYBSSL7IElxajCJHqknEw3Ao4uF8j8dy9gbYfPw/s400/90+Bouw+Nelson+Mandalabrug+gezien+vanaf+Oude+Kraan%252C+foto+gedateerd+ca.+1976%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+13218.+Gebruik+vr.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBqW0nOGaAKvjLK4gY3Nx3DEiFj4d6eUYsllA__yvr58AVUYDSacQ8cx0Go6PMGYQvlE8o5G6KSszl6ZosR2qKm39J0jdFwEId09iER1lkPt4mlw0RgpiKUaEIjTSe2nFkPi9ivizeCGwi/s1600/91+Bestrating+Blauwe4+Golven+Roermondsplein%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7948.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1032" data-original-width="1600" height="204" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBqW0nOGaAKvjLK4gY3Nx3DEiFj4d6eUYsllA__yvr58AVUYDSacQ8cx0Go6PMGYQvlE8o5G6KSszl6ZosR2qKm39J0jdFwEId09iER1lkPt4mlw0RgpiKUaEIjTSe2nFkPi9ivizeCGwi/s320/91+Bestrating+Blauwe4+Golven+Roermondsplein%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7948.+Gebruik+vrij..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgq9lZWElql8mi8ch7atBU9V5YypT0woqTMQJpQnSOzbSC8BvWWGdveKPIYEpvuO5NM5o6k0tJIoFnwVZ86nItHAm7CU1cpoVTjFh-0crUL4_iXV9kIhLjEehFOxfFeAst5gCtjdyPjvEJ9/s1600/92+Aanleg+fontein+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7947.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1042" data-original-width="1600" height="130" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgq9lZWElql8mi8ch7atBU9V5YypT0woqTMQJpQnSOzbSC8BvWWGdveKPIYEpvuO5NM5o6k0tJIoFnwVZ86nItHAm7CU1cpoVTjFh-0crUL4_iXV9kIhLjEehFOxfFeAst5gCtjdyPjvEJ9/s200/92+Aanleg+fontein+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+7947.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitgH-BoULEUZbOgYy0Ffj2kYPCwv8fswV07hHgshuUj134f6NX4_cTsQSMaSk-2VqNHd_nL8aSIlHYfJgztBk5OT4ymB4fXaYcdgGD0-9uTEsA7j3z8ucJV_ITkFqdVbkEEyE1WO57u3_J/s1600/93+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1980-1990%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+12471.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1011" data-original-width="1600" height="403" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitgH-BoULEUZbOgYy0Ffj2kYPCwv8fswV07hHgshuUj134f6NX4_cTsQSMaSk-2VqNHd_nL8aSIlHYfJgztBk5OT4ymB4fXaYcdgGD0-9uTEsA7j3z8ucJV_ITkFqdVbkEEyE1WO57u3_J/s640/93+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1980-1990%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+12471.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 85 t/m 93: 85 Maquette Roermondplein en Nelson Mandelabrug, foto gedateerd 14 oktober 1976, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. voormalig gemeentearchief Arnhem 2, inv. nr. 18617. 86 Bouw Mandela brug, foto gedateerd 16 augustus 1977, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 1337 0002, </i></span><i>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.</i> <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>87 Bouw Nelson Mandelabrug aan de zuidoever, dia gedateerd 1975 1976, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 8070. 88 Bouw Nelson Mandelabrug, foto gedateerd 1975-</i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>1976, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 7688. 89 Bouw Nelson Mandelabrug, foto gedateerd 1975 1976, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 8008. 90 Bouw Nelson Mandalabrug gezien vanaf Oude Kraan, foto gedateerd ca. 1976, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 13218. 91 Bestrating Blauwe Golven Roermondsplein, dia gedateerd 1978, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 7948. 92 Aanleg fontein Blauwe Golven, dia gedateerd 1978, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 7947. 93 Blauwe Golven, dia gedateerd 19801990, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 12471</i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waar had Bob van der Vliet het over op die zomerdag in
1975? Het Roermondsplein werd na de Wereldoorlog, toen de vroegere haven was
gedempt met oorlogspuin, door Arnhemmers gebruikt als parkeerplaats. Peter
Struycken wilde die door de overheid gedoogde, zelfregulerende
parkeergelegenheid behouden. Er moest echter, aldus Struycken, geen saai en
vlak terrein achterblijven als het grootste deel van de geparkeerde auto's 's
avonds was verdwenen. Flexibiliteit was voor Struycken eveneens een ontwerpopgave.
De loop van de afritten van de nog te bouwen brug en de verbindende wegen op
het Roermondsplein lag lange tijd niet vast. Struycken moest dus een concept
bedenken dat zich kon plooien naar het nog te bepalen wegen- en afrittenplan.
Struycken en het team dat brug en wegen ontwierp kwamen tot de simpele
stelregel dat waar wegen zouden lopen, geen golven zouden zijn en omgekeerd,
een uitgangspunt dat goed van pas kwam in 2018 toen Blauwe Golven zonder
principiële problemen kon worden aangepast aan een ingrijpende wegverlegging. Tenslotte
belangrijk voor ontwerper Struycken was dat het terrein rond de afritten van de
brug op het Roermondsplein qua schaal en door beeldende kwaliteit een
verbindende schakel zou vormen tussen de mastodontische brug en zijn wijdlopige
afritten enerzijds en het ten oosten daarvan gelegen, kleinschalige historische
centrum anderzijds. <a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn63" name="_ednref63" style="mso-endnote-id: edn63;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[63]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Struycken bedacht voor al deze opgaven een even simpele
als doeltreffende oplossing: een golvend oppervlak met, haaks op de
golfrichting, witte en blauwe banen. Net als bij een ander icoon van het
Nederlandse design, de in 1967 door Gijs Bakker ontworpen <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Halskraag</i>, vereiste het materialiseren van de meetkundige vorm een
strakke, industrieel ogende afwerking. Men zou bijna zeggen dat de uitvoering
zo immaterieel mogelijk moest zijn, ook al klinkt dat paradoxaal. Net als in
het geval van de Halskraag van Gijs Bakker, vroeg de industrieel ogende afwerking
echter behoorlijk wat ambachtelijke kennis en vaardigheid, niet van een
edelsmid, maar van stratenmakers.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn64" name="_ednref64" style="mso-endnote-id: edn64;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[64]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Struyckens ontwerp voor Blauwe Golven had trouwens nog iets paradoxaals. De
constructie van blauwe en witte betonklinkers is star, maar voor wie er langs
of doorheen beweegt, lijkt het golvenveld te bewegen en te transformeren. Struyckens
ontwerp wijst de voorbijganger die daar oog voor heeft met andere woorden op de
mogelijke kloof tussen feit en ervaring.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQuYKMd4UX0WDPqcH1-iGyC6VDTPK1y2vNiwBPfUAdiPouiZZr39JJXsZWNs6FfG93bc2R6wQD2dXOWirpw1HsDecxqu43wggMSKAXM9i5E1MXmPjT04NULy0x_oEc0jWDpIesCUnTIHr1/s1600/94+Feestelijkheden+op+de+Mandelabrug%252C+jaar+onbekend%252C+Herkomst+bestand+voormalig+hoofd+van+de+dienst+Cultuur+Recreatie+Sport+en+jeugdzorg+van+de+gemeente+Arnhem++Herman+H.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1186" data-original-width="1600" height="296" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQuYKMd4UX0WDPqcH1-iGyC6VDTPK1y2vNiwBPfUAdiPouiZZr39JJXsZWNs6FfG93bc2R6wQD2dXOWirpw1HsDecxqu43wggMSKAXM9i5E1MXmPjT04NULy0x_oEc0jWDpIesCUnTIHr1/s400/94+Feestelijkheden+op+de+Mandelabrug%252C+jaar+onbekend%252C+Herkomst+bestand+voormalig+hoofd+van+de+dienst+Cultuur+Recreatie+Sport+en+jeugdzorg+van+de+gemeente+Arnhem++Herman+H.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3B4XtCncG8BvjPDzXCWYc0Xnp9to8W9TQES8B78gTufvgZhww8b5s_ltHsdDK6_6lo5zOZclFRrGYbleM59b-P9lNNRSGPGpsVedj2svBqFXV0278R0JN3CqvuQtfaf00U_7FTVzUSPpe/s1600/95+Fontein+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+13251.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1004" data-original-width="1600" height="125" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3B4XtCncG8BvjPDzXCWYc0Xnp9to8W9TQES8B78gTufvgZhww8b5s_ltHsdDK6_6lo5zOZclFRrGYbleM59b-P9lNNRSGPGpsVedj2svBqFXV0278R0JN3CqvuQtfaf00U_7FTVzUSPpe/s200/95+Fontein+Blauwe+Golven%252C+dia+gedateerd+1978%252C+Gelders+Archief+toegangsnummer+1524+diacollectie+gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+13251.+Gebruik+vrij..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZ1rFwbvBGiyXL7ZuU_Z9tQ0dGE2Bp2ZsAW_F1tSs5Lh3LAenqhoq1WJKZIInDRhi5FEmwcoMtRpY5qZp4JwmlijEvIbupK2DA_bt_G2krZ4GxgO1d6VUxD4cha7SRugzJ8a4gSxp2tgXG/s1600/96+Roermondplein%252C+datum+onbekend.+Bron++internet.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="719" data-original-width="960" height="238" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZ1rFwbvBGiyXL7ZuU_Z9tQ0dGE2Bp2ZsAW_F1tSs5Lh3LAenqhoq1WJKZIInDRhi5FEmwcoMtRpY5qZp4JwmlijEvIbupK2DA_bt_G2krZ4GxgO1d6VUxD4cha7SRugzJ8a4gSxp2tgXG/s320/96+Roermondplein%252C+datum+onbekend.+Bron++internet.jpg" width="320" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2JDJw5yUsAWEcPyAK4iyRHNzt1eJTB7J9oTVSiUBnSqUqwV4CMRhLp52t_k2829j2rby3I7JRsd4SScRBx-7jeSNmEBpc_jzdHzWEplbw6kdLtsdvJvYNEQWFz7IG-_RvbaKlQY4vR7W9/s1600/97+a+Roermondplein+2017.+Foto+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2JDJw5yUsAWEcPyAK4iyRHNzt1eJTB7J9oTVSiUBnSqUqwV4CMRhLp52t_k2829j2rby3I7JRsd4SScRBx-7jeSNmEBpc_jzdHzWEplbw6kdLtsdvJvYNEQWFz7IG-_RvbaKlQY4vR7W9/s320/97+a+Roermondplein+2017.+Foto+auteur..JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhC4SFg9ncqWRMofJckFkyirS2pCWtsrk8DRt4hh-4f8gn1qGpHaP_beflu4gwKqzwLKp05KTnBjc5rjmgxKXc2skfJranARs5UnrHml56O3pMlgqrmly4s-yor7ZfBYdXIFVfSXOBib1_R/s1600/97+b+Gijs+Bakker+Halskraag+1967%252C+zie+noot+61.+Bron+internet..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="663" data-original-width="570" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhC4SFg9ncqWRMofJckFkyirS2pCWtsrk8DRt4hh-4f8gn1qGpHaP_beflu4gwKqzwLKp05KTnBjc5rjmgxKXc2skfJranARs5UnrHml56O3pMlgqrmly4s-yor7ZfBYdXIFVfSXOBib1_R/s200/97+b+Gijs+Bakker+Halskraag+1967%252C+zie+noot+61.+Bron+internet..jpg" width="171" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhg3Y0SMc3Zi3H_7TIXEs8WRSg2UVT5KTV9cQ0ZEUm9-U6jpazVYCrwrJ76D2beJwDq5P88sBOWlT-ZS6w7BA42-gKt3pL_Ql6Ly8PFp8ksXGUuTKbdR0qzi9vh4wVjEcv24J-Ae4cvX4pC/s1600/98+Roermondsplein+2018.+Foto+Ivonne+Zijp..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhg3Y0SMc3Zi3H_7TIXEs8WRSg2UVT5KTV9cQ0ZEUm9-U6jpazVYCrwrJ76D2beJwDq5P88sBOWlT-ZS6w7BA42-gKt3pL_Ql6Ly8PFp8ksXGUuTKbdR0qzi9vh4wVjEcv24J-Ae4cvX4pC/s640/98+Roermondsplein+2018.+Foto+Ivonne+Zijp..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></span><br /></span></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 94 t/m 98: 94 Feestelijkheden op de Mandelabrug, jaar onbekend, Herkomst bestand: voormalig hoofd van de dienst Cultuur Recreatie Sport en jeugdzorg van de gemeente Arnhem Herman Hofman. 95 Fontein Blauwe Golven, dia gedateerd 1978, Gelders Archief toegangsnummer 1524 diacoll. gemeente Arnhem, inv. nr. 13251. 96 Roermondplein, datum onbekend. 97 a Roermondplein 2017. 97 b Gijs Bakker Halskraag 1967, zie noot 61. 98 Roermondsplein 2018. Foto Ivonne Zijp</i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">. </span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Op de laatstgenoemde, min of meer filosofische kant van
de zaak, ging landshapsarchitect Bob van der Vliet echter niet in toen hij op 9
juni 1975 voor de commissie verscheen. Hij verklaarde dat hij aan de basis van
Struyckens concept niets wilde veranderen. Ruimtelijk gezien had dat volgens
Van der Vliet juist bijzondere kwaliteiten. Anders dan in het geval van de oude
John Frostbrug, meer naar het oosten, kwam men de stad bij de nieuwe brug niet
geleidelijk binnen via singels, waterpartijen en een daarmee harmoniërende,
negentiende-eeuwse bebouwing. De overgang van landschap naar stad ging hier
abrupter. Komend van het zuiden over de brug, langs het dorpse Elden, zweefde
men eerst over de uiterwaarden en de rivier. Vanuit het westen, daalde men
langs de landelijke stuwwal af naar beneden. En in beide gevallen was men dan
vrij plotseling in de stad. Het doortrekken van de singels was hier geen oplossing.
Men moest de verkeersdeelnemer niet laten terugkeren naar iets landelijks. Men
moest hier niet 'lilliputteren', maar de ruimtelijke ordening juist
verhelderen, de ruimte cultiveren en de voorwaarden scheppen om er 'onbevangen
aan deel te nemen'. En dus was de oplossing van Struycken - die stad, brug en
landschap visueel verbond, maar tegelijkertijd duidelijk maakte dat men in de
stad was en het landschap achter zich had gelaten – op zijn plaats. Van der
Vliet wilde er echter iets aan toevoegen. Als eerste dacht Van der Vliet aan
een muur met vensters op het zuiden waardoor de overgang van landschap naar
stad nog eens extra zou worden benadrukt. Dat idee werd echter nooit
uitgevoerd. Wel uitgevoerd werd Van der Vliets voorstel voor verschillende boompartijen
aan de randen van het golvenveld en zijn idee voor een fontein in het centrum
ervan: een bouwwerk van water en dus een bij uitstek stedelijk, want kunstmatig
teken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn65" name="_ednref65" style="mso-endnote-id: edn65;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[65]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoewel ze dezelfde ruimtelijke visie deelden, verliep de
samenwerking tussen Struycken en Van der Vliet niet altijd soepel. De notulen
van de commissie maakten in 1976 melding van onenigheid tussen
landschapsarchitect en beeldend kunstenaar over de afwerking aan de randen van
het Roermondsplein. De commissie sprak haar ongerustheid uit, maar eind 1976
kwamen Struycken en Van der Vliet tot overeenstemming en veertig jaar later is
Struycken nog altijd enthousiast over de door Van der Vliet bedachte fontein.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn66" name="_ednref66" style="mso-endnote-id: edn66;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[66]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In 1977 het jaar waarin de Mandelabrug feestelijk in gebruik werd genomen,
publiceerde het tijdschrift Wonen/ TABK een lovend artikel van Ruud Brouwers.
Een ernstig stedenbouwkundig probleem, aldus Brouwers, de bouw van de
Mandelabrug, was dankzij Struyckens ontwerp uitgedraaid op een 'ongedwongen
kunstzinnige onderneming'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn67" name="_ednref67" style="mso-endnote-id: edn67;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[67]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">De wind in de zeilen</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6rHtlcabGbbZaWpTWiNht7YqVXA8a6yljQ6pSOkTr0lZHPl14ElabSXQd7IrW7UH_7g2tKVV8brdZ-20YJH4tSronJ-XrXa2mredYFouXPgM5hffhXySI4CbLpVCeox_RsGJ2oI4-KaET/s1600/99+Professor+Gunningplein+1990-1999%252C+ontwerp+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt+1976%252C+Regionaal+Archief+Dordrecht%252C+gemeentelijke+prentencollectie+afb.+nr.+552+313398..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="clear: left; float: left; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1088" data-original-width="1600" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6rHtlcabGbbZaWpTWiNht7YqVXA8a6yljQ6pSOkTr0lZHPl14ElabSXQd7IrW7UH_7g2tKVV8brdZ-20YJH4tSronJ-XrXa2mredYFouXPgM5hffhXySI4CbLpVCeox_RsGJ2oI4-KaET/s640/99+Professor+Gunningplein+1990-1999%252C+ontwerp+Eug%25C3%25A8ne+Terwindt+1976%252C+Regionaal+Archief+Dordrecht%252C+gemeentelijke+prentencollectie+afb.+nr.+552+313398..jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-cbxcDBPEZjg3lUWn-NGVzwSW9QwwgmEqsd3nVVObL7fFUqm0TaELhCPyNHDd0Sg0s74HvwaJ7QdIdvCctWnFXbc0vSy31w0kwt0DCcpejtUWbQJ_eoAk5ZeT3BQneHL5xgd_9Dt91X91/s1600/99+b+Hoofkantoor+Rabo+Utrecht%252CTon++Fichtinger+en+Hans+Bak+architecten%252C+Bas+Maters+beeldnend+kunstenaar%252C+1978+1983..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-cbxcDBPEZjg3lUWn-NGVzwSW9QwwgmEqsd3nVVObL7fFUqm0TaELhCPyNHDd0Sg0s74HvwaJ7QdIdvCctWnFXbc0vSy31w0kwt0DCcpejtUWbQJ_eoAk5ZeT3BQneHL5xgd_9Dt91X91/s640/99+b+Hoofkantoor+Rabo+Utrecht%252CTon++Fichtinger+en+Hans+Bak+architecten%252C+Bas+Maters+beeldnend+kunstenaar%252C+1978+1983..jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 99 a : Professor Gunningplein 1990-1999, ontwerp Eugène Terwindt 1976, Regionaal Archief Dordrecht, gemeentelijke prentencoll. afb. nr. 552 313398. </i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>99 b Hoofkantoor Rabo-bank Utrecht, Ton Fichtinger en Hans Bak architecten, Bas Maters beeldend kunstenaar, 1978-1983.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het tot stand komen van Blauwe Golven droeg ongetwijfeld
bij aan het aanzien van de beeldende milieuvormgeving en de Arnhemse School.
Het ging de vormgevers van de Arnhemse School eind jaren zeventig in Nederland
voor de wind. Bas Maters werkte met architect A.J. Fichtinger aan ontwerpen
voor het hoofdkantoor van de Rabobank in Utrecht en het expeditieknooppunt van
de PTT in Arnhem. Jan Hein Daniëls, Wim Korvinus, Marcel van Vuuren en Karin
Daan waren betrokken bij projecten elders in Nederland en Eugène Terwindt ontwierp
het Professor Gunningplein in Dordrecht, dat inmiddels heeft plaatsgemaakt voor
nieuwbouw. Al bleef het van begin af aan deelnemen aan ontwerpteams een fictie,
er waren volgens Terwindt genoeg architecten die in de jaren zeventig
belangstelling hadden om samen te werken met kunstenaars. Men meende dat
kunstenaars een verfrissende invloed konden uitoefenen op de bestaande
bouwpraktijk, een gedachte die werd gedeeld door Max van den Berg, een
Groningse PvdA-wethouder die landelijk naam maakte met een voor die tijd
vernieuwend verkeerscirculatieplan. Door diens toedoen werd de nog jonge
Terwindt opgenomen in het ontwerpteam van de Groningse nieuwbouwwijk
Leeuwenborg.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn68" name="_ednref68" style="mso-endnote-id: edn68;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[68]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het lijkt aannemelijk dat de Arnhemse beeldende milieuvormgevers
eind jaren zeventig verwachtingen koesterden over de toekomst van hun
discipline. Op iets dergelijks wijst de oprichting van
een eigen Vereniging van Beeldende Vormgevers in 1975 en, twee jaar later, het
plan om in de Witte Villa in het Arnhemse park Sonsbeek een centrum in te
richten dat zich zou richten op het visualiseren van wat er internationaal op
het gebied van de beeldende milieuvormgeving gebeurde. Ter sprake kwam zelfs de
mogelijkheid om voor de financiering van dit centrum aan te kloppen bij de Benelux
en de Europese Gemeenschap.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn69" name="_ednref69" style="mso-endnote-id: edn69;" title=""><span style="mso-bookmark: _Hlk4137205;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[69]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span style="mso-bookmark: _Hlk4137205;"> </span>Ook het optreden van Berend Hendriks
tijdens het hierboven al vermeldde project Kroonse Wal in de wijk De Laar in
Arnhem-Zuid wijst in de richting van hoge verwachtingen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Kroonse Wal</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nadat in 1971 door de stedenbouwkundige dienst een
ontwerpstructuurschets was opgesteld begon men in 1975 met het bouwen van de
eerste huizen in wat de wijk De Laar moest worden. De stedenbouwkundige opzet
ging uit van zogenaamde bouwbanden: aaneengesloten blokken van woningen
gescheiden door groene zones. Het bestemmingsplan was opgedeeld in deelplannen.
Voor elk deelplan werd een stedenbouwkundig ontwerp gemaakt waarna in
samenwerking met meerdere architecten een bouwplan werd ontwikkeld.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn70" name="_ednref70" style="mso-endnote-id: edn70;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[70]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK0O-HJbXzzXMG0DtqbDNUPjWvPdCtkL4m3hl9n2KZh-2-DZn4e1H4Ja6d396mf1KbZwIUAuiGMxffl3AoBnNtyk6wRJC1l_NxAdZ9MjNpGDXeakKU_AxQQT_fNhgpRi7KxjGyb235MyzI/s1600/100+Bestemmingsplan+De+Laar%252C+programmatekening+1971%252C+Gelders+Archief%252C+signatuur+1506+kaartenverzameling+gemeente+Arnhem+55%252C+microfiche+3872.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1033" data-original-width="1600" height="412" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK0O-HJbXzzXMG0DtqbDNUPjWvPdCtkL4m3hl9n2KZh-2-DZn4e1H4Ja6d396mf1KbZwIUAuiGMxffl3AoBnNtyk6wRJC1l_NxAdZ9MjNpGDXeakKU_AxQQT_fNhgpRi7KxjGyb235MyzI/s640/100+Bestemmingsplan+De+Laar%252C+programmatekening+1971%252C+Gelders+Archief%252C+signatuur+1506+kaartenverzameling+gemeente+Arnhem+55%252C+microfiche+3872.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="color: black; font-weight: 400; letter-spacing: normal; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<div style="margin: 0px;">
<span style="line-height: 17.12px;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 100 Bestemmingsplan De Laar, programmatekening 1971, Gelders Archief, signatuur 1506 kaartenverzameling gemeente Arnhem 55, microfiche 3872.</i></span></span></div>
<div style="font-style: normal; margin: 0px;">
<span style="line-height: 17.12px;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De stedenbouwkundige Ad Habets prees in een rapport uit
2003 de groenvoorzieningen in De Laar. De opzet van de wijk beantwoordde
volgens Habets echter in de eerste plaats aan civieltechnische eisen op het
gebied van verkeer en waterhuishouding en dat had gevolgen voor de openbare
ruimte. Binnen de op zich staande civieltechnische structuur bleven open
ruimtes over die door de architecten zo economisch mogelijk werden verkaveld.
Habets noemde de woningbouw seriematig, sober en sierloos. De Laar, aldus
Habets, bestaat uit homogene delen die onderling weinig samenhang vertonen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn71" name="_ednref71" style="mso-endnote-id: edn71;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[71]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De wijk lijdt kortom aan de kwalen van zoveel in de jaren zeventig gebouwde
bloemkoolwijken: in de door groen gescheiden stroken is de bebouwing ondanks
alle pogingen tot variatie eentonig en de openbare ruimte verbrokkeld en van
povere kwaliteit.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn72" name="_ednref72" style="mso-endnote-id: edn72;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[72]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFqSfCJaj_tauDdX23LOxsuYUkRO-jCbrI4POE9JnYUWrJm8w_6BYf9nYQgm3H1HPIEyqsoqs8r6MRFlg5UyxTfxXpTuxH9Smwrf8srVc7iXRsVZb_IZ19fS2kQ_he1ne_cIFLvelOMOCq/s1600/101+Maquette+De+Laar+Oost%252C+1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeente+archief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+4029.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1591" data-original-width="1600" height="636" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFqSfCJaj_tauDdX23LOxsuYUkRO-jCbrI4POE9JnYUWrJm8w_6BYf9nYQgm3H1HPIEyqsoqs8r6MRFlg5UyxTfxXpTuxH9Smwrf8srVc7iXRsVZb_IZ19fS2kQ_he1ne_cIFLvelOMOCq/s640/101+Maquette+De+Laar+Oost%252C+1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeente+archief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+4029.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 101: Maquette De Laar Oost, 1980, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. voormalig gemeente archief Arnhem 2, inv. nr. 40.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het oordeel van Habets staat haaks op de verwachtingen
die dertig jaar eerder werden gekoesterd door de stedenbouwkundige dienst. Een <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Toelichting bij het bestemmingsplan De Laar</i>
van 1971 schetst hoe in de nieuwe wijk het groen van buitenaf de wijk zou
binnendringen om de verschillende buurtjes met hun 'fijnkorrelige en
gevarieerde structuur' een eigen gezicht te geven. In de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Toelichting</i> werd ook ingegaan op de Eldense Zeeg, de waterloop die
midden in de wijk in een rechte lijn van noordwest naar zuidoost voert. Het was
de bedoeling om langs deze, de ruimtelijke structuur van de wijk bepalende
waterloop de Kroonse Wal aan te leggen, een centrale verbindingsroute voor
fiets- en wandelverkeer. De bebouwing aan deze route zou een stedelijk karakter
dragen onder andere door de aanleg van twee winkelcentra, een
gezondheidscentrum en een bibliotheek. De voetgangerszone zou worden
geaccentueerd door open en gesloten ruimten, hoge en lage bebouwing,
recreatievoorzieningen en concentraties van ateliers en kantoren. De
wandelroute zou er tussen en onderdoor lopen, langs terraswoningen, over
pleinen en door groene zones. Een getekende impressie van wat het moest worden,
in 1977 gemaakt door architect Paul Haffmans, toont luxe, aan het water
grenzende woningen met balkons. Aan de overzijde, rechts, bevindt zich het
wandel- en fietspad en nog iets verder rechts een ruim bemeten openbare
bibliotheek. In het Gelders Archief aanwezig en te zien op de website van
architect Paul Haffmans zijn afbeeldingen van door Haffmans ontworpen
grachtengevels van stedelijke allure. De plannen waren kortom ambitieus. De
Kroonse Wal, aldus de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Toelichting</i> van
1971, vroeg een zorgvuldige detaillering en uitvoering.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn73" name="_ednref73" style="mso-endnote-id: edn73;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[73]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAjFONbKgmgxIPTPVo6t-7i5Sy7OcEqg8YMRugJRFS3e88wFGxv87Co7l3fPQplljaqnskP9sPPf321mNIMlNSl5oVIsooOsaRu94kviFve9bAS-IDVGdWWA5jPybXBwdZ0mw95QlNVw6B/s1600/102+Maquette+De+Laar+Oost%252C+1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeente+archief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+4046.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1571" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAjFONbKgmgxIPTPVo6t-7i5Sy7OcEqg8YMRugJRFS3e88wFGxv87Co7l3fPQplljaqnskP9sPPf321mNIMlNSl5oVIsooOsaRu94kviFve9bAS-IDVGdWWA5jPybXBwdZ0mw95QlNVw6B/s200/102+Maquette+De+Laar+Oost%252C+1980%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1583+fotocollectie+voormalig+gemeente+archief+Arnhem+2%252C+inv.+nr.+4046.+Gebruik+vrij..jpg" width="196" /></span></a><span style="line-height: 17.12px;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQLk8VJADv4IFWpusRuKoeC7M7zSe8VwVGNCj1x2qCd1Kk-V4na1QSQKobyWasjwSMIFXUHPHFT885BARYxso950MN7eCgl_IKtkpbAHJOxSxuRRThIOaHDamf3knlwo79lsBHjFgFkAK_/s1600/103+De+Laar+in+aanbouw%252C+1975-1980.+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1524+diacollectie+Gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+3938.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1007" data-original-width="1600" height="402" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQLk8VJADv4IFWpusRuKoeC7M7zSe8VwVGNCj1x2qCd1Kk-V4na1QSQKobyWasjwSMIFXUHPHFT885BARYxso950MN7eCgl_IKtkpbAHJOxSxuRRThIOaHDamf3knlwo79lsBHjFgFkAK_/s640/103+De+Laar+in+aanbouw%252C+1975-1980.+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1524+diacollectie+Gemeente+Arnhem%252C+inv.+nr.+3938.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijEYKkvg8f4tCJP2_xOhbA7ncHpf7lp9w_cm5tsK_BlHw02wTE2mbPfES4E8Q2G_gLWTCk3C4Kv7GXHNRpug5HO2XfeMzcoJ9gPXld0U8w1SjPpg2CmyBSD-omaK9b4iwskoEDP8PdSEEx/s1600/104+Tekening+van+architect+Paul+Haffmans+voor+de+Kroonse+Wal+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+2942.+Gebruik+niet+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1052" data-original-width="1600" height="419" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijEYKkvg8f4tCJP2_xOhbA7ncHpf7lp9w_cm5tsK_BlHw02wTE2mbPfES4E8Q2G_gLWTCk3C4Kv7GXHNRpug5HO2XfeMzcoJ9gPXld0U8w1SjPpg2CmyBSD-omaK9b4iwskoEDP8PdSEEx/s640/104+Tekening+van+architect+Paul+Haffmans+voor+de+Kroonse+Wal+1977%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer++1544+fotocollectie+Gerth+Roden%252C+invent.+nr.+2942.+Gebruik+niet+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_9VpQPkHXJGlZAasouZwDHXwp7DbFqNI6_iUSH_yorwD8IxKGNgvMXG1jF3mUCBuLdtD_8-CLxFucPdQBFOyN7e-MrGgXZfZLNL45ftYxZLoingmrqZ6m8MU82HvdJrz4U60wwEtOkgtt/s1600/105PLA%257E1.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="416" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_9VpQPkHXJGlZAasouZwDHXwp7DbFqNI6_iUSH_yorwD8IxKGNgvMXG1jF3mUCBuLdtD_8-CLxFucPdQBFOyN7e-MrGgXZfZLNL45ftYxZLoingmrqZ6m8MU82HvdJrz4U60wwEtOkgtt/s640/105PLA%257E1.JPG" width="640" /></span></a></div>
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 102 t/m 105: Maquette De Laar Oost, 1980, Gelders Archief, toegangsnummer 1583 fotocoll. voormalig gemeente archief Arnhem 2, inv. nr. 4046. 103 De Laar in aanbouw, 1975-1980. Gelders Archief, toegangsnummer 1524 diacoll. Gemeente Arnhem, inv. nr. 3938. 104 Tekening van architect Paul Haffmans voor de Kroonse Wal 1977, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 2942, </i></span></span><i>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.</i> <i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">105 Plan met aanduiding van mogelijke kunsttoepassingen, foto gedateerd 27 januari 1977, Gelders Archief, toegangsnummer 1544 fotocoll. Gerth Roden, invent. nr. 161, </i><i>CC-BY-NC-ND-4.0 licentie.</i><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ook de commissie hechtte belang aan de Kroonse Wal. Toen
in 1976 duidelijk werd dat de stedenbouwkundige dienst een rol had toebedacht
aan kunsttoepassingen en de commissie betrokken zou worden bij het realiseren
daarvan, verklaarde de commissie de Kroonse Wal tot 'testcase' voor toekomstige
stedelijke bouwprojecten. Hoewel de beeldende kunst in het hele project in
feite een ondergeschikte rol kreeg toebedeeld, waren de commissieleden
enthousiast. Volgens de commissienotulen was dit de situatie waarnaar men 'altijd
had verlangd'.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn74" name="_ednref74" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[74]</span></span></span></span></a></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Eind 1976 werd bekend dat Arnhem met Rotterdam was
uitverkozen voor proefopdrachten van het in 1976 door het ministerie van
Cultuur Recreatie en Maatschappelijk Werk ingestelde Praktijk Onderzoek
Beeldende Kunsten. Dat betekende dat de honoraria van de aan het project
Kroonse Wal deelnemende kunstenaars zouden worden betaald door de
Rijksoverheid.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn75" name="_ednref75" style="mso-endnote-id: edn75;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[75]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Voorjaar 1977 stemde de commissie in met de benoeming van Berend Hendriks en
Piet Slegers tot supervisors van het kunstzinnige project Kroonse Wal. In die
hoedanigheid hadden ze zitting in het voor het project opgerichte Team
Beeldende Vormgeving waarin ook Herman Hofman van cultuur, Van Beek van
stedenbouw en de voor de Kroonse Wal verantwoordelijke architect Paul Haffmans
zitting hadden. Als supervisors waren Hendriks en Slegers verantwoordelijk voor
de inhoudelijke uitgangspunten van het beeldende project en de bewaking van de
kwaliteit. Berend Hendriks liet de mogelijkheden om als supervisor invloed uit
te oefenen op het project niet onbenut. Hendriks stelde plannen op, hield zich
bezig met de selectie van de kunstenaars en formuleerde de opdrachten. Ton
Verstegen concludeerde in zijn in 1983 in opdracht van het ministerie
opgestelde verslag, dat de supervisors – lees Berend Hendriks - een
doorslaggevende invloed hadden op het project. De uitgangspunten, criteria,
doelen en het beeldende concept die het project een bepaalde kant op moesten
sturen, kwamen uit de koker van Berend Hendriks.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn76" name="_ednref76" style="mso-endnote-id: edn76;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[76]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Om een zo compleet mogelijk beeld te geven van de plaats
die de beeldende kunst in de samenleving buiten musea en galeries diende in te
nemen, was het volgens Hendriks zaak om aan te sluiten bij de actualiteit in de
kunst. Om die reden kwamen wat Hendriks betreft drie stromingen in aanmerking:
de constructivisten, de fundamentelen en de conceptuelen. De eersten schiepen
met vorm en kleur een nieuwe werkelijkheid. De tweeden lieten het materiaal of
de omgang daarmee de structuur van hun werk bepalen en de derden waren uit op
het geven van bewustzijnsimpulsen en het leveren van commentaar op de culturele
werkelijkheid.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn77" name="_ednref77" style="mso-endnote-id: edn77;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[77]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het project zou echter niet alleen een afspiegeling van de actuele kunst moeten
zijn. Hendriks wees voor de kunsttoepassingen langs de Kroonse Wal een
zevental, bij de kruispunten gesitueerde plekken aan tussen de Brabantweg in
het westen en de Randweg in het oosten. Vijf van die plekken zouden in de
termen van Hendriks een normatief karakter moeten hebben. Ze zouden binnen de
woonwijk het karakter van de Kroonse Wal als een lineaire zone van verkeer en
meer stedelijke activiteiten moeten benadrukken, waar mogelijk pleinen moeten
scheppen en visuele verbindingen moeten leggen tussen de Kroonse Wal en de
aangrenzende woonwijk. De twee andere projecten zouden een meer associatief of
autonoom karakter moeten dragen, hoewel op een wijze die niet helemaal los stond
van de Kroonse Wal als omgeving.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn78" name="_ednref78" style="mso-endnote-id: edn78;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[78]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Hendriks zag hier met andere woorden ruimte voor wat Struycken als 'individuele
kunstproblematiek' aan het begin van de jaren zeventig nog buiten de deur van
de beeldende milieuvormgeving had willen houden. Een interessante, maar hier
niet te beantwoorden vraag is, of Hendriks' keuze voor diversiteit van
benadering te maken had met de toenmalige internationale ontwikkelingen, met
name de hernieuwde aandacht voor schilderkunst en beeldhouwkunst als
disciplines, figuratie en de autonomie van het kunstwerk. Hendriks liet de
teugels op dit punt wat vieren, maar trok ze anderszins ook weer aan. De
kunsttoepassingen langs de Kroonse Wal zouden wat Hendriks betreft namelijk
meer moeten zijn dan een reeks incidenten. Wat Berend Hendriks als
eindresultaat voor ogen stond was een reeks verschillende, maar als geheel toch
samenhangende werken, in de documenten onder meer omschreven als 'een structuur
van betekenisvolle verschillen'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn79" name="_ednref79" style="mso-endnote-id: edn79;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[79]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
'Getoond zal moeten worden', aldus Hendriks, 'in welke structuur deze
verschillen hun maximale betekenis ten aanzien van het totaal kunnen krijgen.
In hoeverre maakt het ene het andere compleet?'<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn80" name="_ednref80" style="mso-endnote-id: edn80;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[80]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe het project Kroonse Wal zijn beslag kreeg, werd
uitvoerig beschreven in het al genoemde rapport van socioloog Ton Verstegen, in
1978 in het kader van het Praktijk Onderzoek Beeldende Kunsten door het
ministerie aangesteld als verslaggever. Diens rapport werd samen met de
rapporten van vergelijkbare projecten vervolgens in opdracht van het toenmalige
ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur geëvalueerd door Warna
Oosterbaan Martinius.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn81" name="_ednref81" style="mso-endnote-id: edn81;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[81]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Om in detail nog eens in te gaan op het verloop van het project is dus
overbodig. De belangrijkste vraag lijkt hier hoe de negen kunstenaars de
veeleisende maar toch tamelijk open opdrachten van supervisor Berend Hendriks
aanpakten en met welk resultaat.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAEKoChdyKgXHU581kXHgKjPoNdroxNiJ9o5zJjqYhNFM_c0HhAaHTWYWr_AHKDRrnDBPTfzr_C342nk9DjMG243tokdB0P6gVk8k55tTGT6PUNIA2SC3HGl9vCjNLn9fHFRy7fNTH2WSp/s1600/106+Pjotr+van+Oorschot%252C+Het+Koningspaar%252C+dr.+W.+Dreeslaan+1995.+Bron+website+Gemeente+Ede..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="513" data-original-width="800" height="256" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAEKoChdyKgXHU581kXHgKjPoNdroxNiJ9o5zJjqYhNFM_c0HhAaHTWYWr_AHKDRrnDBPTfzr_C342nk9DjMG243tokdB0P6gVk8k55tTGT6PUNIA2SC3HGl9vCjNLn9fHFRy7fNTH2WSp/s400/106+Pjotr+van+Oorschot%252C+Het+Koningspaar%252C+dr.+W.+Dreeslaan+1995.+Bron+website+Gemeente+Ede..jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ0fbNasRfFLkqIFptEF-Rb5pMjnAfGW7QJgszYzZRPduGYH0g7LUNlXrm8L9A8YP4DrBSAN6raLU3GoTV5pUJBOqO2befALg8ErcLygmXrivuS67t2SqlkijACVKtmkQHUMFr0SnzY79T/s1600/107+a++Pjotr+van+Oorschot%252C+sportveld+bij+de+Rijndijk+Westervoort+1994.+Bron+zie+noot+80..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="384" data-original-width="512" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQ0fbNasRfFLkqIFptEF-Rb5pMjnAfGW7QJgszYzZRPduGYH0g7LUNlXrm8L9A8YP4DrBSAN6raLU3GoTV5pUJBOqO2befALg8ErcLygmXrivuS67t2SqlkijACVKtmkQHUMFr0SnzY79T/s200/107+a++Pjotr+van+Oorschot%252C+sportveld+bij+de+Rijndijk+Westervoort+1994.+Bron+zie+noot+80..jpg" width="200" /></span></a></div>
<span style="clear: left; display: inline; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBapk2u0LO7b5nLmZtzBzCazBswABdD7s2yi_Wub6gQGltttzx19MKKIP0WpkPevPF5_d4SXQhjMDVAoMOO7l5Oed60sBrTvi7VtdM8gAjbtTbwAX0ghTfRI7Nc13ORzOzLwmZdDh2DreB/s1600/107+b+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+foto+Ferry+Andr%25C3%25A9+de+la+Porte.+Bron+Catawiki.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBapk2u0LO7b5nLmZtzBzCazBswABdD7s2yi_Wub6gQGltttzx19MKKIP0WpkPevPF5_d4SXQhjMDVAoMOO7l5Oed60sBrTvi7VtdM8gAjbtTbwAX0ghTfRI7Nc13ORzOzLwmZdDh2DreB/s200/107+b+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+foto+Ferry+Andr%25C3%25A9+de+la+Porte.+Bron+Catawiki.JPG" width="200" /></a></span><span style="clear: left; display: inline; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIPcR2TIJENoESx0ybKtUsbLDj8QbPbhjbu4GqK8wrTW36EeWNyX97YAgB9uG5Y_nR4VZ5Me16Echb5ShXchdMf1xjhjbUsb9t4QECHqG25HRSSuemQqsskNkwco2jcDQo8__9GhzCXZUm/s1600/109COE%257E1.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="800" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIPcR2TIJENoESx0ybKtUsbLDj8QbPbhjbu4GqK8wrTW36EeWNyX97YAgB9uG5Y_nR4VZ5Me16Echb5ShXchdMf1xjhjbUsb9t4QECHqG25HRSSuemQqsskNkwco2jcDQo8__9GhzCXZUm/s640/109COE%257E1.JPG" width="640" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
</span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQVm1SLwXv5WTrKLHUlcV0caYnC75hkRFQYCgc1f9oHsQWQALy6QEaBqu6vU9BfWs1MSSWRQHxs__SaqbMp9gnN0fU3NyT1jX22keErTprtQ711RKqPTmHbMNplwT7dpVgeZGGwqXmVVpE/s1600/111+Arno+van+der+Mark%252C+Arno+van+der+Mark%252C+The+Library+1988%252Cbeeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="874" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQVm1SLwXv5WTrKLHUlcV0caYnC75hkRFQYCgc1f9oHsQWQALy6QEaBqu6vU9BfWs1MSSWRQHxs__SaqbMp9gnN0fU3NyT1jX22keErTprtQ711RKqPTmHbMNplwT7dpVgeZGGwqXmVVpE/s400/111+Arno+van+der+Mark%252C+Arno+van+der+Mark%252C+The+Library+1988%252Cbeeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" width="385" /></span></a></div>
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
</span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZmvIbQe_0EeXB_lwJbtZh9M98MTdG348H4t-_rNqKh2S-A7-h1ZPRIcUIsFUQLmxqFYQH9m9vJnsjaLAX_DSOuWxG57jf1qFj3llyV7xbdY8lKIxb3JlqbPy5kXQwm_A5dMVyAFNwQT2r/s1600/113+Cornelius+Rogge%252C+Tentenproject+1975%252C+beeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="605" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZmvIbQe_0EeXB_lwJbtZh9M98MTdG348H4t-_rNqKh2S-A7-h1ZPRIcUIsFUQLmxqFYQH9m9vJnsjaLAX_DSOuWxG57jf1qFj3llyV7xbdY8lKIxb3JlqbPy5kXQwm_A5dMVyAFNwQT2r/s640/113+Cornelius+Rogge%252C+Tentenproject+1975%252C+beeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiW7ZSb2upZgK9C4XQTRVmEx-fvnTJLr_4mczpaM0KKO3YDDxO4_dqNHP9CLA5hxMaRiGWXLpeWlNnDVFvhh6Bjub-t7ZyMC4aUccMTGAs1TW8y303tRjIkBwAv41SIGzJN32u_b0aeVxjz/s1600/114+Cornelius+Rogge%252C+Cicero+2000%252C+beeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="797" data-original-width="1200" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiW7ZSb2upZgK9C4XQTRVmEx-fvnTJLr_4mczpaM0KKO3YDDxO4_dqNHP9CLA5hxMaRiGWXLpeWlNnDVFvhh6Bjub-t7ZyMC4aUccMTGAs1TW8y303tRjIkBwAv41SIGzJN32u_b0aeVxjz/s320/114+Cornelius+Rogge%252C+Cicero+2000%252C+beeldentuin+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM..jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwSJWoOceLoGAmH-Q6fXVUKhIMYmi-_Zzrlcmkk9Sln4MM0sk9UnRdBAiDJOaIKWpZ8GflJ7NacxEGq_QLDAsc3AUzThv1rW-BTebnEYa6YZsgewdUSgG4bJ-eT1kkXKY2g4uKFb9apvAn/s1600/115+Joost+Baljeu%252C+Synthetische+constructie+F5+2+CD+1966+1968%252C+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="413" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwSJWoOceLoGAmH-Q6fXVUKhIMYmi-_Zzrlcmkk9Sln4MM0sk9UnRdBAiDJOaIKWpZ8GflJ7NacxEGq_QLDAsc3AUzThv1rW-BTebnEYa6YZsgewdUSgG4bJ-eT1kkXKY2g4uKFb9apvAn/s640/115+Joost+Baljeu%252C+Synthetische+constructie+F5+2+CD+1966+1968%252C+Kr%25C3%25B6ller+M%25C3%25BCller+Museum.+Bron+site+KMM.jpg" width="291" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLcRD83cArM-pm_Y45xYtPInptSgagj_0Ct3me9w03Fz2x857nY4Igw2MpOG8-bVJhRsgttNM24M_JyGbB_pXOQg2Ek_5dWFYIlhWCyo5BXZ2_8-0PmbFgZhLdHZT_j7voRYqFHZLOxxuG/s1600/117+Joost+Baljeu%252C+Space+time%252C+Rotterdam+Alexanderpolder+Kleine+Beer+1987.+Bron+Beeldende+kunst+en+openbare+ruimte+Rotterdam.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="853" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLcRD83cArM-pm_Y45xYtPInptSgagj_0Ct3me9w03Fz2x857nY4Igw2MpOG8-bVJhRsgttNM24M_JyGbB_pXOQg2Ek_5dWFYIlhWCyo5BXZ2_8-0PmbFgZhLdHZT_j7voRYqFHZLOxxuG/s400/117+Joost+Baljeu%252C+Space+time%252C+Rotterdam+Alexanderpolder+Kleine+Beer+1987.+Bron+Beeldende+kunst+en+openbare+ruimte+Rotterdam.jpg" width="211" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Afbeelding 106 t/m 117: 106 Pjotr van Oorschot, Het Koningspaar, dr. W. Dreeslaan 1995. Bron website Gemeente Ede. 107 a Pjotr van Oorschot, sportveld bij de Rijndijk Westervoort 1994. 107 b Pjotr van Oorschot en Ger Dekker, foto Ferry André de la Porte. 109 Coen Wilderom en Wim van der Horst, twee monumentale kubusvormen, Tochtenweg bruggen Ommoordese Tocht Rotterdam 1983. Beeldende kunst en openbare ruimte Rotterdam. 110.Werk van Arno van der Mark, afbeelding verwijderd op verzoek van de maker. 111 Arno van der Mark, The Library 1988, beeldentuin Kröller Müller Museum. 112 Werk van Arno van der Mark, afbeelding verwijderd op verzoek van de maker. 113 Cornelius Rogge, Tentenproject 1975, beeldentuin Kröller Müller Museum. 114 Cornelius Rogge, Cicero 2000, beeldentuin Kröller Müller Museum.115 Joost Baljeu, Synthetische constructie F5 2 CD 1966 1968, Kröller Müller Museum.116 Joost Baljeu, Joost Baljeu, Synthetische constructie F 15 nr. 1 1983 1987, Kröller Müller Museum.117 Joost Baljeu, Space time, Rotterdam Alexanderpolder Kleine Beer 1987. Beeldende kunst en openbare ruimte Rotterdam. </i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Over het werk, de opvattingen en de loopbaan van de
meeste van de negen deelnemende kunstenaars bestaat niet bijzonder veel
documentatie. Jan van Wijk, Johan Goedhart en Arno van der Mark waren
afgestudeerd in Arnhem. De overige zes kunstenaars, Pjotr van Oorschot, Ger
Dekker, Coen Wilderom, Jan Mulder, Joost Baljeu en Cornelius Rogge, elders.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn82" name="_ednref82" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[82]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Pjotr van Oorschot (1944-2012) was de maker van de sculpturen </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Compositie VII en VIII</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> (1985) bij het
politiebureau aan de Flierbosdreef in Amsterdam-Zuidoost, een sculptuur op de
Rijndijk in Westervoort (1994) en </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Het
koningspaar</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> (1995) in Ede. De vorm van al die werken was gebaseerd op de
wiskundige reeks van Fibonacci.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn83" name="_ednref83" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[83]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Johan Goedhart (1951), samen met Jan van Wijk (1952) de ontwerper van het
object bij de kruising van de Kroonse Wal met de Brabantweg, ontwierp in 1985
samen met Paul van der Hoek een sculptuur bij de parkeergarage op de Eiermarkt
in Nijmegen.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn84" name="_ednref84" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[84]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Coen Wilderom ontwierp samen met Wim van der Horst twee stalen kubussen aan de
bruggen over de Ommoordse Tocht in Rotterdam.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn85" name="_ednref85" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[85]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Over het werk van beeldend kunstenaar Jan Mulder is nagenoeg niets te vinden.
Dat is anders in het geval van Arno van der Mark (1949) en Cornelius Rogge
(1932). Van der Mark nam samen met Niek Kemps en Robert O'Brien in 1983 deel
aan de toen spraakmakende expositie </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Groene
Wouden</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> in het Kröller-Müller Museum. Hij exposeerde in Duitsland en was met
Jan van Grunsveld de ontwerper van het in 1998 gerealiseerde omgevingskunstwerk
</span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">301 Steps</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> aan de kop van de
Schenkstrook in Den Haag.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn86" name="_ednref86" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[86]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Cornelius Rogge had onder andere tentoonstellingen in het Stedelijk Museum
Amsterdam en het Rijksmuseum Twente. Zijn in 1975 gerealiseerde tentenproject
en andere werken zijn opgenomen in de collectie van het Kröller-Müller Museum.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn87" name="_ednref87" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[87]</span></span></span></span></a></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In tegenstelling tot de andere deelnemende kunstenaars is
over het werk en de opvattingen van Joost Baljeu (1925-1991), door Baljeu zelf
en door anderen, behoorlijk wat gepubliceerd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn88" name="_ednref88" style="mso-endnote-id: edn88;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[88]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Baljeu, schrijver van een studie over Theo van Doesburg en in 1958 de
initiatiefnemer van het Engelstalige tijdschrift <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Structure</i> dat tot 1964 verscheen, was in de kunst van de jaren
zestig en zeventig een opmerkelijk productieve en theoretisch onderlegde
figuur. Zijn werk, opvattingen en niet van betweterij gespeende optreden riepen
de nodige weerstand op. Baljeu nam geen blad voor de mond als het om het werk
en de opvattingen van anderen ging. Kunststromingen als het
abstract-expressionisme, Cobra en Nul waren wat Baljeu betreft reactionair en
niet geschikt om bij te dragen aan een toekomstige vrije samenleving.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn89" name="_ednref89" style="mso-endnote-id: edn89;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[89]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Baljeus eigen werk was dat natuurlijk wel, ook al was het, zoals Philip Peters
ooit opmerkte, paradoxaal genoeg geënt op de beeldtaal van vooroorlogse
avant-gardes en met name De Stijl.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn90" name="_ednref90" style="mso-endnote-id: edn90;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[90]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Baljeu wilde die vormtaal ontdoen van zijn esoterische en metafysische
pretenties en funderen op natuurwetenschappelijke inzichten. De kunsten konden
niet heen om de ontwikkelingen in de natuurwetenschappen en dienden afstand te
nemen van de door die ontwikkelingen achterhaalde statische natuuropvatting. De
kunstenaar zou met behulp van zijn talent zijn visie moeten geven op de vormende
principes van de door de natuurwetenschappen onthulde dynamische werkelijkheid.
De voor zo'n visie noodzakelijke plastische beginselen waren wat Baljeu betreft
beperkt in aantal en af te leiden uit de natuur zelf. In een in 1963
gepubliceerde beschouwing over de grondslagen van zijn plastische opvattingen,
begon Baljeu zijn betoog met de eenparige rechte bewegingen van lichamen zoals
die overal in de natuur voorkwamen. Via hun botsingen en de daaruit
resulterende schuine bewegingen belandde het betoog bij rotaties van vlakken en
ruimtes om hun as, of anders gezegd, rondheid. Uit deze drie principes -
rechtheid, schuinheid en rondheid – volgden vormen van symmetrie en een
kleurenleer. De kunstenaar die er mee werkte zou een even veelzijdige vormenwereld
kunnen scheppen als de natuur zelf. Deze plastische benadering vroeg, aldus
Baljeu, om een universele ontwerper en – aansluitend bij de ideeën van De Stijl
– de opheffing van de scheiding tussen schilderkunst, beeldhouwkunst en
architectuur.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn91" name="_ednref91" style="mso-endnote-id: edn91;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[91]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In de jaren zestig, zeventig en negentig had Baljeu tentoonstellingen in het
Stedelijk Museum Amsterdam, het Gemeente Museum Den Haag en het Kröller-Müller
Museum in Otterlo. Ook al werden zijn werk en opvattingen niet door iedereen
geapprecieerd, Joost Baljeu legde als beeldend kunstenaar enig gewicht in de
schaal.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRs_o2cFXlrdLTRXdZ-urJDAhbqcgAnOQSbBDAq7vGhuI7PzhZiIt1doVVXMlhSVgpL1TqBIhcKxm4MUuGFObcDPT1omzpXqa7Ce1kw2eB5tdiLpOadw8SSYAsR7Aj3pQGws9-hRNL_bO5/s1600/118+Arno+van+der+Mark+Rockwork+nr.+1%252C++park+bij+Zorgboerderij+De+Kroon+en+de+Kroonse+Wal+Arnhem+1985%252C+foto+van+de+auteur+2018..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRs_o2cFXlrdLTRXdZ-urJDAhbqcgAnOQSbBDAq7vGhuI7PzhZiIt1doVVXMlhSVgpL1TqBIhcKxm4MUuGFObcDPT1omzpXqa7Ce1kw2eB5tdiLpOadw8SSYAsR7Aj3pQGws9-hRNL_bO5/s400/118+Arno+van+der+Mark+Rockwork+nr.+1%252C++park+bij+Zorgboerderij+De+Kroon+en+de+Kroonse+Wal+Arnhem+1985%252C+foto+van+de+auteur+2018..JPG" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaaaJwo68vz5O-4hl-g1hZv8wWcu4FVuSSynoWzZokcoKB7LMSGiNd4BgK8tc9rx8Qj5oBmKSnDNrzgb-e1OMN5YPd3WRdVhHTNzr16epW_9MhBA8efEFvfdRzVCbKqAY_gAEZHeH-4moW/s1600/119+Arno+van+der+Mark+Rockwork+nr.+1%252C++park+bij+Zorgboerderij+De+Kroon+en+de+Kroonse+Wal+Arnhem+1985%252C+foto+van+de+auteur+2018..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaaaJwo68vz5O-4hl-g1hZv8wWcu4FVuSSynoWzZokcoKB7LMSGiNd4BgK8tc9rx8Qj5oBmKSnDNrzgb-e1OMN5YPd3WRdVhHTNzr16epW_9MhBA8efEFvfdRzVCbKqAY_gAEZHeH-4moW/s400/119+Arno+van+der+Mark+Rockwork+nr.+1%252C++park+bij+Zorgboerderij+De+Kroon+en+de+Kroonse+Wal+Arnhem+1985%252C+foto+van+de+auteur+2018..JPG" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0gL4NVeEy8K9sWPvpFeAY8dyFwjvo0IxyqXQjxR8Bbni6XYRwRjF8Zfo1HUwic5FUvn-Ymgj8XNTQUp1zoQAq03hwEIUOzsRTirlPj79BqHkUEsuB_a9qtb5L9iBAtGPwS2CY1DYkSTN9/s1600/120+Begin+van+de+Kroonse+Wal+aan+de+oostzijde%252C+maart+2019.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0gL4NVeEy8K9sWPvpFeAY8dyFwjvo0IxyqXQjxR8Bbni6XYRwRjF8Zfo1HUwic5FUvn-Ymgj8XNTQUp1zoQAq03hwEIUOzsRTirlPj79BqHkUEsuB_a9qtb5L9iBAtGPwS2CY1DYkSTN9/s640/120+Begin+van+de+Kroonse+Wal+aan+de+oostzijde%252C+maart+2019.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCfJXCJUHu19Bx7CW20FX8X8o-aXr4hUYxrq1fQKTWmd4omDMrKo8oDzHkktnZJWXeAVdJ7bvETDZzJLgNuJhqq96q5UlyP6swwW1PwCRGzDUef-lrs2-dwuYDPM7nlSoWK557DV49K5Pg/s1600/121+Jan+Mulder%252C+Kroonse+Wal+Arnhem%252C+toestand+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCfJXCJUHu19Bx7CW20FX8X8o-aXr4hUYxrq1fQKTWmd4omDMrKo8oDzHkktnZJWXeAVdJ7bvETDZzJLgNuJhqq96q5UlyP6swwW1PwCRGzDUef-lrs2-dwuYDPM7nlSoWK557DV49K5Pg/s320/121+Jan+Mulder%252C+Kroonse+Wal+Arnhem%252C+toestand+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgkRpaRXXhp1XJcpL3ZggIn0T9FhMPudMbaZUYKZ0FULBzIYSkAsVTyQFdD3-bJluGjX5yULGyZvHWiPTwnOZNWc4MlpaW0nbC3Kdojb96i06Ys5RLpPZYtCha5YxnflaTh_BZ3nxO8fEF/s1600/122+a+Jan+Mulder%252C+Kroonse+Wal+Arnhem%252C+toestand+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgkRpaRXXhp1XJcpL3ZggIn0T9FhMPudMbaZUYKZ0FULBzIYSkAsVTyQFdD3-bJluGjX5yULGyZvHWiPTwnOZNWc4MlpaW0nbC3Kdojb96i06Ys5RLpPZYtCha5YxnflaTh_BZ3nxO8fEF/s320/122+a+Jan+Mulder%252C+Kroonse+Wal+Arnhem%252C+toestand+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2ted06aolH1OwYz3FLga6pJDmi5EJJZuQTzfSnq-Zuox1DQX_qZYuNovNc7X1du_FR-O2x3Oh0Z_YTD9j0GxFIGdKJDA2k9v4QLDCcu1PkPP3g9PtswPmT3kcuCRyAUBQtY1b_3oFDKPb/s1600/122+b+Aagterkerkesingel+vanaf+de+Kroonse+Wal%252C+zomer+2018.+Foto++van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2ted06aolH1OwYz3FLga6pJDmi5EJJZuQTzfSnq-Zuox1DQX_qZYuNovNc7X1du_FR-O2x3Oh0Z_YTD9j0GxFIGdKJDA2k9v4QLDCcu1PkPP3g9PtswPmT3kcuCRyAUBQtY1b_3oFDKPb/s320/122+b+Aagterkerkesingel+vanaf+de+Kroonse+Wal%252C+zomer+2018.+Foto++van+de+auteur..JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS9ynVtzsdfUvCLnvyG4AMGD26_HBrV7XxV1-XX63NmqhmLR1cDkzO5_RMc22jpfzcVg5Nj2xyB01w9p3J9W1TQgTYrSYmv5QVzZuQjnE2ZsW3s6BHwV4uKvh6wSMemMaUZzp-4ih740uL/s1600/123+Damwand+Joost+Baljeu%252C+zomer+2018.+Foto++van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS9ynVtzsdfUvCLnvyG4AMGD26_HBrV7XxV1-XX63NmqhmLR1cDkzO5_RMc22jpfzcVg5Nj2xyB01w9p3J9W1TQgTYrSYmv5QVzZuQjnE2ZsW3s6BHwV4uKvh6wSMemMaUZzp-4ih740uL/s640/123+Damwand+Joost+Baljeu%252C+zomer+2018.+Foto++van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghODqESDQIHeRCq6oBace6cHBquvevyexEyXmLYk0LThPPW9AYnHZdxiqfs795adCCwKMNz93jvReUKse_wIUY2SJ7AbR2ooLfXAshAoTvJgLNpgkqnDw9aBxAk4MQoN0Lq9L7IzLEYaoZ/s1600/124+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghODqESDQIHeRCq6oBace6cHBquvevyexEyXmLYk0LThPPW9AYnHZdxiqfs795adCCwKMNz93jvReUKse_wIUY2SJ7AbR2ooLfXAshAoTvJgLNpgkqnDw9aBxAk4MQoN0Lq9L7IzLEYaoZ/s320/124+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0CvKtiB4oLleqlEMqVYUrcMMUHuvTodXwGRWF0oJlPwK1h3aywTUcsuxSTlpIxyRj7sl-U37-0FmAI9WAubVIoIneQ9kk_q3Hs3IUJgVXWMvnDwoD0pr9LEmMKNvn0EiLoAIjueYetckx/s1600/125+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0CvKtiB4oLleqlEMqVYUrcMMUHuvTodXwGRWF0oJlPwK1h3aywTUcsuxSTlpIxyRj7sl-U37-0FmAI9WAubVIoIneQ9kk_q3Hs3IUJgVXWMvnDwoD0pr9LEmMKNvn0EiLoAIjueYetckx/s640/125+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhw6FaTuSENDaswoZPP9ELizTNnDUFKgKxbfDNv15M-PBqYm0X3Zam6G-Y5-I9U8MsTfhZaPXPG6yGNdkuXuY8t9kaO5ZUPVj_wfqUc2xtk3wM9pLeANVQ1e_xrYlQbsAlofuqQoR5Z9vju/s1600/126+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhw6FaTuSENDaswoZPP9ELizTNnDUFKgKxbfDNv15M-PBqYm0X3Zam6G-Y5-I9U8MsTfhZaPXPG6yGNdkuXuY8t9kaO5ZUPVj_wfqUc2xtk3wM9pLeANVQ1e_xrYlQbsAlofuqQoR5Z9vju/s640/126+Cornelius+Rogge%252C+Afgeknotte+piramide+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+z0mer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 118 t/m 126: 118 Arno van der Mark, Rockwork nr. 1, park bij Zorgboerderij De Kroon en de Kroonse Wal Arnhem 1985, zomer 2018. 119 Arno van der Mark, Rockwork nr. 1, park bij Zorgboerderij De Kroon en de Kroonse Wal Arnhem 1985, zomer 2018. 120 Begin van de Kroonse Wal aan de oostzijde, maart 2019. 21 Jan Mulder, Kroonse Wal Arnhem, zomer 2018, 122 a Jan Mulder, Kroonse Wal Arnhem, zomer 2018.122 b, Aagterkerkesingel vanaf de Kroonse Wal, zomer 2018.123 Damwand Joost Baljeu, zomer 2018. 124 t/m 126, Cornelius Rogge, Afgeknotte piramide Kroonse Wal Arnhem 1981-1986, zomer 2018.</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bij het project Kroonse Wal werd Baljeu onder andere
betrokken om de overige, veel jongere deelnemers, tijdens het project te
begeleiden en te zorgen voor de door Hendriks zo belangrijk geachte samenhang.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn92" name="_ednref92" style="mso-endnote-id: edn92;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[92]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Die samenhang was, zoals hierboven al is aangeduid, tweeledig. De ontwerpen
moesten ten eerste zorgen voor samenhang tussen de Kroonse Wal en de wijk, ten
noorden en zuiden ervan. Dat was geen onproblematische opgave bij de
kruispunten van de Kroonse Wal met de van noord naar zuid lopende Brabantweg,
de Bredasingel en bij het winkelcentrum verder naar het oosten. Typisch voor de
architectuur van de jaren zeventig - die de traditionele oplossing van het
kruispunt als een doorlopend en gesloten ensemble overboord had gezet- was de
op het woonerf gerichte en van wegen en kruispunten afgekeerde verkaveling. Het
resultaat daarvan was een onsamenhangende openbare ruimte. De tweede vorm van
samenhang die het team van kunstenaars als opgave kreeg, was niet minder
problematisch. De kunstwerken moesten op elkaar betrokken zijn. De Kroonse Wal
mocht, zoals gezegd, geen reeks van incidenten worden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Anders dan in het geval van het project rond de Krakelingenschool
in de Wijk Vredenburg van Jan Hein Daniëls en Bas Maters ging het in het geval
van de Kroonse Wal niet om een aaneengesloten ruimte die in zijn geheel en naar
believen door de kunstenaars kon worden ingevuld. De kunsttoepassingen kwamen
op daartoe aangewezen plekken tussen de door architect Haffmans en landschapsarchitect
Van Boven ontworpen bebouwing en groenvoorzieningen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het project Kroonse Wal was complex – iets wat gaandeweg
ook tot de betrokkenen doordrong - en niet alleen vanwege de door Hendriks
geformuleerde doelstellingen en omdat de kunst een plek moest vinden tussen een
door de dienst stedenbouw en de architect grotendeels al bepaalde structuur.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn93" name="_ednref93" style="mso-endnote-id: edn93;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[93]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Voor complicaties zorgde ook het contract tussen de gemeente Arnhem en de in
Hilversum gevestigde projectontwikkelaar Johan Matser. In het contract, gesloten
in 1978, werd bepaald dat de projectontwikkelaar woningen en winkels langs de
Kroonse Wal zou bouwen en de belangrijkste infrastructurele en civieltechnische
voorzieningen voor zijn rekening zou nemen. Daaronder vielen de riolering, de
aanleg van wegen, twee voetbruggen, aankleding van de openbare ruimte en de
beschoeiing van de waterloop. Voor rekening van de gemeente kwamen de openbare
verlichting, kabels en leidingen, twee bruggen en de kunsttoepassingen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNOniiXqzZVnS1d7c7fqCzdejre86gOdcOmqLQTvvpHGk2a0tViEdqmgYMR58jrPBOcIP6Fh_u7K1n1sgID586t5UAFzfdoI1QHoJlp7DUvTLUoiSoHvyTXhz2GLtFs0KJfhOzkLr9upXo/s1600/127+Gemeentelijke+afvalbakken+met+op+de+achtergrond+werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNOniiXqzZVnS1d7c7fqCzdejre86gOdcOmqLQTvvpHGk2a0tViEdqmgYMR58jrPBOcIP6Fh_u7K1n1sgID586t5UAFzfdoI1QHoJlp7DUvTLUoiSoHvyTXhz2GLtFs0KJfhOzkLr9upXo/s640/127+Gemeentelijke+afvalbakken+met+op+de+achtergrond+werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoXwMLFqH-ZMkUiB9LyJr8qAIQqDUtS7CYEjBI_a-z6I2BAx2M6tOCNVOq8h1XWh_FuRAXQNUdAAmJ2C55mWdT-s8MA6-vbora96SM5nm7ZraknvxWLHU9_Sw69T1BXyxj_74eEoCtWbx_/s1600/128+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoXwMLFqH-ZMkUiB9LyJr8qAIQqDUtS7CYEjBI_a-z6I2BAx2M6tOCNVOq8h1XWh_FuRAXQNUdAAmJ2C55mWdT-s8MA6-vbora96SM5nm7ZraknvxWLHU9_Sw69T1BXyxj_74eEoCtWbx_/s400/128+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="400" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5PqP-puDD6OAeiIMzfM_qzpLtb8vp_Stlph_yOeHPYCm9ZH60GTPFQ8KgMeoS790YmfPc9apuCD7GIrnzA0xKFG2uegYNk_nP2lW79Iyc1H9hfpnkZvQzCIcZhQl_01aNw4FgtHtG5gfJ/s1600/129+a+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5PqP-puDD6OAeiIMzfM_qzpLtb8vp_Stlph_yOeHPYCm9ZH60GTPFQ8KgMeoS790YmfPc9apuCD7GIrnzA0xKFG2uegYNk_nP2lW79Iyc1H9hfpnkZvQzCIcZhQl_01aNw4FgtHtG5gfJ/s640/129+a+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMz94yEk_R9JtenhyBXNQW7eyPHU3PYTmWqIqpToKq3_cvn40630oovYAwIgLigq77Ke8vs3FFu2iQAP91wJzKS1Lsa2eLzeOVxoSSRYnKRHqpzhMkw1ku47NpG2ij1w9wk1r9TC1WfyAd/s1600/129BMA%257E1.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1049" data-original-width="1600" height="416" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMz94yEk_R9JtenhyBXNQW7eyPHU3PYTmWqIqpToKq3_cvn40630oovYAwIgLigq77Ke8vs3FFu2iQAP91wJzKS1Lsa2eLzeOVxoSSRYnKRHqpzhMkw1ku47NpG2ij1w9wk1r9TC1WfyAd/s640/129BMA%257E1.JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPYs5KcZu9e6M_tagO0ZO0ZdpUwFyRMxGrWSlBo5MyIItU_jGAtL7A18RTRW53TXK-xnCGfuUDFO75_wk788MAlNm7ULU50VdJ8KwqgzudXXRzFPE4LVyRmGDwqb5XJEXKlzT-EhHo5MEK/s1600/130+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPYs5KcZu9e6M_tagO0ZO0ZdpUwFyRMxGrWSlBo5MyIItU_jGAtL7A18RTRW53TXK-xnCGfuUDFO75_wk788MAlNm7ULU50VdJ8KwqgzudXXRzFPE4LVyRmGDwqb5XJEXKlzT-EhHo5MEK/s400/130+Werk+van+Pjotr+van+Oorschot+en+Ger+Dekker%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1986%252C+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="300" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnAeB3auB03GPOg4zMKpBZvty7UXeaO2uO4KbQB6l-g9vcnFyQW0ZrrioPqBoCEfvvWYQxFKKlUD67W0cKF3ZW4N6hmPk5y_CAXcrxLW_oRX_0B8uuSChUQWVETTPEeHv2eDzQoyxW7fxp/s1600/131+Kroonse+Wal+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjnAeB3auB03GPOg4zMKpBZvty7UXeaO2uO4KbQB6l-g9vcnFyQW0ZrrioPqBoCEfvvWYQxFKKlUD67W0cKF3ZW4N6hmPk5y_CAXcrxLW_oRX_0B8uuSChUQWVETTPEeHv2eDzQoyxW7fxp/s640/131+Kroonse+Wal+zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Afbeelding 127 t/m 131: 127 Gemeentelijke afvalbakken met op de achtergrond werk van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker, Kroonse Wal Arnhem 1981-1986, zomer 2018. 128 Werk van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker, Kroonse Wal Arnhem 1981 1986, zomer 2018.129 a Werk van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker, Kroonse Wal Arnhem 1981-1986, zomer 2018. 129 b Maquette Kroonse Wal en omgeving met het ontwerp van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker , dia gedateerd 1975-1980, Gelders Archief, toegangsnummer 1524 diacoll. Gemeente Arnhem, inv. nr. 5834. 130 Werk van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker, Kroonse Wal Arnhem 1981-1986, zomer 2018. 131 Kroonse Wal zomer 2018.</i></div>
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De gemeente gaf door het sluiten van dit contract de
regie voor een deel uit handen. Voor de projectontwikkelaar stonden de uitgaven
voor de architectuur en de aankleding van de openbare ruimte natuurlijk niet
los van de te verwachte inkomsten uit de verkoop van huizen en winkels. Zoals
de opsteller van het verslag Ton Verstegen opmerkte, schiep het contract een
niet onproblematische situatie in geval van economische tegenwind. Die
tegenwind was er na 1979, het jaar van de tweede oliecrisis, in ruime mate. Op
de oliecrisis volgde de wereldwijde economische crisis van 1980 en het
ineenstorten van de huizenmarkt. De projectontwikkelaar zag zijn inkomsten in
gevaar komen en vertraagde de uitvoering van de bouwplannen. In 1981 kwamen de
bouwwerkzaamheden zelfs zo goed als stil te liggen. De bouw van de Kroonse Wal
werd pas in 1984 hervat nadat gemeente en projectontwikkelaar hun contract in
1983 hadden opengebroken en nieuwe afspraken hadden gemaakt.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn94" name="_ednref94" style="mso-endnote-id: edn94;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[94]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De economische perikelen hadden hun weerslag op de
verhoudingen tussen het kunstenaarsteam en architect Paul Haffmans. De laatste
was op wens van de projectontwikkelaar aangesteld als ontwerper en coördinator
van de Kroonse Wal. Geconfronteerd met de verslechterde marktsituatie drong de
projectontwikkelaar aan op de versobering van het bouwprogramma en moest architect
Haffmans zijn ontwerpen herzien. Aanvankelijke ambities en doelen, zoals de
luxe terraswoningen, grachtengevels en de bibliotheek, werden gaandeweg naar
beneden bijgesteld of losgelaten. Op last van projectontwikkelaar Matser gaf
architect Haffmans voorrang aan beter verkoopbare laagbouw, maakte hij bezwaar
tegen kleurvoorstellen van de kunstenaars en probeerde hij het uitgesproken
lineaire karakter van de Kroonse Wal te verzachten door de bebouwing aan de
route te laten verspringen. Volgens verslaggever Ton Verstegen werd het team
van kunstenaars van alle wijzigingen niet steeds op tijd en volledig op de
hoogte gesteld.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn95" name="_ednref95" style="mso-endnote-id: edn95;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[95]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Architect en kunstenaarsteam konden het met elkaar niet vinden, dat blijkt ook
uit de archiefstukken. Daaraan zal een door Verstegen geconstateerd
fundamenteel verschil van benadering het nodige hebben bijgedragen. De
kunstenaars gingen in eerste instantie uit van beeld en visuele kwaliteit om
vervolgens na te denken over de haalbaarheid daarvan. De architect, uitvoerders
en de medewerkers van de gemeentelijke diensten waren gewend om eisen op het
gebied van beeld en kwaliteit te schikken naar praktische en budgettaire
beperkingen en dat was een geheel andere benaderingswijze.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn96" name="_ednref96" style="mso-endnote-id: edn96;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[96]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het kunstenaarsteam onder leiding van Joost Baljeu komt uit het verslag en de
archiefstukken naar voren als onvoldoende bedreven in het politieke spel en de
omgang met de bouwwereld en de ambtelijke diensten. Een factor die de
verhoudingen ongetwijfeld nog verder vertroebelde was de ongepolijste
opstelling van de kunstenaars tegenover de architect. Het team van kunstenaars
onder leiding van Baljeu formuleerde in augustus 1978, dus al vroeg in het hele
proces van overleg en ontwerpen, een voorlopige standpuntbepaling. Daarin
stelden de kunstenaars dat het in hun bedoeling lag om hun ontwerpen te laten
contrasteren met de reeds geplande architectuur en brachten ze naar voren dat
ze de architect in hun ontwerpproces slechts een passieve rol hadden
toebedacht. Architect Haffmans deed daarover zijn beklag in een brief op poten
van september 1978 aan de directeur van de stedenbouwkundige dienst ir. R. Geerling
en anderen. De architect noemde de benadering van de kunstenaars egocentrisch,
dominant en arrogant en meende dat geen van de betrokken partijen, kunstenaars,
stedenbouwkundigen of architect, in deze aangelegenheid het primaat kon
opeisen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn97" name="_ednref97" style="mso-endnote-id: edn97;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[97]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Volgens de opsteller van het projectverslag Ton Verstegen
waren de inbreng van de beeldende kunst en de door alle partijen te volgen
procedures gebrekkig geregeld. De beeldende kunst was anders gezegd onvoldoende
geïntegreerd in het hele planproces. Verstegen vroeg zich echter af of dat met
hardere en beter uitgewerkte afspraken verholpen had kunnen worden, want ook
die betere afspraken waren wellicht geen antwoord geweest op de volgens
Verstegen 'zeer grote onzekerheden' waarmee het project te kampen kreeg.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn98" name="_ednref98" style="mso-endnote-id: edn98;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[98]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In 1983, toen de projectontwikkelaar de uitvoering van de Kroonse Wal had
stilgelegd en de Kroonse Wal onder het viaduct was voorzien van noodbestrating
omdat de schoolgaande jeugd te graag door de eerder ontstane modderpoel
baggerde<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn99" name="_ednref99" style="mso-endnote-id: edn99;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[99]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>,
stelde ir. R. Geerling, directeur van de stedenbouwkundige dienst, voor om het
kunstproject te gebruiken als hefboom. Men zou verder moeten gaan met de
uitvoering van het kunstproject. Architectuur en stedenbouw dienden zich daar
dan later naar te richten. Geerling kreeg voor dit idee echter onvoldoende
politieke steun.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn100" name="_ednref100" style="mso-endnote-id: edn100;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[100]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Spoedig daarna werd, zoals boven vermeld, het contract tussen de
projectontwikkelaar en de gemeente opgebroken en hervatte de
projectontwikkelaar in 1984 en 1985 de bouwactiviteiten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn101" name="_ednref101" style="mso-endnote-id: edn101;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[101]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe de door Hendriks gewenste samenhang door middel van
de door de kunstenaars gekozen benadering – de keuze voor het contrast met de
architectuur - was te bereiken, is niet zo eenvoudig voor te stellen. Pjotr van
Oorschot en Ger Dekker, de ontwerpers van de kunsttoepassing op het kruispunt
van de Kroonse Wal en de Bredasingel, zagen de diagonaal als oplossing om een
visuele verbinding te leggen tussen Kroonse Wal en de ten noorden en zuiden
daarvan gelegen wijk. De twee ontwerpers constateerden in een in 1979
geschreven toelichting een situatie die tot op de dag van vandaag dezelfde is
gebleven: te lage bouwvolumes, terugwijkende bouwstroken en gaten in de
geplande bebouwing die het kruispunt degradeerden tot een restruimte. Om de
ruimtelijke elementen op het kruispunt niettemin aan elkaar te koppelen, kozen
de ontwerpers voor een constellatie van betonnen palen en een bestrating die in
een diagonale richting afweek van de bebouwing en de richting van het
autoverkeer.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn102" name="_ednref102" style="mso-endnote-id: edn102;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[102]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het andere ontwerpersduo, Jan van Wijk en Johan Goedhart, koos in 1979 in
eerste instantie een vergelijkbare aanpak voor de kunsttoepassing verder naar
het westen. De uiteindelijk gerealiseerde kunsttoepassing, twee parallel
gerichte wanden van groen geglazuurde stenen, lijkt niet aan te sluiten bij de
beschrijving uit 1979, maar het idee van een van de Kroonse Wal afwijkende
gerichtheid werd zo te zien gehandhaafd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn103" name="_ednref103" style="mso-endnote-id: edn103;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[103]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De toelichting van Jan Mulder bij zijn eerste ontwerp voor een kunsttoepassing
bij het viaduct onder de Batavierenweg maakt weinig inzichtelijk. Op het moment
waarop zij werd geschreven leek Mulder nog te worstelen met de opdracht. Iets
vergelijkbaars geldt voor de toelichting van Coen Wilderom voor zijn ontwerp
bij het aan de oostzijde gelegen winkelcentrum.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn104" name="_ednref104" style="mso-endnote-id: edn104;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[104]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvd5CgyvHc5cD3OSlOgLAX-GkRiPw2OPuYQI8mRfXqqgpKKhaKBo7NHRSMEAe63HrIt37zRxggAFC16WX3xZYoLSftNqYGLdg_6flhHM5dUJJC64VX26dM7kLIAHF57yT4mplydJvMZUSD/s1600/132+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal+gezien+vanaf+de+Millweg+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veere.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1059" data-original-width="1600" height="419" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvd5CgyvHc5cD3OSlOgLAX-GkRiPw2OPuYQI8mRfXqqgpKKhaKBo7NHRSMEAe63HrIt37zRxggAFC16WX3xZYoLSftNqYGLdg_6flhHM5dUJJC64VX26dM7kLIAHF57yT4mplydJvMZUSD/s640/132+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal+gezien+vanaf+de+Millweg+Arnhem%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veere.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaxmUb1D64Db1CGTld0I_fzlL3WTTiIqjVniJ7iBaJcScn_vZ7fU05_SYoSoWlhpmJGP0xY12YVk06nOqOEqjeJOgW17eJNCdd_b1zwOnY3BTXA3a3PUnIb6CmyMIibB06XSNAP-wcN5qE/s1600/133+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+600.+Gebruik+vrij.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1056" data-original-width="1600" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaxmUb1D64Db1CGTld0I_fzlL3WTTiIqjVniJ7iBaJcScn_vZ7fU05_SYoSoWlhpmJGP0xY12YVk06nOqOEqjeJOgW17eJNCdd_b1zwOnY3BTXA3a3PUnIb6CmyMIibB06XSNAP-wcN5qE/s400/133+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+600.+Gebruik+vrij.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8D6x5Zh7dl0xs_-gGDE1LTtPLH5zaWRvch1y0NaRU04VF4-eTSzZboH9vLxLPcSQS57g2MKybw6gfX2KVt2B_rzGSZrxQ7b39xrOD4yQeWzU9PQHoes287ew9L0doUwyaZ8ClIkGfWeHL/s1600/134+Kroonse+Wal+Arnhem%252Cter+hoogte+van+de+Coop++zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg8D6x5Zh7dl0xs_-gGDE1LTtPLH5zaWRvch1y0NaRU04VF4-eTSzZboH9vLxLPcSQS57g2MKybw6gfX2KVt2B_rzGSZrxQ7b39xrOD4yQeWzU9PQHoes287ew9L0doUwyaZ8ClIkGfWeHL/s400/134+Kroonse+Wal+Arnhem%252Cter+hoogte+van+de+Coop++zomer+2018.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuS4vS86-BxGeXqaNDeyAQdOuWjFU8Z-W_jS6uuqp2aI64v7yRZvPXgJQ9jEA7NLPCoRPnf-8wDp-uI1L3kd-bpsNPOjx67n7DBU0QNbxS5t0gzrGplb6QzS49WtMjXMmC2EoMv5QdR24C/s1600/135+a+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+588.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1075" data-original-width="1600" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuS4vS86-BxGeXqaNDeyAQdOuWjFU8Z-W_jS6uuqp2aI64v7yRZvPXgJQ9jEA7NLPCoRPnf-8wDp-uI1L3kd-bpsNPOjx67n7DBU0QNbxS5t0gzrGplb6QzS49WtMjXMmC2EoMv5QdR24C/s640/135+a+Damwand+en+brug+van+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+Wal%252C+foto+gedateerd+1985+1995%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocollectie+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+588.+Gebruik+vrij..jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRhiVX98bLlRS0aFu00rvZBxK0MlJp-5RLiHYI8PuC33lHk_-stysUneL6PfzT-xZi1ygu2hgiRuUiiEgxtEyDnwg8S2HogKK7KNFjbk36k5bHOA7mzcC_T52OH6XI73W4UIDSfs-hxceo/s1600/135+b+foto+van+Google+Maps+genomen+vanaf+een+computerscherm+in+2018%252C+de+foto+komt+niet+overeen+met+de+toestand+zoals+hij++in+2018+bestond.+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRhiVX98bLlRS0aFu00rvZBxK0MlJp-5RLiHYI8PuC33lHk_-stysUneL6PfzT-xZi1ygu2hgiRuUiiEgxtEyDnwg8S2HogKK7KNFjbk36k5bHOA7mzcC_T52OH6XI73W4UIDSfs-hxceo/s640/135+b+foto+van+Google+Maps+genomen+vanaf+een+computerscherm+in+2018%252C+de+foto+komt+niet+overeen+met+de+toestand+zoals+hij++in+2018+bestond.+Foto+van+de+auteur..JPG" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCnhYkLd0GWkMmji4hon_YlRkPSX0tmHpMg4-GOgpPLkiBwov7cHBVqNCTAHdUHjPmjr3pEfBX5JEdASGfPgRERQaOLcwILjWpCVxIL0RgvTK1wYzpmeTN4zxSve3q0AbcLxO-Ha60VPho/s1600/136+Damwand+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+wal+gezien+vanaf+de+Brabantweg%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocoll.+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+603.+Gebruik+vrij..jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1047" data-original-width="1600" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCnhYkLd0GWkMmji4hon_YlRkPSX0tmHpMg4-GOgpPLkiBwov7cHBVqNCTAHdUHjPmjr3pEfBX5JEdASGfPgRERQaOLcwILjWpCVxIL0RgvTK1wYzpmeTN4zxSve3q0AbcLxO-Ha60VPho/s400/136+Damwand+Joost+Baljeu%252C+Kroonse+wal+gezien+vanaf+de+Brabantweg%252C+Gelders+Archief%252C+toegangsnummer+1526+fotocoll.+Piet+Veeren%252C+invent.+nr.+603.+Gebruik+vrij..jpg" width="400" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Afbeelding 132 t/m 136: 132 Damwand en brug van Joost Baljeu, Kroonse Wal gezien vanaf de Millweg Arnhem, foto gedateerd 1985-1995, Gelders Archief, toegangsnummer 1526 fotocoll. Piet Veeren, invent. nr. 604. 133 Damwand en brug van Joost Baljeu, Kroonse Wal, foto gedateerd 1985-1995, Gelders Archief, toegangsnummer 1526 fotocoll. Piet Veeren, invent. nr. 600. 134 Kroonse Wal Arnhem, ter hoogte van de Coop zomer 2018. 135 a Brug van Joost Baljeu, Kroonse Wal ter hoogte van de Coop, foto gedateerd 1985-1995, Gelders Archief, toegangsnummer 1526 fotocoll. Piet Veeren, invent. nr. 588. 135 b foto van Google Maps genomen vanaf een computerscherm in 2018, de foto komt niet overeen met de toestand zoals hij in 2018 bestond. 136 Damwand Joost Baljeu, Kroonse wal gezien vanaf de Brabantweg, Gelders Archief, toegangsnummer 1526 fotocoll. Piet Veeren, invent. nr. 603</i></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een zaak waar de kunstenaars groot belang aan hechtten
was het benadrukken van het lineaire en stedelijke karakter van de Kroonse Wal.
Joost Baljeu kwam in dat kader met het idee om de waterloop het aanzien van een
stedelijke gracht te geven door hem te voorzien van een stalen damwand. Op
foto's waarvan het aannemelijk is dat ze in de jaren tachtig werden gemaakt,
was de damwand geschilderd in een verzadigde donkerblauwe kleur.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn105" name="_ednref105" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[105]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
De leden van het kunstenaarsteam hadden de gracht het liefst doorgetrokken van
het winkelcentrum in het oosten naar het andere winkelcentrum in het westen,
niet alleen omwille van de stedelijke uitstraling, maar ook met het oog op de
continuïteit en dus de visuele samenhang van de Kroonse Wal. Architect Paul
Haffmans maakte daar om budgettaire redenen echter bezwaar tegen en
uiteindelijk kreeg de gracht slechts een lengte van 560 meter met op
verschillende plaatsen een overkluisde onderbreking.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn106" name="_ednref106" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[106]</span></span></span></span></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
Joost Baljeu ontwierp voor het voetgangers en fietsverkeer over de gracht een
viertal bruggen, te oordelen naar nog bestaande foto's geschilderd in dezelfde
verzadigde donkerblauwe kleur als de damwand van de gracht, maar met
contrasterende gele geometrische patronen aan de opstaande zijden.</span><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn107" name="_ednref107" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[107]</span></span></span></span></a></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De stelling dat de diagonaal gerichte kunsttoepassingen
van het duo Van Oorschot en Dekker en het duo Goedhart en Van wijk op de
kruispunten van de Kroonse Wal met respectievelijk de Bredasingel en de
Brabantweg bijdragen aan de ruimtelijke samenhang, lijkt moeilijk te
verdedigen. Tegen de onsamenhangende architectonische situatie zijn beide
kunsttoepassingen eenvoudigweg niet opgewassen. Hier geldt wat Camiel van
Winkel stelde ten aanzien van het eveneens in de jaren zeventig begonnen
omgevingsproject in de Utrechtse wijk Lunetten. De beeldend kunstenaars
overschatten ook daar de mogelijkheid om met beeldende middelen een gegeven
situatie te beïnvloeden.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn108" name="_ednref108" style="mso-endnote-id: edn108;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[108]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De visuele werking van de gracht met damwand is een ander geval. Of die voor de
samenhang zorgde tussen de kunsttoepassingen waar Berend Hendriks zo de nadruk
op legde, is veertig jaar later niet eenvoudig te beoordelen. Wie aan de
oostzijde van de Kroonse Wal begint aan een fietstocht of een wandeling stuit
in het park bij zorgboerderij de Kroon op het werk van Arno van der Mark dat
weliswaar was bedoeld voor de Kroonse Wal, maar vanwege claims van de
plantsoenendienst een flink eind daarbuiten terecht kwam. Van der Marks werk
bestaat uit een zestal, door de kunstenaar en gediplomeerd steenhouwer Jerome
Symons gehouwen stenen, naar het voorbeeld van een veel kleinere, door Van der
Mark tijdens een vakantie opgeraapte kei.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn109" name="_ednref109" style="mso-endnote-id: edn109;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[109]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Samen vormen ze een sprookjesachtig in zichzelf verzonken ensemble. Van der
Mark heeft veertig jaar later geen zin om nog eens terug te komen op zijn
toenmalige werk. Hij wil ook beslist niet geassocieerd worden met de Arnhemse School, die volgens Van der Mark nooit echt bestaan heeft.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn110" name="_ednref110" style="mso-endnote-id: edn110;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[110]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Verderop bij het oostelijke winkelcentrum is van het werk van Coen Wilderom
geen spoor te vinden. Nog verder naar het westen, bij het viaduct, staat het
werk van Jan Mulder en begint de gracht. De rode tegels op het voetstuk van het
door Mulder ontworpen object zijn voor een deel verdwenen en de kleur van de
damwand is niet meer verzadigd donkerblauw, maar onbestemd grijs. Van de vier
door Joost Baljeu ontworpen bruggen over de gracht was in 2007 nog één, door
roest aangetast exemplaar aanwezig, maar inmiddels is ook die verwijderd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn111" name="_ednref111" style="mso-endnote-id: edn111;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[111]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Over de gracht liggen nu vier non-descripte bruggen die met het oorspronkelijke
ontwerp niets van doen hebben. Het kunstwerk van Cornelius Rogge bij het
kruispunt van de Kroonse Wal met de Bredasingel - een afgeknotte piramide van
cortenstaal voorzien van horizontale gleuven, is nog geheel intact. Naar eigen
zeggen werden die gleuven door Rogge aangebracht volgens dezelfde reeks van
Fibonacci die de grondslag vormde voor de diagonaal geplaatste betonnen
elementen van Pjotr van Oorschot en Ger Dekker.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn112" name="_ednref112" style="mso-endnote-id: edn112;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[112]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het werk van het laatst genoemde duo komt niet helemaal overeen met de foto van
een ooit gemaakte maquette.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn113" name="_ednref113" style="mso-endnote-id: edn113;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[113]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het diagonale patroon in de bestrating, haaks op de richting van de betonnen
elementen, loopt niet door, maar is alleen aanwezig op de stoepen en niet op de
verkeersweg en het fietspad. Dat lijkt al zo op een waarschijnlijk in 1988
gemaakte film over het werk van Rogge. Daarop is aan het begin de kruising van
de Kroonse Wal en de Bredasingel in beeld.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn114" name="_ednref114" style="mso-endnote-id: edn114;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[114]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn114" name="_ednref114" style="mso-endnote-id: edn114;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;"><br /></span></span></span></span></a></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjN01ZWTTe2R0b5dYJSlSimlJru0Kz9lV8T_EeZs4eX393QZCPhH4IfR4Hx_pZ7TvwuGjURHBTQO06SP-ybZaMnkgmz05NyCmnD7nb9mg60-hDxCo1TCpp0mInAm7F8VsoP6D81KcErBM2w/s1600/136BKU%257E1.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1066" data-original-width="1600" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjN01ZWTTe2R0b5dYJSlSimlJru0Kz9lV8T_EeZs4eX393QZCPhH4IfR4Hx_pZ7TvwuGjURHBTQO06SP-ybZaMnkgmz05NyCmnD7nb9mg60-hDxCo1TCpp0mInAm7F8VsoP6D81KcErBM2w/s640/136BKU%257E1.JPG" width="640" /></a></div>
<i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeelding </span>136 b Kunstbrug van Joost
Baljeu wordt geplaatst over een slootje aan de Blokweersingel te Alblasserdam, foto
gedateerd 28 07 1983, Regionaal Archief Dordrecht inv. nr. 552 30 22 90.</i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><o:p></o:p></i></span></div>
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wie van de laatst genoemde kruising verder naar het
westen fietst komt uiteindelijk aan bij de twee parallel geplaatste muren van
groen geglazuurde stenen, ontworpen door Johan Goedhart en Jan van Wijk. De uit
het begin van de jaren tachtig stammende architectuur aan weerszijden van de
Kroonse Wal heeft een niet bepaald gunstige invloed op het totale beeld. In het
westen wordt dat ontsierd door de lange blinde muur van de Coop. Architect
Haffmans liet de huizen aan de noordelijke zijde van de Kroonse Wal verspringen
en voorzag ze aan de kant van het water van een lapje tuin. Sommige tuinen zijn
volledig dichtgegroeid en vrijwel allemaal zijn ze voorzien van een houten
bouwmarktschutting. Alles bij elkaar levert dat een gesloten en armoedig beeld
op. Wat een bijzondere route had moeten worden, werd dat, door onder dwang van
de omstandigheden genomen beslissingen, niet helemaal. De onvermijdelijke
inwerking van weer en tijd, gebrek aan onderhoud en de particuliere
tuinverloedering deden er nog verder afbreuk aan. Niettemin is een wandeling of
fietstocht over de Kroonse Wal nog altijd een bijzondere, ruimtelijke ervaring.
De vermeende 'lelijkheid' van de wijk De Laar - waarbij, zoals bij ieder
esthetisch oordeel, de nodige kanttekeningen kunnen worden geplaatst - is
daardoor op z'n minst een lelijkheid met een eigen karakter. Dat laatste, lelijkheid
met een eigen karakter, ontbreekt in de aanpalende wijk Schuytgraaf. Daar werd
in de jaren negentig en daarna veel aandacht besteed aan de openbare ruimte,
maar Schuytgraaf is met zijn gestandaardiseerde en voor sommigen
aantrekkelijke, pseudohistorische 'heelheid' inwisselbaar voor iedere andere
Nederlandse Vinexwijk.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgltQh2huPslRtqfbUZ5Tlx4QB6RYCDKpIv5Pp0_kJypZ5dgWIp8iTP8tvf55v9GynaSoTsVaToYexzF1SSzLAg2jCzow-4FpX1jGCtKVKi4Wwq3vtVy5T-H83OjSGjWV2uP1eijlXwRZvX/s1600/137+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgltQh2huPslRtqfbUZ5Tlx4QB6RYCDKpIv5Pp0_kJypZ5dgWIp8iTP8tvf55v9GynaSoTsVaToYexzF1SSzLAg2jCzow-4FpX1jGCtKVKi4Wwq3vtVy5T-H83OjSGjWV2uP1eijlXwRZvX/s200/137+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="200" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgojMAPeGwW6zdQjzb6CzUmFPT_5LK-BuPCYNElVmyQC8Pl_xWA_NcuIRdSQ9PJqKiOV24ghbQtzlh-e7DasDEx3cE8sft61UkjB8UEtuk8zdOcwiamPoR3Oe-jWW-sMEmo0DbTU_0cZixD/s1600/138+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgojMAPeGwW6zdQjzb6CzUmFPT_5LK-BuPCYNElVmyQC8Pl_xWA_NcuIRdSQ9PJqKiOV24ghbQtzlh-e7DasDEx3cE8sft61UkjB8UEtuk8zdOcwiamPoR3Oe-jWW-sMEmo0DbTU_0cZixD/s200/138+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="200" /></a></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span>
</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxldrqgsiZiz9nd0Msv1OJ04nKnG79oU60z-S2OeBNpKujj8-SyCqlYazXFqju34MNEJ14V4b6SabYYtBzSQ2t1Y8rylmruglTaQeQHG3YzqMFweJoWLld8Kzh2R58JaAo2Gz5dlLy7HaE/s1600/139+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxldrqgsiZiz9nd0Msv1OJ04nKnG79oU60z-S2OeBNpKujj8-SyCqlYazXFqju34MNEJ14V4b6SabYYtBzSQ2t1Y8rylmruglTaQeQHG3YzqMFweJoWLld8Kzh2R58JaAo2Gz5dlLy7HaE/s640/139+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="480" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghoaXXvyaFD0RXArqbR1yngfOooeqtbwidsPOj83YYS2rTKtt_BrIcAV6BEMeN1w4IzI3iFNwJau-B1oPbeLlmzvdQU-LtvBjdjuvV-87wtr09avzu302xXYNijLxL8FFTBw5E9J3yNvsL/s1600/140+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghoaXXvyaFD0RXArqbR1yngfOooeqtbwidsPOj83YYS2rTKtt_BrIcAV6BEMeN1w4IzI3iFNwJau-B1oPbeLlmzvdQU-LtvBjdjuvV-87wtr09avzu302xXYNijLxL8FFTBw5E9J3yNvsL/s400/140+Werk+van+Johan+Goedhart+en+Jan+van+Wijk%252C+Kroonse+Wal+Arnhem+1981+1984%252C+zomer+2018%252C+Foto+van+de+auteur..JPG" width="400" /></a></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Afbeelding 137 t/m 140: 137 Werk van Johan Goedhart en Jan van Wijk, Kroonse Wal Arnhem 1981-1984, zomer 2018. 138 Werk van Johan Goedhart en Jan van Wijk, Kroonse Wal Arnhem 1981-1984, zomer 2018. 139 Werk van Johan Goedhart en Jan van Wijk, Kroonse Wal Arnhem 1981-1984, zomer 2018. 140 Werk van Johan Goedhart en Jan van Wijk, Kroonse Wal Arnhem 1981-1984, zomer 2018. </i></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Keerpunt</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Veertig jaar later heeft voormalig projectverslaggever
Ton Verstegen nog altijd de indruk dat Berend Hendriks van het project Kroonse
Wal aanvankelijk hoge verwachtingen koesterde. Het project had de betekenis van
de beeldende milieuvormgeving als een belangwekkende discipline nog eens extra
moeten onderstrepen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn115" name="_ednref115" style="mso-endnote-id: edn115;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[115]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Maar niemand, ook Berend Hendriks niet, was werkelijk tevreden met het
resultaat, wat gezien de omstandigheden niet zo vreemd was.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn116" name="_ednref116" style="mso-endnote-id: edn116;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[116]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Die omstandigheden waren overigens niet uniek. In de al genoemde Utrechtse wijk
Lunetten hadden Wim Korvinus, Marcel van Vuuren en andere Arnhemse
milieuvormgevers volgens Camiel van Winkel op een vergelijkbare wijze te maken
met economische tegenwind, miscommunicatie en competentiestrijd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn117" name="_ednref117" style="mso-endnote-id: edn117;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[117]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Wat de kers op de taart had moeten worden, draaide uit op een teleurstelling en
in de kunst keerde, net als in de politiek, rond 1980 het tij. Na de
ontgrenzing van de kunst en de conceptuele deconstructie van het traditionele
kunstenaarschap van de jaren zeventig, volgde in de jaren tachtig de kortstondige
wederopstanding van de romantische kunstenaar en de schilder- en beeldhouwkunst
als autonome disciplines. Cultuurspreiding, een van de politieke doelen van de
jaren zeventig, maakte in het daaropvolgende decennium onder minister van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur Elco Brinkman plaats voor het beginsel van
artistieke kwaliteit.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn118" name="_ednref118" style="mso-endnote-id: edn118;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[118]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Het postmodernistische tijdperk betekende het definitieve einde van het aan De
Stijl ontleende geloof in het vermogen van de beeldende kunst om een maatschappelijke
en innerlijke evolutie te bewerkstelligen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn119" name="_ednref119" style="mso-endnote-id: edn119;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[119]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
In Arnhem verdween de mede door Struycken geïntroduceerde en systematisch
onderzochte geometrisch-abstracte beeldtaal gaandeweg naar de achtergrond. Een
nieuwe generatie studenten van de afdeling Monumentale Vormgeving maakte in de
jaren tachtig bij voorkeur weer autonome kunstobjecten die slechts zijdelings
of in het geheel niet uitgingen van de plek, maar van een los daarvan staande
kunstproblematiek.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn120" name="_ednref120" style="mso-endnote-id: edn120;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[120]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Zelfs hun docenten, zoals Bas Maters, gaven in de jaren tachtig aan die
verleiding toe.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn121" name="_ednref121" style="mso-endnote-id: edn121;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[121]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De beeldende milieuvormgeving in de ware zin van het woord, die uitging van de
mogelijkheden van een specifieke plek om ze te verhevigen en uit te buiten ten
behoeve van de beleving en het gebruik, ruimde het veld voor kunst in de
openbare ruimte. Dat genre kwam in de jaren tachtig en negentig flink onder
vuur te liggen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn122" name="_ednref122" style="mso-endnote-id: edn122;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[122]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
En had je voor die kunst in de openbare ruimte trouwens nog een speciale
opleiding nodig, naast de al bestaande opleidingen voor autonome kunst? In 2004 werd in Arnhem de door Peter Struycken opgezette opleiding, die inmiddels OK5 heette, opgeheven. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Van de Arnhemse School en de oorspronkelijke beeldende
milieuvormgeving van de jaren zeventig is in Arnhem niet veel over. Kennis van
de achtergronden van de Arnhemse School en waardering voor wat ervan restte,
was er lange tijd ogenschijnlijk ook niet bijzonder veel. Tekenend voor dat
laatste was het voorstel van de toen verantwoordelijke Arnhemse wethouder in
2017 om Blauwe Golven te slopen en te vervangen door een park. Dat leidde
evenwel tot protesten van een deel van de bevolking, de Werkgroep Monumentale
Kunst van Erfgoedvereniging Bond Heemschut, Vereniging Stadsschoon Arnhem, de
Rijksbouwmeester, de Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem en vele anderen. Ook
in de gemeenteraad stuitte het voorstel van de wethouder op weerstand.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn123" name="_ednref123" style="mso-endnote-id: edn123;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[123]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Op 17 april 2019 stemde de gemeenteraadsleden in meerderheid voor een door de Partij voor de Dieren, GroenLinks,
VVD, PvdA, ChristenUnie en Arnhem Centraal ingediende
motie die vroeg om behoud van Blauwe Golven en herstel van de oorspronkelijke
artistieke kwaliteit.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn124" name="_ednref124" style="mso-endnote-id: edn124;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[124]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De sloophamer kwam er dus niet aan te pas. Te hopen is dat in de toekomst ook
het gebied rond de Krakelingenschool en de Kroonse Wal de aandacht en de zorg
zullen krijgen die bij ze past als kunsttoepassingen en als monumenten van een
tijdperk en een manier van denken. Toekomstige ingrepen in Arnhem-Zuid, zoals
die in Malburgen al plaatsvonden eind jaren negentig van de vorige en het begin
van deze eeuw, zijn niet uit te sluiten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn125" name="_ednref125" style="mso-endnote-id: edn125;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[125]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
De vraag of kunstobjecten als de Kroonse Wal het behouden waard zijn en hoe ze
in nieuwe situaties een rol zouden kunnen spelen, zal dan onvermijdelijk aan de
orde komen. De voormalige projectverslaggever Ton Verstegen schreef in 2017 in
een artikel op de website van het online tijdschrift <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Archined</i>, dat de Kroonse Wal vanwege zijn afgelegen ligging een
toekomst zou kunnen hebben als 'artistieke ruïne'.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_edn126" name="_ednref126" style="mso-endnote-id: edn126;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[126]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
Een poëtische gedachte, maar wellicht zit er meer in.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Archieven</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afkorting<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"> CBVOGT</b>: Gelders Archief Arnhem:
Commissie Beeldende Vormgeving Openbare Gebouwen en Terreinen, toegangsnummer
2200 Secretarie Gemeente Arnhem 1970-1979, inventarisnummer 1955.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afkorting <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">SASVK</b>: Gelders
Archief Arnhem: Scholenbouw Vredenburg en 1<sup>e</sup> inrichting Krakelingenschool,
toegangsnummer 2200 Secretarie Gemeente Arnhem 1970-1979, inventarisnummer 1374.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afkorting <b style="mso-bidi-font-weight: normal;">DSADL</b>: Gelders Archief Arnhem, De Laar
ontwikkelingsplan 1973-1989, toegangsnummer 2202 Dienst Stedebouw Arnhem, inventarisnummer
14. <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Mondelinge bronnen</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Herman Hofman</b>,
gesprek, Arnhem 11 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Wim Korvinus</b>,
gesprek, Arnhem 27 april 2018.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Arno van der Mark</b>, gesprek, Arnhem 29 november 2018. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Peter Struycken</b>,
gesprek, Gorinchem 9 juni 2017 en Den Bosch 24 januari 2019. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jerome Symons</b>,
gesprek, Arnhem 7 juli 2018.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ton Verstegen</b>,
gesprek, Arnhem 23 februari 2019.<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Eugène Terwindt</b>,
gesprek, Rozendaal 12 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Literatuur</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Joost Baljeu</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Morgen kan het architectuur zijn</i>
(uitgegeven in samenhang met de overzichtstentoonstelling van het werk van
Joost Baljeu in het Haags Gemeentemuseum in 1975- 1976), z.p. z.j.;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Joost Baljeu</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Attempt at a Theory of Synthesist Plastic
Expression</i>, Londen 1963.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Marcel Barzilay,
Ruben Ferwerda en Anita Blom</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Predicaat
experimentele woningbouw</i>, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed,
's-Gravenhage 2018. Geraadpleegd 14 maart 2019: <a href="https://cultureelerfgoed.nl/publicaties/predicaat-experimentele-woningbouw-1968-1980">https://cultureelerfgoed.nl/publicaties/predicaat-experimentele-woningbouw-1968-1980</a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Marie-José van
Beckhoven</b> , 'Wezenlijk ongrijpbaar: monumentale beelden van Bas Maters',
in: Marie-José van Beckhoven (red), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Een
vierkantje laten lachen. Bas Maters (1949-2006) 35 jaar monumentale beeldende
kunst en architectonische vormgeving</i>, Arnhem en Zwolle 2012, pp. 82-103.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Cor Blok</b>, 'De
geloofwaardigheid van beeldende kunst in de openbare ruimte', <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Archis </i>(1990) 12, pp 8-17<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Carel Blotkamp</b>,
'Annucuation of the New Mysticism: Dutch Symbolism and Early Abstraction', in:
tent. cat. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Spiritual in Art: Abstract
Painting 1890-1985</i>, Los Angeles, Chicago en Den Haag 1986, pp 89-112.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Carel Blotkamp, Jonneke
Jobse en Ruud. Schenk</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">P. Struycken</i>,
Groningen en Rotterdam 2007.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ruud Brouwers</b>,
‘Stedebouwkundige woonsituatie geklaard: Struycken in plaats van struiken.
Kunst in het groot brengt Arnhem en Rijn weer samen’, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Wonen – TA/BK</i>, (1977) 8, pp. 4-10.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">John Bruinsma</b>,
'Giro-kunst Arnhem niet door miscommunicatie, maar opzettelijk gesloopt', <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Gelderlander</i> 26 oktober 2018, <a href="https://www.gelderlander.nl/arnhem/giro-kunst-in-arnhem-niet-door-miscommunicatie-maar-bewust-gesloopt~ac5ab2d0/">https://www.gelderlander.nl/arnhem/giro-kunst-in-arnhem-niet-door-miscommunicatie-maar-bewust-gesloopt~ac5ab2d0/</a>,
geraadpleegd 15 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Dienst
Gemeentewerken Arnhem</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Van Weiland
tot woonwijk: uitbreidingsplan De Laar.</i> Arnhem 1987.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Dienst Stedebouw
Arnhem, </b><i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bestemmingsplan 'De Laar'</i>,
2 dln. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Voorschriften</i> en <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Toelichting</i>, Arnhem 1972.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Hans van Dijk</b>,
'Hemelspiegelingen', in: Marie-José van Beckhoven (red), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Een vierkantje laten lachen. Bas Maters (1949-2006) 35 jaar monumentale
beeldende kunst en architectonische vormgeving</i>, Arnhem en Zwolle 2012, pp.
52-62. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white; color: #222222;">Ad Habets</span></b><span style="background: white; color: #222222;">, <i>Welstandbeleid
De Laar</i>. Ongepubliceerd rapport opgesteld door Habets Stedenbouw ten
behoeve van de gemeentelijke welstandsnota, Arnhem 2003.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Hans Ludwig Jaffé</b>,
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Stijl, 1917-1931: the Dutch
Cntribution to Modern Art</i>, Amsterdam 1956.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jonneke
Fritz-Jobse</b>, 'Inleiding' in: Jonneke Fritz-Jobse en Frans Burkom (red.), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Een nieuwe synthese: geometrisch-abstracte
kunst in Nederland 1945-1960</i>, 's-Gravenhage 1988, pp 12-32.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jonneke
Fritz-Jobse</b>, 'Joost Baljeu: een idealistische realist', in: tent.cat. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Joost Baljeu</i>. Stedelijk Museum
Amsterdam, Amsterdam 1991, pp. 17-59. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">J<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">onneke Jobse</b>,
'Bas Maters: milieu-architect', in: Marie-José van Beckhoven (red<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">)</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Een
vierkantje laten lachen. Bas Maters (1949-2006) 35 jaar monumentale</i><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jonneke Jobse</b>,
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Stijl Continued: the Journal Structure
(1958-1964), an Artist's Debate</i>, Rotterdam 2005.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jonneke Jobse</b>,
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Blauwe Golven: een kunst- en
cultuurhistorische waardebepaling van het omgevingskunstwerk van Peter
Struycken op het Roermondsplein in Arnhem (1974-1977)</i>. PDF 2017,
gepubliceerd op de website van Erfgoedvereniging Bond Heemschut: <a href="https://assets.heemschut.nl/docs/b4ffb707-d6ec-4e1d-8af5-48c219e85e03.pdf">https://assets.heemschut.nl/docs/b4ffb707-d6ec-4e1d-8af5-48c219e85e03.pdf</a>,
geraadpleegd 30 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">J.L. Locher</b>,
'Vragen aan Joost Baljeu', in: tent.cat. Haagse Gemeentemuseum, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Joost Baljeu</i>, z.p. z.j.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Bas Maters</b>,
'Emmerhout', in: Berend Hendriks (red.), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plek
in uitvoering</i>, Amsterdam 1972, z.p.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jan Hein Daniëls en Bas Maters, 'Beeldend kunstenaars als
milieu-ontwerpers', <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan, maandblad voor
ontwerp en vormgeving</i>, (1975) 1, p.65.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Hans Ibelings</b>,
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Nederlandse Stedenbouw van de twintigste
eeuw</i>, Rotterdam 1999.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Lucy Lippard</b>,
'Escape Attemps', in: tent. cat. A. Goldstein en A. Rorimer (eds.),
Reconsidering the Object of Art: 1965-1975, Cambridge (Mass) en Londen, pp.
17-39.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Bram Kempers</b>,
'Kunst met beleid: de 'Arnhemse School' in de politiek', in: Jonneke
Fritz-Jobse en Ineke Middag (red<b style="mso-bidi-font-weight: normal;">.)</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Arnhemse School: 25 jaar monumentale
kunst praktijk</i>, Arnhem 1994, pp. 52-63.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Adi Martis</b>,
'De ontwikkeling van het onderwijs', in: Jonneke Fritz-Jobse en Ineke Middag
(red.), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Arnhemse School: 25 jaar
monumentale kunst praktijk</i>, Arnhem 1994, pp 34-42.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ineke Middag</b>,
'De voorgeschiedenis van de Arnhemse School: de integratie van de Kunsten
1945-1966', in: J. Fritz-Jobse en I. Middag (red.), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Arnhemse School: 25 jaar monumentale kunst praktijk</i>, Arnhem 1994,
pp.17-33.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Warna Oosterbaan
Martinius, </b>Kunst in relaties: een analyse van onderzoek en beleid met
betrekking tot tien POBK- en vier RAC-projecten, Ministerie van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur, Rijswijk 1983<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Warna Oosterbaan
Martinius,</b> Schoonheid, welzijn, kwaliteit: kunstbeleid en verantwoording na
1945,<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"> </b>'s-Gravenhage 1990.<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Peter Osborne,</b>
'Survey' in idem (ed.), Conceptual Art, Londen en New York 2002 (1<sup>ste</sup>
ed. 2000) pp. 13-51.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Philip Peters, 'Joost
Baljeu van compositie tot architectuur', <i style="mso-bidi-font-style: normal;">NRC
Handelsblad</i>, 2 januari 1976.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Jacqueline
Tellinga</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De grote verbouwing:
verandering van naoorlogse woonwijken</i>, Rotterdam 2004.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Martijn Ubink en Thijs van der Steeg</b>, B<i style="mso-bidi-font-style: normal;">loemkoolwijken: analyse en perspectief</i>, Amsterdam 2011.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="mso-bookmark: _Hlk3443104;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">'Van monumentale kunst naar
milieu-vormgeving'</b>. Interview met Peter Struycken, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan, maandblad voor ontwerp en vormgeving</i>, (1971) 6, pp. 25-29<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="mso-bookmark: _Hlk3443104;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ton Verstegen</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het beeldende kunstproject "Kroonse Wal" in de nieuwbouwwijk
"De Laar", gemeente Arnhem, een project in het kader van het Praktijk Onderzoek Beeldende Kunsten</i><span style="mso-bookmark: _Hlk3635586;"></span>, Ministerie van Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur, Rijswijk 1983.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-bookmark: _Hlk3443104;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ton Verstegen</b>, 'Arnhem en de kunst van
het onderhoud: project Blauwe Golven van Peter Struycken', online platform <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Archined</i>, 26 mei 2017, </span><a href="https://www.archined.nl/2017/05/arnhem-blauwe-golven-peter-struycken"><span style="mso-bookmark: _Hlk3443104;">https://www.archined.nl/2017/05/arnhem-blauwe-golven-peter-struycken</span></a><span style="mso-bookmark: _Hlk3443104;">, geraadpleegd 20 maart 2019.</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Martien de Vletter</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">,
</span><i>De kritiese jaren zeventig: architectuur
en stedenbouw in Nederland 1968-1982</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, Rotterdam 2004.</span></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Dirk van Weelden</b>,
'Omgevingskunst, een visuele fopspeen; De bezetting van Nederland', <i>NRC
Handelsblad</i> 10 juni 1994.</span><o:p></o:p></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white; color: black;">Camiel van Winkel</span></b><span style="background: white; color: black;">, ‘Informatie ervaren – ervaring
vergaren’, in: <i>Jeroen Boomgaard, Marga van Mechelen en Mirjam van
Rijsingen, Als de kunst erom vraagt. De Sonsbeektentoonstellingen van 1971,
1986, 1993</i>, Arnhem 2001, pp. 89-106. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background: white; color: black;">Camiel van Winkel</span></b><span style="background: white; color: black;">, Moderne leegte: over kunst en
openbaarheid, Nijmegen 1999.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">'Wiskundig denken
en handelen is een noodzakelijkheid'</b>. Interview met Berend Hendriks, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan, maandblad voor ontwerp en omgeving</i>,
(1971) 6, pp. 29-33.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Ida van Zijl</b>, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Gijs Bakker and Jewelry</i>, tent.cat.
Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch, 's-Hertogenbosch en Stuttgart 2005. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Noten</span></span></div>
<div style="mso-element: endnote-list;">
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="edn1" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref1" name="_edn1" style="mso-endnote-id: edn1;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Ibelings, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Nederlandse stedenbouw</i>, p. 124; Ubink en Van der Steeg, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bloemkoolwijken</i>, pp.13-16; De Vletter, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De kritiese jaren zeventig</i>, pp. 18-23.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn2" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref2" name="_edn2" style="mso-endnote-id: edn2;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Peter Struycken (Den Haag 1939) had in 1963 een
tentoonstelling in de toen toonaangevende Haagse galerie Orez en in 1966 een
solotentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. Vanaf 1964 had hij
tentoonstellingen in het buitenland en in 1967 werd zijn werk samen met dat van
J.J. Schoonhoven en Ad Dekkers uitgekozen als Nederlandse inzending voor de
negende biënnale van São Paulo in Brazilië zie: 'Biografie & documentatie'
in: Blotkamp, Jobse en Schenk, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Struycken</i>,
pp. 267-283; Voor de opzet en ambities van de opleiding Monumentaal Nieuwe
Stijl in Arnhem zie Martis, 'De ontwikkeling van het onderwijs' en Kempers, '<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kunst Met Beleid</i>'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn3" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref3" name="_edn3" style="mso-endnote-id: edn3;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> 'Wiskundig denken en handelen'. Interview met Berend
Hendriks, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan </i>1971.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn4" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref4" name="_edn4" style="mso-endnote-id: edn4;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> 'Van monumentale kunst naar milieuvormgeving'.
Interview met Peter Struycken, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan </i>1971.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn5" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref5" name="_edn5" style="mso-endnote-id: edn5;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Blotkamp, 'Annuciation of the New Mysticism'; Middag,
'Voorgeschiedenis van de Arnhemse School'; Fritz-Jobse, 'Inleiding'; Jobse,
'Bas Maters: milieu-architect', p. 32-37.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn6" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref6" name="_edn6" style="mso-endnote-id: edn6;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Lippard, 'Escape Attemps'; Peter Osborne, 'Survey'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn7" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref7" name="_edn7" style="mso-endnote-id: edn7;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Jaffé, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De Stijl</i>,
p.128-142.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn8" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref8" name="_edn8" style="mso-endnote-id: edn8;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Zie de interviews met Eugène Terwindt, Jan Hein
Daniëls, Karin Daan en anderen in <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Plan,
maandblad voor ontwerp en omgeving</i>, (1971) 6.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn9" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref9" name="_edn9" style="mso-endnote-id: edn9;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 20 januari 1971.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn10" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref10" name="_edn10" style="mso-endnote-id: edn10;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> idem, brief 5 februari 1971.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn11" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref11" name="_edn11" style="mso-endnote-id: edn11;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, notulen bijeenkomst 5 november 1969, en 5 mei
1971.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn12" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref12" name="_edn12" style="mso-endnote-id: edn12;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 30 september 1970.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn13" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref13" name="_edn13" style="mso-endnote-id: edn13;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, Brief van 29 juni 1979.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn14" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref14" name="_edn14" style="mso-endnote-id: edn14;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Hofman, 11 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn15" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref15" name="_edn15" style="mso-endnote-id: edn15;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Studenten en ex-studenten van Berend Hendriks genoemd
in de notulen van de commissie (CBVOGT) in verband met mogelijke opdrachten
waren: Eugène Terwindt notulen 2 maart 1970 (Rijnhal) en 7 augustus 1972
(scholen Immerloo), Onno van Dokkum, notulen 1 maart 1973 (Instructiebad De
Koppel), Marcel van Vuuren notulen 3 juli 1973 (Scholen, sportcomplex en
instructiebad Elderderveld), Wim Korvinus, Marcel van Vuuren en Zeger Reyers
notulen 12 juli 1974 (verlichtingsplan citycentrum) Jan Hein Daniëls en Wim
Korvinus notulen 8 december 1975 (basisstructuurplan Elderveld).<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn16" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref16" name="_edn16" style="mso-endnote-id: edn16;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 18 september 1972.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn17" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref17" name="_edn17" style="mso-endnote-id: edn17;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 8 november 1976 en 3 januari 1979.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn18" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref18" name="_edn18" style="mso-endnote-id: edn18;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december 2018 en
mondelinge mededeling Struycken 24 januari 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn19" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref19" name="_edn19" style="mso-endnote-id: edn19;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> In het kader van de regeling werd een stuurgroep in
het leven geroepen onder leiding van Jean Leering, van 1964 tot 1973 directeur
van het Van Abbemuseum Eindhoven, daarna directeur van het Tropenmuseum
Amsterdam en hoogleraar kunstgeschiedenis aan de TU in Delft, zie ook
Oosterbaan Martinius, Kunst in relaties, p. 3-5.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn20" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref20" name="_edn20" style="mso-endnote-id: edn20;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 22; CBVOGT, notulen
bijeenkomst 3 januari 1977 waarin wordt gesteld dat bij het project in de wijk
De Laar (later Kroonse Wal), vanwege het belang ervan, niet zomaar een aantal
'losse figuren' mogen worden betrokken. Zie ook de notulen van 2 mei 1977
waarin word gesteld dat 'de gemeente' het project in eigen hand wil houden en
daarom, anders dan de stuurgroep POBK, geen open procedure wil bij het
aanwerven van kunstenaars. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn21" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref21" name="_edn21" style="mso-endnote-id: edn21;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[21]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Hofman, 11 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn22" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref22" name="_edn22" style="mso-endnote-id: edn22;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[22]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 29 januari 1972 en 10
april 1972.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn23" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref23" name="_edn23" style="mso-endnote-id: edn23;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[23]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> SASVK, stuk dd. 24 april 1972, Commissie Beeldende
Vormgeving Openbare gebouwen en Terreinen: voorstel voor honorering van
ontwerpers van 'Landschaps-kunst' en/of 'beeldende milieu-vormgeving'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn24" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref24" name="_edn24" style="mso-endnote-id: edn24;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[24]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> SASVK, voorstel van afdeling Cultuur, Recreatie,
Sport en Jeugdzorg, dd. 20 maart 1973.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn25" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref25" name="_edn25" style="mso-endnote-id: edn25;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[25]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomsten 30 september 1971, 10
april 1972 en 5 juni 1972.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn26" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref26" name="_edn26" style="mso-endnote-id: edn26;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[26]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Hofman, 11 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn27" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref27" name="_edn27" style="mso-endnote-id: edn27;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[27]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomsten 3 juli 1973, 14 januari
1974 en 4 maart 1974.<span style="color: #ed7d31; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="edn28" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref28" name="_edn28" style="mso-endnote-id: edn28;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[28]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Hofman, 11 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn29" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref29" name="_edn29" style="mso-endnote-id: edn29;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[29]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 24 februari 1975.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn30" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref30" name="_edn30" style="mso-endnote-id: edn30;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[30]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 5 april 1976, 3 mei 1976 en 22 juni 1976, 11
oktober 1976 en 8 november 1976.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn31" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref31" name="_edn31" style="mso-endnote-id: edn31;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[31]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 7 augustus 1978.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn32" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref32" name="_edn32" style="mso-endnote-id: edn32;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[32]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december 2018;
Oosterbaan Martinius, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Schoonheid,
welzijn, kwaliteit</i>, p. 80 moot 30.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn33" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref33" name="_edn33" style="mso-endnote-id: edn33;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[33]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 29 september 1975.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn34" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref34" name="_edn34" style="mso-endnote-id: edn34;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[34]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 17 juni 1975 en 29 september 1975.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn35" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref35" name="_edn35" style="mso-endnote-id: edn35;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[35]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 13 april 1977.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn36" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref36" name="_edn36" style="mso-endnote-id: edn36;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[36]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Korvinus, 27 april 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn37" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref37" name="_edn37" style="mso-endnote-id: edn37;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[37]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Oosterbaan Martinius, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Schoonheid, welzijn, kwaliteit</i>, p. 68-72.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn38" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref38" name="_edn38" style="mso-endnote-id: edn38;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[38]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Barzilay, Ferwerda en Blom, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Predicaat experimentele woningbouw</i>, p. 62 en 66.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn39" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref39" name="_edn39" style="mso-endnote-id: edn39;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[39]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn40" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref40" name="_edn40" style="mso-endnote-id: edn40;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[40]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Krakelingenschool zie verderop in dit artikel.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn41" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref41" name="_edn41" style="mso-endnote-id: edn41;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[41]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 1 maart 1973.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn42" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref42" name="_edn42" style="mso-endnote-id: edn42;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[42]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 3 juli 1973.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn43" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref43" name="_edn43" style="mso-endnote-id: edn43;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[43]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem 12 juli 1974 en mondelinge mededeling Korvinus,
27 april 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn44" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref44" name="_edn44" style="mso-endnote-id: edn44;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[44]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 13 december 1974 en blog
Werkgroep Behoud Blauwe Golven Arnhem, <a href="https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/">https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/</a>, geraadpleegd 15 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn45" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref45" name="_edn45" style="mso-endnote-id: edn45;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[45]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn46" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref46" name="_edn46" style="mso-endnote-id: edn46;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[46]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Kroonse Wal zie verderop in dit artikel.<span style="color: #ed7d31; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="edn47" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref47" name="_edn47" style="mso-endnote-id: edn47;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[47]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 27 november 1978 en Van
Dijk, Hemelspiegelingen'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn48" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref48" name="_edn48" style="mso-endnote-id: edn48;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[48]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 8 mei 1978; mondelinge
mededeling Terwindt, 12 december 2018; Bruinsma, Giro-Kunst Arnhem opzettelijk
gesloopt'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn49" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref49" name="_edn49" style="mso-endnote-id: edn49;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[49]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomst 7 februari 1977.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn50" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref50" name="_edn50" style="mso-endnote-id: edn50;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[50]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, notulen 8 mei 1978 en 27 november 1978<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn51" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref51" name="_edn51" style="mso-endnote-id: edn51;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[51]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, notulen bijeenkomsten 2 maart en 25 maart 1970.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn52" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref52" name="_edn52" style="mso-endnote-id: edn52;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[52]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december
2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn53" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref53" name="_edn53" style="mso-endnote-id: edn53;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[53]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen bijeenkomsten 10 april 1972 en 20
augustus 1973.<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><o:p></o:p></b></span></div>
</div>
<div id="edn54" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref54" name="_edn54" style="mso-endnote-id: edn54;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[54]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Maters, 'Emmerhout'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn55" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref55" name="_edn55" style="mso-endnote-id: edn55;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[55]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Toelichting van Maters en Daniëls voor Lelystad in
Plan 1975 nr 1; mondelinge mededeling Korvinus, 27 april 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn56" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref56" name="_edn56" style="mso-endnote-id: edn56;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[56]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Jobse, 'Bas Maters: milieu-architect', p. 38<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn57" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref57" name="_edn57" style="mso-endnote-id: edn57;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[57]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> SASVK, stuk van de gemeentelijke inspecteur van het
onderwijs en lid van de bouwcommissie van de Krakelingenschool G. Eegdeman dd.
6 januari 1970; nota zonder aanduiding van jaar of plaats betreffende de
onderwijskundige vormgeving van het scholenplan Vredenburg.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn58" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref58" name="_edn58" style="mso-endnote-id: edn58;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[58]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, Stuk zonder aanduiding jaar van Daniëls en
Maters Adviesbureau voor Milieuarchitectuur: Ontwerpsituatie
onderwijsgemeenschap in de wijk Vredenburg te Arnhem.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn59" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref59" name="_edn59" style="mso-endnote-id: edn59;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[59]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT , notulen van de bijeenkomst van 11 oktober
1972.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn60" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref60" name="_edn60" style="mso-endnote-id: edn60;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[60]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Jobse, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Blauwe
Golven</i>.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn61" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref61" name="_edn61" style="mso-endnote-id: edn61;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[61]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 13 december 1974.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn62" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref62" name="_edn62" style="mso-endnote-id: edn62;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[62]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 10 februari 1975.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn63" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref63" name="_edn63" style="mso-endnote-id: edn63;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[63]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 13 december 1974: 'Het parkeren op dit plein
van witte en blauwe banen met golving moet op een vanzelfsprekende wijze
regelmatig gaan gebeuren, aldus denkt dit Peter Struycken.'; De uitgangspunten
van het ontwerp waaronder het beginsel 'waar wegen zijn, zijn geen golven en
omgekeerd' werden door Struycken in 2017 naar voren gebracht in een brief dd. 8
april 2017 aan de wethouder, gepubliceerd op het blog Behoud Blauwe Golven
Arnhem dd.12 april 2017, <a href="https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/2017/04/brief-van-peter-struycken-aan-wethouder.html">https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/2017/04/brief-van-peter-struycken-aan-wethouder.html</a>, geraadpleegd 15 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn64" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref64" name="_edn64" style="mso-endnote-id: edn64;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[64]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Van Zijl, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Gijs
Bakker</i>, p. 245: Halskraag 1967 aluminium h. 360 x b 337 x d 230 mm, unicum,
oeuvre cat. nr. 50.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn65" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref65" name="_edn65" style="mso-endnote-id: edn65;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[65]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT , notulen van de bijeenkomst 9 juni 1975.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn66" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref66" name="_edn66" style="mso-endnote-id: edn66;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[66]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 11 augustus 1976 en 11 oktober 1976; Struycken
sprak zijn tevredenheid met de fontein en de verdere inbreng Bob van der Vliet
uit tijdens het gesprek van 24 januari 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn67" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref67" name="_edn67" style="mso-endnote-id: edn67;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[67]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Brouwers, ‘Stedebouwkundige woonsituatie geklaard',
p. 9.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn68" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref68" name="_edn68" style="mso-endnote-id: edn68;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[68]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Terwindt, 12 december 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn69" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref69" name="_edn69" style="mso-endnote-id: edn69;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[69]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT , notulen van de bijeenkomst 29 september 1975;
het plan voor het centrum in de Witte Villa in park Sonsbeek kwam ter sprake
tijden de bijeenkomst van de commissie op 7 februari 1977.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn70" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref70" name="_edn70" style="mso-endnote-id: edn70;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[70]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Dienst Gemeentewerken, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Van weiland tot woonw</i>ijk, Dienst Stedebouw, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bestemmingsplan 'De Laar'</i>.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn71" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref71" name="_edn71" style="mso-endnote-id: edn71;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[71]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> <span style="background: white;">Habets, <i>Welstandbeleid
De Laar</i>.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn72" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref72" name="_edn72" style="mso-endnote-id: edn72;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[72]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Ubink en Van der Steeg, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bloemkoolwijken</i>, p. 94 en 95.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn73" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref73" name="_edn73" style="mso-endnote-id: edn73;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[73]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Gelders Archief, toegangsnr. 1544 Fotocollectie Gerth
van Roden nr. 2942; website architect Paul Haffmans, <a href="http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#3">http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#3</a>, <a href="http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#5">http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#5</a><span class="MsoHyperlink">, geraadpleegd 15 maart 2019
; </span>Dienst Gemeentewerken Arnhem, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bestemmingsplan 'De Laar</i>'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn74" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref74" name="_edn74" style="mso-endnote-id: edn74;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[74]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen van de bijeenkomst 11 oktober 1976.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn75" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref75" name="_edn75" style="mso-endnote-id: edn75;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[75]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, 13 september 1976 ; Oosterbaan Martinius, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kunst in relaties</i>, p.1-14; Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het beeldende kunstproject "Kroonse Wal</i>
", p.17-19.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn76" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref76" name="_edn76" style="mso-endnote-id: edn76;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[76]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen van de bijeenkomst 2 mei 1977 ;
DSADL, 5 januari 1979 concept opdrachtsituatie 1, blz.3, met o.a. omschrijving
alle betrokken commissies en teams; Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p.25.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn77" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref77" name="_edn77" style="mso-endnote-id: edn77;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[77]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> CBVOGT, notulen van de bijeenkomst 10 april 1978.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn78" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref78" name="_edn78" style="mso-endnote-id: edn78;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[78]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem 24 april 1978.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn79" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref79" name="_edn79" style="mso-endnote-id: edn79;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[79]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> DSADL, 5 januari 1979 concept opdrachtsituatie 1,
blz. 7, punt 5.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn80" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref80" name="_edn80" style="mso-endnote-id: edn80;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[80]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 34.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn81" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref81" name="_edn81" style="mso-endnote-id: edn81;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[81]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Oosterbaan Martinius, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kunst in relaties</i>, pp. 57-69.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn82" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref82" name="_edn82" style="mso-endnote-id: edn82;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[82]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Gegeven van de kunstenaars zijn te vinden in de
database van het Rijkinstituut voor Kunsthistorische Documentatie: <a href="https://rkd.nl/nl/explore/artists#query=Kunstenaars">https://rkd.nl/nl/explore/artists#query=Kunstenaars</a><span class="MsoHyperlink">.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn83" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref83" name="_edn83" style="mso-endnote-id: edn83;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[83]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Werk van Pjotr van Oorschot Amsterdam Zuid/Oost: <a href="https://www.buitenbeeldinbeeld.nl/Amsterdam_ZO/CompositieVII_VIII.htm">https://www.buitenbeeldinbeeld.nl/Amsterdam_ZO/CompositieVII_VIII.htm</a> ; Westervoort: <a href="http://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=GL51ad">http://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=GL51ad</a> ; Ede : <a href="http://kunstinede.nl/werken/het-koningspaar">http://kunstinede.nl/werken/het-koningspaar</a>, <u>g<span class="MsoHyperlink">eraadpleegd 17 maart
2019.</span></u><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn84" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref84" name="_edn84" style="mso-endnote-id: edn84;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[84]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> <a href="https://www.collectiegelderland.nl/organisaties/beeldenvangelderland/voorwerp-BGLD1520">https://www.collectiegelderland.nl/organisaties/beeldenvangelderland/voorwerp-BGLD1520</a> . <span class="MsoHyperlink">Geraadpleegd 17 maart
2019.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn85" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref85" name="_edn85" style="mso-endnote-id: edn85;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[85]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Werk van Coen Wilderom Rotterdam: <a href="http://www.bkor.nl/beelden/zonder-titel-27/">http://www.bkor.nl/beelden/zonder-titel-27/</a><span class="MsoHyperlink">, geraadpleegd 17 maart 2019.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn86" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref86" name="_edn86" style="mso-endnote-id: edn86;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[86]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Biografische gegevens website Arno van der Mark: <a href="http://www.drftwd.nl/site_arno/a_bio/a_cv-arno.html">http://www.drftwd.nl/site_arno/a_bio/a_cv-arno.html</a>; over de tentoonstelling Groene Wouden Camiel van
Winkel, 'een open moment mag nooit te lang duren', Witte Raaf (2004) 111,
onlineversie: <a href="https://www.dewitteraaf.be/artikel/detail/nl/2846">https://www.dewitteraaf.be/artikel/detail/nl/2846</a>, geraadpleegd 17 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn87" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref87" name="_edn87" style="mso-endnote-id: edn87;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[87]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Werk van Cornelius Rogge in het Kröller-Müller Museum
in Otterlo: <a href="https://krollermuller.nl/collectiezoeker/keywords=Cornelius%20Rogge">https://krollermuller.nl/collectiezoeker/keywords=Cornelius%20Rogge</a>, geraadpleegd 17 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn88" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref88" name="_edn88" style="mso-endnote-id: edn88;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[88]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Tent.cat. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Joost
Baljeu</i>. Stedelijk Museum Amsterdam, Amsterdam 1991, p.71 en 72: teksten en
boeken over en door de kunstenaar.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn89" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref89" name="_edn89" style="mso-endnote-id: edn89;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[89]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Voorbeelden daarvan lijken me Baljeus verhandeling <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Morgen kan het architectuur zijn</i> en het
interview met Locher, 'Vragen aan Joost Baljeu'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn90" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref90" name="_edn90" style="mso-endnote-id: edn90;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[90]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Peters,'Joost Baljeu'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn91" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref91" name="_edn91" style="mso-endnote-id: edn91;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[91]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Baljeu, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Attempt
at a Theory</i>: zie ook Jonneke Jobse, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De
Stijl Continued</i>, p. 345.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn92" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref92" name="_edn92" style="mso-endnote-id: edn92;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[92]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het beeldende
kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 23.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn93" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref93" name="_edn93" style="mso-endnote-id: edn93;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[93]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, p.67.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn94" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref94" name="_edn94" style="mso-endnote-id: edn94;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[94]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, p. 8-10.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn95" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref95" name="_edn95" style="mso-endnote-id: edn95;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[95]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, p. 10, 11, 64, 66 en 67.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn96" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref96" name="_edn96" style="mso-endnote-id: edn96;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[96]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, p. 70.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn97" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref97" name="_edn97" style="mso-endnote-id: edn97;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[97]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> DSADL, brief van architect Paul Haffmans dd. 25
september 1978 aan het hoofd van de stedenbouwkundige dienst ir. R. Geerling,
Van Eijndhoven (dienst Cultuur, Recreatie, Sport en Jeugdzorg), leden van de
commissie en coördinatoren.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn98" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref98" name="_edn98" style="mso-endnote-id: edn98;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[98]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 71 en 72.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn99" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref99" name="_edn99" style="mso-endnote-id: edn99;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[99]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> 'Modderpoel maakt plaats voor noodbestrating', <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Arnhemse Courant</i> 3 februari 1982.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn100" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref100" name="_edn100" style="mso-endnote-id: edn100;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[100]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Zie noot 89.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn101" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref101" name="_edn101" style="mso-endnote-id: edn101;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[101]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Brief van B & W van Arnhem aan mevr. V.F.
Blotkamp-de Roos van het ministerie van WVC, dd. 30 november 1983 waarin
B&W melden dat de bouwwerkzaamheden in 1984 en 1985 hervat zullen worden.
In de brief wordt gesteld dat enige 'bijstelling' van de ontwerpen van de
kunstenaars nodig zal zijn, wat extra honorariumkosten met zich mee zal
brengen, en besluit met het verzoek om de voor het project toegezegde
honderdduizend gulden over te maken op de rekening van het fonds monumentale
kunst alsmede twaalf en een half duizend gulden voor het maken van een
'makette' (sic).<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn102" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref102" name="_edn102" style="mso-endnote-id: edn102;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[102]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, bijlage 4, opdracht 3.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn103" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref103" name="_edn103" style="mso-endnote-id: edn103;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[103]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem opdracht 2.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn104" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref104" name="_edn104" style="mso-endnote-id: edn104;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[104]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Idem, opdracht 4 en opdracht 7.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn105" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref105" name="_edn105" style="mso-endnote-id: edn105;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[105]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Foto's op de website van architect Paul Haffmans Wonen
aan de Kroonse Wal 1977-1984: <a href="http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#9">http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#9</a> en <a href="http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#10">http://www.paulhaffmansarchitect.nl/Portfolio/Arnhem.html#10</a>, geraadpleegd 18 maart 2019 ; Gelders Archief,
toegangsnr. 1526 fotocoll. Piet Veeren inv.nrs. 603 en 604.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn106" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref106" name="_edn106" style="mso-endnote-id: edn106;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[106]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 66.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn107" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref107" name="_edn107" style="mso-endnote-id: edn107;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[107]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Zie de foto's genoemd bij noot 96 en Gelders Archief
Arnhem, toegangsnr. 1526 fotocoll. Piet Veeren, inv.nrs. 588 en 600.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn108" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref108" name="_edn108" style="mso-endnote-id: edn108;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[108]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Van Winkel, Moderne leegte, p. 139.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn109" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref109" name="_edn109" style="mso-endnote-id: edn109;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[109]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Symons, 7 juli 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn110" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref110" name="_edn110" style="mso-endnote-id: edn110;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[110]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Mondelinge mededeling Van der Mark, 29 november 2018.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn111" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref111" name="_edn111" style="mso-endnote-id: edn111;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[111]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Waarneming van de auteur.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn112" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref112" name="_edn112" style="mso-endnote-id: edn112;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[112]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 45.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn113" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref113" name="_edn113" style="mso-endnote-id: edn113;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[113]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Gelders Archief, toegangsnr. 1524 diacoll. Gemeente
Arnhem, inv.nr. 5834.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn114" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref114" name="_edn114" style="mso-endnote-id: edn114;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[114]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Video van Michael Rogge, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Cornelius
Rogge creëerde beeld in Arnhem in 1988</i>:
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=ee--3PtckB0&t=59s">https://www.youtube.com/watch?v=ee--3PtckB0&t=59s</a>, geraadpleegd 19 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn115" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref115" name="_edn115" style="mso-endnote-id: edn115;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[115]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, gesprek, Arnhem 23 februari 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn116" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref116" name="_edn116" style="mso-endnote-id: edn116;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[116]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het
beeldende kunstproject "Kroonse Wal "</i>, p. 49-51.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn117" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref117" name="_edn117" style="mso-endnote-id: edn117;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[117]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Camiel van Winkel baseert zich op een door Ton
Verstegen en Paul Panhuyzen geschreven rapport over Lunetten, zie Van Winkel,
Moderne leegte, p. 139.<span style="color: #ed7d31; mso-themecolor: accent2;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="edn118" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref118" name="_edn118" style="mso-endnote-id: edn118;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[118]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Oosterbaan Martinius, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Schoonheid, welzijn, kwaliteit</i>, p. 72-83; Van Winkel, <span style="background: white;">‘Informatie ervaren – ervaring vergaren’, p. 104-105.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn119" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref119" name="_edn119" style="mso-endnote-id: edn119;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[119]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Zie noot 7.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn120" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref120" name="_edn120" style="mso-endnote-id: edn120;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[120]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Kempers, '<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kunst
Met Beleid</i>', p 59-63.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn121" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref121" name="_edn121" style="mso-endnote-id: edn121;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[121]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> van Beckhoven, 'Wezenlijk ongrijpbaar'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn122" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref122" name="_edn122" style="mso-endnote-id: edn122;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[122]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Blok, 'De geloofwaardigheid'; V</span><span style="font-family: "georgia" , serif; font-size: 10pt; line-height: 107%;">an Weelden</span><span style="font-family: "georgia" , serif; font-size: 10pt; line-height: 107%;">, 'Omgevingskunst, een
visuele fopspeen'.</span></div>
</div>
<div id="edn123" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref123" name="_edn123" style="mso-endnote-id: edn123;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[123]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Blog Behoud lauwe Golven Arnhem: <a href="https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/">https://behoudblauwegolvenarnhem.blogspot.com/</a>, geraadpleegd 21 maart 2019.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn124" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref124" name="_edn124" style="mso-endnote-id: edn124;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[124]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> <span style="background-color: white;">Motie d.d. 27 maart 2019 aangenomen 17 april 2019, nr. 19M23 zaaknr. 115510. Gemeente Arnhem politiek informatiesysteem, politieke avond 17 april 2019: </span><o:p></o:p></span><a href="https://ris.ibabs.eu/raad-arnhem/meeting/100097075/d1d071d8-cb1a-49f4-ab9e-a5a11d3e1958/">https://ris.ibabs.eu/raad-arnhem/meeting/100097075/d1d071d8-cb1a-49f4-ab9e-a5a11d3e1958/</a></span></div>
</div>
<div id="edn125" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref125" name="_edn125" style="mso-endnote-id: edn125;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[125]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Tellinga, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De
grote verbouwing</i>, p 58-65.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="edn126" style="mso-element: endnote;">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/AZTB/Daarmee%20worstelt%20de%20commissie%202019/kale%20tekst%20Daarmee%20worstelt%2003%2004%202019.docx#_ednref126" name="_edn126" style="mso-endnote-id: edn126;" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[126]</span></span><!--[endif]--></span></span></a> Verstegen, 'Arnhem en de kunst van het onderhoud'.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-45634909293022626212019-03-08T13:04:00.002+01:002019-03-08T13:04:34.118+01:00KUYPERS & DE NEEF IN PRESIKHAAF<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjaNz6KXaHNSKOJhCDZuXEBwGuLPEXkHzUqTAFagyhZB_abNwbGzuJtxLPWWwGH6yr2CngyriHoGMyeWMkrVZYgb3lv2PdCAVG4SotBGJcdbkWsbJ7ALLF1MqzaCHRLAzpwHb5SU3C_teB/s1600/c.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjaNz6KXaHNSKOJhCDZuXEBwGuLPEXkHzUqTAFagyhZB_abNwbGzuJtxLPWWwGH6yr2CngyriHoGMyeWMkrVZYgb3lv2PdCAVG4SotBGJcdbkWsbJ7ALLF1MqzaCHRLAzpwHb5SU3C_teB/s640/c.JPG" width="640" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span style="font-size: x-small;">Categorie: interview/Onderwerp: Bram Kuypers en
Lennart de Neef over hun werkperiode en tentoonstelling in Motel Spatie/Auteur:
Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 6 maart 2019</span></b><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lennart de Neef (Utrecht, 1990) studeerde in 2016 af aan
de afdeling Product Design van de HKU. Bram Kuypers (Arnhem, 1989) studeerde in
2014 af aan wat toen Fine Art heette en nu BEAR (Base for Experiment Art and
Research) van ArtEZ in Arnhem. Kuypers en De Neef werkten in februari van dit
jaar vier weken aan een artistiek onderzoek in Motel Spatie, het kunstcentrum
in winkelcentrum Presikhaaf, gelegen in de gelijknamige, in de jaren zestig van
de vorige eeuw gebouwde wijk in Arnhem. Het resultaat van hun werk in Motel
Spatie is de tentoonstelling </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Nothing to
See</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, die vrijdagavond 8 maart om 19:30 wordt geopend.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJriS9zB-uE8iRE7PksBeHHKKx6XeKDqtFXKMmPnRGMmvb8TTC9cODP7NiPqRNvKX32pN5VkNrfuVkWqU3n_dhFIoiIjEoi_XzHrrCzE5r2WswriNozdFp5yCkjd__rdLAVwABqzYY_N9j/s1600/IMG_7373.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJriS9zB-uE8iRE7PksBeHHKKx6XeKDqtFXKMmPnRGMmvb8TTC9cODP7NiPqRNvKX32pN5VkNrfuVkWqU3n_dhFIoiIjEoi_XzHrrCzE5r2WswriNozdFp5yCkjd__rdLAVwABqzYY_N9j/s400/IMG_7373.JPG" width="400" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom kiezen jullie
een uit de jaren zestig daterend winkelcentrum in een Arnhemse buitenwijk als
onderzoeksplek?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">BRAM KUYPERS: Ik werk eigenlijk altijd aan projecten die
in een specifieke omgeving plaats vinden. Het leek me al langer leuk om op een
plek als het winkelcentrum een tijd te werken. Met het winkelcentrum ging het een
aantal jaren niet echt goed. Het was in de versukkeling geraakt. Met een grote
verbouwing en opfrisbeurt, waarbij oude winkels onder de hoogbouw worden
gesloopt en vervangen door nieuwbouw, probeert men het winkelcentrum nu een nieuw
leven in te blazen. De verbouwing is nog niet helemaal klaar, maar wel een eind
gevorderd. De bouwvakkers lopen nog rond. Je bent getuige van een
overgangsmoment, een metamorfose. Presikhaaf was een van de eerste winkelcentra
in Nederland. Het oorspronkelijke, uit de jaren zestig daterende ontwerp, werd
in de jaren tachtig door een renovatie nogal veranderd. Het oorspronkelijke
ontwerp wordt nu, bij deze laatste verbouwing, niet hersteld. Men improviseert
op wat er ooit was. Er wordt een nieuwe saus over gegoten. Dat overal tussenin
van de situatie, die meerduidigheid, is in mijn ogen aantrekkelijk omdat hij
visueel en anderszins veel te bieden heeft.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: Het winkelcentrum is een goede
aanleiding om aan de slag te gaan. Als kunstenaar ontwikkel je een bepaalde
visie op de wereld en je bent nieuwsgierig of deze visie de moeite waard is om
aan anderen te tonen. Hier in Presikhaaf wilden Bram en ik samenwerken om te
zien of dat onze conceptvorming en de productie kan verrijken. Twee zien tenslotte
meer dan één. We hebben voorafgaande aan het project een tijd lang
beeldmateriaal uitgewisseld. We kregen het idee dat we zo'n beetje dezelfde
kijk op dingen hebben, maar is zo'n gedeelde voorkeur met betrekking tot beeldtaal
genoeg om ook echt samen werk te maken en een goede tentoonstelling in te
richten? Daar wilden we ook achter komen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrVWFbCQtzmBQk2F-kb_g2AJMOX2-6wMjU8a7DmM8LMxOU5-L28WNqK8wted3a1HxUax8uMlKLNk0JBBFRJhsZM7X-QVnVKrxh6xzhhx1jh89yaW28acPb0KdcJG7bMjmGXtDq9B8TMzc-/s1600/IMG_7479.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrVWFbCQtzmBQk2F-kb_g2AJMOX2-6wMjU8a7DmM8LMxOU5-L28WNqK8wted3a1HxUax8uMlKLNk0JBBFRJhsZM7X-QVnVKrxh6xzhhx1jh89yaW28acPb0KdcJG7bMjmGXtDq9B8TMzc-/s400/IMG_7479.JPG" width="300" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat is er aan winkelcentrum
Presikhaaf bijzonder?</span></b><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">BRAM KUYPERS: Winkelcentrum Presikhaaf is een plek waar
de digitaal ontworpen hyperrealiteit van Albert Heijn, Kruidvat, C&A, de
Hema en noem maar op, een stoffelijke gedaante aanneemt in de vorm van
architectuur, bestratingen, plantenbakken, teksten en afbeeldingen op
plakfolie, verlichtingen, gekoelde toonbanken, kunstgras en plastic bomen,
promotiestands en etalages. Interessant is dat het materiaal niet altijd
meewerkt. Het trekt krom, bubbelt, scheurt en dwarsboomt op andere manieren het
bereiken van de volmaaktheid van het digitale voorbeeld. Het beeld van de
commerciële hyperrealiteit wordt nooit werkelijkheid.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: Die kloof van ontoereikendheid heeft ook
aan de buitenkant van het winkelcentrum een gezicht. Die buitenkant proberen ze
aantrekkelijk te maken, maar de buitenkant en het aangrenzende terrein is toch
in eerste instantie bestemd voor aanvoer van goederen en mensen en parkeren. Je
ziet dat functionele eisen voorrang krijgen. Dat levert een conflict op tussen een
esthetisch ideaal en de praktische toepasbaarheid. Noodgedwongen ontstaat in
zo’n situatie wel weer een eigen beeld. Er is veel wat onze belangstelling
trekt. De op de grond geknoeide inhoud van een zak drop bij de achteruitgang
van een winkel doet wat ons betreft niet onder voor de kleine niet direct
verklaarbare gaatjes in het folie van een bijna nieuwe lichtbak. Dat alles is
natuurlijk niet de bedoeling van de mensen die het winkelcentrum visueel vormgeven
en onderhouden. Maar die toevalligheden boeien ons juist het meest.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAnztRXu8iftNujegZ8KNDzzKVwx9vRN3eNq6ifoieER4u5aFzV1ufOqIxREcOFHP3NMeE2OvQ2UjDUHeRAZ2yEaQBwX68G-zcSmKWjRg8WOqtOX7XoqRuneXIqEvsoEltbXlOdCzCAhoD/s1600/IMG_2824.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjAnztRXu8iftNujegZ8KNDzzKVwx9vRN3eNq6ifoieER4u5aFzV1ufOqIxREcOFHP3NMeE2OvQ2UjDUHeRAZ2yEaQBwX68G-zcSmKWjRg8WOqtOX7XoqRuneXIqEvsoEltbXlOdCzCAhoD/s640/IMG_2824.jpeg" width="640" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Steken jullie daar
de draak mee?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: Nee. Onze benadering is niet cynisch. Dat
is te gemakkelijk. Het feit dat de fysieke werkelijkheid nooit samenvalt met de
virtuele hyperrealiteit kan teleurstellen, maar dat hoef je niet uit de weg te
gaan. Wij willen de spanning tussen de esthetische bedoelingen van de ontwerpers,
de wijze waarop hun ontwerpen materieel worden uitgevoerd en de onbedoelde en
ongewenste bijeffecten daarvan juist opzoeken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">BRAM KUYPERS: Het gaat ons om andere dingen dan cynisme
of parodie. Hoe breng je wat je tegenkomt aan verrassingen in het winkelcentrum
over naar een expositieruimte? In het winkelcentrum zijn de dingen suggestief,
maar ook eenduidig en overduidelijk, wat de suggestie vaak weer teniet doet. De
communicatiesnelheid is hoog. Het visuele aanbod is afgestemd op haast en
onverschillige aandacht. In een expositieruimte is het tempo anders en zijn
dingen in het beste geval meerduidig en suggestief. Maar waar liggen precies de
grenzen. Kun je de meerduidigheid onbeperkt opvoeren. Verhoogt dat de
suggestie? En hoe zit het met subtiliteit? Zijn dingen suggestiever als ze een
bepaalde subtiliteit hebben waar je in eerste instantie aan voorbij kijkt?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: De weerstand van het materiaal waar we
het net over hadden, en 'het materiaal' in het algemeen, zijn voor ons op dit
moment ook belangrijke onderwerpen. In het winkelcentrum zie je dat materialen
ondergeschikt worden gemaakt aan een gedigitaliseerde standaard en vooraf
gemaakte ontwerpen. De materialen zelf, hun mogelijkheden, eigenaardigheden en
beperkingen, zijn niet het uitgangspunt. Toeval en onvoorziene uitkomsten
worden zoveel mogelijk vermeden. Wat ons interesseert, is wat er gebeurt als je
dat omdraait en het materiaal en het toeval een zekere rol laat spelen. Dat
hebben we gedaan met het werk in de lichtbakken en onze met karnemelk geblindeerde
ramen bijvoorbeeld. Een voor ons belangrijke vraag is hoe je het materiaal kunt
laten spreken en een dialoog op gang kunt brengen, tussen ruimte, materiaal,
toeval en wij als makers.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidYNq6YpN8IhSNcAkD14h_6APajyAqTf8581Gb5XiNKrPtS5m5vDCyuiljXvVV_etnOfC2JT2dbpOtCupgl9R0sDO7xkuVPGaSsTbN9oUaqh5B5ge4B0nHMeTWSi3SpNENZb95QpFI51AX/s1600/IMG_7528.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidYNq6YpN8IhSNcAkD14h_6APajyAqTf8581Gb5XiNKrPtS5m5vDCyuiljXvVV_etnOfC2JT2dbpOtCupgl9R0sDO7xkuVPGaSsTbN9oUaqh5B5ge4B0nHMeTWSi3SpNENZb95QpFI51AX/s320/IMG_7528.JPG" width="320" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het werk en de
tentoonstellingsruimte ziet er wel zeer geregisseerd uit?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: Het gaat om de dialoog. We hebben
tijdens de voorbereiding onze camera's gebruikt als een soort schetsboek. Een
schetsboek bekijk je regelmatig en dan denk je daar over na. Tekeningen voor de
werken die we wilden maken en de opstelling van die werken in de tentoonstelling
hebben we niet gemaakt. We zijn gelijk aan de slag gegaan met het materiaal en
de ruimte. De casting - de keuze van elementen als het winkelcentrum als
vertrekpunt, de materialen, de indeling van de ruimte en het toeval - is van
ons, net als de rolverdeling tussen die elementen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii9I8MzutvSgahs8IBH63wSFD_qBLK23jhwE9Atq2D2SWzkY40AHBvqMTvVbnInyQi_rKh3pFAY2GOcSLSh-0osyU2hqm5Wxrqt-KZ9craIm1UKQ7ExxYegRE7eZ_cFh6-eWwHwDFXNpR7/s1600/IMG_2804.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii9I8MzutvSgahs8IBH63wSFD_qBLK23jhwE9Atq2D2SWzkY40AHBvqMTvVbnInyQi_rKh3pFAY2GOcSLSh-0osyU2hqm5Wxrqt-KZ9craIm1UKQ7ExxYegRE7eZ_cFh6-eWwHwDFXNpR7/s400/IMG_2804.jpeg" width="400" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De tentoonstelling
is ingetogen en een beetje versluierd. Hij kan een zekere opwinding oproepen, maar
dan moet de kijker oog hebben voor subtiele ingrepen en voor zaken die niet
zijn wat ze lijken.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LENNART DE NEEF: De titel <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Nothing To See</i> is stiekem wel een beetje cynisch. Er is namelijk
altijd wel ‘iets’ te zien,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ook al is dat
afhankelijk van wat de waarnemer opvalt of niet. Het ontbreken van visueel
spektakel, wekt wellicht enige verwarring, maar is wat ons betreft een uitnodiging om aandachtig te kijken. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">BRAM KUYPERS: De tentoonstelling vraagt inderdaad aandacht
van de toeschouwer. Wat tot de tentoonstelling behoort en wat er niet toe
behoort, maar deel is van het al bestaande interieur, is in een aantal gevallen
niet direct zichtbaar, totdat een subtiele discrepantie in het oog springt… Dat
laatste hopen we dan. Voor ons is het een kwestie van aftasten: moet je de
toeschouwer sturen, en hoe, of juist niet? Daarom die titel, die is bedoeld als
suggestie. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.lennartdeneef.nl/">Website</a>
Lennart de Neef<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.bramkuypers.org/">Website</a> Bram
Kuypers<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://motelspatie.nl/">Website</a> Motel
Spatie<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Opening <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Nothing To
See</i>: 8 maart 19:300<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Openingstijden Motel Spatie: vrijdagmiddag 13:00 – 18:00<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtR60Oaws1BK8Qoar-BJls3aqbu-IRqVO5YUSzKYu7SK5O7bx_gf5TaXeqtYD8RdeS9LBqeeYBNxkJOaELit3Ju7yLiLfJul_rL2jc3FRaVY04XA_yILfQ4vqW6HnFXrs5jbJNhNnNSJPF/s1600/IMG_7547.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtR60Oaws1BK8Qoar-BJls3aqbu-IRqVO5YUSzKYu7SK5O7bx_gf5TaXeqtYD8RdeS9LBqeeYBNxkJOaELit3Ju7yLiLfJul_rL2jc3FRaVY04XA_yILfQ4vqW6HnFXrs5jbJNhNnNSJPF/s640/IMG_7547.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEAncDI8A8EtwbbnnJYgj99p96ANMc3fY5LSVz2o1r9rIxEycICfqkIeWIdst_2I9kSHJpgUt9EM3As0uPGJT7xE0rxzDA1eufrvqN4H_CydlvEyu_Y7naG2vm1Ru0q1Iy508n7d9DDLip/s1600/Screen+Shot+2019-01-16+at+21.15.15.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1101" data-original-width="1600" height="440" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEAncDI8A8EtwbbnnJYgj99p96ANMc3fY5LSVz2o1r9rIxEycICfqkIeWIdst_2I9kSHJpgUt9EM3As0uPGJT7xE0rxzDA1eufrvqN4H_CydlvEyu_Y7naG2vm1Ru0q1Iy508n7d9DDLip/s640/Screen+Shot+2019-01-16+at+21.15.15.png" width="640" /></a></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-9806514799761028242019-03-07T17:21:00.000+01:002019-03-13T10:54:06.867+01:00RONALD CORNELISSEN: I HAVE NOTHING TO SELL<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_CuJFl2bjAe9CAeNzs_zaM20Hqqe4rRH5xM2e3AH3dpNSZIH4D_g2mqBvAxJ6j_5VG5vMg9X5Hf15LBNUeGCtMtRn2PLegQNBFOfP6gftTqwiZUbRVMokQ_y_wtOilii_21yBpXzYCTUw/s1600/28+juli_2018-2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1364" height="328" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_CuJFl2bjAe9CAeNzs_zaM20Hqqe4rRH5xM2e3AH3dpNSZIH4D_g2mqBvAxJ6j_5VG5vMg9X5Hf15LBNUeGCtMtRn2PLegQNBFOfP6gftTqwiZUbRVMokQ_y_wtOilii_21yBpXzYCTUw/s640/28+juli_2018-2.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald
Cornelissen, July 28, ink, pencil, watercolour, gouache and acrylic paint on
paper, 114,6 x 244 cm, 2018</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB">Category:
interview/Subject: Ronald Cornelissen on his drawings/Author: Peter
Nijenhuis/Date conversation: February 1, 2019. </span></b><span style="background-color: white;"><b>Proofreading and editing: Chris Kennedy</b></span></span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">.</span></span></b></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen (Beverwijk, 1960)
studied at AKV/St. Joost in Breda from 1983 to 1988, specialising in painting
and monumental design. He has exhibited in The Netherlands, the US, Greece and
France. A solo exhibition of his sculptures was shown at Museum Boymans Van
Beuningen in 2010, under the title <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The
Horseman's Kitchenette, (When Demons Cook).</i> He had a duo exhibition
entitled <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ground/ground </i>with Paul van
der Eerden at Drawing Center Diepenheim in 2015. Ronald Cornelissen is
represented by Galerie Bernard Jordan in Paris and Zurich.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">When
did you start drawing?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">I used to draw a lot as a child, but I
was never told you could make a career out of it. That realisation came when I
went to art school in 1983, where I focused on painting and sculpture. My
teachers there liked thick layers of paint. They also preferred paintings to be
abstract. When I moved to Rotterdam three months after graduation, I began to
realize more and more that this way of painting was not for me. I like to tell
stories, for me it’s about iconography. My interest in art started between my
sixteenth and twentieth, not fed by museum visits, but by music, comics and
things from American underground literature. In art school, however, narrative
was considered suspicious. If they told you your work was anecdotal, they meant
you had a serious problem.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqW2kwraDYZBwF438K5t0OjIyx2Ov8_XSG1iWFFeaiSv6MruW8GHeIXQE7fLPDmnZxVC0OMG680pguwaczlQG5cfNg1YEnnmxLbviznrRpkeE5JGDUAlU1DcDfVS_AV36RFjGFz7cK9MvU/s1600/1-4+juni_2017+-+kopie.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1085" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqW2kwraDYZBwF438K5t0OjIyx2Ov8_XSG1iWFFeaiSv6MruW8GHeIXQE7fLPDmnZxVC0OMG680pguwaczlQG5cfNg1YEnnmxLbviznrRpkeE5JGDUAlU1DcDfVS_AV36RFjGFz7cK9MvU/s400/1-4+juni_2017+-+kopie.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; color: #333333; font-size: 9.5pt; line-height: 107%;">Ronald Cornelissen, 1-4 June, ink, pencil etc, 88,5 x 138 cm</span><span style="font-size: 9.5pt; line-height: 107%;">, 2017<o:p></o:p></span></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
</div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">How
do you know when a drawing is worth keeping? <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">The obvious answer is it has to be
finished. The question is, though, when is a drawing finished? I keep pretty
much everything I put down on paper, even when I feel a drawing doesn’t feel
right. I keep all my drawings, bad or good. After a while, a year maybe, I’ll
come across them again. Over the years I´ve learned you can turn a bad drawing
into a good one. It´s something I like doing. When a drawing is no longer quite
so fresh, I’m less nervous about screwing it up, as I´m less aware of all the
time it took to get it to where it’s at. Also I usually work on a lot of
drawings at once, that way it´s easier to let go of the idea that a particular
drawing has to be ´good´. And I never make preliminary studies. That way
everything is wide open when I start working, which is nice because in that
phase drawing comes easy, you can’t go wrong really. As I progress it gets more
and more difficult to manoeuvre, until I get stuck. And that is the stage a
drawing must be at in order for to finish it and turn it into something I
consider good. Now you have to come up with the right move. At this point I
might make what you would call a study, a small version of what I have so I can
try things out, often something quite arbitrary or perverse. You could say
that’s rather adolescent of me, but I see something very vital in precisely
such a seemingly mindless act at that point. It creates a tension between
sophistication and crudity that I like a lot. It also tends to give a drawing
something tragicomic and I like that.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzQOCYDwVnke9_nGmS-DmeT3WGAXQqvFw_FKie1HbnOHXkkn_YOa3dQkJfz3HIUNIkjC1RM4Qs1NlEVt27NeY82nhiZ81lnXjB701SSclx20nTKFtvIabC-FnrgW7Gs4gBNgFz8xUGJq8E/s1600/Yusaka+Hanakuma_2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="410" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzQOCYDwVnke9_nGmS-DmeT3WGAXQqvFw_FKie1HbnOHXkkn_YOa3dQkJfz3HIUNIkjC1RM4Qs1NlEVt27NeY82nhiZ81lnXjB701SSclx20nTKFtvIabC-FnrgW7Gs4gBNgFz8xUGJq8E/s400/Yusaka+Hanakuma_2.jpg" width="256" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Yusaka Hanakuma</span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
</div>
<div style="text-align: left;">
</div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">How
do you determine when a drawing is a good one?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In Japan they distinguish four types
of manga artist: bad and good draftsman without character, and bad and good
draftsman with character. The first two categories can be dismissed. The last
category includes the true masters, obviously. The third category, though,
should not be underestimated; it certainly has my warm interest. I love artists
that still work in the so called ‘heta-uma’ style, such as Yusaku Hanakuma and
Takashi Nemoto. In fine Art too I prefer work where the ugly or banal plays a
meaningful role. I admire Franz West for that reason. Charles Bukowski once
wrote: When the spirit wanes/ the form appears. That ties in with what I said
about manga styles. One of the things that truly counts in a work is character.
If that is missing, formality surfaces, the structural application of mere
tricks. It’s important to avoid that, even though it can be difficult when
you’ve been drawing as long as I have. Over time you get to know what works
well; it’s tempting to fall back on that knowledge. If you do, though,
predictability lies in wait. To avoid this I try to organise my work process so
that I end up painting myself into a corner. In that way, an emergency jump
becomes unavoidable. And that has to be exactly right, as I mentioned before.
It’s precisely that leap that can open the way to unforeseen results.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<a name='more'></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMq4t9ztrKgr_dbg0K5BQg9qdkgbffN_6d-C01WqvpqPJXLfJ4mBi87s4oYduBRyoluH6SCYc9HMyZeBEArFdKUVCtVdAybbxd4wcDUHHsihccGb0BCED69H4vC373zgroiLjK1wymzr19/s1600/HyperboreanGarden_2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMq4t9ztrKgr_dbg0K5BQg9qdkgbffN_6d-C01WqvpqPJXLfJ4mBi87s4oYduBRyoluH6SCYc9HMyZeBEArFdKUVCtVdAybbxd4wcDUHHsihccGb0BCED69H4vC373zgroiLjK1wymzr19/s400/HyperboreanGarden_2.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen, <i>The Hyperborean Garden</i>, 2013</span></td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In
the past you drew urban landscapes. In your recent drawings, your subject is
the Arctic world. How did that come about?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">I see all my drawings as landscapes of
some sort, but the Arctic world is indeed something different. To my mind,
though, it’s not as far from home as you might think. </span><span lang="EN-US" style="font-size: 12pt;">In
2013 I made an installation in De Korenbeurs in Schiedam. </span><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">One of the topics on my mind a lot then was the shift to the right in
politics and how ‘Henk and Ingrid’ (as a certain right-wing politician refers
to his idea of the typical Dutch couple) felt that their culture, which was
considered superior, was under threat from an inferior, outside culture.
Reading about these issues, I ran across the name Hyperborea. Originally a
Greek idea, Hyperborea was a fabulous realm of eternal spring located in the
far north, where it was sunny 24 hours a day. I wound up calling my installation
in Schiedam <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Hyperborean Garden</i>
(see below Notes post<sup>1</sup>). On delving deeper into the subject, I found
that this ancient notion of a northern paradise underwent a revival in the
nineteenth and twentieth centuries. In Theosophist and Ariosophist circles,
this mythical north was linked with racial theories and the rejection of modern
thinking. This delusional world of esotericism, conspiracy theories, racial
doctrine and anti-modernism - as described in detail in <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Occult Roots of Nazism</i> and <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Black
Sun</i> by Nicholas Goodrick-Clarke and <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Arktos:
The Polar Myth </i>by Joscelyn Godwin (see below Notes post <sup>2</sup>) -
influenced twentieth-century thinkers such as René Guénon and Julius Evola and
through them individuals who figure in contemporary politics, like Alexandr
Dugin and Steve Bannon. I found all this to be as interesting as it was
repulsive. So I decided to take a look at the North for myself and ended up
spending time in Svalbard.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg04NB6YxvZBJoypLh4UND2_i25rHxlkuD4H3TxcoXtGHHO6pxhLK3_ZFEa0y57EigQv6Ly-ho10cZh10f-ssr-z2cU8KY5ULzkoU7hmwMeCUecRHD0a3Fd058AJLXQpkVrHMerfeoQMSqz/s1600/Svalbard_999_58.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg04NB6YxvZBJoypLh4UND2_i25rHxlkuD4H3TxcoXtGHHO6pxhLK3_ZFEa0y57EigQv6Ly-ho10cZh10f-ssr-z2cU8KY5ULzkoU7hmwMeCUecRHD0a3Fd058AJLXQpkVrHMerfeoQMSqz/s640/Svalbard_999_58.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen, Kolhamna Spitsbergen 2018</span></td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">What
did all this trigger in you?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">First of all, I definitely want to go
back there. I was invited last year (2018) by Maarten Loonen, a biologist
attached to the Arctic Centre from the University of Groningen, to stay nine
days at the Netherlands Arctic Station in Ny-Ålesund, on the north-west coast
of Svalbard. Moreover, I could stay for three weeks as artist in residence in
Galleri Svalbard in Nybyen. Svalbard, or Spitsbergen as we call it, is hard and
stony. Close to the ground there is a rich vegetation of mosses and even a kind
of miniature tree. Svalbard is visited by migratory birds and is home to Arctic
foxes, reindeer and polar bears. If you go out walking it’s always with a guide
and never without a rifle. Apart from all that mind-blowing nature there is
little else. And last but not least, there are hardly any people. That creates
an enormous sense of freedom. I talked to a Russian woman in her early twenties
in Pyramiden, where only about 30 people live. I wondered what she was doing
there. These exceptional circumstances apparently attract certain people (see
below Notes post <sup>3</sup>). In summer, which is when I was there, it´s
light 24 hours a day. That light and the landscape made my stay feel sometimes
hallucinatory, especially at night. And distances were difficult to estimate
for me.</span></span><br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<div style="text-align: left;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpXrLIrLITEboTaCy2xzmDKKrtNxwTOyouxBYINIXHF_nWuOITGH1YOHBJMv2pY7zMHQRz56QY-auFB8i-HBDhBZEKrXl33OgPP6VbzX3pEPO3ONhyphenhyphenaXwS2h24S4qDaNglYxwf2ljMfSOz/s1600/Great_Wave023.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpXrLIrLITEboTaCy2xzmDKKrtNxwTOyouxBYINIXHF_nWuOITGH1YOHBJMv2pY7zMHQRz56QY-auFB8i-HBDhBZEKrXl33OgPP6VbzX3pEPO3ONhyphenhyphenaXwS2h24S4qDaNglYxwf2ljMfSOz/s400/Great_Wave023.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen, <i>The Horseman's Kitchenette</i>, 2010</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"> There is a lot to tell about Svalbard, ranging
from the mythical and the esoteric to the northern lights, landscapes and polar
bears. During preparations for my stay, my interests began to shift from
political mythology to ecology. For scientists who do research in the Arctic,
climate change is a fait accompli. What’s more, the scientific climate debate
is difficult to isolate from political discussion. It’s no coincidence that the
denial of climate change is an important doctrine for the new right, and I
would not be surprised to see the new right benefit from the climate debate and
arguments about the distribution of costs involving energy transition in the
years to come. The fact that the climate is often dismissed as a leftish issue
does not contribute in a positive way. It means centre right parties also tend
to downplay scientific pronouncements about climate change.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDKf70h68ToqcBO9lHHqEUXpy4v7GKkQ1JYrEqjd9aKbNdjasXIF4IIWHWHzi3zP8zmGELwnORB3P3GMfq1S9Npbjh1mNZnqg6Sjre6v5V2GxzwClkCICZJoRCWTnZ3a-EJ_6JvINHtgu5/s1600/Van-der-Veer_Stitch.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="638" data-original-width="1600" height="125" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDKf70h68ToqcBO9lHHqEUXpy4v7GKkQ1JYrEqjd9aKbNdjasXIF4IIWHWHzi3zP8zmGELwnORB3P3GMfq1S9Npbjh1mNZnqg6Sjre6v5V2GxzwClkCICZJoRCWTnZ3a-EJ_6JvINHtgu5/s320/Van-der-Veer_Stitch.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white;">Gerrit de Veer<i>, Waerachtighe beschryvinghe, </i>1598</span><span style="background: white; color: #333333;"><o:p></o:p></span></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>In order to start somewhere and to try to
organise the rather complex subject matter in my head, I decided to study the
original version of Gerrit de Veer's book from 1598, in the Maritime Museum in
Amsterdam (see below Notes post <sup>4</sup>). As a young man, de Veer joined
Willem Barents in his attempt to find the so-called Northeast Passage through
the Arctic along the northern coast of the Eurasian landmass. The idea was to find
a route to China and India that was shorter than the usual route around the
Cape of Good Hope. During the voyage, Barents’s expedition accidentally
discovered Bear Island and Svalbard, but in 1596 the ship got stuck in sea ice
on the northeast coast of Nova Zembla. The men were forced to see out the
winter in a small hut at temperatures that fell to minus 40 degrees Celsius.
Twelve of the seventeen crew members returned to the Netherlands in 1597. The
failed trip and the book are part of our national history and a prime example
of what is called the ‘VOC mentality’ in Holland. This colonial,
entrepreneurial spirit of our ancestors, the urge to map the world and get a
foothold everywhere, has become a sensitive point of discussion in political
debate in recent years - and for understandable reasons.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjN_Nyri-ZQk-X93w5TIyPAhPHtwgQGyPP2qgHAlxaOIgKZWhcakHJ1rAirSbJ5WIfU1xUGdpL8oKXPT3tSWfLbuVKnDteOJqQ-YPWFPiCJEK-FV9iDkP5vpKBgVlVpWCyuaxRvcojOyr9H/s1600/The-Thing-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="350" data-original-width="560" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjN_Nyri-ZQk-X93w5TIyPAhPHtwgQGyPP2qgHAlxaOIgKZWhcakHJ1rAirSbJ5WIfU1xUGdpL8oKXPT3tSWfLbuVKnDteOJqQ-YPWFPiCJEK-FV9iDkP5vpKBgVlVpWCyuaxRvcojOyr9H/s400/The-Thing-1.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">John Carpenter<span style="background-color: white; font-size: 12.32px;">, </span><i style="background-color: white; font-size: 12.32px;">The Thing,</i><span style="background-color: white; font-size: 12.32px;"> 1982</span></span></td></tr>
</tbody></table>
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Gerrit de Veer’s book describes the journey
taken by these sixteenth-century Dutch sailors, led by Barents, and includes a
number of engravings. Together with the travelogue, these engravings were the
starting point for my series of 'Arctic' drawings. The prints in de Veer’s book
are somewhat one-sided. He describes despair and suffering. The men doubt that
they will ever return to Amsterdam alive and have to deal with sickness and
extreme cold. Despair and suffering are not so easy to portray visually, or so
it seems; the sixteenth-century printmaker chose mainly to depict moments of
action, such as the crew's encounters with polar bears. It looks like there
were quite a few polar bears at the end of the sixteenth century. Barents’ men
seem to have no problem with killing them, even when there is really no need
for them to do so. As soon as they spy a polar bear swimming in the sea from
their ship, they give chase in a small boat. Unable to defend itself properly
while swimming, the bear is hacked to death with an axe. For creatures like the
polar bear, the men felt awe but absolutely no compassion. The
sixteenth-century portrayal of encounters with polar bears is a recurring theme
in my updated versions of the prints, as is the hut where the men spent the
winter on Nova Zembla, the so-called Behouden Huys (Safe House). In my
drawings, the story becomes gradually infused with more and more foreign
elements such as Popeye the Sailorman, Godzilla, the cruel, pseudo-scientific
'research' done by the Russian scientist Vladimir Demikhov, and the Tsar Bomba,
which is said to be the hydrogen bomb that was detonated on Nova Zembla in
1961, causing the most powerful nuclear explosion ever. And anyone who has seen
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing</i>, a B-film by John Carpenter
from 1982, will pick up on a few references (see Notes afterwards 5). In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing</i>, a group of scientists at an
American station on Antarctica are confronted with an alien life form that has
lain frozen under the ice for a long time. Brought back to life, The Thing
takes control of the bodies of animals and humans that then mutate into hideous
monsters.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhHBROQVEuwy-XCHokIvgTWWODTHpHJ6PYe9K24qqmXayH4ASBBF5RSJJ0NzcPvZ2yusA2e02EesoKHgXDku_YGa-jujZot8wYnzv91lU0WMK0iy_JWgDhQdHTQDYQBGMsXQUedQYrcWWa/s1600/Caspar_David_Friedrich_-_Das_Eismeer_-_Hamburger_Kunsthalle_-_02+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1197" data-original-width="1600" height="238" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhHBROQVEuwy-XCHokIvgTWWODTHpHJ6PYe9K24qqmXayH4ASBBF5RSJJ0NzcPvZ2yusA2e02EesoKHgXDku_YGa-jujZot8wYnzv91lU0WMK0iy_JWgDhQdHTQDYQBGMsXQUedQYrcWWa/s320/Caspar_David_Friedrich_-_Das_Eismeer_-_Hamburger_Kunsthalle_-_02+%25281%2529.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Caspar David Friedrich, <i style="background-color: white; font-size: 12.32px;">Das Eismeer</i><span style="background-color: white; font-size: 12.32px;"> 1824</span></span></td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">A
famous painting with an arctic theme is <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Das
Eismeer</i> by Caspar David Friedrich, painted in 1824. It is a drawing-like,
linear painting, with a number of diagonal lines that dominate the composition.
All details are subordinate to these all-determining compositional lines. Large
diagonals, along with other compositional lines, also play an important role in
your drawings. Unlike <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Das Eismeer</i>,
the details in your drawings are not subordinate to these compositional lines
though, but rather seem to undermine the composition by their scale and
dynamic. Is this apparent refusal to make detail subject to composition
intentional?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Yes. It is one of the ways to keep the drawing process
exciting for me and to obtain unforeseen results.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRk9WujXYE-WsIuXxUM5dovicbhYdIs-orO2nmzB6HKXU74Jp_BivMZK583O0sDAk1P-ifFhPP-AUUXWKEhCX4C9Ipexw_CA7mf6j94z7B3Ia7OI9A3IgKpUevgABpN0ZjGkXbZRsYIy4B/s1600/2.21-22+juni_2017.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1002" height="278" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRk9WujXYE-WsIuXxUM5dovicbhYdIs-orO2nmzB6HKXU74Jp_BivMZK583O0sDAk1P-ifFhPP-AUUXWKEhCX4C9Ipexw_CA7mf6j94z7B3Ia7OI9A3IgKpUevgABpN0ZjGkXbZRsYIy4B/s400/2.21-22+juni_2017.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; color: #333333;">Ronald Cornelissen, 21-22 June, ink, pencil etc, 71 x 103 cm</span>,
2017<o:p></o:p></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Your
drawings are often exceptionally large. The largest in the Arctic series is
almost one and a half meters high and three metres wide. Combined with the
conflict between composition and detail, these large formats pose a problem for
the viewer. Standing up close to the work, viewers are forced to move from left
to right in order to examine the details of the drawing, and to step backwards
and forwards to take in the composition. Rather complicated; but one could
argue that this problem of viewpoint is not without significance. Unlike our
modern predecessors, we no longer believe unconditionally in our ability to
imagine, view and understand the world objectively. We have come to see that
the world is infinitely more complex than people before us realised. Are these
problems you confront the viewer with a graphic embodiment of that awareness?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">As far as I am concerned, complexity, heterogeneity
and lack of clarity are all part of today's reality. I can imagine that people
struggle with my translation of this reality in the drawings. People seem to
prefer clarity and want at least some sort of ‘message’. But am I obliged to go
along with that? I have recently been reading two writers (among others) -
Timothy Morton and Michel Serres. Morton, author of books on art and ecology,
is not so easy to fathom. His prose is complex and, for a philosophically
unschooled reader like me, often difficult to grasp. He throws all sorts of
things into the equation that sometimes seem farfetched. But Morton also
occasionally rewards his readers with grandiose insights, although he offers
them no hope or comfort. Put quite simply, his idea is that we owe the enormous
advances we have made since the Neolithic revolution to the fact that we
changed from being nomadic hunter-gatherers to being farmers. But thereby, we
also placed ourselves outside nature and that has led ultimately to the
irreversible catastrophe we find ourselves in today. The beginning of the end
of the world is already behind us. According to him we are now witnessing a
post-apocalyptic phase and it is time we accepted that the world as we know it
is slowly disappearing.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFp8u9ZstK_IMKQOkJWkHFq77PAnKs5T_Eute-ur1p5_d-_Yz5hjkxIvGD-_bIKuOrtc4x4YXI8NTOxUCvVC27D04cDsPFH31e-YOFjVHzjcJiEDY8Ty73r9gdNq4tXb8O6D3_nXjdFplt/s1600/Kronebreen+glacier.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFp8u9ZstK_IMKQOkJWkHFq77PAnKs5T_Eute-ur1p5_d-_Yz5hjkxIvGD-_bIKuOrtc4x4YXI8NTOxUCvVC27D04cDsPFH31e-YOFjVHzjcJiEDY8Ty73r9gdNq4tXb8O6D3_nXjdFplt/s320/Kronebreen+glacier.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen Kronebreen glacier, Spitsbergen, 2018</span></td></tr>
</tbody></table>
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Michel Serres,
author of <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Malfeasance </i>and other works,
is much clearer than Morton. In Serres’ view too, the problem begins with man’s
settlement, the moment when he starts marking out his property. According to
Serres, there is an animal aspect to the whole ecological question. Animals
appropriate territory and things by leaving traces of smell. People seem more
civilized. They fly over the North Pole and then, in the name of their nation,
throw a flag and a large wooden cross down to claim the place, as Umberto
Nobile did 1926. Nevertheless, the principle is the same, even the human
species stakes its claim on things by leaving traces and smirching untouched
territory. Serres offers a well-rounded vision. That is comforting, because it
is a form of interpretation, it contains a message. I have great admiration for
all that, but frankly I feel more at home in the chaos and complexity of
Morton’s ideas. His reality is not readily comprehensible or unified. He does
not pretend he has anything to offer to his readers. Morton is not selling us
pretty stories and in that sense I’m not selling anything either. I mistrust
anyone who makes claims with complete certainty. The construction of
certainties, of a vision that ties everything together, presenting reality as
an orderly unity, is something that mainly benefits ideologists and
politicians, in my view. That’s something you should try to undermine. You
should not make things look better than they are. You have to show things as
they are as much as possible. I’m sure you’re familiar with the Revelation of
John, or the Apocalypse, the last book of the New Testament. The beautiful
images of downfall in it have been interpreted in different ways over and over
again. Through reading too much into them, attention has been removed from the
actual images themselves. In a lecture on the Apocalypse in 1984 in St. James
Church in London, Andrei Tarkovsky said that we should stop looking for
messages behind<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>the images in the <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Book of Revelation</i> (see Notes below <sup>6</sup>).
Tarkovsky suggested we should see the sea of fire described in Revelation
simply as a sea of fire. I think Tarkovsky was right in that sense. Once you
take pictures for what they are, things tend to become a lot more interesting.
That is what I would like to say to anyone who finds my drawings a bit
difficult and unclear; try and look at my drawings as if you were looking out
of a window. A window is also a frame. People looking through that frame do not
normally ask the meaning of what they see, they do not presume any necessary
connection between the elements of whatever situation might appear at any
particular moment. Things are just there by coincidence, making an infinite
number of interpretations possible. They thus give expression to an infinite
number of possible connections with the world - the absolute and the infinite,
as Tarkovsky puts it so beautifully.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEquskXPnfs4GmEYnky2sfhauQu8jthUc5qBG62IwZbr-2lZjGIXzFPlQnNOL7wAjXbhpDYafiqQGn0jZKmF0FucCWuIQZ4OYgaHyj6sDKEynyKa6IDa5vTYNfrPiSJwGFjDZpoNkkvOWO/s1600/20.+16-20+augustus_2018.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1391" height="201" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEquskXPnfs4GmEYnky2sfhauQu8jthUc5qBG62IwZbr-2lZjGIXzFPlQnNOL7wAjXbhpDYafiqQGn0jZKmF0FucCWuIQZ4OYgaHyj6sDKEynyKa6IDa5vTYNfrPiSJwGFjDZpoNkkvOWO/s400/20.+16-20+augustus_2018.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; color: #333333; font-size: 9.5pt; line-height: 107%;">Ronald Cornelissen , 16-20 august, ink, pencil etc, 140 x 279
cm, 2018</span><span style="background: white; color: #333333;"><o:p></o:p></span></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
</div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">You just
mentioned untouched territories. Such a pristine terrain, blank paper, plays an
important role in your work. In many of your drawings, the white seems inflamed
and animated by what has been drawn around it; as if something is about to
appear in the white. This is also the case in your arctic series, but more than
in previous drawings, drawing is not just used here to the white to life<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>but it also seems to tarnish it. Has your
view of the world darkened?<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Not really, all my work is in a sense about masculine
behaviour or behaviour such as Serres describes it: the intellectual and
otherwise mapping, imagining and taking possession of the world. It's about
forms of contamination, about expressions of a deeply ingrained instinct that
is just as inevitable as it is dangerous and insignificant.<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.ronaldcornelissen.com/rcblog/" style="font-size: medium;">Website</a><span style="font-size: small;"> Ronald Cornelissen</span></span></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">RONALD
CORNELISSEN: ADDITIONAL NOTES AFTER THE INTERVIEW<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">1 The term 'Boreal' refers to an
important founding myth for the European ultra-right: the 'Aryan' and 'polar'
roots of the Indo-European people, the supposed ancestors of white Europeans.
In Godwin’s book, other Arctic myths are also described in-depth. Much of it is
rather insane, but I found it a wonderful book to read.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">2 <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The
Occult Roots of Nazism: The Ariosophists of Austria and Germany</i>, Nicholas
Goodrick-Clarke, I.B.Tauris & Co. Ltd, 2004.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">Black
Sun: Aryan Cults, Esoteric Nazism, and the Politics of Identity</span></i><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">, Nicholas Goodrick-Clarke, NYU Press, 2003.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">Arktos:
The Polar Myth in Science, Symbolism, and Nazi Survival</span></i><span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;">, Joscelyn Godwin, Adventures Unlimited Press, 1996.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">3 During the second week of my stay in
Svalbard, I visited the Russian settlements Barentsburg and Pyramiden.
Barentsburg is the second largest settlement in Svalbard and lies on the
Grønfjorden (which is part of the Isfjorden). Barentsburg has about 450
inhabitants, mainly Russians (in particular Pomores) and Ukrainians. The settlement
is entirely focused on the mining of coal. In 1920 Svalbard was placed under
Norwegian supervision during a conference in Paris through the Spitsbergen Treaty.
The treaty provides for Norwegian sovereignty over Svalbard, while at the same
time providing for certain rights for the other signatories. The treaty allows
foreign companies to operate under its own rules without having to fully take
into account Norwegian supervision. About 40 countries signed the treaty,
including Russia in 1924. So far, only Norway and Russia actually exercise
their rights through coal mining. The name Barentsburg was given to a Dutch
mining settlement by the management of the N.V. Nederlandsche Spitsbergen
Compagnie (Nespico) from Rotterdam in 1924. Before that it was simply named
after the fjord where it was situated, Green Harbour. Due to financial
problems, the Dutch Spitsbergen Company was eventually obliged to sell all its
claims on Svalbard, the Barentsburg one included. In 1932 the Soviet State
Enterprise Trust Arktikugol took over the Dutch properties at Svalbard. Pyramiden
used to be a Russian mining site on an offshoot of the Isfjorden, called
Billefjorden. The village was founded in 1910 by the Swedes and sold to the
Russians in 1927. Since 1998 the mine has been closed at Pyramiden and nowadays
the village is largely deserted, but the infrastructure and buildings are still
partly intact. In the past, Russians liked to go to Svalbard because work there
was much better paid than in Russia and one could move relatively freely there (even
though there was a KGB office in Barentsburg).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">4 Something else about Gerrit de
Veer's book, A True Description of Three Voyages by the North-East towards
Cathay and China : undertaken by the Dutch in the years 1594, 1595 and 1596 (Amsterdam
1598.) Besides the simple fact that the story took place in the high North and
that Barents and Van Heemskerck discovered Svalbard and gave it its name,
Spitsbergen, there was another reason why I chose to take a closer look at this
book. It is a history that, despite the banal economic motives underlying the
expedition, is ultimately about courage and perseverance. And that is how we
like to picture ourselves in the Netherlands. The expedition did not take place
under the VOC flag (VOC meaning Verenigde Oost-Indische Compagnie, the Dutch
East India Company). The VOC was founded 6 years after the fact and the story
remains untarnished from a colonial point of view; neither Svalbard nor the
north of Nova Zembla knew an indigenous population. That does not mean that no
price was paid for the discovery of Svalbard in particular. Whales (and other
animals) were hunted there intensively for a long time. So my choice of this
particular story can to a large extend be traced back to the original perspective
for this project: nationalism, particularly of the kind in which the past must
be idealized at all costs or even reinvented altogether. Incidentally, my
interest in the book goes back a long way: my parents had a few books in their
bookcase that stimulated my imagination from the moment I could read because of
the exotic sounding titles: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Mutiny on the
Bounty</i> by Charles Nordhoff and James Norman Hall, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Doctor Zhivago</i> by Boris Pasternak and especially <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Wintering on Nova Zembla</i> by Gerrit de
Veer. It took me a long time before I actually read Gerrit de Veer's book, but like
so many other people of my age I was familiar with the famous school print of <span style="mso-bidi-font-style: normal;">The Saved House</span>, by J.H.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Isings from 1951 that we had at my primary
school in Leiderdorp.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">5 <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The
Thing</i> could be interpreted as an allegory of what happens when the
permafrost thaws. It is a remake of a 1951 film, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing From Another World.</i> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The
Thing</i> by Carpenter is situated on Antartica, the original movie from 1951
takes place at the North Pole. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB" style="font-size: 12pt;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">6 Tarkovsky's lecture can be found in the
book <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Andrey Tarkovsky: Films, Stills,
Polaroids & Writings</i> (Schirmer / Mosel Verlag, Munich, 2012). Tarkovsky
states in this lecture that the Apocalypse cannot be interpreted and explained.
According to Tarkovsky, the book of Revelation contains no symbols, it is an
image. And while symbols can be decoded, images cannot. A specific meaning can
be assigned to a symbol, not to an image, according to Tarkovsky. An image is
something we can only perceive and accept.<o:p></o:p></span></span></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-67225861979278940092019-02-14T09:14:00.001+01:002019-03-27T18:00:48.092+01:00RONALD CORNELISSEN: IK VERKOOP NIKS<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJ5ZnZLnau0OYfxK44V7V9QlCP_4s-w8vQR3xMa1r4apOXsXH5_G71xZRmTeDDM3gNwYKMNpWPnK4oSdApj5JSkBBan2qsCULCyxeOaCEhzomTjwQY7HOYLhyK5i1WPhcFsCpj2lwTiur3/s1600/1-4+juni_2017+-+kopie.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1085" height="412" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJ5ZnZLnau0OYfxK44V7V9QlCP_4s-w8vQR3xMa1r4apOXsXH5_G71xZRmTeDDM3gNwYKMNpWPnK4oSdApj5JSkBBan2qsCULCyxeOaCEhzomTjwQY7HOYLhyK5i1WPhcFsCpj2lwTiur3/s640/1-4+juni_2017+-+kopie.jpg" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Ronald Cornelissen, 1-4 juni, inkt, potlood,
ballpoint, waterverf, acryl op papier, 88,5 x 138
cm</span>, 2017<o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Categorie: interview/Onderwerp: Ronald Cornelissen
over zijn tekeningen/Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 1 februari 2019</b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ronald Cornelissen (Beverwijk 1960) studeerde in 1988 af
aan AKV/St.Joost in Breda met schilderkunst en monumentale vormgeving als
specialisaties. Hij stelde tentoon in Nederland, de VS, Griekenland en
Frankrijk. Een solopresentatie van zijn ruimtelijk werk onder de titel <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Horseman’s Kitchenette, (When Demons Cook)</i>
werd in 2010 getoond in Boymans Van Beuningen. In 2015 had hij met Paul van der
Eerden onder de titel <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ground/Grond</i> een
dubbelpresentatie in Diepenheim. Ronald Cornelissen wordt vertegenwoordigd door
Galerie Bernard Jordan in Parijs en Zürich.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wanneer begon je met
tekenen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb als kind veel getekend, maar wist niet dat je daar
je beroep van kon maken. Dat kwam pas toen ik in 1983 naar de kunstacademie
ging. Daar richtte ik me overigens op ruimtelijk werk en schilderen. Mijn
docenten hielden van dikke lagen verf. Het moest ook bij voorkeur abstract
zijn. Toen ik drie maanden na mijn afstuderen naar Rotterdam verhuisde, begon
ik te beseffen dat dat soort schilderkunst me eigenlijk niet lag. Ik ben een
verteller. Het gaat me om de iconografie. Mijn belangstelling voor kunst werd
tussen mijn zestiende en twintigste niet zozeer gevoed door museumbezoek, maar
door muziek, strips en andere dingen uit vooral de Amerikaanse underground. Op
de kunstacademie was het verhalende, narratieve, verdacht. Als ze zeiden dat je
werk anekdotisch was, dan was dat niet best.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeJlM_aAlLk0H1VENyM_ouWpqL8wbzi0R0vN9IUe2Es7mwiAOnywUE8jP-3B4N9EqhICLUYfVUBTuMDQB25jmcUhHNB7VuhYBkppPh0MRiGmaPszSKMZbenywAkqJgFVvT7HwtIwKHvIHw/s1600/12+en+16+juni_2018.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1232" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeJlM_aAlLk0H1VENyM_ouWpqL8wbzi0R0vN9IUe2Es7mwiAOnywUE8jP-3B4N9EqhICLUYfVUBTuMDQB25jmcUhHNB7VuhYBkppPh0MRiGmaPszSKMZbenywAkqJgFVvT7HwtIwKHvIHw/s400/12+en+16+juni_2018.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Ronald Cornelissen, 12-13 juni, inkt etc. op papier,140 x 251 cm, 2018</span><o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waaraan moet een
tekening voldoen, wil je hem bewaren?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat ligt voor de hand: hij moet klaar zijn. Maar hoe
sluit je een tekening goed af? Ik bewaar bijna alles wat ik teken, ook de
tekeningen die niet goed zijn. Ik stop ze in een ladekast en na verloop van
tijd, soms een jaar en soms wel eens langer, kom je ze weer tegen. Ik heb
geleerd dat je van een tekening die niet goed is, een goede tekening kunt
maken. Dat is zelfs wel leuk. Na een half jaar of een jaar doet het er niet
meer zo toe of je zo'n tekening verpest of niet. Als een tekening 'vers' is, is
het allemaal veel lastiger. Je bent je bewust van de tijd die je erin hebt
gestoken om de tekening te krijgen zoals 'ie is. Ik werk overigens aan veel
tekeningen tegelijk, ook omdat het daarmee makkelijker wordt om wat afstand te
nemen van het idee dat iets per se moet lukken. Ik maak met opzet geen studies
vooraf. Ik heb graag dat alles open ligt als ik begin met werken. In het begin
kan daardoor veel, zo niet alles. Tekenen is dan makkelijk, maar gaandeweg
wordt de weg smaller en loop ik vast. Je moet naar het punt werken waar je geen
kant meer op kunt. Op dat punt heb je nog maar één keus. Je moet een ingreep
doen: erop of eronder. Ik wil in zo'n situatie nog wel eens iets maken wat je
een studie zou kunnen noemen. Ik probeer dan bepaalde dingen uit, ingrepen die vaak
iets balorigs hebben. Je kunt dat zien als puberaal. Voor mij schuilt er juist iets
heel vitaals in zo’n ogenschijnlijk stompzinnige ingreep. Het levert een
spanning op tussen raffinement en lompheid en daar hou ik van. Het geeft een
tekening bovendien iets tragikomisch en ook dat staat me aan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUtQYgcj73dvvFQlsgySNn10IpMvRs3ZUAgqoo9qs3stVXwJdDC6g6ysmgiBxoo8FaU2D9th1A0yamhlL0GnEWWJXsLFUZUI3yxzsfUj_lXLv39Xb4mULMGgG_y2PEBlmoksqEUxFEeFbH/s1600/Takashi+Nemoto_1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="830" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUtQYgcj73dvvFQlsgySNn10IpMvRs3ZUAgqoo9qs3stVXwJdDC6g6ysmgiBxoo8FaU2D9th1A0yamhlL0GnEWWJXsLFUZUI3yxzsfUj_lXLv39Xb4mULMGgG_y2PEBlmoksqEUxFEeFbH/s400/Takashi+Nemoto_1.jpg" width="276" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
Takashi Nemoto<o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe zie je of een
tekening een goede tekening is?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In Japan onderscheiden ze vier soorten mangatekenaars:
slechte en goede tekenaars zonder karakter en slechte en goede tekenaars mèt
karakter. De eerste twee categorieën kun je vergeten. De laatste categorie
omvat de ware meesters, dat spreekt voor zich. De derde categorie moet je
echter niet onderschatten. Die heeft ook zeker mijn warme belangstelling. Ik
hou van de tekenaars die de zogenaamde ‘heta-uma’ stijl hanteren zoals Yusaku
Hanakuma en Takashi Nemoto. Ook in de beeldende kunst hou ik van werk waarin
het lelijke of banale een betekenisvolle rol speelt. Franz West is iemand die
ik om die reden bewonder. <span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;">Charles
Bukowski schreef ooit: When the spirit wanes/ The form appears. </span>Dat sluit
aan bij wat ik zei over mangastijlen. Een van de dingen die echt tellen, is karakter,
bezieling. Als dat ontbreekt, wordt je werk formaliteit, een kwestie van structureel
toegepaste foefjes. Het is zaak om dat te vermijden, ook al is dat lastig als je
al zo lang tekent als ik. Hoe meer je tekent, hoe meer je kijk krijgt op wat
werkt. Dat is verleidelijk. Geef je daar aan toe, dan ligt voorspelbaarheid op
de loer. Om voorspelbaarheid uit de weg te gaan, richt ik mijn werkproces op
een bepaalde manier in. Ik teken mezelf als het ware ‘in de hoek’ zodat de noodsprong,
de ingreep waar ik het net over had, onvermijdelijk wordt. Want juist die
sprong opent de weg naar een uitkomst die ik vooraf niet kan bedenken.</span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDQKTW4FceF34Nrhg2c-jAOh-X-0saVozRDPGBJLy277930jbzfHTVjBROvy8Eu5M7tQ3_P-WZMqLrz_h6GX35kTd7CMpM7SIIcjXHGCmCz1s6r71NlqkrSmEWb2pGZpoOqp50BNfMtzhs/s1600/Hyperborean_Garden_3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDQKTW4FceF34Nrhg2c-jAOh-X-0saVozRDPGBJLy277930jbzfHTVjBROvy8Eu5M7tQ3_P-WZMqLrz_h6GX35kTd7CMpM7SIIcjXHGCmCz1s6r71NlqkrSmEWb2pGZpoOqp50BNfMtzhs/s320/Hyperborean_Garden_3.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
Ronald
Cornelissen The Hyperborean Garden, 2013<o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In het verleden
tekende je stedelijke landschappen. In je laatste serie tekeningen is je
onderwerp de arctische wereld. Hoe kwam dat zo?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Al mijn tekeningen zijn eigenlijk landschappen, maar goed,
de arctische of noordelijke wereld is een wat ander onderwerp, hoewel het naar
mijn idee toch weer dicht bij huis ligt. Ik maakte in 2013 een installatie die
ik tentoonstelde in de Korenbeurs in Schiedam. Een van de onderwerpen waar ik
me mee bezighield was de ruk naar rechts in de politiek en de denkwereld van
Henk en Ingrid waarin de eigen, als superieur beschouwde identiteit wordt
bedreigd door een inferieure cultuur van buiten. Ik stuitte al lezend op de historische
term <i style="mso-bidi-font-style: normal;">hyperborea</i>, de Griekse
aanduiding van een mythisch paradijs in het noorden waar vierentwintig uur per
dag de zon zou schijnen. Die term gebruikte ik voor mijn installatie <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Hyperborean Garden (</i>zie hieronder<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> Aantekeningen achteraf <sup>1</sup>)</i>.
Al lezend kwam ik er achter dat dat antieke idee van een noordelijk paradijs in
de negentiende en twintigste eeuw een vervolg had. In kringen van theosofen en ariosofen
werd het mythische noorden verbonden met rassentheorie en het verwerpen van het
moderne denken. De hele waanwereld van esoterie, complottheorieën, rassenleer en
antimodernisme – zoals uitgebreid beschreven in '<i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Occult Roots of Nazism'</i> en '<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Black
Sun'</i> van Nicholas Goodrick-Clarke en '<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Arktos':
The Polar Myth </i>van Joscelyn Godwin (zie hieronder Aantekeningen achteraf <sup>2</sup>)
- oefende invloed uit op twintigste-eeuwse denkers als René Guénon en Julius
Evola en via hen op figuren die een rol spelen in de hedendaagse politiek als
Alexandr Doegin en Steve Bannon. Wat mij betreft is dat even interessant als afstotelijk.
Ik besloot dat ik zelf maar eens een kijkje moest nemen in het Noorden en
uiteindelijk heb ik een tijd op Spitsbergen gezeten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj17AUuOcLVJgcysgwuUBmnf0DiROGWGX-T9hrTXt_rFA1diHMSLkvKjtPqRN5KyCaBh0b_r06zYuyhntfVleYMzCaHRLE40EVgomi0Mm7CHHQH1_K3G07BkA7wnWStN7omEaFrPK3kDqOA/s1600/Blomstrandbreen+glacier.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj17AUuOcLVJgcysgwuUBmnf0DiROGWGX-T9hrTXt_rFA1diHMSLkvKjtPqRN5KyCaBh0b_r06zYuyhntfVleYMzCaHRLE40EVgomi0Mm7CHHQH1_K3G07BkA7wnWStN7omEaFrPK3kDqOA/s400/Blomstrandbreen+glacier.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
Foto: Ronald Cornelissen, <o:p></o:p><span style="font-size: 12.8px;">Blomstrandbreen gletsjer, Spitsbergen 2018</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<o:p></o:p></div>
</div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat leverde dat
op?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik wil in ieder geval heel graag een keer terug. Via
Maarten Loonen, een bioloog verbonden aan het Instituut voor Arctische Studies
van de Universiteit van Groningen, kon ik vorig jaar, 2018, negen dagen op
Spitsbergen verblijven in het Nederlandse poolstation in Ny-Ålesund. Ik kon
daar een verblijf van drie weken als <i style="mso-bidi-font-style: normal;">artist
in residence</i> in Galleri Svalbard in Nybyen aan vastknopen. Spitsbergen, in
het Noors Svalbard, is hard en stenig. Dicht bij de grond is er een rijke vegetatie
van mossen en zelfs een soort miniatuur boompjes. Spitsbergen wordt aangedaan
door trekvogels en er lopen poolvossen, rendieren en ijsberen. Als je een
wandeling maakt doe je dat altijd onder begeleiding en er gaat ook altijd een
geweer mee. Behalve de schitterende natuur is er weinig. En <i style="mso-bidi-font-style: normal;">last but not least</i> zijn er weinig
mensen. Dat schept ook weer een enorme vrijheid. Ik sprak een Russische vrouw
van begin twintig. Je vraagt je af wat zij daar te zoeken heeft, maar blijkbaar
trekken de uitzonderlijke omstandigheden mensen aan <i style="mso-bidi-font-style: normal;">(</i>zie hieronder<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> Aantekeningen
achteraf </i><sup>3</sup>). Ik was er in de zomer en dan is het vierentwintig
uur per dag licht. Door het licht en het landschap heeft het verblijf <span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;">iets hallucinants.
Afstanden zijn moeilijk in te schatten. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAcFtmZbUQlIGlxglfvlWzYP9dXlh8DRsy94V0HEt196LLTSImZPKdikwygATRRc1NLdfrUmSn7UvMGwR2wWC0JOibj4kcaIUU_wBjA4RzSxTlYVBJnpAPo_aShybIIeGXA_9K1J8HW373/s1600/HyperboreanGarden_2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAcFtmZbUQlIGlxglfvlWzYP9dXlh8DRsy94V0HEt196LLTSImZPKdikwygATRRc1NLdfrUmSn7UvMGwR2wWC0JOibj4kcaIUU_wBjA4RzSxTlYVBJnpAPo_aShybIIeGXA_9K1J8HW373/s400/HyperboreanGarden_2.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Ronald Cornelissen The Hyperborean Garden, 2013</td></tr>
</tbody></table>
<span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Er is over Spitsbergen en het arctische gebied
veel te vertellen, van mythische en esoterische voorstellingen tot noordelijk
licht, landschappen en ijsberen. Door mijn bezoek aan Spitsbergen en de
voorbereiding ervan, verschoof mijn belangstelling van de politieke mythologie
naar de ecologie. Voor de wetenschappers die onderzoek doen in het arctische
gebied is de klimaatverandering een voldongen feit. De wetenschappelijke klimaatdiscussie
is overigens moeilijk los te zien van de politieke discussie. Het is niet toevallig
dat het ontkennen van de klimaatverandering een onderwerp is van nieuw rechts
en het zou me niet verbazen als nieuw rechts de komende jaren garen spint bij
de klimaatdiscussie en de discussie over de verdeling van de kosten van de energietransitie.
Het feit dat het klimaat wordt gezien (en wordt weggezet) als een links thema,
levert daarbij geen bijdrage in positieve zin. Dat maakt dat ook centrumrechtse
partijen gaan piepen als het klimaat aan de orde komt.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlMiOijdFaTfmYAIKGGKYc4GAy52bnQOaUSmapakrhpyJh9p5BnGIvhNzuAqUC-wvI9Vlv1p_YpQH9R5b3xBCFUwJiXp7NjbxzN9UkVlO2VrPzw8OJSiyTtuar9z6U_KTv8U2DpzAYCagE/s1600/Van-der-Veer_Stitch.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="638" data-original-width="1600" height="157" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlMiOijdFaTfmYAIKGGKYc4GAy52bnQOaUSmapakrhpyJh9p5BnGIvhNzuAqUC-wvI9Vlv1p_YpQH9R5b3xBCFUwJiXp7NjbxzN9UkVlO2VrPzw8OJSiyTtuar9z6U_KTv8U2DpzAYCagE/s400/Van-der-Veer_Stitch.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
<span style="background: white;">Gerrit de Veer<i>, Waerachtighe beschryvinghe, </i>1598</span><span style="background: white; color: #333333;"><o:p></o:p></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Om ergens een begin te maken en de nogal
complexe materie in mijn hoofd te ordenen, heb ik in het scheepvaartmuseum in
Amsterdam de originele versie van Gerrit de Veers boek uit 1598 bestudeerd </span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;">(</i>zie <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Aantekeningen achteraf </i><sup><span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;">4 </span></sup><span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;">). De Veer ging als jongeman met Willem Barentsz mee op zoek
naar een doorgang in de noordelijke ijszee. Het ging erom een kortere weg naar China
en Indië te vinden dan de gebruikelijke route om Kaap de Goede Hoop. Barentsz'
expeditie ontdekte bij toeval Bereneiland en Spitsbergen, maar in 1596 bleef
het schip aan de noordoostkust van Nova Zembla in het ijs steken. De mannen
waren gedwongen om op Nova Zembla in een kleine hut te overwinteren bij
temperaturen die daalden tot min veertig graden Celsius. Van de zeventien
bemanningsleden keerden er in 1597 twaalf terug in Nederland. De mislukte tocht
en het boek zijn een deel van onze nationale geschiedenis en een staaltje
VOC-mentaliteit <i style="mso-bidi-font-style: normal;">avant la lettre</i>. De koloniale
ondernemingslust van onze voorouders, hun drang om de wereld in kaart te
brengen en elders voet aan land te zetten, is in de afgelopen jaren om
begrijpelijke redenen een punt geworden in de politieke discussie.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXmmDyCoBV79YTitV96fIdDdscDgoEmFyrLuaqFmrnkkYDMjm_J_iFHTGCcd74_1VgvWJSmtq9UfALUv92SnYhs4YRh5wN2ADNRRPjDzQqWY1trcPxupBq40dVlS66krAdajt7iQ0UoS48/s1600/The-Thing-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="350" data-original-width="560" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXmmDyCoBV79YTitV96fIdDdscDgoEmFyrLuaqFmrnkkYDMjm_J_iFHTGCcd74_1VgvWJSmtq9UfALUv92SnYhs4YRh5wN2ADNRRPjDzQqWY1trcPxupBq40dVlS66krAdajt7iQ0UoS48/s400/The-Thing-1.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">John Carpenter</span>,
<i>The Thing,</i> 1982<o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Het boek van Gerrit de Veer beschrijft de reis
van de zestiende-eeuwse Hollandse mannetjesputters onder leiding van Willem
Barentsz en bevat een aantal prenten. Die prenten zijn samen met het reisverhaal
voor mij het uitgangspunt geweest voor het maken van een reeks 'arctische' tekeningen.
De prenten in het boek van Gerrit de Veer zijn wat eenzijdig. De Veer
beschrijft in zijn boek wanhoop en lijden. De mannen betwijfelen of ze ooit levend
terug zullen keren en hebben te maken met ziekte en kou. Wanhoop en lijden zijn
niet zo eenvoudig uit te beelden. De zestiende-eeuwse prentenmaker koos vooral
voor momenten van actie zoals de ontmoetingen van de bemanning met ijsberen.
Het lijkt alsof er einde zestiende eeuw nogal wat ijsberen waren. De mannen van
Barentsz zien er geen been in om ze om het leven te brengen, ook als daar
eigenlijk geen noodzaak toe is. Als de bemanningsleden onderweg vanaf het schip
een beer zien zwemmen in zee, gaan ze er per sloep meteen achteraan. Ze hakken
met een bijl in op het dier dat zich eigenlijk niet goed kan verdedigen. Voor dieren
als de ijsbeer is ontzag, maar geen enkel mededogen. De zestiende-eeuwse uitbeelding
van de ontmoetingen met ijsberen is in mijn ge-updatete versies van de prenten een
terugkerend thema, net als de hut waar de mannen op Nova Zembla de winter
doorbrengen, het zogenaamde <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Behouden Huys.</i>
Gaandeweg zijn er in mijn tekeningen meer en meer vreemde elementen binnengeslopen
zoals Popeye the Sailorman, Godzilla, het wrede, pseudowetenschappelijke 'onderzoek'
van de Russische geleerde Vladimir Demikhov en de Tsar Bomba, naar men zegt de
waterstofbom die in 1961, tot ontploffing gebracht op Nova Zembla, de
krachtigste kernexplosie ooit veroorzaakte. En wie <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing </i>heeft gezien, een B-film van John Carpenter uit 1982, zal
ook uit die film het een en ander herkennen (zie hieronder <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Aantekeningen achteraf</i> <i style="mso-bidi-font-style: normal;"><sup>5</sup></i>).
In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing</i> krijgen de
wetenschappers op een Amerikaans station op de Zuidpool te maken met een
buitenaardse levensvorm die lang bevroren onder het ijs lag. Weer tot leven gekomen,
maakt <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing -</i> de buitenaardse
levensvorm - zich meester van de lichamen van dieren en mensen die muteren en
veranderen in afzichtelijke monsters.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheaiuueD-_CIfqad7Qisny49eQzw5p36iKDYKIz7uUykVaX9WRJD7oQZcMUKNa6j6G1wTo56737CbfGyXkmLtINz84gaE1k2EQaRkfuXu24K2NdWotM89fEgx4ft3OwEX-8LBWWXxY1Zam/s1600/Caspar_David_Friedrich_-_Das_Eismeer_-_Hamburger_Kunsthalle_-_02+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1197" data-original-width="1600" height="298" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEheaiuueD-_CIfqad7Qisny49eQzw5p36iKDYKIz7uUykVaX9WRJD7oQZcMUKNa6j6G1wTo56737CbfGyXkmLtINz84gaE1k2EQaRkfuXu24K2NdWotM89fEgx4ft3OwEX-8LBWWXxY1Zam/s400/Caspar_David_Friedrich_-_Das_Eismeer_-_Hamburger_Kunsthalle_-_02+%25281%2529.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
Caspar
David Friedrich, <i>Das Eismeer</i> 1824<o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een beroemd
schilderij met een arctisch onderwerp is <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Das
Eismeer</i> van Caspar David Friedrich, geschilderd in 1824. Het is een
tekenachtig, lineair schilderij, met een aantal diagonale lijnen die de
compositie beheersen. De details zijn aan die alles bepalende compositorische
lijnen ondergeschikt. In jouw tekeningen spelen grote diagonale en andere compositorische
lijnen eveneens een belangrijke rol. In tegenstelling tot <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Das Eismeer</i> zijn de details in jouw tekeningen daaraan <i style="mso-bidi-font-style: normal;">niet</i> ondergeschikt, maar lijken ze de
compositie door hun schaal en dynamiek juist te ontwrichten. Is die klaarblijkelijke
weigering om het detail te onderwerpen aan de compositie een kwestie van opzet?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja. Het is een van de manieren om het tekenen spannend te
houden en tot onvoorziene resultaten te komen.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIfB8L3mly6-ffbODHdb3dYmGBh_XtaNSaIib5xPt84pzzpfCkP5JTmhjo8Hc_zUwsSXLYBmtAkwucbzWvHQA23dTTlg9RrcWsfJ0upfGuIos7hAS0Flcf4i2YrUtIJR-MsMiwKoykfFC0/s1600/12+februari_2018.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1018" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIfB8L3mly6-ffbODHdb3dYmGBh_XtaNSaIib5xPt84pzzpfCkP5JTmhjo8Hc_zUwsSXLYBmtAkwucbzWvHQA23dTTlg9RrcWsfJ0upfGuIos7hAS0Flcf4i2YrUtIJR-MsMiwKoykfFC0/s400/12+februari_2018.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Ronald Cornelissen, 12 februari, inkt etc op papier, 60 x 88,5 cm, 2018</span><o:p></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je tekeningen zijn
vaak uitzonderlijk groot. De grootste uit de arctische serie is bijna
anderhalve meter hoog en drie meter breed. Samen met het uit de pas lopen van compositie
en detail stellen die grote formaten de kijker voor problemen. Die is gedwongen
om staande voor de tekening van links naar rechts te bewegen om de details goed
te bekijken en naar voren en achteren om ook het geheel, de compositie, in
ogenschouw te nemen. Een heel gedoe, maar je zou kunnen zeggen dat problemen
bij het kijken niet op zich staan. Anders dan onze moderne voorouders hebben we
niet meer het onvoorwaardelijke geloof dat we de wereld objectief kunnen
voorstellen, beschouwen en doorgronden. We beseffen dat de wereld oneindig veel
complexer is dan men vóór ons vermoedde. Zijn de kijkproblemen waarmee jij
iemand opzadelt die je tekeningen bekijkt, de tekenkunstige reproductie van dat
besef?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat mij betreft zijn complexiteit, heterogeniteit en
onoverzichtelijkheid een deel van de hedendaagse werkelijkheid. Ik kan me
voorstellen dat mensen struikelen over de vertaling daarvan in mijn tekeningen.
Mensen willen ergens toch iets van overzicht en, desnoods met allerlei slagen
om de arm, een boodschap. Moet ik me dat aantrekken? Ik heb de afgelopen tijd
onder andere twee schrijvers gelezen. Timothy Morton en Michel Serres. Morton, auteur
van boeken over kunst en ecologie, is niet zo eenvoudig te doorgronden. Zijn
proza is complex en voor een filosofisch ongeschoolde lezer als ik vaak onoverzichtelijk.
Morton sleept er van alles ogenschijnlijk met de haren bij. Maar Morton biedt
de lezer zo nu en dan ook een grandioze doorkijk hoewel hij de lezer geen hoop
of troost biedt. Heel simpel gesteld, is zijn idee dat de mensheid enorme
stappen heeft kunnen maken dankzij het feit dat we zoveel duizend jaar geleden
van een nomadisch bestaan als jagers en verzamelaars zijn overgestapt op een bestaan
als landbouwers. Maar daarmee plaatsten we onszelf ook buiten de natuur en dat heeft
uiteindelijk geleid tot de onomkeerbare catastrofe waarin we </span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8X9Y3D3EtTN6Vu67ejEaHsy_IspGvOtkCngnyhoBwhaKedfhAc9jxT7gCaciyhCSsUAtRoqnYlfbTIWGDTrGPUXBCMxh5B-hQzBUPRqR4ZOyqvKxtRIBrGhRRjw55pTOzmxcr4x0AXdE8/s1600/Kongsfjorden_1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1050" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8X9Y3D3EtTN6Vu67ejEaHsy_IspGvOtkCngnyhoBwhaKedfhAc9jxT7gCaciyhCSsUAtRoqnYlfbTIWGDTrGPUXBCMxh5B-hQzBUPRqR4ZOyqvKxtRIBrGhRRjw55pTOzmxcr4x0AXdE8/s320/Kongsfjorden_1.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
Foto: Ronald Cornelissen, <o:p></o:p><span style="font-size: 12.8px;">Kongsfjorden, Spitsbergen 2018</span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<o:p></o:p></div>
</div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ons bevinden. Het
begin van het einde van de wereld ligt al achter ons. We zijn getuigen van een post-apocalyptische
toestand en het wordt tijd dat we accepteren dat de wereld zoals we die kennen
langzaam verdwijnt. Michel Serres, de schrijver van onder andere </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Le mal propre</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, is veel overzichtelijker
dan Morton. Ook bij Serres begint alle ellende met het sedentair worden van de
mens, het moment waarop mensen bezit gaan markeren. Volgens Serres heeft de
ecologische kwestie een dierlijke dimensie. Dieren eigenen zich territorium en
dingen toe door geursporen achter te laten. Mensen lijken beschaafder. Die
vliegen over de Noordpool en werpen dan uit naam van de natie een vlag en een
groot houten kruis naar beneden om die plek te claimen zoals Umberto Nobile dat
in 1926 doet. Het principe is niettemin hetzelfde, ook de menselijke soort
eigent zich dingen toe door sporen achter te laten en ongerept territorium te
besmeuren. Serres biedt zoiets als een totaalvisie. Dat schenkt troost, want
het is een vorm van duiding, een boodschap. Ik heb daar grote bewondering voor,
maar eerlijk gezegd voel ik meer voor de chaos en de complexiteit van Morton.
Zijn werkelijkheid is geen begrijpelijke of overzichtelijke eenheid. Hij doet
niet alsof hij de lezer iets te bieden heeft. Morton verkoopt geen mooie
verhalen en in die zin verkoop ik ook niks. Ik wantrouw mensen die iets met
stelligheid beweren. Het construeren van zekerheden, van een visie die alles
bij elkaar brengt, die van de werkelijkheid een overzichtelijke eenheid maakt,
is in mijn ogen een zaak waar vooral ideologen en politici baat bij hebben. Dat
moet je zoveel mogelijk tegenwerken. Je moet de zaken niet mooier maken. Je
moet de dingen willen zien zoals ze zijn. Je kent ongetwijfeld de </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Openbaring van Johannes</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> of de </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Apocalyps</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, het laatste boek van het
Nieuwe Testament. Achter de prachtige ondergangsbeelden die daarin worden
geschilderd, is van alles gezocht. Door al dat interpreteren en duiden, raakt
de aandacht verwijderd van de beelden zelf. In een in 1984 in de Londense St.
James Church gehouden lezing over de </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Apocalyps</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
zei Andrei Tarkovski dat het beter zou zijn om op te houden met het zoeken naar
de boodschap achter de beelden, die van de </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Openbaring</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
en van beelden sowieso (zie hieronder</span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">
Aantekeningen achteraf</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> </span><sup style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">6</sup><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">). Tarkovski stelde voor om een zee van
vuur, zoals </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Openbaring</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> die beschrijft,
gewoonweg te bekijken als een zee van vuur. Volgens mij had Tarkovski daar
gelijk in. Zodra je beelden neemt voor wat ze zijn, wordt het een stuk
interessanter. Dat is wat ik mensen, die mijn tekeningen wat moeilijk en
onoverzichtelijk vinden, kan meegeven. Je moet naar mijn tekeningen kijken
zoals je uit het raam kijkt. Een raam is ook een lijst of kader. Mensen die
door die lijst naar buiten kijken vragen in eerste instantie meestal niet naar
de betekenis van wat ze zien. Er wordt helemaal geen samenhang verondersteld
tussen de dingen die daar op dat moment te zien zijn. De dingen zijn er gewoon,
toevallig en dat maakt dat er een oneindig aantal interpretaties mogelijk is. Ze
geven daarmee als het ware uitdrukking aan een oneindig aantal mogelijke
verbintenissen met de wereld, het absolute en het oneindige zoals Tarkovski dat
zo mooi stelt.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiqm4RVCquJ8jegn2APiSskzbR1v6WWddqHoPXY3OmDtmMIHybhx_-ZH0KcPKmuzhRwbaS6wwz7W4YJ4fpMmSAJhtaq9Hptw2wRZUOPMPhJgK1yjTkRX3b6TVKJVV7NRpgz3hOHn7tOKoW/s1600/29+mei_2018.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="700" data-original-width="1023" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiqm4RVCquJ8jegn2APiSskzbR1v6WWddqHoPXY3OmDtmMIHybhx_-ZH0KcPKmuzhRwbaS6wwz7W4YJ4fpMmSAJhtaq9Hptw2wRZUOPMPhJgK1yjTkRX3b6TVKJVV7NRpgz3hOHn7tOKoW/s400/29+mei_2018.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Ronald Cornelissen, 29
mei, inkt etc. op papier, </span><span style="color: #333333; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: NL;">60 x 88,5 cm, 2018<o:p></o:p></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je had het net
over ongerepte terreinen. Zo'n ongerept terrein, het wit, speelt in je werk een
belangrijke rol. In veel van je tekeningen lijkt het wit aangestoken en bezield
door wat er omheen is getekend; alsof er in het wit steeds iets op het punt van
verschijnen staat. Ook in je arctische serie is dat het geval, maar meer dan in
eerdere tekeningen lijkt het tekenen behalve een tot leven wekken van het wit
ook het bezoedelen ervan. Is je kijk op de wereld versomberd?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ach nee, al mijn werk gaat in zekere zin over mannelijk
gedrag of gedrag zoals Serres dat beschrijft: het intellectueel en anderszins
in kaart brengen, voorstellen en in bezit nemen van de wereld. Het gaat over
vormen van besmeuren, over uitingen van een diep ingesleten instinct en die
zijn even onvermijdelijk, als gevaarlijk en onbenullig.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.ronaldcornelissen.com/rcblog/">Website</a>
Ronald Cornelissen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">RONALD
CORNELISSEN: AANTEKENINGEN ACHTERAF BIJ HET INTERVIEW<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">1 De term ‘Boreaal’ verwijst naar een belangrijke
stichtingsmythe van Europees ultrarechts: de ‘Arische’ en ‘polaire’ wortels van
het Indo-Europese volk, de veronderstelde voorouders van de witte Europeanen.
In het boek van Godwin komen ook andere Arctische mythes aan bod overigens,
veel daarvan is tamelijk krankzinnig en ik vond het een prachtig boek om te
lezen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">2 'The
Occult Roots of Nazism': The Ariosophists of Austria and Germany, Nicholas
Goodrick-Clarke, I.B.Tauris & Co. Ltd, 2004. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">'Black
Sun': Aryan Cults, Esoteric Nazism, and the Politics of Identity, Nicholas
Goodrick-Clarke, NYU Press, 2003. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-US" style="mso-ansi-language: EN-US;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">'Arktos':
The Polar Myth in Science, Symbolism, and Nazi Survival, Joscelyn Godwin,
Adventures Unlimited Press, 1996.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">3 Tijdens de tweede week van mijn verblijf in Spitsbergen
bezocht ik de Russische nederzettingen Barentszburg en Pyramiden. Barentsburg
is de op een na grootste nederzetting in Spitsbergen en ligt aan de Grønfjord
(deel van de Isfjord). Barentszburg heeft zo’n 450 inwoners, voornamelijk
Russen (en dan vooral Pomoren) en Oekraïners. De plaats is geheel gericht op
het delven van steenkool. In 1920 werd Spitsbergen tijdens een conferentie in
Parijs middels het Spitsbergenverdrag onder Noors toezicht geplaatst. Noorwegen
liet in het verdrag toe dat buitenlandse maatschappijen er onder eigen regels
konden werken, zonder volledig rekening te hoeven houden met het Noorse
toezicht. Ongeveer 40 landen tekenden het verdrag, waaronder Rusland in 1924.
Tot dusver oefenen alleen Noorwegen en Rusland daadwerkelijk hun recht uit,
middels steenkolenwinning. De naam Barentszburg werd in 1924, door de directie
van de N.V. Nederlandsche Spitsbergen Compagnie (Nespico) uit Rotterdam gegeven
aan de Nederlandse mijnbouwnederzetting die voorheen simpelweg vernoemd werd
naar het fjord waar zij lag, Green Harbour. Vanwege financiële problemen was de
Nederlandsche Spitsbergen Compagnie uiteindelijk genoodzaakt al haar claims op
Spitsbergen, waaronder Barentszburg, te verkopen. In 1932 nam het Sovjet
Staatsbedrijf Trust Arktikugol de Nederlandse eigendommen op Spitsbergen over.
Pyramiden was een Russische mijnbouwplaats aan een uitloper van de Isfjord,
genaamd Billefjord. Het plaatsje werd in 1910 gesticht door de Zweden en in
1927 verkocht aan de Russen. Sinds 1998 is de mijn bij Pyramiden gesloten en
tegenwoordig is het dorpje grotendeels verlaten, maar de infrastructuur en
gebouwen zijn nog deels intact. In het verleden gingen Russen graag naar
Spitsbergen omdat werk daar veel beter werd betaald dan in Moedertje Rusland en
je je relatief vrij kon bewegen (ook al was er zelfs in Barentszburg een KGB
kantoor).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">4 Nog iets over het boek van Gerrit de Veer, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Waerachtighe beschryvinghe van drie seylagien,
ter werelt noyt soo vreemt ghehoort</i>, Amsterdam 1598. Dat ik ervoor koos me
in dat boek te verdiepen had, naast het simpele feit dat het zich in het hoge
noorden afspeelt en dat Barentsz en Van Heemskerck Spitsbergen hebben ontdekt,
nog een reden. Het is een geschiedenis die, ondanks de platte economische
motieven die aan de expeditie ten grondslag lagen, uiteindelijk gaat over moed
en doorzettingsvermogen. En zo zien we onszelf graag in Nederland. De expeditie
vond niet plaats onder de vlag van de VOC, de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Vereenigde Oostindische Compagnie</i>. De VOC werd pas 6 jaar later
opgericht en ook in dat opzicht is het verhaal nog onbezoedeld, zou je kunnen
zeggen. Noch Spitsbergen, noch het noorden van Nova Zembla kende indertijd een
inheemse bevolking. Dat wil niet zeggen dat er geen prijs betaald werd voor de
ontdekking van met name Spitsbergen. Walvissen (en andere dieren) zijn daar nog
lang en intensief bejaagd. De keuze om nu juist dit verhaal tegen het licht te
houden is dan ook te herleiden naar de oorspronkelijke insteek voor dit
project: nationalisme en wel van het soort waarin het verleden koste wat het
kost geïdealiseerd moet worden of zelfs helemaal opnieuw wordt uitgevonden.
Overigens gaat mijn interesse voor het boek heel ver terug: in de boekenkast
van mijn ouders stonden een paar boeken die vanaf het moment dat ik kon lezen mijn
verbeelding prikkelde vanwege de exotische klinkende titels: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Muiterij op de Bounty</i> van Charles
Nordhoff en James Norman Hall, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Dokter
Zhivago </i>van Boris Pasternak en <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Overwintering
op Nova Zembla</i> van Gerrit de Veer. Het duurde lang voor ik het boek van
Gerrit de Veer daadwerkelijk las, maar ik was wel bekend met de minstens zo tot
de verbeelding sprekende schoolplaat van Het Behouden Huis, van J.H. Isings uit
1951 die we op mijn lagere school in Leiderdorp hadden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">5 <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing</i> zou
kunnen worden opgevat als een allegorie voor wat er gebeurt als de permafrost
ontdooit. Het is een remake van een film uit 1951, <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The Thing From Another World</i>. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">The
Thing</i> van Carpenter is overigens gesitueerd op Antartica, het origineel uit
1951 speelt zich wel af op de Noordpool. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">6 De lezing van Tarkovski is terug te vinden in <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Andrey Tarkovsky Films, Stills, Polaroids
& Writings</i> (Schirmer/Mosel Verlag, München, 2012). Tarkosvki stelt in
die lezing dat de Apocalyps niet geïnterpreteerd en uitgelegd kan worden. Het
boek <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Openbaring</i> kent volgens
Tarkovski geen symbolen, het is een beeld. En waar symbolen kunnen worden
uitgelegd, kunnen beelden dat niet. Aan een symbool kan een specifieke
betekenis worden toegekend, aan een beeld niet, aldus Tarkovski. Een beeld is
iets dat we alleen kunnen waarnemen en accepteren. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-76361656090730303302018-10-29T21:59:00.002+01:002020-06-09T09:24:09.630+02:00JEROEN JONGELEEN: #BEELDENPARK_PRESIKHAAF<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmy-CeH7J5MZHsv-lo8CAOKUlebx2avdfmMedRUIsJchjYKi5LyhzOFKEgfiZPl9n8feQ7XLIPWNocTydWuWv0hyphenhyphenLztA8NDIS_1CCV9iMM56LyGpserk174JCgZaSSyDe4DNFdSXUK93Fp/s1600/a.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="549" data-original-width="907" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmy-CeH7J5MZHsv-lo8CAOKUlebx2avdfmMedRUIsJchjYKi5LyhzOFKEgfiZPl9n8feQ7XLIPWNocTydWuWv0hyphenhyphenLztA8NDIS_1CCV9iMM56LyGpserk174JCgZaSSyDe4DNFdSXUK93Fp/s1600/a.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jeroen Jongeleen, Perspectiefcorrectie, 2015</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222; font-size: 8pt;">Categorie: interview / Onderwerp: Jeroen
Jongeleen over zijn werk, het project #beeldenpark_presikhaaf en Motel Spatie
in Arnhem / redactie: Peter Nijenhuis /oktober 2018</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><i><span style="background: white; color: #222222;">#beeldenpark_presikhaaf </span></i></b><span style="background: white; color: #222222;">is een meerjarig
project van kunstruimte en residency <b>Motel
Spatie</b>. Het project<i> </i>houdt zich bezig met de positie van de
kunst in de hedendaagse publieke ruimte en spitst zich voor een deel toe op de
in de jaren zestig gebouwde Arnhemse nieuwbouwwijk Presikhaaf. Op <b>16 november</b> start onder de naam #<i>beeldenpark_presikhaaf</i> een programma dat
terugkijkt op de activiteiten van het afgelopen jaar en de afronding is van een nieuwe reeks</span></span><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"> interventies en acties van een internationaal gezelschap kunstenaars. Aan
dat laatste leveren naast vele anderen de kunstenaars Philippe van Wolputte
(Antwerpen), wildsnoeier Olivier Scheffer (Rotterdam), Jeroen Erosie (Eindhoven),
Akim (Berlijn) en Adams (Stockholm/Berlijn) een bijdrage.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span> </span>Een van de
initiatiefnemers <span style="background: white; color: #222222;">van <i>#beeldenpark_presikhaaf </i>is de Rotterdammer
Jeroen Jongeleen die al voor hij in 1994 afstudeerde aan de AKI in Enschede als
kunstenaar de stad en de straat als zijn werk- en expositie terrein verkoos.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">Als je, zoals jij, al zo lang bezig bent met de stad en de
straat, dan moet je daarvan houden lijkt me. Je moet om te beginnen een
wandelaar zijn, want autorijders kijken alleen naar de weg, en je moet er in je
jeugd ook een smaak voor hebben ontwikkeld. Is dat zo?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib76bMnpIWumgnM48Miu78csufScR_EEaHzEAZDEKHsSryul8i9i5eIn2y54l5__5N6Bf6WtPGqopiAvXu5A4Vni4ZOB6zK6yi10hr1hF6Vr273MMdBDrDU-TZnSzTzeHL5xkdnE1eo0hS/s1600/gold-000.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="399" data-original-width="520" height="491" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib76bMnpIWumgnM48Miu78csufScR_EEaHzEAZDEKHsSryul8i9i5eIn2y54l5__5N6Bf6WtPGqopiAvXu5A4Vni4ZOB6zK6yi10hr1hF6Vr273MMdBDrDU-TZnSzTzeHL5xkdnE1eo0hS/w640-h491/gold-000.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Jeroen Jongeleen, <i>Gold </i>2008<br /></td></tr></tbody></table><div style="text-align: left;"><br /></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Er van houden zou ik niet zeggen. Het is eerder onontkoombaar
en als zodanig heb ik er mee leren omgaan. Kunst is daarbij mijn w<i>eapon of
choice</i>, om het in goed Hollands te zeggen. Ik ben geboren in
1967. Mijn eerste bewuste stappen maakte ik zo'n beetje in het midden van
de jaren zeventig. Ik groeide op in Paramaribo. Toen ik met mijn
ouders terug ging naar Nederland, kwam ik terecht in een Apeldoornse nieuwbouwwijk,
met van die geschakelde doolhofstraatjes. Een plek zonder eigen karakter:
drie standaard soorten bomen, vier soorten struiken en een kunstwerk van
cortenstaal op het talud langs de toegangsweg. Na Paramaribo, en de
omgeving van die stad met zijn rijke natuur, was dat nogal een verandering, een
cultuurschok die me is bijgebleven. In Nederland zag ik hoe de stad om ons
leven heen wordt bedacht, ontworpen en verbeterd voor een optimaal effect. De
stad en zeker mijn huidige thuishaven Rotterdam is desondanks veelzijdig en
complex. Ik heb de stad leren haten en liefhebben tegelijkertijd, met de kunst
als referentiepunt. Of het nu om graffiti ging of grote objecten,
reclamebillboards of nieuwe architectuur. Er is niets zo mooi, niets is zo'n
openbaring, als je zwervend door een stad verplaatsen. Dat deed ik vroeger,
maar nu niet minder. Te voet, hardlopend, met de fiets, auto en meer. Elke
manier van verplaatsing biedt weer een nieuw gezichtspunt.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVlHEi9m87NLq-l_8W31x_XXycHTPPXb5ebd_CFTeg7ou5sG5hxYyE6z3xh8MDSPK84-HsivotjssQG_J-0h9jwNcgBTP-xFp4dddJuy3Kq3TDAxvP25KStgdDl_bn-4Z0L1MJPvLXTyZr/s1600/2008-sept-25-030.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="390" data-original-width="520" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjVlHEi9m87NLq-l_8W31x_XXycHTPPXb5ebd_CFTeg7ou5sG5hxYyE6z3xh8MDSPK84-HsivotjssQG_J-0h9jwNcgBTP-xFp4dddJuy3Kq3TDAxvP25KStgdDl_bn-4Z0L1MJPvLXTyZr/s400/2008-sept-25-030.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jeroen Jongeleen, Ghost 2010</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">In de jaren negentig beheerde je in Rotterdam een gastatelier
van het Wilde Weten en een begon je stickers te plakken in de stad. Waar kwam
dat uit voort?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Toen ik in de jaren negentig in Rotterdam ging wonen, raakte
ik betrokken bij kunstenaarsprojecten en initiatieven. Ik maakte kennis met
mensen, werd deel van een netwerk en samen sta je sterk. Ik zwierf alleen of
met anderen overdag en 's nachts door de stad, een soort Klein Duimpje in een
vreemd bos waar ik mijn stickers achterliet. Voor mij was dat een poëtische
daad van verzet, hoe klein ook. Op marginale plekken waar de commercie geen
interesse in toonde, zag ik een nieuw podium voor vrije geluiden. Ik
verspreidde stickers met teksten of eenvoudige grafische tekens die in zwartwit
een geuzenstem lieten horen in een stad die zich juist in die tijd sterk
commercieel ontwikkelde. De openbare ruimte, die voorheen werd beheerd door de
overheid, werd door die overheid in de jaren negentig in rap tempo weggegeven
voor commerciële exploitatie. Dat de oude <i>VVV-toeristeninformatie</i>
in die tijd werd omgedoopt tot <i>Citymarketing</i>
was een veeg teken. Ik vroeg me af of de kunst in dat sterk veranderende
stedelijke landschap een rol kon spelen; een andere rol dan die van de geijkte
'stadverfraaiing'. De kieren en de nog niet door de commercie ingenomen
tussenruimten van de geprivatiseerde stad, dàt was voor mij het betere podium
voor de kunst. Stickers waren voor mij het gereedschap om ook anderen op de
mogelijkheden van dat podium te attenderen. Dat bleef niet zonder effect in
mijn ogen. Vanaf pakweg 1990 greep het stickeren in Rotterdam om zich heen, Het
dynamiseerde het straatbeeld en rond 2000 was het hek van de dam. In 2002 heb
ik in De Appel in Amsterdam nog een groot collectief stickerproject
georganiseerd om ook die stad open te breken als stickerlandschap.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_-F-v5BWzTLN_3kBngZB1i_bw0gG_eMjlwcmtOtnLQ5HJwDdgbK71k9_prrpBsT1tKK1VS8vWTieKOJZcENOg2PrRC6R9uzuQCFvlAUq5_uh5gcMSWyTtrs0Ezu2HlMOYJUQUnweTwckY/s1600/c.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="693" data-original-width="520" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_-F-v5BWzTLN_3kBngZB1i_bw0gG_eMjlwcmtOtnLQ5HJwDdgbK71k9_prrpBsT1tKK1VS8vWTieKOJZcENOg2PrRC6R9uzuQCFvlAUq5_uh5gcMSWyTtrs0Ezu2HlMOYJUQUnweTwckY/s320/c.jpg" width="240" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">In 2002 startte je <i>The Art of Urban Warfare</i>. Kun
je uitleggen wat dat inhield en was het idee erachter, met name de sociale
component ervan, verwant aan je eerdere stickerprojecten?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><i><span style="background: white; color: #222222;">The Art of Urban Warfare, afgekort, <b>AOUW</b></span></i><span style="background: white; color: #222222;"> kreeg
zijn vaste vorm in 2003 toen ik naar Parijs vertrok. Het was de tijd van de
Amerikaanse inval in Irak en de grote protesten. Er waren meer motieven achter
de start, maar ik vond het vooral een grappig idee een soldaatjes-project te
bedenken. Ik schreef een tekst die eruit zag als gebruiksaanwijzing van een
spel. 'Verzamel soldatenfiguren uit kranten of historisch materiaal en knip
deze als silhouet uit in een stuk karton. Voeg een ovaal toe aan de voeten
zodat het duidelijk speelgoedsoldaten lijken en spuit het silhouet vervolgens
in een van de drie spelkleuren: groen, blauw of bruin'. Die spelregels hadden
natuurlijk iets weg van Sol LeWitts conceptuele kunstregels, maar net als het
stickeren kun je <i>AOUW </i>zien als een uit de graffitibeweging
voortgekomen variant van <i>street art</i>. Parijs was een van de
belangrijke startpunten van deze nieuwe beweging en ik zat er midden in met
mijn stickertjes en andere interventies en projecten die ik organiseerde. Het
anonieme karakter van T<i>he Art of Urban Warfare</i> was belangrijk. Weg
van de <i>'fame'</i> en ego van de klassieke graffiti. Het ging over
geschiedenis onder andere, maar de stad als speelbord presenteren was de kern.
In plaats van wat de bestuurders ervan probeerden te maken via regelgeving in
hun ongebreidelde neoliberale hang naar privatisering van de publieke ruimte en
hun jacht op het grote geld. <i>The Art of Urban Warfare</i> was voor
mij ook vooral een antwoord op die uitverkoop van de straat aan commerciële
partijen en tegelijkertijd de inperking van de gewone dagelijkse omgang van de
burger, de passant, met zijn omgeving. Algemene Politie Verordeningen werden
er in die tijd in veel steden doorgedrukt: er mag sindsdien niet meer
gestoepkrijt worden op straat. Niet in een boom klimmen. Je mag na zonsondergang
geen stift of sticker op zak hebben. Verboden wild te plakken. Sporen
achterlaten verboden. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Het aardige is dat <i>The Art of Urban Warfare</i> zich
explosief verspreidde. Na de eerste publicatie van de spelregeltekst, online en
in een paar buitenlandse tijdschriften, ging het als een lopend vuurtje. Ik
kreeg beelden binnen uit Mexicostad, Kuala Lumpur, Oslo en Johannesburg. <i>The
Art of Urban Warfare was e</i>en mondiaal soldaatjesfeest. Als je nu, vijftien
jaar later, naar Kreuzberg in Berlijn gaat, zie je nog steeds verse sjablonen
op de muren. Het spel werd net als het stickeren opgepakt door anderen, wat ook
de bedoeling was. Het ging zijn eigen leven leiden en werd een autonoom ding.
Net als het stickeren was <i>AOUW</i>
bedoeld om anderen te prikkelen de stad te zien en te gebruiken als een vrij
podium. Lol, fun, speelt wat mijn betreft trouwens ook een rol. In de afgelopen
tijd ben ik bezig geweest met wat rekenwerk op straat. Sommen, eenvoudige
IQ-testen, dat soort dingen. Ik heb grote lol bij de gedachte dat een passant
ondanks zijn haast om niet te laat te komen op zijn of haar werk,
even stopt om een foto te maken van een stom sommetje op een stinkend
achtergelaten matras, om dit daarna in alle rust op te lossen in de baas z'n
tijd.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">In 2015 ben je hardlopend van Rotterdam naar Berlijn gereisd.
Inmiddels gebruik je dat hardlopen om paden en figuren uit te lopen in het veld
en trouwens ook in hopen zand en bergen bouwafval. Laten we het hebben over die
zogenaamde olifantenpaden en de figuren die daarbij ontstaan in het open veld.
Dat heeft sinds Richard Long een traditie. Gebruik je die traditie om er iets
aan toe te voegen?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5ocFCkzVBODnOPVCoXfZJC0m2uTBynGIFM0Km6XH0JESSC8MMN0QOegFEdHq-3HxOJdBi8OOeShngGLeze_tk_YP-NZJOr2ux83qWRYCecrCRc8KU_KytN1xaEKj0I0e5V-wTXqkm1rR_/s1600/0389286001396707268.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="750" data-original-width="1000" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5ocFCkzVBODnOPVCoXfZJC0m2uTBynGIFM0Km6XH0JESSC8MMN0QOegFEdHq-3HxOJdBi8OOeShngGLeze_tk_YP-NZJOr2ux83qWRYCecrCRc8KU_KytN1xaEKj0I0e5V-wTXqkm1rR_/s400/0389286001396707268.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jeroen Jongeleen, Running shape 2013</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Ik zie het meer als een update. Uiteindelijk is
natuurlijk alles al honderd keer gedaan door anderen. En beter. Ik
zie het deels als een ode aan de kunst van die oude mannen. Aan de spirit van
de jeugd van die tijd. Maar dat was toen. En nu is nu in
de eenentwintigste eeuw. Waar Richard Long destijds de stad de rug
toekeerde en romantisch de wilde natuur in trok om daar zijn tekeningen te
maken, moeten wij het tegenwoordig hebben van veredelde stadsparken
en kunstmatige natuurreservaten. De natuur als toeristisch landschap.
Zelfs op de meest afgelegen plekken op aarde zijn we 'connected' met de stad en
wordt er tegelijkertijd een condensstreep boven ons hoofd getrokken door een
vliegtuig van A naar B. De ongerepte natuur van Richard Long is niet meer. Er
is louter cultuurlandschap. De stad is overal. Al wat mij rest is gehaast een
parcoursje doen in het stadspark om de hoek. Maar niet met minder <i>commitment</i>.
De moeite die het kost om een kunstwerk te maken, een schilderij, een tekening,
een beeld, is niet minder dan vijftig of honderdvijftig jaar geleden.
Naar Berlijn rennen, en een paar maanden ervoor in 24 uur naar Brussel hollen
vanaf mijn atelier (om de afstand fysiek te maken tussen het ontwikkelde idee
in mijn atelier en de galerie waar het gepresenteerd werd), vergde een
vergelijkbare voorbereidingstijd en moeite als het werk dat Géricault
tweehonderd jaar geleden moest doen om zijn <i>Vlot van de Medusa</i> te
maken. Een vierkant achterlaten in het gras kost mij zo'n negen uur
hollen wat neerkomt op zo'n tachtig kilometer aan moeite. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOnlxUBKwjHaCoLg1SwxcgOkmhdALZS6MEVNEFYnYJ2ljGmBhW7bpdqht4aRQqKICjmLzvvBToJ9PmjLvJiKhWDigK_deyCfos-G544dcmNG_CNJSAGET6ha5TYhSTKM81cQPZmgH_Vq3l/s1600/hfhpkcjobhhkgfgb.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="432" data-original-width="595" height="290" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOnlxUBKwjHaCoLg1SwxcgOkmhdALZS6MEVNEFYnYJ2ljGmBhW7bpdqht4aRQqKICjmLzvvBToJ9PmjLvJiKhWDigK_deyCfos-G544dcmNG_CNJSAGET6ha5TYhSTKM81cQPZmgH_Vq3l/s400/hfhpkcjobhhkgfgb.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">In Presikhaaf ben je betrokken geraakt bij Motel Spatie en
ben je je onder meer gaan bezighouden met de bedreigde beeldende kunst in de
wijk. Hoe kwam je daarbij?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white; color: #222222;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Toen ik twee jaar geleden naar Arnhem kwam, was de
sfeer, de lading van de omgeving rond Motel Spatie niet te missen. De flats en
het in de jaren zestig gebouwde winkelcentrum Presikhaaf, waar ook Spatie onderdeel
van is, dragen ondanks de zoveelste renovatiegolf nog steeds die
oorspronkelijke wederopbouwspirit. Ik kom uit Rotterdam en er zijn bergen
overeenkomsten met die wederopbouwstad, dus ik herkende in
Arnhem veel. Ook in Rotterdam lagen tot niet zo lang geleden de oude
naoorlogse openbare kunstwerken onder vuur.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;"><span> </span>Toen Winkelcentrum
Presikhaaf vorig jaar op de schop ging en aan de achterzijde een overwoekerd,
vergeten kunstwerk uit de jaren tachtig op het punt stond gesloopt te
worden, werd Spatie door de aannemer benaderd met de vraag 'of we er nog iets
mee wilden'. Anders zou het in de container verdwijnen. Het ging om
een enorm ruimtelijk werk van marmer dat uit twee delen bestond. Een
soort sculptuur van geometrische vormen en een groter deel dat uit marmeren
platen bestond en meer een platform van vlakken leek. Het moest wel binnen
een uur weg zijn. Een deel van het werk is toen met hulp van de slopers
uitgegraven en verplaatst naar een klein hondenpoepveldje om de hoek. De
hele verplaatsingsoperatie werd het redden van kunst als guerrillakunst. Het
kunstwerk staat er nu best goed eigenlijk. Honden ook blij. De rest van
het kunstwerk kon op zo'n korte termijn niet meer worden gered en daarmee
is dat ene verplaatste en geredde deel de enige overgebleven link met wat eens
was. Maar tegelijkertijd was er wel een nieuw werk mee geboren. Een paar
weken ervoor plaatste een vriend van mij een groot werk tijdelijk buiten omdat
hij er even geen opslag voor had. We besloten om dat werk van die vriend te
verplaatsen naar het naast winkelcentrum Presikhaaf gelegen Park Presikhaaf.
Samen met dat verhaal van die verplaatsingsoperatie was dat de aanleiding voor
de <i>jump-start</i> van <i>#beeldenpark_presikhaaf</i>. De kern ervan
is: kunstenaars uitnodigen om nieuw werk te maken dat reflecteert op wat
was of wat zou kunnen zijn. Iets te zeggen over de plek die kunst vandaag de
dag in zou kunnen nemen. Min of meer gelijktijdig was Marc van Elburg van de
Zinedepo in Spatie gestart met zijn onderzoek naar de parasiet als fenomeen en als
een metafoor of concept om te werken aan de relaties tussen de Zinedepo, Motel Spatie
en de buitenwereld. Dat resulteerde onder andere in een tekst die naadloos
aansloot bij de uitgangspunten van <i>#beeldenpark_presikhaaf</i>
en daarmee een belangrijk kader bood voor het gehele project.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjc-QDPWo8cXcSs-y4Wvw5IYsunI1zpsNt_QGtKd2P0pIrouRzHAfi7l_aSGGcefsSzIXqYpb90JIn9s-OPG7KGGLibEnamXfQtvg0HriWYrYNVvny9czEbvmNkEd1uTGN55NDByZPTtuq4/s1600/web17-04-15+118.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="595" data-original-width="397" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjc-QDPWo8cXcSs-y4Wvw5IYsunI1zpsNt_QGtKd2P0pIrouRzHAfi7l_aSGGcefsSzIXqYpb90JIn9s-OPG7KGGLibEnamXfQtvg0HriWYrYNVvny9czEbvmNkEd1uTGN55NDByZPTtuq4/s400/web17-04-15+118.jpg" width="266" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Kees Westerveld</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">Een van de dingen die in het kader van <i>#beeldenpark_presikhaaf</i> worden ondernomen is het gebruiken van
zogenaamde 'rest ruimtes' in de wijk. Kun je uitleggen wat daarmee wordt
bedoeld?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Alles is tegenwoordig 'beplannoloogd' en
ingevuld. Het moet ook allemaal na verloop van tijd weer herzien worden en
op de schop. De marge die er is, moet worden opgevuld en her-designed, klaar
voor weer nieuwe tijden en aangepast aan verse ideeën en reguleringen. Met
'restruimtes' bedoel ik de kieren die ondanks alles ontstaan als er weer eens
nieuwe modellen over oude structuren worden gelegd. Zulke restruimte
zijn een vluchtstrook voor de kunst, voor het vrije geluid, het onaangepaste
commentaar. Een ruimte voor de voetnoot. Omdat de werken in
restruimtes tot stand komen zonder het openbare pad te belopen, zonder
bemoeienis van buitenaf en dus ook buiten het officiële vergunningen-
en inspraaktraject, moet je als kunstenaar voorzichtig te werk
gaan. Het is niet de bedoeling op andermans tenen te trappen of mensen
tegen je in het harnas te jagen. Met het oog daarop zoek je voor het werk een
plek waar het niet stoort, die bescherming biedt en waar het werk, tijdelijk of
niet, en hoe dan ook ongevraagd, in zijn omgeving past en na verloop van tijd
iets vanzelfsprekends zou kunnen worden.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">Kun je iets zeggen over de projecten die de kunstenaars in
het kader van <i>#beeldenpark_presikhaaf</i> gaan uitvoeren?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoDEbj2rZ4Qn8qW467G0POJd5QtolSen2CMaa4WeSIbbH_LoP-5hWJBHKWghlb8obSVBka2TXdP-dZPBJGBm0McAE8JEaxJ_WW-bFwBLvxwzY8TJFFcB1IhPFdrTUGZH4odBkZbh76CND0/s1600/b.JPG" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoDEbj2rZ4Qn8qW467G0POJd5QtolSen2CMaa4WeSIbbH_LoP-5hWJBHKWghlb8obSVBka2TXdP-dZPBJGBm0McAE8JEaxJ_WW-bFwBLvxwzY8TJFFcB1IhPFdrTUGZH4odBkZbh76CND0/s400/b.JPG" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Philippe van Wolputte</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">Op 16 November gaat de tentoonstelling van start die een
beeld geeft van wat er zoal heeft plaatsgevonden in de afgelopen maanden. Het
is een retrospectief zou je kunnen zeggen. Ik kan er nog niet zoveel over
vertellen. De interventies in de openbare ruimte moeten niet al te
opvallend plaatsvinden en ik wil de deelnemende kunstenaars niet in de wielen
rijden. Een van de werken bevindt zich op een vergeten groenhoek. Het is van
Philippe van Wolputte, een ruïne van wat ooit een Japans pretpark uit de jaren tachtig
had kunnen zijn en dat het einde der tijden lijkt aan te duiden. Naar dit
verscholen werk neem ik kleine groepen mensen mee.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222;">De Berlijner Akim werkt aan een portret van strijdlustige
mensen die zijn pad kruisen in de wijk Presikhaaf. Geboeid door hun verhalen
vangt hij hen in beeld.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white; color: #222222;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jeroen Erosie bouwt, vanuit het perspectief van de
contemporaine 'vandalist', op dit moment verder aan de ornamentele
beeldtaal van twintigste-eeuwse modernisten. Je kunt het zien
als een hybride ode aan het wederopbouw-beton dat uiteindelijk de
graffiticultuur voortbracht. Jeroen Erosie werkt doorgaans plat -
muurschilderingen en grafiek – maar in het kader van <i>#beeldenpark_presikhaaf</i> presenteert hij zijn eerste sculpturale
werk. Het zal in een andere groenstrook aan een andere kant van de wijk
belanden, tussen een paar zestig jaar oude bomen, alsof het er al jaren
stond. Bijna af, maar nog net niet ver genoeg om er een geheel boek over
open te doen. In de tentoonstelling krijgt naast de <i>Parasite zine</i> ook het project <i>Vector&Golf</i>
van Marc van Elburg /de Zinedepo een plek. Het is een sticker die via <i>augmented reality</i> een hele wereld in
zich draagt. Een eigen virtuele tentoonstellingsruimte waarin een wereld van
groepstentoonstellingen schuilt, verborgen achter een sticker op een
stroomkastje.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span> </span><span style="background: white; color: #222222;">Influenza
realiseerde al een aantal werken in Presikhaaf, waarbij bestaande wederopbouw
kunst werd gedupliceerd of uitgegraven om vervolgens elders een veiliger plek
te vinden. Adams maakt in het kader van <i>#beeldenpark_presikhaaf
</i>geen concreet fysiek werk in de buitenruimte, maar belegt een besloten
conferentie waarin van gedachten zal worden gewisseld over de vraag of
kunstenaars door hun interventies – ongewild en in weerwil van hun eventuele
subversieve bedoelingen – bijdragen aan de versnelling van het monster dat
g<i>entrificatie</i> heet. Elke scheet die een kunstenaar maakt, voegt
nieuwe voeding toe aan een verdere uitbouw van de kloof tussen arm en rijk,
waarbij kunst louter als smeermiddel dient voor toerisme en waardevermeerdering
van onroerend goed, privaat eigendom en beleggersbelang.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span> </span><span style="background: white; color: #222222;">Verschillende
snellere, tijdelijke werken zijn daarnaast gemaakt door allerhande
gastkunstenaars. Teveel om zo maar even te beschrijven. Kom gewoon lekker langs
op een van de vrijdagen. De tentoonstelling zou tot begin januari lopen, maar
is nu al wegens succes verlengd tot 25 januari 2019!</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPTVPxjxXLQ1x_Hmb6vaNb5zPz_c2NxjCYsPZ5_h0pU6l8xBj2QSfEDYMBgk4b3akufe-kLaFXPV1F_GHze7HXCO6zFTA6I7uaGGa_Xa9FkBmnHZI1Xh0uF8fq5GfbK-MqlQAydtdQIkye/s1600/web17-03-10+054+%25281%2529.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="595" data-original-width="397" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPTVPxjxXLQ1x_Hmb6vaNb5zPz_c2NxjCYsPZ5_h0pU6l8xBj2QSfEDYMBgk4b3akufe-kLaFXPV1F_GHze7HXCO6zFTA6I7uaGGa_Xa9FkBmnHZI1Xh0uF8fq5GfbK-MqlQAydtdQIkye/s400/web17-03-10+054+%25281%2529.jpg" width="266" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jeroen Jongeleen, </span><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Meneer Vandalen Wacht op Antwoord</span><span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 12.8px;"> 2017</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><b><span style="background: white; color: #222222;">Hoe reageren de bewoners van de wijk?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="background: white; color: #222222; font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ha! Geen idee, maar de berichten die tot me komen zijn
meestal eerst boos, of op zijn best onverschillig. Daarna lijken mensen te
wennen en uiteindelijk vindt er dan toch vroeg of laat hechting plaats. Maar
eerlijk gezegd, daar doen we het niet voor. Het bedenken, produceren en
uiteindelijk publiek maken van een kunstwerk is wat mij betreft geen sociaal
project, maar een individuele uiting van de kunstenaar. De kunstenaar geeft
een vorm aan zijn of haar beeld van de tijd waarin we leven en zijn of haar
kijk op de tijdsgeest. Een gift, van de een aan de ander. Juist daarom gaat het
me aan het hart dat er zo achteloos met werken uit een niet eens zo
oud verleden wordt omgesprongen. Die werken kunnen zich niet
verdedigen. Er zijn mensen en instanties verantwoordelijk voor, maar die
nemen ze klaarblijkelijk niet in bescherming. Het zegt iets over het gemak
waarmee dingen terzijde worden geschoven. Wat volgens mij dan weer iets
zegt over hoe we meer in het algemeen met onze omgeving en waarden omgaan. In
de stad van nu is de modernistische vooruitgangs- en verheffingsgedachte
ver te zoeken. Motel Spatie reflecteert door middel van
#beeldenpark_presikhaaf op wat geweest is en, hoewel soms letterlijk verdwenen,
toch nog in de lucht hangt. Zijn dat zaken die als waarde van betekenis zijn
voor de toekomst? Hoe zou het ook kunnen?</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span>
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="https://www.jeroenjongeleen.nl/">Website </a>Jeroen Jongeleen</span><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><a href="http://motelspatie.nl/">Website </a>Motel Spatie</span><br />
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></span>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-58003470646141397472018-10-29T21:59:00.000+01:002019-04-16T16:36:23.931+02:00MARC VAN ELBURG IN MOTEL SPATIE: 'PARASITEUR'<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgde-SN3ta1_51eMTp-_BV6uaG8TK1Bhk-Sh9OsniXAlfWK9A3KjGD8Qjy7X33TGqEUDe24TgncJ3ZlBzt3i_EtR8r_hy7Nce4c961HTN2HHbP8DoYYcgntIvntM62e9eeDNhzXjsPajVM-/s1600/DSCF7595.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgde-SN3ta1_51eMTp-_BV6uaG8TK1Bhk-Sh9OsniXAlfWK9A3KjGD8Qjy7X33TGqEUDe24TgncJ3ZlBzt3i_EtR8r_hy7Nce4c961HTN2HHbP8DoYYcgntIvntM62e9eeDNhzXjsPajVM-/s640/DSCF7595.JPG" width="640" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; font-size: 10.0pt;">Categorie: interview/ Onderwerp: Marc
van Elburg over de Zinedepo in Motel Spatie in Arnhem / redactie: Peter
Nijenhuis/oktober 2018</span></span></b><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Marc van Elburg (1968 Ommen) opende in 2016 <b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;">'de
Zinedepo'</i></b> in <span class="MsoHyperlink">Motel Spatie</span>. Motel
Spatie is een Arnhemse kunstruimte en internationale residency in de wijk Presikhaaf.
De Zinedepo is een collectie zines - een woord dat is ontstaan uit de
samentrekking van 'magazine' en 'fanzine' en een speciale categorie
tijdschriften aanduidt - maar daarover later meer. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> De kunstenaarsruimte/residency Motel Spatie is gevestigd in
het winkelcentrum van de in de jaren zestig gebouwde wijk Presikhaaf. Het in
1965 gebouwde winkelcentrum Presikhaaf was in Nederland het eerste in zijn
soort, een boegbeeld van de moderniteit. Die tijd is evenwel voorbij. Het winkelcentrum
van de 15.000 inwoners tellende wijk is inmiddels al een paar keer gerenoveerd
om het te redden van de verpaupering. Niettemin heeft het winkelcentrum in de
levendige, maar niet helemaal onproblematische wijk, zijn kloeke, functionele
schoonheid nog altijd niet verloren. Het doel van Motel Spatie is om het
concept ‘Engaged Autonomy’ vorm te geven door kunstenaars uit te nodigen dit concept
te koppelen aan een specifieke fysieke en/of sociale context en hen te
ondersteunen bij de ontwikkeling van nieuw werk.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jij hebt je eigen
rol van beheerder van de Zinedepo in je eigen zines <i><a href="https://issuu.com/zinedepo/docs/50x_parasite_zine">Parasite 1</a></i> en <span class="MsoHyperlink"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><a href="https://archive.org/details/ParasiteZine2150dpiA5/page/n0">Parasite 2</a></i></span>
vergeleken met die van een parasiet, maar dan niet in de geijkte zin van het
woord. Jij ziet de rol van de parasiet liever zoals evolutionair biologen hem
opvatten. Kun je dat toelichten?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZIJG6BPUZM36eCMw10m-hDlbZvyvGzIpAcqcUK_soMeRz7yNIc_pNYTd3JoZhAgqlPRhVxJtTAN93p22ytF1MnLrsvTjTq4-Pt88nUBF37nlf_-tYG-sw2ddr5dWE6Jfig5ebx8Ww7vQ4/s1600/Parasitesecond+cover2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1157" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZIJG6BPUZM36eCMw10m-hDlbZvyvGzIpAcqcUK_soMeRz7yNIc_pNYTd3JoZhAgqlPRhVxJtTAN93p22ytF1MnLrsvTjTq4-Pt88nUBF37nlf_-tYG-sw2ddr5dWE6Jfig5ebx8Ww7vQ4/s320/Parasitesecond+cover2.jpg" width="231" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toen ik een jaar of drie geleden in Arnhem kwam wonen,
viel ik midden in de aanloop naar de Sonsbeektentoonstelling 2016, de editie
waarbij het Indonesische collectief Ruangrupa optrad als curator. Ik vond
vooral interessant wat Reinaart Vanhoe en Ruangrupa deden met het toen zojuist
geopende Ruruhuis. Het ging daar onder andere over vormen van zelforganisatie.
Bij Motel Spatie zaten ze rond die tijd in een soort overgangsfase. Er speelden
veel onderwerpen die ook bij het Ruruhuis speelden. Motel Spatie was zich aan
het heroriënteren en vroeg of ik daar iets aan kon bijdragen. Ik stelde voor om
in Spatie mijn zinebibliotheek te openen, onder andere omdat de zinecultuur
zo’n goed voorbeeld is van een zelforganiserend sociaal-cultureel netwerk. Het
idee van de parasiet diende zich aan na een residency van <span class="st">Syafiatudina</span>
(Dina) uit Yokyakarta in Motel Spatie. Zij had een paper geschreven over het
Indonesische begrip 'Numpang' dat zoiets betekent als ‘tijdelijk onderdak
verlenen’, en over hoe dat kan overgaan in een vorm van parasiteren. Rond
dezelfde tijd had ik een gesprek met Motel Spatie-directeur Claudia Schouten
over de eventuele financiering van projecten van de Zinedepo. Ik heb toen naar
voren gebracht dat ik liever parasiteerde op de fondsen van Spatie, dan dat ik
zelf fondsen aanschreef. In de regel gaat dat gepaard met allerlei voorwaarden
waar ik mij liever niet vooraf op vast laat leggen. Claudia wees mij op de overeenkomst
tussen de wijze waarop Dina het begrip <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Numpang</i>
gebruikte en ik me bediende van het begrip parasiet. Ik zag opeens
mogelijkheden om via de metafoor van de parasiet het behoorlijk complexe geheel
van vragen die op dat moment speelden te verenigen onder één enkel,
overzichtelijk, en makkelijk te begrijpen concept.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Het negatieve
stereotype van de sociaal-economische parasiet, dat ook wel eens op kunstenaars
word geplakt, komt in een ander licht te staan wanneer je je realiseert dat dit
een typisch, negentiende-eeuws beeld is. In de negentiende-eeuwse opvatting was
de parasiet een gedegenereerde soort en dat is inmiddels achterhaald.
Hedendaagse biologen zien parasieten als ecologische netwerk-ingenieurs, omdat
ze allerlei complexe en ogenschijnlijk onlogische kruisverbindingen aangaan en
daarmee een positief effect hebben op het ecosysteem als geheel.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> De metafoor van de parasiet is in mijn ogen ook van
betekenis als het gaat om zaken als collectiviteit en autonomie. Hoe behoud je
je autonomie zonder dat je je isoleert van de samenleving? Hoe parasiteer je
zonder te versmelten met je <i style="mso-bidi-font-style: normal;">host</i>?
Hier overlapt de metafoor van de parasiet het concept van ‘Engaged Autonomy’
van Motel Spatie. Engaged Autonomy gaat voor mij over de plek van Motel Spatie
in de wijk Presikhaaf en over het gebruik maken van fysieke en bureaucratische
tussengebieden in de stad. Die parasitaire strategie zie ik ook in het project
#Beeldenpark_Presikhaaf van Jeroen Jongeleen over vergeten kunstwerken en kunst
op vergeten plekken in Presikhaaf. In dat licht kun je mijn uitspraak zien over
mijn parasitaire rol binnen Motel Spatie. Ik parasiteer als autonoom kunstenaar
op de positie die ik er met de zinebibliotheek heb gekregen. Die positie van de
zinebibliotheek zelf is ook parasitair, de Zinedepo betaalt geen huur en
bevindt zich ergens tussen de ateliers en de projectruimte in. Ik heb me
nergens toe verplicht, maar ontwikkel en injecteer ideeën en programma’s die
mijn eigen belang en hopelijk tegelijk een belang van Motel Spatie dienen. Motel
Spatie parasiteert op haar beurt op mijn positie door een appèl te doen op de
Zinedepo en mijn werk als kunstenaar. Hierdoor raken we steeds verder
verwikkeld zonder dat er sprake is van een doodvergaderde consensus.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Wat is volgens
jouw definitie een 'zine' en wat zijn de criteria om iets in<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>de Zinedepo op te nemen of juist niet?</b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsfwwBCbvh44JKtlKvCb854Eh1jRZ9TH58zZ-Dr14ahUdpu9VgjlLBILl2YmPzSVs3JcOEUfylgH3kslqmolec6aT0hN9shb3JkAu3fjNrRazn2NXm_wWE7MQSyePx989zf8GnEfOUNJp7/s1600/zinedepo-net.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="681" data-original-width="1024" height="263" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsfwwBCbvh44JKtlKvCb854Eh1jRZ9TH58zZ-Dr14ahUdpu9VgjlLBILl2YmPzSVs3JcOEUfylgH3kslqmolec6aT0hN9shb3JkAu3fjNrRazn2NXm_wWE7MQSyePx989zf8GnEfOUNJp7/s400/zinedepo-net.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn kijk op zines is gevormd in de jaren negentig. Het
is het beeld van de zinecultuur als </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">een soort </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">proto-social</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> netwerk. Je kan zines zien als een analoge verzameling
persoonlijke blogs. Zinecultuur heeft wortels in fluxus, mail art, punk maar
ook in sciencefictionfanzines uit de jaren dertig van de vorige eeuw en
voetbalfanzines. Er is nog meer te noemen, denk bijvoorbeeld aan penvrienden en
schoolkranten. Het zijn allemaal voorbeelden van netwerken waarbij spontane
zelforganisatie een rol speelt. Er is geen centraal gezag dat bepaald wat een
goede zine is. Ik zie het als mijn taak binnen Motel Spatie zinecultuur te
promoten en de onderwerpen die op een bepaald moment spelen te benaderen vanuit
de zinecultuur. Die benadering heeft zich gaandeweg toegespitst op de metafoor
van de parasiet als ecologische netwerk-ingenieur. Dat laatste maakt de
zinebibliotheek als project nu ook meer gefocust. Ik zie mezelf niet als een
verzamelaar of bibliothecaris die als doel heeft een breed algemeen overzicht
van de hele zinecultuur te geven. Dat gaat ergens ook tegen de kern van de
zinecultuur in. Zines benaderen de wereld altijd vanuit het individu en vanuit
een specifieke plek en tijd en zijn dus niet generalistisch.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh73oun0BLEBmKDh3nOap79qGEl5G_Vr-Hae0m8C5-_9J8reZ_BBKt893xAG9lk4RuTtcRt93b0AxDzLeNH-SxzvKhC4dEfLHpBZjypZOLXnmciGVh7DocpQvg9HmW42iY9I8w2jU1I1nja/s1600/DSCF7594.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh73oun0BLEBmKDh3nOap79qGEl5G_Vr-Hae0m8C5-_9J8reZ_BBKt893xAG9lk4RuTtcRt93b0AxDzLeNH-SxzvKhC4dEfLHpBZjypZOLXnmciGVh7DocpQvg9HmW42iY9I8w2jU1I1nja/s320/DSCF7594.JPG" width="320" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> De zinecultuur heeft trouwens nog andere parasitaire
kenmerken. Je kan bijvoorbeeld niet leven van het maken van zines, dus
zinecultuur is altijd parasitair op mainstream economieën. Er is geen grote
markteconomie van zines. Bij zines draait het in de eerste plaats om het maken
en het contact leggen. Zines zetten zich vaak af tegen de mainstream, maar zijn
er tegelijk ook afhankelijk van. Zines opereren onder de radar van officiële
instanties waardoor ze zich onttrekken aan zaken als copyright, ISBN nummers
etc. Het pre-internet zine-netwerk parasiteerde bijvoorbeeld op de posterijen
door postzegels te bewerken met verwijderbare nagellak waardoor je ze kon
hergebruiken. Er werden ook stempels nagemaakt. Parasitaire strategieën als
collage en cut-up vormden - vooral sinds de eerste punkgolf – een onlosmakelijk
onderdeel van de zinecultuur. Makers van
zines bedenken overigens voortdurend nieuwe subcategorieën en genres Zines
opereren dus net als parasieten in categorische tussengebieden. Wat ze ook
moeilijk te definiëren en catalogiseren maakt. Zines hebben vaak geen titel,
inhoudsopgave, hoofdstukken of paginanummers en soms is niet uit te maken wie
de maker is.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat kan een
bezoeker op vrijdagmiddag doen als de Zinedepo geopend is?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieeLNALcafInRy1hwzu20Pq_j2MMfMKFs7BYMKhCH3bTL_-9f0O9mUiLx_jpY3_mzNLbRJJH2diFR__Elm_p3uEIq0VUW6BXxIGqdGTAnz93oEi7UmoXt-ewlGybzhoesztlNh6goN4FJM/s1600/Augmented1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieeLNALcafInRy1hwzu20Pq_j2MMfMKFs7BYMKhCH3bTL_-9f0O9mUiLx_jpY3_mzNLbRJJH2diFR__Elm_p3uEIq0VUW6BXxIGqdGTAnz93oEi7UmoXt-ewlGybzhoesztlNh6goN4FJM/s400/Augmented1.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De zine-bibliotheek is een kleine leeszaal. Je kan er
bladeren door de collectie van 1500 zines en we hebben er vaak interessante
gesprekken over de inhoud. De zines worden niet uitgeleend. Ik betaal ook niet
voor zines, maar ruil alleen met mijn eigen zines of zines die worden gemaakt
in de Zinedepo. Om toch iets van een grens te trekken tussen bijvoorbeeld
kunstenaarsuitgaven en zines heb ik wel een aantal criteria opgesteld. Zines
-in onze definitie- zijn blaadjes uit de zinecultuur, enkele pagina’s gevouwen
of bijeengehouden met een nietje of een touwtje, niet commercieel, D.I.Y. en
gemaakt in kleine oplage. Zines gaan niet om het object, niet om de mooie
druktechniek of vormgeving maar om het bouwen aan een sub-cultureel ecosysteem.
Zinecultuur is dus ook voor mij niet perse gekoppeld aan fysieke zines maar
meer aan die onderliggende motieven. En ik ben daarom ook wel geïnteresseerd in
zoiets als een D.I.Y. open internet bijvoorbeeld en de combinatie van zines met
technieken als augmented reality. Zo is de Vector & Golf zine naast een
artzine ook een ‘Augmented Reality kunstruimte’. Bezitters van de zine krijgen
via een app op hun tablet of telefoon toegang tot beelden van een <span class="MsoHyperlink"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=qsB_sDaEQGM">virtuele
kunstruimte</a></span> met wisselende tentoonstellingen. Daarin verschil ik
denk ik ook wel iets van de nieuwe generatie zinemakers die zijn opgegroeid met
het internet en die zines juist ontdekt hebben vanuit het verschil met online
sociale netwerken, om hun tactilliteit, het persoonlijke contact en de
mogelijkheid om <i style="mso-bidi-font-style: normal;">communities</i> te
vormen. Iets wat ik overigens toejuich, en de meeste recente aanwinsten komen
daarom ook uit deze generatie die momenteel heel actief is.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;">Je bent nu een
soort bibliothecaris maar dat ben je niet de hele tijd. Als ik me niet vergis
ben je ooit afgestudeerd aan de AKI als schilder. Je was tijdens en na die
studie actief in de <i style="mso-bidi-font-style: normal;">noise-scene</i>. In
je huidige werk onderzoek je zo te zien de mogelijkheid van ogenschijnlijk
spontane beeld- en geluidproductie. Je maakt en gebruikt technische
installaties die door toeval en menselijke tussenkomst 'ontregeld' raken, hun
ingebouwde monotonie doorbreken en op een onvoorspelbare wijze productief
worden. Hoe verliep die ontwikkeling en waar ben je nu, in je eigen werk, naar
op zoek?</b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3k9w3vmbI0os0JTMqrSf99JREcIhWIWgQLi1s96pfuqKXZArXSAppvOcbAF4utJls3GyZpV1OPAKBvV3-RNJwqtlZKP3CjeYX4rk8C6rPUnCSbQUAPJBiVbh9hwyY86E1nrGPLkQbSnvj/s1600/Marcvanelburg+tekeningen6.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1110" data-original-width="1600" height="276" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3k9w3vmbI0os0JTMqrSf99JREcIhWIWgQLi1s96pfuqKXZArXSAppvOcbAF4utJls3GyZpV1OPAKBvV3-RNJwqtlZKP3CjeYX4rk8C6rPUnCSbQUAPJBiVbh9hwyY86E1nrGPLkQbSnvj/s400/Marcvanelburg+tekeningen6.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Kort na de academie ben ik begonnen te werken vanuit een
soort volkstheorie van abstracte kunst, zoiets als; 'abstracte kunst =
gevoelsexpressie'. Ik kwam al snel tot de conclusie dat geluid daarvoor veel
beter geschikt is omdat daar een veel kleinere vertaalslag voor nodig is dan
voor het schilderen. Ik raakte gefascineerd door de ‘analoge zelf-oscillerende
feedbackloop’. Dat is de hoge pieptoon die je hoort als je per ongeluk een
microfoon te dicht bij de speaker zet. In die toon zit een chaotische
onvoorspelbare component. Het effect van die chaotische component kun je
vergroten en naar de voorgrond brengen door het heel precies afstellen van
volumes en effecten in de versterker, voorbeelden daarvan kun je vinden op
YouTube, zoals <span class="MsoHyperlink"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=XLfYVmSYOe0">RESPONSORIUM</a></i></span>
en <span class="MsoHyperlink"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=muGo0mniI4Q">Jack-Jack</a></i></span>.
Wat je dan hoort is een patroon van herhaling en chaos. Een vergelijkbare
fascinatie kun je bijvoorbeeld ook zien in de machines van Zoro Feigl.
Uiteindelijk ben ik dat systeem gaan analyseren om goed te begrijpen hoe het
werkt, en heb ik geprobeerd het weer terug te vertalen naar het tekenproces. </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dan kom je terecht bij automatismen en reflexen, wat een
soort interne feedbackloops zijn. Omdat zo’n geluidspatroon van chaos en orde
slecht te voorspellen is, lijkt zo’n feedbackloop ook een eigen wil te hebben.
Dat impliceert dan weer dat ik als tekenaar onderworpen ben aan de grillen van
automatische processen. </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En daar komt dan ook de parasiet weer om de hoek. Want in
de postmodernistische filosofieën van de jaren zestig en zeventig van onder
andere Derrida en Barthes wordt de parasiet gebruikt als metafoor om te
illustreren dat de taal een soort parasitair organisme is dat ons brein heeft
gekoloniseerd. Ik ervaar heel sterk dat dit met het tekenen ook het geval is.
Dus wat ik recent heb geprobeerd is om dit idee over te dragen door eenvoudige
machine-instructies te schrijven die dit soort mechanismen oproepen om daar vervolgens
een collectief zelf-organiserend tekenprogramma mee op te starten: </span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Generative Interactionism</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">. Ook dat kun
je onder andere op You Tube bekijken: </span><span class="MsoHyperlink" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="EN-GB"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=QaCbLvFloR4">Draw As- if 1</a></span></i></span><span lang="EN-GB" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, <span class="MsoHyperlink"><i><a href="https://www.youtube.com/watch?v=P1uR-a1Y3lE">Generative Interactionism at
Motel Spatie</a></i></span></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, </span><span class="MsoHyperlink" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i><span lang="EN-GB"><a href="https://archive.org/details/GenerativeInteractionismZine001/page/n0">Generative
Interactionism#1</a></span></i></span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span lang="EN-GB"> </span></i><span lang="EN-GB" style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">en<i> <span class="MsoHyperlink"><a href="https://archive.org/details/GenerativeZINE2ZWSpellingKln/page/n0">Generative
Interactionism#2</a></span>. </i></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het resultaat was uiteraard weer de
basis voor een serie zines.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De Zinedepo is elke vrijdagmiddag open van 13.00 tot
17.00 en tijdens events van Motel Spatie. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoHyperlink"><a href="https://tellab.home.xs4all.nl/">Website</a></span> Marc van
Elburg/Zinedepo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zines <span class="MsoHyperlink"><a href="https://issuu.com/ghoi4wt5yhwli8">online</a></span> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoHyperlink"><a href="https://www.youtube.com/playlist?list=PLvkIW2BYUs3xrhImQpg3Y51OKDkZ9JdUi">Video’s</a></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoHyperlink"><a href="https://www.facebook.com/Zinedepo-206711479676118">Facebook</a></span>pagina
Zinedepo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoHyperlink"><a href="https://motelspatie.nl/">Website</a></span>
Motel Spatie<o:p></o:p></span></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-30757536081947225772018-07-01T22:15:00.002+02:002019-04-02T16:29:12.068+02:00ARNHEM-ZUID ALS TOERISTISCHE BESTEMMING<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihaxYX7SWDcmsLmQbHeg8du6OKHskHq9z19ZtWgeKe29PKWJW02gq5QqW95ClZG7vuPcLyinUIGhrOL4BY8FIHTiBb9fCgBPpOryi29ksMHwLVJ2He4HsFi3W5m970x2snX_HM4fjvgm4W/s1600/platenhoes+ruimtepak.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihaxYX7SWDcmsLmQbHeg8du6OKHskHq9z19ZtWgeKe29PKWJW02gq5QqW95ClZG7vuPcLyinUIGhrOL4BY8FIHTiBb9fCgBPpOryi29ksMHwLVJ2He4HsFi3W5m970x2snX_HM4fjvgm4W/s640/platenhoes+ruimtepak.jpg" width="640" /></a></div>
<h3>
</h3>
<h3>
</h3>
<h3>
</h3>
<h3>
</h3>
<h3>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Arnhem-Zuid is géén toeristische bestemming.<br />Heeft dat te maken met het dédain van Arnhem-Noord of met de feiten?<br />Hoe interessant of oninteressant is Arnhem-Zuid? Ontdek het zelf.<br />Lees de inleiding [<a href="https://arnhemzuidalstoeristischebestemming.blogspot.com/2018/06/rijkerswoerd-inleiding-bij-de-fietsroute.html">KLIK</a>] en maak de fietstocht [<a href="https://arnhemzuidalstoeristischebestemming.blogspot.com/2018/06/fietsroute-rijkerswoerd.html">KLIK</a>] naar de eind jaren tachtig, begin jaren negentig gebouwde wijk <span style="color: magenta;">Rijkerswoerd</span>.</span></h3>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-2248401637429730242018-05-07T14:00:00.002+02:002018-05-07T20:31:10.061+02:00MARIUS LUT: EEN SCHILDERIJ KUN JE ZIEN ALS EEN WOORD, EEN SERIE SCHILDERIJEN ALS ZIN EN DE WIJZE WAAROP JE ZE IN EEN RUIMTE PLAATST ALS EEN VERHAAL<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUjVARnB-naCUa_9sM2ElmG8pqK8nPfhajYvetXzmE_Dq7Z2lzAWhEDKkFaiVI2_V5mmVWH1eyhn6Yf_vEmjZ4bK-zeBfhI7cl9tm2nbCw9yOAndIibg3EzLorsseXvp2MdYt4ysJTDdbi/s1600/IMG_6276.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUjVARnB-naCUa_9sM2ElmG8pqK8nPfhajYvetXzmE_Dq7Z2lzAWhEDKkFaiVI2_V5mmVWH1eyhn6Yf_vEmjZ4bK-zeBfhI7cl9tm2nbCw9yOAndIibg3EzLorsseXvp2MdYt4ysJTDdbi/s640/IMG_6276.JPG" width="640" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 18.4px; margin-right: -7.4pt;">
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: x-small;">Categorie: interview/ Onderwerp: Mareius Lut over zijn werk / Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 4 mei 2018</span></b></span><br />
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: x-small;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 18.4px;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Marius Lut (Den Haag 1976) meldde zich eind jaren
negentig aan als student aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in
Den Haag. Binnen een jaar werd Lut van school gestuurd. In datzelfde jaar
richtte hij met anderen het kunstenaarscollectief </span><a href="http://www.billytown.org/" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Billytown</a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> op. In 2008 en 2009 was Marius
Lut residerend kunstenaar aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in
Amsterdam. Vanaf zaterdag 5 mei is werk van Marius Lut te zien in de ruimte van
</span><a href="http://www.omstand.nl/" style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Studio Omstand</a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> in Arnhem.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je wordt wel eens
betiteld als schilder. Die term dekt niet helemaal de lading volgens mij.
Hoewel je je ogenschijnlijk concentreert op schilderkunst lijkt dat om visueel
in te werken op wat er buiten ligt, maar daarover later. Laten we het eerst
hebben over de schilderkunst. Je beperkt je tot zeer essentiële zaken van het
schilderen: het doek, het raam, de verf en dergelijke. Waarom die beperking?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nadat ik van de Koninklijke Academie was gestuurd heb ik
bewust gekozen voor het schilderen. Ik ontwikkelde al doende een
minimalistische vormtaal. Gezien de aard van die vormtaal was het logisch om
mezelf een aantal regels op te leggen. Ik richtte me op de fundamentele
gegevenheden van het schilderen, niet om me te beperken, maar om me in bepaalde
zaken te kunnen verdiepen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi45K7vzkm7i3jAvFpvbsnzlIWCgvWACtd23bT_xegaGgxZAII_uX9NfQiBbbB2xYgFLeElkIn9JH8AgnMbgOmUAG_FhXnVO0BNPig3Fe8LqU4ojSH7ztNnQUGw8cU7b9iRWIIP-kNA2Ioj/s1600/MariusLut_FnF_ABJ7024b.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="400" data-original-width="602" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi45K7vzkm7i3jAvFpvbsnzlIWCgvWACtd23bT_xegaGgxZAII_uX9NfQiBbbB2xYgFLeElkIn9JH8AgnMbgOmUAG_FhXnVO0BNPig3Fe8LqU4ojSH7ztNnQUGw8cU7b9iRWIIP-kNA2Ioj/s400/MariusLut_FnF_ABJ7024b.jpg" width="400" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toch lijkt je
onderwerp als kunstenaar niet het schilderen op zich. Je gebruikt in je
schilderijen allerlei onvolmaakte zwarte en witte vlakken en hoeken. Is het
juist om die vlakken en hoeken te zien als een geabstraheerde en platte
vertaling van ruimtelijke gegevens als de hoek, het horizontale en verticale
oppervlak, en de licht- en schaduwpartijen die zich in concrete ruimtes
voordoen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je zou het op die wijze kunnen zien. Laat ik
vooropstellen dat mijn schilderijen geen rechtstreekse vertaling zijn van
concrete architectonische zaken. Ik sta niet naar een luifeltje of een
raampartij van een of ander gebouw te kijken om dat vervolgens te transponeren
in het platte vlak. Je kunt beter stellen dat mijn schilderijen, vlak als ze
zijn, niettemin ruimtelijkheid suggereren. Die suggestie ligt ook in de aard van
de minimalistische vormtaal.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></b><br />
<a name='more'></a><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe het ook zij,
van die suggestie gaat een sterke en bijna onderhandse werking uit. Het gevolg
van al die zwarte en witte vlakken en hoeken is dat de kijker onwillekeurig een
verband legt met de omringende ruimte: de ramen, de hoeken en de daar aanwezige
schaduwen en lichtpartijen. Is die voor de kijker onvermijdelijke
wisselwerking, die ogenschijnlijke bemoeizucht van je werk met de omringende
ruimte iets waar je op uit bent?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wisselwerking tussen werk en omgeving is net als de
ruimtelijke suggestie een onlosmakelijk deel van het minimalisme. Minimalistisch
werk is doorgaans voor zijn omgeving gemaakt of beter gezegd met het oog op de toeschouwer
die door die omgeving beweegt. Ik heb jaren geleden in Den Bosch een spiegel
geëxposeerd die de vorm had van een geabstraheerd Marlborologo. Waar je ook
stond leverde dat werk een ander beeld op. Het parasiteerde op de expositieruimte,
de passerende bezoekers en op de wandschildering van Jan van der Ploeg waarmee
ik exposeerde. Parasiteren op een omgeving is overigens maar één van de mogelijkheden
om een visuele wisselwerking te veroorzaken. Er zijn er meer. Je kunt ook ingaan
tegen een bestaande situatie, een architectonische orde. In 2013 was dat mijn
bedoeling toen ik exposeerde in het toenmalige onderkomen van Billytown in Den
Haag. De expositieruimte was een vroegere gymzaal die visueel werd gedomineerd
door een reeks vooruitspringende muurdelen. Door voor mijn serie schilderijen
een andere maat te kiezen en ze net buiten of aan één zijde van die muurvlakken
op te hangen, riep ik een ongemak op. Het werk en de plaatsing ervan in de
ruimte verstoorde de bestaande ritmiek. Uit zoiets ontstaat spanning, een
nieuwe, hybride en geladen vorm die je niet helemaal in de hand hebt. Ik
vergelijk het wel eens met het tegen elkaar drukken van de gelijksoortige polen
van twee magneten. Dat levert een ontplooiing van tegenkrachten op. Iets
vergelijkbaars probeer ik op te bouwen in mijn werk. Om dat te bereiken heb ik
onder andere zwarte windjacks en handdoeken opgenomen in mijn werk. De kijker
moet moeite doen om het windjack of de handdoek niet te zien als windjack of
handdoek, maar als deel van het oppervlak van het schilderij. Dat lukt nooit
helemaal. Het herkenbare wordt nooit helemaal onherkenbaar of abstract. Het
blijft in beweging. Dat laatste is voor mij een van de dingen waar het om
draait. Mijn werk moet voor de toeschouwer die door de expositieruimte loopt en
er naar kijkt in beweging blijven. Dat bereik je door kleine en grote ingrepen.
Een kleine ingreep is bijvoorbeeld een geschilderde vlak voorzien van een
glansvlek die optisch verandert naarmate je er omheen beweegt. Het gebruik van
dat soort middelen en het uitbreiden ervan is wat ik onderzoek. Een schilderij
kun je zien als woord, een serie schilderijen als een zin en de wijze waarop je
die in de ruimte plaatst als een verhaal. Dat verhaal is nooit af, maar leidt, als
het goed is, een eigen leven.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgrRQah_8oJWuSnrMduVxJI3eV4Lbgo3KCkniYX1W0Xa7-8jAozyvOG_pZrDl6bA-IbeURwqdIfJ8wuSNditsNBU-0B98PCEL2qCgVSrCUAyGm7vPd6TFdkwQXYKXJGmW1W3MbbFXVYxVOW/s1600/bcbcb.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="753" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgrRQah_8oJWuSnrMduVxJI3eV4Lbgo3KCkniYX1W0Xa7-8jAozyvOG_pZrDl6bA-IbeURwqdIfJ8wuSNditsNBU-0B98PCEL2qCgVSrCUAyGm7vPd6TFdkwQXYKXJGmW1W3MbbFXVYxVOW/s400/bcbcb.jpg" width="400" /></a></div>
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Slaat wat je nu
zegt ook op je gebruik van de spray can, de spuitbus?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik prepareer mijn doeken zelf. Ik span ze op, voorzie ze
van een laag gesso en dan schuur ik ze. Met schuren bereik je fijnheid en
perfectie. Als het doek voldoende fijn geschuurd is breng ik dunne lagen verf
aan. Dat kan een maand in beslag nemen. Als ik denk dat de compositie voldoende
perfect is, laat ik het werk met rust en bekijk ik het een tijd. Als het dan
nog steeds voldoet, verdoezel ik de schildering door er een laag lak overheen
te spuiten. Het is voor mij een manier om perfectie te bestrijden. Het resultaat
bekijk ik aandachtig. Het kan voldoende zijn of niet. In het laatste geval
breng ik nog een laag aan met de spuitbus. Die tweede bewerking kan gevaarlijk
zijn. Je kunt in de verleiding komen om het werk terug te brengen naar zijn
vroegere perfectie, bijvoorbeeld door er een zwart monochroom van te maken.
Maar als dat gebeurt is het mislukt. Met het bestrijden van perfectie moet je
iets hebben. Ik heb er iets mee. In de jaren zeventig streek Donald Judd neer
in Marfa Texas, een plek midden in de woestijn. Hij kocht er land en voorzag
het terrein van een hele serie sculpturen. Ik ben er tot mijn spijt nog nooit
geweest, maar ik heb wel alle filmpjes op YouTube bekeken. Op en in de strakke,
perfecte sculpturen liggen hoopjes zand. Er groeien polletje gras om heen. Die
aantasting vind ik mooi. Het roept het soort spanning op waar ik het net over
had. Dingen hybridiseren. In mijn ogen is aantasting van perfectie of het
bedekken ervan een logische volgende stap in de ontwikkeling van het
minimalisme.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat laat je zien
in de ruimte van Studio Omstand?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De ruimte waar ik exposeer is de accukamer van het
voormalige elektriciteitsbedrijf. De accukamer heeft een betegelde binnenbak
die een meter hoog is en een halve meter van de muur staat. Ik laat een aantal schilderijen
zien die voortvloeien uit het werk voor mijn boek <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Form No Form/The Black Series</i>. Ik wilde niet alleen afbeeldingen
van werk in mijn boek, maar een op zich staand werk als onderdeel ervan. Op
eBay vond ik de afbeelding van een paar Nikesokken die ik als stempel heb
gebruikt en vervolgens heb ik die stempel gebruikt voor mijn schilderijen. Met
het stempel van de Nikesokken maak ik composities die ik print op pvc. De
prints span ik op een raam en ik bewerk ze met spuitbuslak. Wat me daaraan
boeit, is de spanning tussen herkenbaarheid en abstractie. In de ruimte van
Omstand heb ik mijn doeken opgehangen op de manier waarop ik dat altijd doe.
Het centrum bevindt zich op 1 meter 60 van de vloer. Ze gaan dus iets verborgen
achter het muurtje van de binnenbak. Dat spoort niet helemaal met de ruimte,
maar na het voorafgaande zul je begrijpen dat dat me juist wel bevalt.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.mariuslut.com/">Website Marius Lut</a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-76433709233074878982018-03-22T14:53:00.001+01:002018-05-07T14:02:22.558+02:00CAMIEL VAN WINKEL: MIJ INTERESSEERT DE IRONIE VAN DE GESCHIEDENIS - HOE DINGEN TOTAAL ANDERS UITPAKKEN DAN BEDOELD<br />
<div style="text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtr4L0KPNldYphvgBAbMLm6eLL9QMIGYMgAqusuL27Sti-MV8PEwIX-eR6uN-roA3tKU2CU9F39YwSUQC_yfla43r98n5udY0IVoLGJNCZ43dxBxJ2htZ_rP-rlDx4CdZYZzP5nodbIXAy/s1600/Sonsbeek+buiten+de+perken+1971+discussiehal++Botschuyver+Shaw.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjtr4L0KPNldYphvgBAbMLm6eLL9QMIGYMgAqusuL27Sti-MV8PEwIX-eR6uN-roA3tKU2CU9F39YwSUQC_yfla43r98n5udY0IVoLGJNCZ43dxBxJ2htZ_rP-rlDx4CdZYZzP5nodbIXAy/s640/Sonsbeek+buiten+de+perken+1971+discussiehal++Botschuyver+Shaw.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%; margin-right: -7.4pt;">
<span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: x-small;">Categorie:
interview/ Onderwerp: Camiel van Winkel over de verbondenheid van artistieke
vrijheid en kunstcontext, de wording van de informatiemaatschappij en het
belang van de conceptuele kunst en de geschiedenis / Auteur: Peter
Nijenhuis/Datum gesprek: 15 maart 2018</span></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Camiel van Winkel is
kunsthistoricus, criticus, adviseur van de Rijksakademie en als docent
verbonden aan Sint-Lukas in Brussel. In de loop van de jaren schreef hij een
aantal boeken die in de kunstwereld het nodige stof deden opwaaien: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Moderne leegte</i> (1999), <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het primaat van de zichtbaarheid</i> (2005),
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">De mythe van het kunstenaarschap</i>
(2007) en <i style="mso-bidi-font-style: normal;">During the Exhibition the
Gallery Will Be Closed</i> (2012).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz4pUSXTS9srQLGN-Faz5vod3tV_5Ztglfboor0s5wEjJFGEBs7s0HdS38MJCaxjMW4L2toIdXmcsTxWKhSOXO7uF2QkMwHBmigt5d8jCxo1PwfdD01khUxTt0dycMynHBHvNyQxRJq-_T/s1600/a.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz4pUSXTS9srQLGN-Faz5vod3tV_5Ztglfboor0s5wEjJFGEBs7s0HdS38MJCaxjMW4L2toIdXmcsTxWKhSOXO7uF2QkMwHBmigt5d8jCxo1PwfdD01khUxTt0dycMynHBHvNyQxRJq-_T/s400/a.JPG" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In boeken als <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Moderne leegte</i>
en het <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Het primaat van de zichtbaarheid</i>
schets je ontwikkelingen die de beeldende kunst van nu op een beslissende
manier hebben beïnvloed. Een ervan is de volledige vrijheid die de kunstenaar
kreeg in de twintigste eeuw om naar eigen inzicht werk te maken of desnoods van
straat op te rapen. Die vrijheid heeft ook een keerzijde waaraan je het nodige
belang hecht. Waarom?<o:p></o:p></span></b><br />
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De keerzijde van de vrijheid van
de beeldend kunstenaar is dat deze vrijheid niet kan worden uitgeoefend buiten de
institutionele context om. Dat wordt in het zogenaamde kunstdiscours nog wel
eens vergeten. In mijn ogen is dat een vergissing. Artistieke vrijheid en de
institutionele kunstcontext zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom is
het belangrijk om ze steeds in samenhang met elkaar te analyseren. Met de
institutionele context van kunst bedoel ik het hele weefsel waarin de kunst is
ingebed. Dat weefsel wordt gevormd door musea, galeries, presentatieplekken en
kunsttijdschriften, de mensen die in die instellingen hun werk doen, de
curatoren, critici en andere kunstbemiddelaars en niet in de laatste plaats de
taal die wordt gebruikt om over kunst te spreken en te schrijven. Zonder de institutionele
kunstcontext, de kunstwereld, is het niet meer mogelijk om een aanzienlijk deel
van de kunst als zodanig te herkennen. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Light
Wire Circuit</i>, de bijdrage van Carl Andre aan de Sonsbeektentoonstelling van
1971, zou geplaatst op een willekeurig grasveld in de stad over het hoofd
worden gezien als een stel achtergelaten pvc-buizen en niet meer dan dat. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een kunstenaar presenteert iets
(een object, een proces, wat dan ook) aan een publiek en zegt daarbij, 'Dit is
kunst'. Ook als de kunstenaar dit niet letterlijk zegt, wordt het wel
geïmpliceerd door de presentatiecontext. Het publiek neemt hier kennis van en
kan de stelling 'Dit is kunst' beamen of verwerpen. In wezen is dat een soort
esthetische of artistieke toetsing die steeds opnieuw moet plaatsvinden.
Thierry De Duve zette dat heel knap uiteen in zijn boek <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kant after Duchamp</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Voor politiek gemotiveerde
kunstenaars is de verstrengeling van kunst en context moeilijk te aanvaarden.
Een terugkerend idee in de twintigste-eeuwse kunst is dat je de institutionele
context kunt kortsluiten en de kunst direct kunt integreren in de alledaagse
leefomgeving, waar zij dan een transformerend effect zou hebben. Kunstenaars
gingen ervan uit dat het mogelijk was om de grens tussen kunst en leven op te
heffen of te doen vervagen, waardoor kunst een groter publiek zou kunnen bereiken
en iets reëels zou kunnen bewerkstelligen. Maar dat idee is een vorm van
wensdenken. Het is een naïeve voorstelling van zaken die aan het begin van de
jaren negentig opnieuw overal opdook en ook nu nog door bepaalde curatoren en
kunstenaars wordt gekoesterd. Ze was bepalend voor internationale manifestaties
als Sonsbeek ’93 en voor de herleving van de kunst in de openbare ruimte. Voor
mij was dat eind jaren negentig de aanleiding voor het schrijven van mijn boek <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Moderne leegte</i>, waarin ik de gedachte
dat de beeldende kunst los te koppelen is van haar institutionele context
probeerde te weerleggen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTUUu0_dFRbk5bBt1LrQedAIO-NEPa_zI0WAmtF0sZ6HlTjNv8OB2qB780kOWA7QhCxBYhoOyDs4HGmVVAlk-mwLUETSCCiQ6Uo7UWjYRAeJ8p1iVbSgmngkuyEkNL69mQRSYifymtWQ31/s1600/b+Screen+Shot+2016-03-02+at+5.03.02+PM.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1127" data-original-width="1468" height="245" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTUUu0_dFRbk5bBt1LrQedAIO-NEPa_zI0WAmtF0sZ6HlTjNv8OB2qB780kOWA7QhCxBYhoOyDs4HGmVVAlk-mwLUETSCCiQ6Uo7UWjYRAeJ8p1iVbSgmngkuyEkNL69mQRSYifymtWQ31/s320/b+Screen+Shot+2016-03-02+at+5.03.02+PM.png" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De aard van de hedendaagse kunst is wat jou betreft eveneens bepaald
door de rol die het management van informatie en communicatie begint te spelen
in de jaren zestig van de vorige eeuw. Hoe heeft dat de beeldende kunst
veranderd?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Er wordt door overheden en
fondsen tegenwoordig nogal wat geëist van de beeldend kunstenaar. Hij of zij moet
'cultureel ondernemer' zijn – een soort manager van het eigen artistieke
proces. Dat betekent dat de kunstenaar projectplannen en begrotingen moet
kunnen opstellen, doelen op de lange termijn moet formuleren, en moet kunnen
beschrijven hoe de verwerkelijking daarvan kan worden getoetst. Van de
kunstenaar wordt met andere woorden naast een artistieke ook een administratieve
competentie verwacht. Dat is historisch gezien iets nieuws. Het gaat om een
fundamentele verandering in het kunstenaarschap. In mijn boek <i style="mso-bidi-font-style: normal;">During the Exhibition the Gallery Will Be
Closed</i> verbind ik die met een omslag op maatschappelijk vlak die in de
jaren zestig van de vorige eeuw plaatsvond: de zogeheten 'managerial revolution'.
In economie, samenleving en bestuur kregen informatie en communicatie een allesbepalend
belang. Dit waren de aanvangsjaren van de informatiemaatschappij, waar we nu middenin
zitten. In de informatiemaatschappij kreeg de rol van de manager een nieuw en
bepalend gewicht. De manager is degene die op methodische wijze informatie verzamelt,
analyseert en op grond daarvan beslissingen neemt om zo economische en bestuurlijke
processen te sturen. Ook in de kunstwereld kreeg het verzamelen en doorgeven
van informatie voor het sturen en profileren van de eigen positie en het omgaan
met de buitenwereld een steeds groter gewicht. Conceptuele kunstenaars als Stanley
Brouwn, Douglas Huebler, Michael Asher en Lawrence Weiner beseften dat en speelden
daar op in. Ik vermoed dat ze zich vooral lieten leiden door hun intuïtie en
minder door theoretische overwegingen, maar daar kun je over twisten. De
conceptkunstenaars waren zich als eersten bewust van het primaat van informatie
en, wat dat aangaat, van de bemiddelende en conditionerende rol van de
kunstinstituties. Conceptkunstenaars namen de rol aan van manager en
informatiemakelaar. Ze bedienden zich van administratieve methodes en een administratieve
esthetiek. Dat alles deden ze niet zonder de nodige ironie. Voor acties en
ingrepen stelden ze vooraf protocollen op. De uitvoering en de resultaten ervan
werden door middel van documenten en foto’s vastgelegd en in sommige gevallen
tentoongesteld in bijvoorbeeld archiefkasten die door het publiek geraadpleegd
konden worden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je kunt je afvragen wat de
kritische lading was van deze mimesis van de administratieve ideologie. Ik heb
de bestaande literatuur over het onderwerp bestudeerd. Zelfs de meest diepgravende
theoretici, zoals Benjamin Buchloh en Charles Harrison, komen er niet echt uit
of het conceptualisme een omarming was van de administratieve ideologie of
juist een kritisch commentaar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitmiJ0rbEg59GMSheWMuWT3JwrCk1GMaKdZZK9ucyMlxkUkhGTDOKCBOgcAEC34awWmpbISMULYoCQDEouwImxJOBlt36wA5ofzb_AgibTPu3oktSEpcCLsnxulPiOvXfBhEMKa0gXfS5Z/s1600/c+Sol+LeWitte+Arcs+from+Corners+to+Sides+etc+1972.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="683" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitmiJ0rbEg59GMSheWMuWT3JwrCk1GMaKdZZK9ucyMlxkUkhGTDOKCBOgcAEC34awWmpbISMULYoCQDEouwImxJOBlt36wA5ofzb_AgibTPu3oktSEpcCLsnxulPiOvXfBhEMKa0gXfS5Z/s320/c+Sol+LeWitte+Arcs+from+Corners+to+Sides+etc+1972.jpg" width="225" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De conclusie in mijn boek luidt
dat de conceptkunst kritisch was door niet <i style="mso-bidi-font-style: normal;">niet
kritisch</i> te zijn; door een toetsing van het eindresultaat achterwege te
laten. De conceptkunstenaar imiteerde de manager, maar de mimesis was niet helemaal
volledig, en dat is in mijn ogen van groot belang. Een essentieel deel van wat managers
doen is kwaliteitscontrole. Dat laatste lieten conceptuele kunstenaars
achterwege. Elk resultaat was voor hen een goed resultaat. Ze stelden
protocollen op en presenteerden die heel sec, samen met de uitkomsten ervan. Stanley
Brouwn ging de straat op. Hij vroeg voorbijgangers de weg en liet ze een
tekeningetje van de route maken. Die tekeningetjes voorzag hij van een stempel
met de tekst 'This Way Brouwn'. Wat de kwaliteit van de tekeningen betreft
maakte Brouwn geen enkel onderscheid. Iedere schets, ieder krabbeltje was even goed
en geldig. Ook andere conceptualisten, zoals Weiner, namen alleen
verantwoordelijkheid voor het protocol. Weiners <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Statements </i>kon iedereen die dat wilde zelf uitvoeren. Er werd zo
een harde grens getrokken tussen informatie en visualisatie. De uitkomst was
steeds een kunstwerk dat deels door toeval of willekeur tot stand is gekomen.
Toeval en willekeur kwamen op gelijke voet te staan met wat tot dan toe werd
gezien als de grondslag van het kunstwerk: het unieke beeldende talent van de
individuele kunstenaar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Alles bij elkaar genomen voltrok
zich door toedoen van de conceptkunst een radicale demystificatie van het
kunstenaarschap. Hoe kun je de artistieke betekenis beoordelen van een
kunstwerk dat tot stand komt op basis van een administratief protocol, en waarvan
de uitkomst geen kwaliteitscontrole meer heeft ondergaan?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Curatoren, critici en andere
bemiddelaars kwamen hierdoor voor aanzienlijke problemen te staan. De
conceptkunst ondermijnde hun expertise en gezag en dat had belangrijke
gevolgen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRYBb1FNWc3C7xjlnQZN2WNoIqlcvHV2R0StSnDEkWuquK_S965WAy2VggimGqUYgyrOHRaXdBE5CSctCFifXMuAAFvJ-ZPIWQH4S5Wxfxvuo2dPH_mFiesjgirArON69NmE7TIZjwj1sW/s1600/tumblr_nbkxuhId6L1tun4sto1_1280.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="965" data-original-width="1280" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRYBb1FNWc3C7xjlnQZN2WNoIqlcvHV2R0StSnDEkWuquK_S965WAy2VggimGqUYgyrOHRaXdBE5CSctCFifXMuAAFvJ-ZPIWQH4S5Wxfxvuo2dPH_mFiesjgirArON69NmE7TIZjwj1sW/s320/tumblr_nbkxuhId6L1tun4sto1_1280.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Welke?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Deze demystificatie van de kunst
was zo radicaal dat zij niet vol te houden was. Na korte tijd, rond midden
jaren zeventig, verdween zij weer onder tafel. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Sonsbeek buiten de perken, </i>de Sonsbeek tentoonstelling van 1971,
had voor conceptualisten en minimalisten de grote publieksdoorbraak moeten zijn.
Het centrale thema van de tentoonstelling was min of meer op hun werk
toegesneden: de door nieuwe technologieën mogelijk gemaakte
informatie-uitwisseling en de gevolgen daarvan op de beleving van de ruimte. Dat
was, in ieder geval voor Europa, iets nieuws en baanbrekends. Maar Sonsbeek ’71
werd een flop. Dat had twee oorzaken. De tentoonstelling speelde zich niet
alleen af in park Sonsbeek. Op allerlei plekken in Nederland, van Groningen tot
Maastricht, waren er een hele reeks nevenprojecten. Dat was een nogal
ambitieuze opzet van de directeur en curator van <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Sonsbeek buiten de perken</i> Wim Beeren. Het was fysiek gezien nogal
een inspanning, om niet te zeggen onmogelijk, om langs al die projecten te reizen
en ze te bezichtigen. Veel was moeilijk te vinden of niet als kunst te
herkennen als je niet goed was ingelicht. Daar kwam nog een ander probleem bij.
Hoe kon de kunst van minimalisten en conceptualisten worden gelegitimeerd en
uitgelegd aan het publiek? Carl Andre, waar ik het net over had, nam in 1971
het vliegtuig naar Nederland, maar afgezien van zijn eigen bagage had hij niets
bij zich. Andre had zichzelf de opdracht gesteld om in Arnhem iets te maken met
materiaal dat hij ter plaatse zou verzamelen. Hij vond bij een bouwterrein een
aantal pvc-buizen en nam die mee. Hij verbond ze met een draad en rangschikte ze
op het gras van een van de plantsoenen in Sonsbeek. Zo kwam <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Light Wire Circuit</i> tot stand. Leg als
curator, criticus of als medewerker van de afdeling publiciteit van de
kunstmanifestatie maar eens uit wat de betekenis of de artistieke waarde is van
zo’n werk. Minimalisten en conceptualisten hadden de tot dan toe geldende
criteria, zoals ik al zei, grondig onderuitgehaald. De artistieke waarde van
hun werk was een open kwestie, iets waarvoor nieuwe argumenten moesten worden geformuleerd.
Het werk van deze kunstenaars creëerde een leegte die niet zomaar gevuld kon
worden. Mijn indruk is dat dit de artistieke leiding van <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Sonsbeek buiten de perken</i>, met name Wim Beeren, maar ook Frans
Haks, Judith Cahen en Cor Blok, een enorme kater bezorgde. Dat blijkt ook uit
een <a href="https://www.dewitteraaf.be/artikel/detail/nl/2289">interview</a>
dat ik in 2001 met enkele van de betrokkenen had. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De kater van <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Sonsbeek buiten de perken</i> had in mijn
ogen overigens interessante gevolgen. De betrokken kunsthistorici en curatoren kwamen
in de jaren zeventig en tachtig terecht op sleutelposities in de Nederlandse
kunstwereld. Wim Beeren en Frans Haks werden in die periode de belangrijkste
promotors van het neo-expressionisme, de nieuwe 'wilde' schilderkunst. Het
kunstwerk en de kunstenaar werden opnieuw op het romantische voetstuk geplaats
waar ze in de jaren zestig van af waren gehaald. Op de demystificatie van de
kunst door conceptuelen en minimalisten volgde een decennium van
remystificatie. Dit wijst op een vorm van ideologische overcompensatie, zou je achteraf
kunnen zeggen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br />
<a name='more'></a><br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar inmiddels behoort het werk van Carl Andre tot de kunstcanon en grijpen
kunstenaars weer terug op de ideeën van de conceptkunst van de jaren zestig en
zeventig. In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">During the Exhibition the
Gallery Will Be Closed</i> stel je zelfs dat de hedendaagse kunst zonder de
conceptuele kunst van de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw niet is te
duiden. Wat zijn daarvoor je argumenten?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De conceptkunst van de jaren
zestig en zeventig vormde een krachtige allegorie van een tijdperk. In dat werk
kwam op gecondenseerde wijze tot uitdrukking wat de informatiemaatschappij in
haar staat van wording impliceerde en teweegbracht. In die maatschappij zijn voor
de kunst twee zaken bepalend: het primaat van informatie, en de institutionele
context. Daar valt voor de professionele kunstenaar niet meer aan te ontkomen. <span style="color: red;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Die fase van allegorische prefiguratie
is nu voorbij. Hedendaagse kunst is postconceptuele kunst, in de zin dat de 'managerial
revolution' waar conceptkunstenaars op anticipeerden, volledig in de kunst is
ingedaald of geïncorporeerd. Ik had het eerder over de eisen die tegenwoordig
aan de kunstenaar worden gesteld; dat de kunstenaar een ondernemer moet zijn en
over administratieve vaardigheden moet beschikken. Wat ooit door conceptuele
kunstenaars op een ironische wijze werd overgenomen, de administratieve
esthetiek en de benadering van de manager, is nu – zonder enig spoor van ironie
– geaccepteerd en zelfs vanzelfsprekend geworden. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7q5NZZ1rl_vwfkizIPUe9Flat95mj0D3QxZ0jXBH8D__8lcAF8fyXweYcFkipaM-x5NavpcBaYmbY-8OVdt9bOGQiztIl23uNRfqut_OOAVjpeYm90mBZF0vFhts4crslpuzHEcJrW3y8/s1600/f+Rirkrit+Tiravanija+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="481" data-original-width="640" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7q5NZZ1rl_vwfkizIPUe9Flat95mj0D3QxZ0jXBH8D__8lcAF8fyXweYcFkipaM-x5NavpcBaYmbY-8OVdt9bOGQiztIl23uNRfqut_OOAVjpeYm90mBZF0vFhts4crslpuzHEcJrW3y8/s400/f+Rirkrit+Tiravanija+2.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">During the Exhibition the
Gallery Will be Closed</i> stel je dat er geen algemeen geldende criteria meer
zijn om een kunstwerk te beoordelen op zijn waarde en dat algemeen geldende
criteria ook niet meer zijn op te stellen. Betekent dit dat musea, critici en
cultuurfondsen - die doorgaans doen voorkomen dat ze beeldende kunst
selecteren, beoordelen of verzamelen op grond van redelijke en professionele
criteria - zichzelf belachelijk maken?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja en nee. Er zijn inderdaad
geen algemeen geldende criteria meer om beeldende kunstwerken te beoordelen. De
kwaliteit van het individuele werk is een open kwestie geworden. Dat staat het
geven van een oordeel echter niet in de weg. Ieder kunstwerk is in het postconceptuele
tijdperk in wezen een eenmalig antwoord op de vraag 'Wat is kunst?'. Dit antwoord
is gegeven door een kunstenaar die over kwaliteiten beschikt die, anders dan in
het geval van bijvoorbeeld een loodgieter, niet veralgemeniseerd kunnen worden.
Wat een zwakte is bij de ene kunstenaar is een sterkte bij de andere. Dat alles
vraagt om een andere benadering. De criteria om het werk te beoordelen zullen
per geval en ad hoc moeten worden gevonden. Dat is een delicate aangelegenheid.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb in de jaren negentig in
commissies van kunstfondsen gezeten. Daar werden vaak zeer interessante discussies
over artistieke kwaliteit gevoerd. Wat het ene commissielid karakteriseerde als
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">brandhout</i>, was voor de ander een
grensverleggende nieuwe esthetiek. Zwaktes werden in de discussie tussen de
commissieleden omgedraaid tot sterktes, en omgekeerd. Dat is wat ik zelf ook
doe als ik als criticus een oordeel over een werk probeer te formuleren: kun je
dat wat op je overkomt als de sterke kant van het werk, ook zien als een zwakte
en vice versa. In mijn ogen is dat een legitieme manier om tot een kritisch
oordeel te komen. Het werk in die commissies was wel eens een vaag aftasten en
ik geef toe, op een buitenstaander die niet ingewijd is kan zo’n afweging een
vreemde indruk maken. Als je het op een RTL4-manier voor de camera zou brengen,
zou het eenvoudig belachelijk te maken zijn.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">De mythe van het
kunstenaarschap</i> veeg je de vloer aan met de gedachte dat beeldende kunst
een bijzondere vorm kennis zou zijn. Wat betekent dat, is de boodschap van
beeldende kunst of de gedachte die erachter zou kunnen steken van geen gewicht?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de 'boodschap' van een
kunstwerk heb ik nooit geloofd. Kunst is geen communicatie. Ik heb altijd
onthouden wat mijn hoogleraar Hans Locher in Groningen ons als studenten
voorhield. Volgens Locher begint alles ermee dat er een kunstenaar is die zegt,
of denkt, 'Ik wil iets maken'. Dus niet, 'Ik wil iets communiceren'. Niet
iedereen zal het met die benadering eens zijn. Engagement en boodschap staan
sinds de jaren negentig bij sommige kunstenaars hoog op de agenda. Ik vind wat
kunstenaars via hun werk aan boodschappen overbrengen, de kanttekeningen die ze
plaatsen bij politieke of maatschappelijke kwesties, in veel gevallen een open
deur en nietszeggend.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En toch kun je geen website van een kunstinstelling openen waar niet
wordt beweerd dat kunst iets zichtbaar maakt of inzichten biedt in hedendaagse
problemen.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Kunst moet gelegitimeerd worden,
want de overheid geeft er geld aan uit. Dat is sinds de Tweede Wereldoorlog met
steeds andere argumenten gedaan. Dat kun je nalezen in <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Schoonheid, welzijn, kwaliteit</i>, een interessante studie van de socioloog
Warna Martinius Oosterbaan. De druk die de overheid tegenwoordig uitoefent op de
kunstenaar en de kunstinstituties om zowel artistiek als zakelijk te opereren
en hun maatschappelijke relevantie aan te tonen, heeft in mijn ogen alles te
maken met de zogenaamde terugtrekkende overheid. De overheid laat sinds de
jaren negentig taken die ze vroeger zelf beheerde over aan de markt en het particuliere
initiatief. Dat schept gaten en spanningen. Het maakt zaken vanzelfsprekend die
dat eerst niet waren en omgekeerd. Daarop moeten kunstenaars en
kunstinstellingen een antwoord proberen te vinden, en dat is niet eenvoudig.
Wat mij betreft, maar dat is dan weer een wat andere zaak, gaan overheden en
andere instanties er tegenwoordig net iets te gemakkelijk van uit dat
kunstenaars voor een appel en een ei de oplossing kunnen aandragen voor
maatschappelijke probleemsituaties. In <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Moderne
leegte</i> schrijf ik daar al over.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimtBhoTyiZSYr3F4i1x7J9b60obRRa2z-C8VaCm2pY5xSmyQa-SiAvgvXR6p9QdhyE_-bU11x9v0RkQCDA5MnbT1WPVpmOpu-qtJzsBI_0pZKfJjHuQpBGNIpB4LSAKQHLpU-SOjOzHevN/s1600/g+download.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimtBhoTyiZSYr3F4i1x7J9b60obRRa2z-C8VaCm2pY5xSmyQa-SiAvgvXR6p9QdhyE_-bU11x9v0RkQCDA5MnbT1WPVpmOpu-qtJzsBI_0pZKfJjHuQpBGNIpB4LSAKQHLpU-SOjOzHevN/s400/g+download.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toch zou je kunnen stellen dat beeldende kunst zeer geslaagd is als een
moderne vorm om mensen te mobiliseren. Moderniteit zou je immers kunnen
omschrijven als een maatschappijvorm waarin het vernietigen van het bestaande
een middel is om mensen, arbeid en kapitaal te verenigen in dienst van
zogenaamde urgente kwesties. Juist dat heeft de beeldende kunst in de afgelopen
honderdvijftig jaar gedaan. Door het vernietigen van haar eigen traditie heeft
zij zichzelf getransformeerd tot een wereldwijde mobilisatie van geld, mensen,
talent en intellect rond een open kwestie, een zaak in ontwikkeling, of zo men
wil, een leegte. Zou je dat de beeldende kunst niet in ieder geval moeten
nageven?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Leegte is een dubbelzinnig
begrip. Het had in de jaren vijftig een heel andere betekenis dan nu. Leegte stond
toen nog voor vrijheid, voor ruimte, openstaan voor het nieuwe. Ikzelf heb een
voorliefde voor leegte, of althans voor sommige vormen ervan. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Light Wire Circuit</i> van Carl Andre is een
werk dat leegte schept. Het werpt je terug op jezelf. Dat vind ik de schoonheid
van dit werk. Het staat voor de mogelijkheid van een esthetische ervaring die
een deur opent en die je kan veranderen. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De beeldende kunst brak in de
twintigste eeuw haar eigen mythes af, maar schiep daarbij ook weer nieuwe
mythes die op hun beurt zullen worden afgebroken. Je kunt je het hoofd breken
over de vraag of de kunst nog ergens naartoe gaat, of er nog beweging in zit, maar
intussen is de beeldende kunst een wereldomvattend fenomeen en een wereldomvattende
markt geworden. Die globalisatie leidt tot allerlei nieuwe impulsen en de
vermenging van niet-westerse en westerse ideeën en opvattingen. Globalisatie
van de beeldende kunst betekent bovendien dat er een licht komt te vallen op
kunstenaars en avant-gardes die lange tijd onderbelicht of onzichtbaar bleven
omdat ze opereerden buiten de beperkte lichtkring van Noord-Amerika en
West-Europa.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9TD9XC41LYHjBdiv3q_6KpIXYmoV4LP5F_JivjL5a9eQze8Lq1f3Tno4c3ywYnY8481km4QMX_MHyF3weQ4OqJCN0Y8XCdzEbkFXR_KPgPdoMOyJlmpyx6_Ob3RrK1Z5n58OBh5fHeLbd/s1600/d.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1597" data-original-width="1600" height="318" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9TD9XC41LYHjBdiv3q_6KpIXYmoV4LP5F_JivjL5a9eQze8Lq1f3Tno4c3ywYnY8481km4QMX_MHyF3weQ4OqJCN0Y8XCdzEbkFXR_KPgPdoMOyJlmpyx6_Ob3RrK1Z5n58OBh5fHeLbd/s320/d.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je werk wordt wel eens ondervonden als een zure aanval op de
hedendaagse beeldende kunst en de wereld daar omheen. Hoe ziet je dat zelf?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het discours van de hedendaagse
kunst bevat veel 'wensdenken'. Daar ga ik vaak bewust tegenin, en niet alle
betrokkenen zijn daar blij mee. Het wordt niet gewaardeerd als je de aandacht
richt op de mislukkingen van de kunst uit het recente verleden, in plaats van
alleen de successen. Toch zijn ook de mislukkingen interessant en belangrijk.
Ik ben geïnteresseerd in de ironie van de geschiedenis – hoe de dingen soms totaal anders uitpakken dan oorspronkelijk was bedoeld. Ik ben steeds op
zoek naar een dialectische benadering om dergelijke ironieën te transformeren
in een substantiële weergave die schijnbare tegenstellingen op een hoger plan
weet te integreren. Daarin ben ik eigenlijk heel maatschappelijk gericht,
ondanks dat men mij juist ziet als een voorvechter van de a</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">utonomie van de
kunst.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="line-height: 115%;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.camielvanwinkel.nl/">Website van Camiel van Winkel</a><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Afbeeldingen</b></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Theo Botschuyver en Jeffrey Shaw, Discussiehal, Sonsbeek buiten de perken 1971</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Carl Andre, <i>Light Wire Circuit</i>, Sonsbeek buiten de perken 1971</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Stanley Brouwn, This Way Brouwn 1964</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sol LeWiit, <i>Arcs circles & Grids</i> 1972</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wim Beeren 1971</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Rirkrit Tiravanija, Museum of Modern Art New York 2012</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ai Weiwei, <i>White House</i> 2015, Art Basel 2016</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sonsbeek buiten de perken 1971</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<br />Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-20327781138485983692018-01-05T08:34:00.000+01:002018-03-22T15:35:00.618+01:00LIEDEWIJ VAN EIJK EN DANIEL PIZAMIGLIO: DICHTERBIJ, EVOLUTIE IN EEN ETMAAL<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5JYGGjnYBF7uPX0STCoe_ifXZNMlrgluPrmbhaXXTbaJmiIq-77UbwQ2LeLnJSXHypl_3r8uSB-JJe8WP-B29D5NXwjWG0JfXlGNG-lJzHuOjVx0xGAhIFlERlVRW_6iAmYbkURaIFQ6Q/s1600/a.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5JYGGjnYBF7uPX0STCoe_ifXZNMlrgluPrmbhaXXTbaJmiIq-77UbwQ2LeLnJSXHypl_3r8uSB-JJe8WP-B29D5NXwjWG0JfXlGNG-lJzHuOjVx0xGAhIFlERlVRW_6iAmYbkURaIFQ6Q/s640/a.JPG" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: interview/ Onderwerp: Liedewij van Eijk en Daniel Pizamiglio over hun performance <i>Dichterbij</i>/ Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 21 en 27 december 2017</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Liedewij van Eijk (Alphen aan den Rijn 1991) en Daniel
Pizamiglio (Fortaleza 1988) kropen op zaterdag 23 december in het Arnhemse
kunstcentrum <a href="http://circadit.blogspot.nl/"><i>Circa…dit</i></a> om drie uur 's middags ieder in een papieren cocon. Vierentwintig
uur later, op zondagmiddag 24 december, sloten ze hun verblijf in de cocons af.
Van Eijk en Pizamiglio waren niet helemaal alleen. Tijdens hun performance met
de titel <i>Dichterbij</i> waren er, op
afstand, begeleiders aanwezig.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Liedewij van Eijk
studeerde in 2012 af aan de afdeling Fine Art van ArtEZ in Arnhem. Daniel
Pizamiglio volgde een opleiding theater in Brazilië en werkt als danser,
performer en choreograaf in Portugal. Wat hadden ze voor met hun actie, hoe
kwamen ze op het idee en hoe pakte het uit?</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: large;">Twee dagen vóór de
performance</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXdl-DgB_JO_KB2nbIAs6ANeNYazI0OgS3Cw6MwPz79uUTsqpERoG25k7YQyX3dbh-8oYKFsemld7CWFdgYRueHOHLcP8WYMYsl9YvswP7a2bHVkB_Fo6UYDTzDL3P4kU1DpS3F8ro8rfg/s1600/b.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="718" data-original-width="1280" height="223" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXdl-DgB_JO_KB2nbIAs6ANeNYazI0OgS3Cw6MwPz79uUTsqpERoG25k7YQyX3dbh-8oYKFsemld7CWFdgYRueHOHLcP8WYMYsl9YvswP7a2bHVkB_Fo6UYDTzDL3P4kU1DpS3F8ro8rfg/s400/b.png" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat gaan jullie 23
en 24 december doen in jullie cocons?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Daniel en ik gaan ieder in onze eigen
papieren cocon onze gedachten tekenen aan de binnenkant van het papier. Dat
lijkt eenvoudiger dan het is. We hebben het al eens gedurende een kortere tijd uitgeprobeerd.
Als je in zo'n papieren cocon kruipt, is het na vijf minuten opeens moeilijk om
vat te krijgen op je gedachten. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: De verleiding is groot om je concentreren
op het tekenen. Als je dat doet, ben je niet meer bezig met je gedachten. Je
verliest de aansluiting.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Je hand zou moeten werken als een seismograaf
van je denken, maar als dat al zomaar mogelijk is, dan vraagt dat een bepaald
soort houding en een bepaald soort concentratie. Je moet kunnen omgaan met
onvermijdelijke verstoringen. Er is veel wat het denken afleidt, maar misschien
is er zonder afleidingen, zonder externe prikkels, geen denken mogelijk en verval
je in een comateuze toestand.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat heeft jullie gezamenlijke
performance te maken met jullie eerdere werk?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Ik ben geïnteresseerd in het gedrag
van mensen, dieren en objecten
in hun dagelijks omgeving. Het gaat me om repeterende gedragingen,
gewoonlijk verstrengeld en onderbroken door talloze andere
processen. Voorop staat voor mij de relatie tussen denken, lichaam
en handelen. Wat zijn ze ieder voor zich, als er een ieder voor zich is, en hoe
zijn ze verbonden en werken ze op elkaar in? Ik richt me op dagelijkse processen waar dat op elkaar inwerken
aan de orde is. Mijn werk bestaat uit het ononderbroken doorlopen zulke
processen, gedragingen en routines en het registreren ervan op onder andere
video.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: Ik werk als danser en choreograaf met objecten, gebaren en taal om situaties
te ontwikkelen die me in staat stellen om na te denken over het functioneren
van lichaam en de relatie tussen het lichaam, het denken en de buitenwereld.
Het lichaam en het lichamelijke handelen worden voor een aanzienlijk deel
bepaald door toevallige gebeurtenissen. Door zulke toevallige gebeurtenissen te
laten voortduren probeer ik de mogelijkheden en beperkingen van het lichaam te
begrijpen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhDXvHFCOj0n4g5NZs6ngYkvTdDPlJYWmVrUkw5dNwMRryomtcKpSE9cy_Wb6JZlGBYReAVcpNmb9ckciSdWDt3oLMykWV2Raqhrj2lvL_kj1mPoWL1J5ZsUyEFsa2ZuEN9BdNFclsRbRx/s1600/b.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1276" data-original-width="1600" height="318" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhDXvHFCOj0n4g5NZs6ngYkvTdDPlJYWmVrUkw5dNwMRryomtcKpSE9cy_Wb6JZlGBYReAVcpNmb9ckciSdWDt3oLMykWV2Raqhrj2lvL_kj1mPoWL1J5ZsUyEFsa2ZuEN9BdNFclsRbRx/s400/b.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">foto Ivonne Zijp</td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe kwamen jullie
op het idee om je te laten opsluiten in een papieren cocon?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Daniel en ik hebben elkaar in Portugal
ontmoet en zijn gaan samenwerken. Ik help Daniel bij zijn dansperformances als
assistent, filmmaker en artdirector en hij helpt mij met mijn werk. We wilden
al een tijd samen een project doen, maar zochten naar een geschikt
uitgangspunt. Dat kreeg ik op een bepaald moment in mijn schoot geworpen. Ik
vraag van tijd tot tijd aan mensen om me een kunstopdracht te geven. Ze moeten
bedenken wat ik zal gaan uitvoeren. Een van de mensen die ik dat vroeg, gaf me
de opdracht om al mijn gedachten van een dag weer te geven in een tekening van
360 graden. Dat idee heb ik met Daniel verder ontwikkeld tot de performance die
we van 23 op 24 december uitvoeren.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhud6UrRIaZtDd2FBMfhJ6uMknpROenvo1Cby7ewKLqKiacTDlrMq-NQuCDKY43jiTBOufWGYjM1gdMfS8gSS5XBQc3iDnMvAXJg73aRu3DC7cIv74E7SiLnaHKXHKeHzyRzngY5BR-cb1l/s1600/c.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1276" data-original-width="1600" height="318" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhud6UrRIaZtDd2FBMfhJ6uMknpROenvo1Cby7ewKLqKiacTDlrMq-NQuCDKY43jiTBOufWGYjM1gdMfS8gSS5XBQc3iDnMvAXJg73aRu3DC7cIv74E7SiLnaHKXHKeHzyRzngY5BR-cb1l/s400/c.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">foto Ivonne Zijp</td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hebben jullie
regels waar jullie je tijdens de performance aan houden?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: Regel een is dat we allebei met een
grafietstift werken. Regel twee is dat we een simpele lijn tekenen als onze
gedachten dermate vervagen dat we er geen vat meer op kunnen krijgen. Regel
drie is dat we tijdens de performance niet met elkaar, niet met onze
begeleiders en de buitenwereld communiceren. Regel vier is dat we niet opgeven
tenzij er echt sprake is van gevaar of nood. Regel vijf is dat we iedere twee
uur een pauze nemen van maximaal vijftien minuten. Tijdens de pauze nemen we
een foto van onszelf om onze toestand vast te leggen. Regel zes is dat we ook tijdens
de pauzes geen contact maken met elkaar of anderen. Regel zeven is dat slapen
in de cocon is toegestaan, maar niet te lang. Regel acht is dat onze
begeleiders de cocon repareren als dat nodig mocht zijn. Regel negen is dat we
tekst en cijfers mogen gebruiken, maar dat tekenen de hoofdzaak blijft. Regel
tien is dat we niet over eerder gemaakte tekeningen heen tekenen. Regel elf
is dat aan het einde van de performance onze cocons worden opengevouwen zodat
hun getekende binnenkant zichtbaar wordt. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: large;">Drie dagen na de performance</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hebben jullie in
jullie cocons een enigszins draaglijke tijd gehad?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: Het was koud. Ik kon eerst niet slapen
van de kou. Vervolgens viel ik tegen de ochtend toch even in slaap en werd ik gewekt
omdat het tijd was voor de pauze die we om de twee uur zouden nemen. Op dat
moment voelde ik me werkelijk totaal uitgeput. Voor het overige viel het mee.
Ik kon in de cocon knielen, rustig op mijn zij liggen en me een beetje
uitstrekken. Het verblijf was zeker geen kwelling.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Halverwege de performance, om ongeveer
drie uur in de vroege ochtend, raakte ik korte tijd in paniek. Mijn arm was
gevoelloos. Ik was kortademig en beeldde me in dat ik trombose zou kunnen
krijgen. Het ging vanzelf weer over toen ik me minder druk maakte. Afgezien van
dat moment van paniek heb ik me uitstekend vermaakt met mijn eigen gedachten en
het verkennen van de ruimte in mijn cocon.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsBxB-3XmSBxEtR9pPAwJPvczUGewo4SPfXj63O8-yeuEfgr5IczF2BH6rVfghMiRjyqwY9SOy2pSa4HbmB2-0epJi7o2dERDhWub6NxwgHZf-vyliBVftrFhSXmr1dsPErGqotkQKh7wZ/s1600/d.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="639" data-original-width="960" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsBxB-3XmSBxEtR9pPAwJPvczUGewo4SPfXj63O8-yeuEfgr5IczF2BH6rVfghMiRjyqwY9SOy2pSa4HbmB2-0epJi7o2dERDhWub6NxwgHZf-vyliBVftrFhSXmr1dsPErGqotkQKh7wZ/s400/d.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hebben jullie je
gedachten kunnen tekenen of noteren?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Ik heb me goed kunnen focussen. De
eerste uren heb ik me vooral laten leiden door impulsen van buiten. Het klikken
van camera's toen we in onze cocons kropen en er foto's werden genomen. Daarna
de geluiden van de begeleiders, bezoekers en het uitgaanspubliek dat
voorbijliep en 's nachts zo nu en dan op de ramen ging bonken. Die prikkels en
mijn gedachten naar aanleiding daarvan heb ik kunnen noteren in een
geïmproviseerd symboolschrift. Ik heb input en impulsen van buiten ook
opgezocht door me in mijn cocon door de ruimte te bewegen en mijn indrukken van
bepaalde plekken vast te leggen. Ik tekende huiselijke dingen zoals thermostaten
en een kroonluchter om me op mijn gemak te voelen en ik vond een stukje papier,
een weggeknipte driehoek om een opening in de cocon te maken. Op dat stukje papier
heb ik een egel getekend om in mijn cocon een huisdier te hebben. Tegen de
vroege ochtend heb ik me minder gericht op het opzoeken van prikkels van buiten
en meer op mezelf, op herinneringen en wat me te binnen schoot. Dat was
eigenlijk niet anders dan reageren op impulsen van buiten of de ruimte.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNeGcNh-2DZV2FbzSeJchDAx06_fBdxFbd6VuVjICHWCdA6YfEdywfw2uaDbmpTd8AsaBo_lXQvIcHJqzfzMaGI79Z-se_neygFJKuZaQz3SNIFmsWAkfO4IzBOVLZWbS9gvCuSGq6czWk/s1600/e.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="853" data-original-width="1280" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNeGcNh-2DZV2FbzSeJchDAx06_fBdxFbd6VuVjICHWCdA6YfEdywfw2uaDbmpTd8AsaBo_lXQvIcHJqzfzMaGI79Z-se_neygFJKuZaQz3SNIFmsWAkfO4IzBOVLZWbS9gvCuSGq6czWk/s400/e.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waren er gedachten
die jullie niet hebben kunnen tekenen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: Ik ben erin geslaagd om het tekenen te
verbinden met geluiden en impulsen van buiten en met wat me aan herinneringen,
associaties en gevoelens te binnen schoot. Dat kon ik met tussenpozen aardig
vasthouden. Maar er waren ook korte en langere periodes dat ik op mijn gedachten
geen greep kreeg of niet wist hoe ik ze zou moeten tekenen. Toch heeft mijn
verblijf in de papieren bol een complexe <i>mindmap</i>
opgeleverd, al bevat hij meer lijnen, het afgesproken teken voor geen grip
hebben op je denken, dan die van Liedewij.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Van sommige gedachten wist ik niet wat
ik er mee aan moest. En kortstondige gedachten die tussen een kluwen van andere
gedachten liepen die er niets mee te maken hadden, heb ik ook niet getekend of
kunnen tekenen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAbREAUaZ7ChJRu7Js65ZxYb0ziI7apIb4o5bOpcenYsJWXw10eslersoKkQbD9CLEFBRcWp9C0O6E2IC4blr89W1YEV0r-FeWx8xeD4Q4C0bQbFFAT8wTZMXi3rwyXl1OJ8o581F4zLSy/s1600/f.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="853" data-original-width="1280" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAbREAUaZ7ChJRu7Js65ZxYb0ziI7apIb4o5bOpcenYsJWXw10eslersoKkQbD9CLEFBRcWp9C0O6E2IC4blr89W1YEV0r-FeWx8xeD4Q4C0bQbFFAT8wTZMXi3rwyXl1OJ8o581F4zLSy/s320/f.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hebben jullie
zicht gekregen op het pure denken?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Nee, het verblijf in de papieren cocon
heeft bevestigd wat ik al vermoedde. De prikkels die het denken in gang zetten,
komen van buiten. Het zijn onder andere geluiden van mensen en dingen en de
omgeving die je voelt door te bewegen of waar je op rust of waar je je tegenaan
vouwt zoals een pilaar. Prikkels komen ook van je lichaam, associaties,
herinneringen en invallen. Die komen ogenschijnlijk van binnen maar lijken toch
iets anders dan het denken dat er door in gang wordt gezet. Typisch is ook dat
prikkels uit het nu komen, maar door het denken worden verbonden met
herinneringen en het verleden of met verwachtingen en de toekomst.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpI7wDQf-4sIhvSN_9LVSHLgjM2LvqioOa1DocHQWE5KXRLnTW3FW8_Lj0eSfqbT88ij1BWA48H064rDZ4Oyoai4zwp1Tb9Tcen697ASSZXiXqQ8LcGhtMfVfjnChzapvc0ddLvd5QwbxN/s1600/DSCF7277.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpI7wDQf-4sIhvSN_9LVSHLgjM2LvqioOa1DocHQWE5KXRLnTW3FW8_Lj0eSfqbT88ij1BWA48H064rDZ4Oyoai4zwp1Tb9Tcen697ASSZXiXqQ8LcGhtMfVfjnChzapvc0ddLvd5QwbxN/s400/DSCF7277.JPG" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je zou zeggen dat
er een verschil is tussen gedachten, gevoelens en stemmingen. Hebben jullie dat
zo ervaren en hoe zijn jullie daarmee omgesprongen?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Voor mij zijn gedachten, gevoelens en
stemmingen aspecten van eenzelfde ‘iets’. Een stemming lijkt een verzameling
van gevoelens in een bepaalde tijdspanne, gedachten reflecteren op deze
gevoelens door ze te verbinden met gebeurtenissen uit het verleden of
verwachtingen voor de toekomst, waarna ze weer als voer dienen voor de
gevoelens en stemmingen. Ik merkte op momenten dat ik moe was, dat ik veel
moeite had mijn gedachten te volgen en te vertalen. Op andere momenten was ik
erg onrustig en dat uitte zich in grotere, wildere tekeningen. Ik heb de indruk
dat ik mijn gedachten vooral vertaalde in beelden en mijn gevoelens meer tot
uitdrukking kwamen in mijn handschrift.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO:
We begrijpen
stemmingen als gemoedstoestanden die variëren op basis van wat we denken en
voelen. Het is gebruikelijk om een dergelijk onderscheid te maken. In de
vierentwintig uur die ik in de cocon zat, besefte ik al snel dat de performance
niet om het verschil
tussen het denken en het voelen ging. Binnen de cocon is het onmogelijk om deze
verschillen te blijven
onderscheiden,
wat is denken, wat is voelen? In
begrensde situaties vermengen
we onze gedachten,
gewaarwordingen en gemoedstoestanden. We leggen ze als het ware over elkaar
heen. De tekeningen verbeelden gedachten die gevoelens, stimuli, vragen en
gemoedstoestanden waren. Uiteindelijk bestaat
er geen beeld van puur
en alleen het denken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdkNw-3MPo0hYKbc5dzIwPmHfpSil3lj80_3-VC5_Bf7DPWlp2HwMKNsqBgy9IomBGrpwR1eChVYhXq7dpGSBU2hdNZxVK9QHGPCHrZHQCR05E_tDc29qua3SKHow3Ruxu1_PjD7mnpcyA/s1600/g.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdkNw-3MPo0hYKbc5dzIwPmHfpSil3lj80_3-VC5_Bf7DPWlp2HwMKNsqBgy9IomBGrpwR1eChVYhXq7dpGSBU2hdNZxVK9QHGPCHrZHQCR05E_tDc29qua3SKHow3Ruxu1_PjD7mnpcyA/s320/g.JPG" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Heeft het
gedurende 24 uur uitvoeren van de performance de opzet of het concept ervan
veranderd?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: Dat is zeker zo. Vooraf dachten we
vooral in termen van afsluiting, isolement en je richten op het denken en het
tekenen ervan. Het daadwerkelijk 24 uur in een papieren cocon zitten is een
heel andere ervaring. Ik heb het vol kunnen houden door me te richten op mijn
wil en mijn nieuwsgierigheid naar de mogelijkheden van mijn positie als centrum
van de papieren bol. Ik ben in mijn cocon gaan bewegen door de ruimte om hem op
die manier te verkennen. Daarbij lijkt het alsof je je verliest. Je bent niet
meer Liedewij van Eijk. Je bent ook geen papieren bol of cocon, maar een
versmelting van die twee, een nieuw en hybride wezen. Dat wezen heeft
mogelijkheden en beperkingen. Het ervaart de wereld anders en schept door die
andere ervaring een eigen voorstelling van de wereld. In plaats van een middel
om dichter bij het denken te komen, zie ik de performance nu meer als een
middel om in een andere huid of hoedanigheid te kruipen. Het biedt de
mogelijkheid een hybride ervaring en een hybride wereld te scheppen en te
verkennen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">DANIEL PIZAMIGLIO: Liedewij heeft veel van de regels opgesteld,
maar is met de regels veel vrijer omgegaan dan ik. Ik heb me meer dan zij aan
de regels gehouden en me gericht op het tekenen van het denken. Ik wil de
performance nog een keer doen, maar dan wil ik er vrijer en speelser mee om
gaan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">LIEDEWIJ VAN EIJK: We zijn de Adam en Eva van een nieuw
organisme, een nieuw wezen of hoe je het ook wilt noemen. In de 24 uur die we
nu achter de rug hebben, maakten we kennis met een aantal mogelijkheden van dat
wezen, het bewegen onder andere, en het ervaren van de buitenwereld in zo'n
papieren cocon. We zijn in die 24 uur geëvolueerd, maar wat is er nog meer
mogelijk, hoe zouden we verder kunnen evolueren? Aan het eind van onze
performance zijn de wezens gestorven. Wat overblijft zijn twee complexe
tekeningen, twee <i>mindmaps</i> en onze
gezamenlijke ervaring; een gedeelde geschiedenis die we meennemen naar de
volgende stap in het project.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<a href="https://www.facebook.com/LVEAF/"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Facebookpagina
Liedewij van Eijk</span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.facebook.com/adoravel.cavalo">Facebookpagina
Daniel Pizamiglio</a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-40284029582985893362017-12-05T18:06:00.001+01:002017-12-18T16:49:38.912+01:00ARASH FAKHIM EN IDE ANDRÉ: PLOEGEN<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgU0KZcPeXYaJyLBYnPAGZb95afB-BblA1Lt27fS-j22JDgKPG7GzURdBDNiO246Gg-Pdb55VGXMzOtII6zVBo4yLllVCc2Teh_ejxg252zcMf6a7XCsAkw7DkVecZ_bgcmLrGxCxKmhYNq/s1600/PC020592.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgU0KZcPeXYaJyLBYnPAGZb95afB-BblA1Lt27fS-j22JDgKPG7GzURdBDNiO246Gg-Pdb55VGXMzOtII6zVBo4yLllVCc2Teh_ejxg252zcMf6a7XCsAkw7DkVecZ_bgcmLrGxCxKmhYNq/s640/PC020592.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ingrepen Arash Fakhim, links doeken Ide André</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b style="background-color: white; text-align: justify;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: interview/</span></b><b style="background-color: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onderwerp: Arash Fakhim en Ide André over hun project <i>When the Fallow Remains</i> in Nest Den Haag/</span></b><b style="background-color: white;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Auteur: Peter Nijenhuis</span></b></span></span><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onder de titel </span><i>When the Fallow Remains</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> voerden Arash
Fakhim (Teheran 1987) en Ide André (Ede 1990) van 20 november tot en met 3
december 2017 een project uit in het Haagse kunstcentrum <a href="http://www.nestruimte.nl/">Nest</a>.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKRng_5l59lvkQGqobsclr_dIORt1AUOKwnNzm4qPtR-ksrQUw4CnJfSrm8-HAZM4Pw7zDNhVwotVXh6d1pbzLytW8Zv3kJMb7LWtUw8JzJplEVF_icpCEGay-4qOQrEZmQpEswTJkwDNK/s1600/_ABX0140.tif" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKRng_5l59lvkQGqobsclr_dIORt1AUOKwnNzm4qPtR-ksrQUw4CnJfSrm8-HAZM4Pw7zDNhVwotVXh6d1pbzLytW8Zv3kJMb7LWtUw8JzJplEVF_icpCEGay-4qOQrEZmQpEswTJkwDNK/s320/_ABX0140.tif" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Inrichting Studio L A</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Fakhim en André gingen aan de slag met wat er
overbleef van een eerder tentoonstellingsproject met de titel <i>On Speaking Terms</i>. Dat laatste project ging
in op mechanismen van maatschappelijke uitsluiting en het denken in termen van 'wij'
en 'zij'. Voor <i>On Speaking Terms</i>
ontwierpen de architecten Lorien Beijaert en Arna Mačkić van Studio L A een inrichting
die bestond uit een reeks van door gordijnen afgescheiden ruimtes waar werk
werd getoond van Yair Callender, Robert Glas, Charl Landvreugd, Barbara Visser
en Marga Weimans. Een door Lorien Beijaert en Arna Mačkić eveneens ontworpen
discussie-arena in het hart van de tentoonstellingsruimte nodigde groepen
bezoekers uit om de tentoongestelde werken en hun achterliggende problematiek
te bespreken. In een toelichting op <a href="https://vimeo.com/235497032">Vimeo</a> verklaarden Lorien Beijaert en Arna
Mačkić hun tentoonstellingsruimte te zien als een experiment. Een ruimte als in
Nest zou in een later stadium ook binnen bijvoorbeeld scholen of de openbare
ruimte gesitueerd kunnen worden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Na afloop van <i>On Speaking Terms</i> werd de inrichting van Lorien Beijaert en Arna
Mačkić niet, zoals gebruikelijk, opgeruimd, maar hergebruikt voor het project <i>Places of Ruin</i>. Nest nodigde een aantal
kunstenaars uit, waaronder Fakhim en André, om zich de achtergebleven
architectuur toe te eigenen en die naar eigen inzicht te onttakelen, te
transformeren en te voorzien van extra lagen.</span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJr4PZTmxM71DmQWlig2mcT5UhlhguL4l9ckXJ3u5vaiTovS27ZzKEGQz8dnns8c0Q5zTGHTSCcAr5yHdXp-vK_UciWMiFooxEUubQS1N1pPfPGP8MW2v7BNcxqOMFClu6DWq3zALPW21E/s1600/PB290323.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1529" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJr4PZTmxM71DmQWlig2mcT5UhlhguL4l9ckXJ3u5vaiTovS27ZzKEGQz8dnns8c0Q5zTGHTSCcAr5yHdXp-vK_UciWMiFooxEUubQS1N1pPfPGP8MW2v7BNcxqOMFClu6DWq3zALPW21E/s400/PB290323.jpg" width="381" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ide André met zijn werk</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Wat hebben jullie gedaan?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">IDE ANDRÉ: We hebben hier
twee weken kunnen werken. Dat is te kort om daadwerkelijk in te gaan op de
inhoud van het vorige project, de architectuur ervan of begrippen als ruïne en
verval. Aan de transformatie van de ruimte hebben we natuurlijk wel op een
praktische manier bijgedragen door hier te werken. En na ons zal die
transformatie worden voortgezet door Ricardo van Eyk, </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jan Hoek, Tim Brukers en anderen. Onder de titel </span><i><a href="http://nestruimte.nl/nl/nu">Beyond Thunderdome</a></i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> gaan zij verder met wat er, na ons ingrijpen, over is van
de inrichting van </span><i>On Speaking Terms</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Arash en ik hebben ons, gezien de tijd die we
hadden, noodgedwongen moeten beperken. We besloten om te onderzoeken in hoeverre
we met de architectonische overblijfselen van <i>On Speaking Terms </i>ter plekke nieuw werk konden maken en een
tentoonstelling konden inrichten. Daarvoor hebben we twee weken in Den Haag
gebivakkeerd en samengewerkt.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> We zijn overigens niet de enigen geweest die
hier hebben gewerkt. Halverwege onze werkperiode heeft Bas van den Hurk van
Whatspace, waar we in het verleden mee hebben samengewerkt, op ons verzoek een workshop
gegeven voor studenten van St.Joost Breda en ArtEZ Arnhem. De workshop begon
met een lezing van Bas van den Hurk over oude en hedendaagse ruïnes. We hebben
gezamenlijk de tekst <i>A Tour of the
Monuments of Passaic, New Jersey</i> van Robert Smithson gelezen, gegeten en
materiaal verzameld op straat. Met dat materiaal hebben de studenten een zaal
ingericht die onderdeel uitmaakt van de tentoonstelling.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbbe9jhut-qgkKQ8jeMcG5rBXUohDvRz___YpHneqMO-L1G4xxWoLQ8xJ1TCJh0ibXCb0N1Yirv2_v4dMnRmeSJDZmVAoufx2UQS7UF4ixkoudGIMREzXXnsLYAAO_ncOS4nVNkqtUr9g4/s1600/PB280254.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbbe9jhut-qgkKQ8jeMcG5rBXUohDvRz___YpHneqMO-L1G4xxWoLQ8xJ1TCJh0ibXCb0N1Yirv2_v4dMnRmeSJDZmVAoufx2UQS7UF4ixkoudGIMREzXXnsLYAAO_ncOS4nVNkqtUr9g4/s400/PB280254.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Arash Fakhim aan het werk</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">En jullie eigen werkzaamheden?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">ARASH FAKHIM: Wat het zou
worden was ook voor ons vooraf een raadsel. We hebben voor we begonnen materiaal
besteld bij Nest: gips, drukinkt, kippengaas, synthetische rubber, epoxyhars en,
voor Ide, aluminium frames en witte en zwarte verf. Om te beginnen heb ik de
overgebleven wanden die van de entree van Nest naar de discussie-arena voeren,
bewerkt met een boor en met een guts. De aldus ingekraste sporen, motieven en
tekeningen heb ik ingesmeerd met drukinkt en afgedrukt op blauwe plasticfolie,
die ik versterkte met epoxyhars. In een aantal gevallen heb ik de met boor en
guts bewerkte houten wanddelen ook uitgezaagd. Van de panelen die dat
opleverde, maakte Ide met acrylverf een aantal afdrukken. Ide gebruikte
daarvoor de gordijnen die in de tentoonstelling <i>On Speaking Terms</i> de verschillende ruimtes van elkaar scheidden.
Van de door Ide gebruikte panelen maakte ik op mijn beurt afdrukken met
synthetische rubber en sculpturen in gips. Dat is allemaal te zien op de
tentoonstelling aangevuld met filmbeelden van het maakproces, niet alleen het onze
maar ook van de aan de workshop deelnemende studenten. Die moesten na de lezing,
de maaltijd en het verzamelen van materiaal drie kwartier hun mond houden en
met het op straat gevonden materiaal aan het werk gaan. De studenten haalden in
de eerste tien minuten van die zwijgperiode trucjes uit. Ze begonnen te spelen
met de van straat geraapte latten, emmers en andere spullen. Dat leverde
beelden op die we interessant genoeg vonden om op te nemen in onze
tentoonstelling. Ide en ik hebben voor de tentoonstelling samen ook een aantal
posters gemaakt door drukinkt op de banken van de discussie-arena te smeren en daarvan
afdrukken te maken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8t7UfcoVTC1wNjGW8T_3MlBHFb-IM3pmN8e_Qh_1jgBVsnW7pWzzCHUGbXTlrAdCReuPIwCylBELoQtgw9h9nqMswk4cRu_Ns1NStGRtjEta1ZEV217NULmOdwseYUcmA2lGDmR8P5lE1/s1600/PC020507.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8t7UfcoVTC1wNjGW8T_3MlBHFb-IM3pmN8e_Qh_1jgBVsnW7pWzzCHUGbXTlrAdCReuPIwCylBELoQtgw9h9nqMswk4cRu_Ns1NStGRtjEta1ZEV217NULmOdwseYUcmA2lGDmR8P5lE1/s400/PC020507.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Bijdrage studenten St.Joost en ArtEZ</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Speelden druktechnieken een speciale rol?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">IDE ANDRÉ: Het gaat me niet
om die druktechnieken op zich. Het gaat me om het traject van handelingen dat
je voor jezelf vastlegt en de beperkingen waar je voor kiest. Ik gebruik doek
dat niet is opgespannen. Daarmee voer ik bepaalde handelingen uit. Ik vouw het
doek bijvoorbeeld om objecten heen. Ik druk, sleep en kras en breng verf aan.
Er zijn dingen die ik wel en niet doe. Hier in Nest gebruikte ik bijvoorbeeld
alleen witte en zwarte verf. Die beperkingen en zelfbedachte regels scheppen
vrijheid. Je kunt werken, want over een heleboel dingen hoef je niet meer na te
denken. Werken zonder over alles te hoeven nadenken betekent ook dat je je
aandacht op specifieke zaken kunt richten. Een daarvan is hoe je je
zelfbedachte regels kunt oprekken, het gebruik ervan kunt verdiepen op een
manier die past en logisch aansluit. Regels en beperkingen scheppen de tijd en
de ruimte om je aandacht te richten op hoe bepaalde handelingen uitpakken. Niet
onbelangrijk is, dat dat laatste de gelegenheid biedt om bepaalde vaardigheden te
ontwikkelen. Met vaardigheden bedoel ik overigens niet iets dat heel moeilijk
zou zijn, maar waar je wel aandacht en tijd voor nodig hebt.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmUejapdt4W4giDmsPBCmfbiNMpLGYfAe_aTEPzEX81Q6l02Zqusemq-U3lAUxvZl-sVaJAjVergUBibHjoqe8dmEH1IdY34JguQBjiFebasRBYeN3plxxmvqAdgkD6c98IY5iCikDJXvT/s1600/PC020472.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmUejapdt4W4giDmsPBCmfbiNMpLGYfAe_aTEPzEX81Q6l02Zqusemq-U3lAUxvZl-sVaJAjVergUBibHjoqe8dmEH1IdY34JguQBjiFebasRBYeN3plxxmvqAdgkD6c98IY5iCikDJXvT/s400/PC020472.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Arash Fakhim</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Werk jij op eenzelfde manier met regels en beperkingen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">ARASH FAKHIM: Het feit dat
we iets moesten doen met de door Lorien Beijaert en Arna Mačkić ontworpen
tentoonstellingsruimte was voor mij al een beperking op zich. Die beperking heb
ik proberen te ontvluchten door de ruimte en de aankleding ervan te gebruiken
voor met maken van nieuw werk. Ik ben, anders dan Ide, niet iemand die werkt
vanuit zelfbedachte regels en beperkingen. Ik werk vanuit het materiaal. Hoe
buigt, plooit, rimpelt, krult of verbrokkelt het materiaal. Welke weerstand
biedt het materiaal als ik er iets mee doe. Wat me bijzonder interesseert is
wat Japanners aanduiden met 'wabi sabi', de esthetica, van het vergankelijke en
onvolmaakte. Daarin draait het onder andere om zaken al soberheid, robuustheid,
karigheid, intimiteit en asymmetrie. Zoiets spreekt bijvoorbeeld uit de
oneffenheden, de scheefheid en de barsten van een oude kom. In de
tentoonstelling zie je filmbeelden van mijn pogingen om een afgebroken hoek van
een gipsafgietsel weer vast te lijmen. Dat lukt in eerste instantie niet. Wat
een moeite, zal een ander misschien wel denken, maar voor mij is het wezenlijk
om op een dergelijke geconcentreerde wijze in de weer te zijn met materiaal.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuSKHx-HuJbU526Qk7BFieKIUxj2e18nkPPYGRS1Ffxs6h9aD-GX9VvryXs7NaikxRQeNYlXOjKrt_QUsS6wWFW5nsdMBuyDenZTbZELzM-b9vZdtX_kOxB_d2d8lakTjijmZ6MhuqDcqk/s1600/PB280256.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuSKHx-HuJbU526Qk7BFieKIUxj2e18nkPPYGRS1Ffxs6h9aD-GX9VvryXs7NaikxRQeNYlXOjKrt_QUsS6wWFW5nsdMBuyDenZTbZELzM-b9vZdtX_kOxB_d2d8lakTjijmZ6MhuqDcqk/s320/PB280256.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ide André</span></td></tr>
</tbody></table>
<b><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Gaat het jullie om het proces of om de uitkomsten, het
kunstobject dat eruit tevoorschijn komt?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">IDE ANDRÉ: Het proces is
niet onbelangrijk. Wat mij betreft gaat het om wat in het Engels 'transitivity'
heet: een actie op een expressieve manier laten overgaan in een object. Het
gebruiken van bepaalde afdrukmethoden, in mijn geval, en het afgieten en
afdrukken zoals Arash dat gedaan heeft, zijn manieren om werk te produceren.
Het project heet niet voor niets <i>When the
Fallow Remains</i>. In het Nederlands vertaal je 'fallow' met braakland. Een
boer moet na de oogst het braakliggende land flink ploegen om er weer wat nieuws
uit tevoorschijn te laten komen. Dat hebben wij ook gedaan, maar dan in
overdrachtelijke zin. Voor mij is het resultaat daarbij niet van ondergeschikt
belang. Ik ben nog altijd schilder en betrokken bij schilderkunst. Die
schilderkunst is al meerdere keren doodverklaard en ligt, zoals Jan Verwoert
het ooit omschreef, als een hoop vuile was ergens in de hoek van de kamer. Maar
ik heb me er nu eenmaal mee geëngageerd en dat vraag inzet. Als ik een doek, dat
ik op allerlei manier heb gebruikt en bewerkt uiteindelijk opspan, dan wil ik
wel degelijk dat er een schilderij hangt met een frisse en scherpe uitstraling.
Vroeger hanteerde ik mijn vooraf bepaalde regels nogal streng. Als ik alle van tevoren
bedachte stappen had gezet, dan was het werk klaar, of ik het nu mooi vond of
niet. <i>Voor 21 Boyscout Wrestling</i>,
mijn eindexamenwerk, liet ik mijn moeder de doeken naaien. De eenentwintig welpen
die ik in die tijd onder mijn hoede had, liet ik daarmee spelen in het bos. En
dat was dan het werk. Tegenwoordig ben ik wat dat betreft minder orthodox. Ik
voeg, na alle druk- en wrijfhandelingen, tegenwoordig bewust op een bepaalde
plaats iets toe om het er beter uit te laten zien. Of zo'n ingreep op den duur
logisch aansluit bij mijn andere uitgangspunten of dat ik ervan af moet zien,
omdat het uiteindelijk juist niet aansluit, kan ik nog niet zeggen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">ARASH FAKHIM: Je zou heel
radicaal kunnen zijn en kunnen zeggen dat alleen het proces van belang is. Maar
die keuze voor het een, het proces, of het ander, het resultaat, doen we niet. Ik
ben op zoek naar een eigen beeldtaal. Twee weken ongestoord kunnen samenwerken
met een lotgenoot die daar ook naar op zoek is, is in de huidige omstandigheden
nogal een luxe. Je leert van elkaar en je werk ontwikkelt zich.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.ideandre.nl/">website Ide André</a></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<a href="https://www.instagram.com/goldenboybumaye/?hl=nl"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Instagram Arash Fakhim</span></a><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3tlwCkZ4qaM3MFUIV3aHtsjOK_qSaRTCRnIj94dgCQUEFiUm-DOmzFhwfwX9uvJw2XcB0hDDg0bbDR_9TAvFUSOrSItR9jmfnGp-8AgqKOvvmT3F9cTnMSY-RtA_mSpWgQo8DUtPonQU-/s1600/PB290306.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3tlwCkZ4qaM3MFUIV3aHtsjOK_qSaRTCRnIj94dgCQUEFiUm-DOmzFhwfwX9uvJw2XcB0hDDg0bbDR_9TAvFUSOrSItR9jmfnGp-8AgqKOvvmT3F9cTnMSY-RtA_mSpWgQo8DUtPonQU-/s640/PB290306.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Arash Fakhim</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjb_31ucnGCTKn9su9bel9nY6O41TsI3PLnTHQGreEyxLbFFLHWDvN880HIpa1Mktg83wgtU2DAAgpyd3zLDEiO3DMC9-IGvqhXZymsaoAyoV8LWCtwWOUAcnA6RhOMeZ5n9DVyINPJaqAV/s1600/PB300361.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1325" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjb_31ucnGCTKn9su9bel9nY6O41TsI3PLnTHQGreEyxLbFFLHWDvN880HIpa1Mktg83wgtU2DAAgpyd3zLDEiO3DMC9-IGvqhXZymsaoAyoV8LWCtwWOUAcnA6RhOMeZ5n9DVyINPJaqAV/s640/PB300361.jpg" width="528" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Op de voorgrond werk van Arash Fakhim, daarachter werk van Ide André</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisoIuDTJf_bMwFIT9b-c-c1ynfisKgLn_SSKuaSNHXjGWtpWlbxkXne3x-mcMGduGBQkmy-tmkrb9tMkJnEJsdUTmvMEg2unvkfia0zg2RppVLC3KVvOIWsKLggT5Rs5KHebwrz85t7ZGQ/s1600/PB300369.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisoIuDTJf_bMwFIT9b-c-c1ynfisKgLn_SSKuaSNHXjGWtpWlbxkXne3x-mcMGduGBQkmy-tmkrb9tMkJnEJsdUTmvMEg2unvkfia0zg2RppVLC3KVvOIWsKLggT5Rs5KHebwrz85t7ZGQ/s640/PB300369.jpg" width="480" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Ide André</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOWjGgfRLKv_5JL1hQUDdsM2BQulqXC3yiB8Ee3NnQxQX1PglStIsnHJtTINKhhBacncG9r2ZHIQ1WTVW9YaavwSnk1105dQRvrYHMWyWk5icJp4r6Z-U_PQO-R_qHFx1S3l3m0X6IaVzH/s1600/PC020504.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOWjGgfRLKv_5JL1hQUDdsM2BQulqXC3yiB8Ee3NnQxQX1PglStIsnHJtTINKhhBacncG9r2ZHIQ1WTVW9YaavwSnk1105dQRvrYHMWyWk5icJp4r6Z-U_PQO-R_qHFx1S3l3m0X6IaVzH/s640/PC020504.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Tentoongesteld restmateriaal</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje8LWlQJBbsjC2Gd1z2hJ-ARm9Tt0hV5vUbuI_l-fkG0yqF9zb5aGcAjjNU9pl5K9BAFvG6ZVUQB1OPlIpbg3Yy9qcBXXo5tZvhiF6OvonXPYFu0uvCFPQ9_b2E6v_k7RnwEhQrKwgz-pL/s1600/PC020529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje8LWlQJBbsjC2Gd1z2hJ-ARm9Tt0hV5vUbuI_l-fkG0yqF9zb5aGcAjjNU9pl5K9BAFvG6ZVUQB1OPlIpbg3Yy9qcBXXo5tZvhiF6OvonXPYFu0uvCFPQ9_b2E6v_k7RnwEhQrKwgz-pL/s640/PC020529.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Arash Fakhim</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmvUInbqqWNB71XGTSO7A6aBGRU9gntkWIPfdlTDq20PjCp_TSomcL12McOrAVltFcnisV65De3UrMLjdgHar68y0rUKRVNkKNFj-a9xGE41Ev99xAJFzVZytba0pwdOmOVPNFiqrc1SIn/s1600/PC020541.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1236" data-original-width="1600" height="494" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmvUInbqqWNB71XGTSO7A6aBGRU9gntkWIPfdlTDq20PjCp_TSomcL12McOrAVltFcnisV65De3UrMLjdgHar68y0rUKRVNkKNFj-a9xGE41Ev99xAJFzVZytba0pwdOmOVPNFiqrc1SIn/s640/PC020541.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">filmbeelden Arash Fakhim aan het werk</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwyKBH-6yq5JmGFD6mXvylQyrG_UkUQoTa6yBuXAnDnnBtxlVg9IFqOeNKxiySj1zXs7P3RXQZhK0O2BJYKTYufmiNJdQvvi1bxqWLVMstLexSH7SP0FPPy6C8p2li2p-awEn35Fzfae8_/s1600/PC020569.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwyKBH-6yq5JmGFD6mXvylQyrG_UkUQoTa6yBuXAnDnnBtxlVg9IFqOeNKxiySj1zXs7P3RXQZhK0O2BJYKTYufmiNJdQvvi1bxqWLVMstLexSH7SP0FPPy6C8p2li2p-awEn35Fzfae8_/s640/PC020569.jpg" width="480" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">bijdrage Broken Toaster Records tijdens de vernissage 1 december 2017</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBOX-ZWGpD9Iq7iyW7dy3ZqnSxIxoKoRPciwFQv88f2fD5ylgdpMsKys5LLOeYjciMSPBfj7wGxkpdb-I6eAV-DhJdbA-ALokT9UnIi6t2i91UUCgDpSnHxqm8JxpDP0kI49F_Zm975kB1/s1600/PC020575+copy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1222" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBOX-ZWGpD9Iq7iyW7dy3ZqnSxIxoKoRPciwFQv88f2fD5ylgdpMsKys5LLOeYjciMSPBfj7wGxkpdb-I6eAV-DhJdbA-ALokT9UnIi6t2i91UUCgDpSnHxqm8JxpDP0kI49F_Zm975kB1/s640/PC020575+copy.jpg" width="488" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Tentoongesteld restmateriaal</span></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmYXn1vrEslglmqMg4mTe8PBCw4RREGdv4a8CH1PhblNGVBXk6qiPvP9EFH8ZHERg20FSmWuEpdndYOO6EYqEfB3oT1Cj5RT5AB-ysU5FWsqHxVVsQLn59GnN2s75xRb7ITi4v89JI1_gc/s1600/PC020594.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmYXn1vrEslglmqMg4mTe8PBCw4RREGdv4a8CH1PhblNGVBXk6qiPvP9EFH8ZHERg20FSmWuEpdndYOO6EYqEfB3oT1Cj5RT5AB-ysU5FWsqHxVVsQLn59GnN2s75xRb7ITi4v89JI1_gc/s640/PC020594.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Restmateriaal, links werk van Arash Fakhim, rechts Ide André</span></td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-17627109227040786092017-10-04T08:18:00.001+02:002018-05-05T10:41:22.515+02:00WALRAVEN: HOE VERKOOP IK EEN LOKALE MEESTER?<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJwV-utfid-OZlk6tnYOZ6W8ZR40jgv6aIcnPeH5YY0-p5l-x0tk42rxlzWXFDFBVASAB3_MH_DDxleeQdJ15V9zVSd9eq-7RX9YgOQYyhVFozacikrKpit8rcIYxvGuGfht0UJWjObaX8/s1600/afb.+8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="761" data-original-width="1024" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJwV-utfid-OZlk6tnYOZ6W8ZR40jgv6aIcnPeH5YY0-p5l-x0tk42rxlzWXFDFBVASAB3_MH_DDxleeQdJ15V9zVSd9eq-7RX9YgOQYyhVFozacikrKpit8rcIYxvGuGfht0UJWjObaX8/s1600/afb.+8.jpg" /></span></a></div>
<span style="font-size: medium;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
</span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="background-color: white; font-family: georgia, utopia, "palatino linotype", palatino, serif;">
<span style="font-size: small;"><b style="text-align: justify;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: beschouwing/</span></b><b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Onderwerp: het werk van beeldend kunstenaar Hans Walraven/</span></b><b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Auteur: Peter Nijenhuis</span></b></span></div>
<br />
<span style="font-size: medium;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In de carrière van beeldend kunstenaar Hans
Walraven (Wamel 1962) zat tot nog toe weinig vaart. In Arnhem, waar hij de
kunstacademie bezocht en vervolgens bleef wonen, is zijn werk in kleine kring
bekend en gewaardeerd, daarbuiten niet of amper. Hoe is dat te verklaren? Er
zijn redenen aan te voeren. Om te beginnen woont en werkt Hans Walraven in
Arnhem. In de Nederlandse verhoudingen is dat een buitenpost en carrières
beginnen gewoonlijk niet vanuit buitenposten. De kunstenaar is, hoewel innemend
van verschijning en vriendelijk in de omgang, bepaald geen prater en al
helemaal geen netwerker. Een interview dat ik hem ooit afnam voor een
plaatselijk initiatief, verliep, hoewel zeker niet uit onwil van de
geïnterviewde, uiterst stroef. Een niet onbelangrijke reden lijkt me Walraves
oeuvre. Het bevat een paar flauwtes, zijn video's en de installatie <i>PIM</i> bijvoorbeeld. Wat je wel geslaagd
zou kunnen noemen, zijn schilderijen, is moeilijk te fotograferen. In het
digitale tijdperk is dat een handicap. Door hun collageachtige aard en de vele
lagen kunsthars, acryl en andere kunststoffen zijn ze tamelijk ruimtelijk van
aard. Op de foto komt dat niet tot zijn recht. Je moet er met eigen ogen voor
staan om de lagen, de opwellingen in het oppervlak en hun uitwisseling met de
ruimte eromheen daadwerkelijk te kunnen genieten. Walravens website, met
frontaal genomen, knullige foto's, zal weinig mensen begeesteren.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn1" name="_ednref1" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[1]</span></span></span></a> Ik
sluit bovendien niet uit dat menigeen, na het bekijken van Walravens website,
zich zal afvragen of het hier niet gaat om een kunstenaar waarvan er
tegenwoordig dertien in een dozijn passen. Abstract ogend werk bestaande uit
rommel en klodders, om het nu maar even lomp te formuleren, kom je tegenwoordig
overal tegen.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Gebaar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUru1FdckiykKR-HVQYHyNFR7B0s6QQcAhghHBzDcBAXInVv4nkS7ORrCtLc7HVYlyCiqt8H7XVrye-EpwNegWCDG1e_X8FzwD9k0v6032GinQCTai5kvD7pOPMqkhE4l7zpPPo3UDDzoL/s1600/afb.+15.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="805" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUru1FdckiykKR-HVQYHyNFR7B0s6QQcAhghHBzDcBAXInVv4nkS7ORrCtLc7HVYlyCiqt8H7XVrye-EpwNegWCDG1e_X8FzwD9k0v6032GinQCTai5kvD7pOPMqkhE4l7zpPPo3UDDzoL/s320/afb.+15.jpg" width="257" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Tegen het werk van Hans Walraven is het een
en ander in te brengen. Hoe zou je het kunnen verkopen aan iemand die het niet
uit eigen aanschouwing kent en met Arnhem niets op heeft? Is er wel een verhaal
bij te verzinnen dat de relevantie ervan aannemelijk maakt?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Dat
verhaal zou om te beginnen een antwoord moeten vinden op het lastige probleem
van de originaliteit. Originaliteit als idee achtervolgt de kunst al eeuwen en
werd in Romantiek nog eens op een voetstuk geplaatst waar het nooit meer vanaf
kwam. Dat wil niet zeggen dat er tegen originaliteit als idee niets is in te
brengen. Er bestaan in de kunst ongetwijfeld talenten die wat betreft
vaardigheden en vindingrijkheid boven anderen uitsteken. Maar zelfs voor die
talenten geldt dat ze de kunst niet hebben uitgevonden. Beeldend kunstenaars zijn
de gevangenen van hun tijd. Ze bewegen mee. Ze zijn, zoals Willem de Kooning al
eens aanvoerde in 1949, deel van een beweging omdat ze niet anders kunnen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn2" name="_ednref2" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a> Om
de reden dat beeldende kunst nooit een schepping is uit het niets, lijkt het
beter om haar ontwikkeling, in plaats van als een opeenstapeling van geniale en
originele scheppingen, te zien als een reeks gebaren. Het lijkt misschien
vreemd om kunst te zien als een gebaar, maar in de architectuurtheorie is een
dergelijke benadering van het eigen medium al lang niet meer ongebruikelijk.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn3" name="_ednref3" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Een
gebaar heeft doorgaans een min of meer gestandaardiseerde vorm. Het is voor een
deel een reactie op de omstandigheden buiten degene die het gebaar maakt.
Degene die gebaart, wordt bewogen. Wat hem of haar beweegt komt voor een deel
van buiten. Men reageert met het gebaar op de omstandigheden of een verandering
daarvan, of op het gedrag, de woorden of een gebaar van anderen. Het gebaar is
bedoeld voor een ander. Het moet begrijpelijk zijn en daardoor alleen al is het
aan een al bestaande en bekende vorm gebonden. Een gebaar appelleert aan zowel
verstand als lichaam. Een dreigend gebaar doet ons verstijven nog voor we daar
over nadenken. Het gebaar duidt iets aan dat blijkbaar met woorden niet, of
niet zo snel of niet zomaar, is uit te leggen. Het gebaar zegt iets, maar wàt
het zegt, is niet volledig te duiden en voor meerdere uitleg vatbaar. Dat is
zowel het voor- als nadeel van het gebaar. Het is binnen bepaalde grenzen een
open kwestie. Juist daardoor kan het iets oproepen: een lichamelijke of
emotionele reactie die je nooit zó hebt gevoeld of een idee waaraan je nooit
eerder dacht. Hoewel gestandaardiseerd van vorm, en dus algemeen en niet aan
één persoon gebonden, is het gebaar niet minder individueel. Wie een gebaar
maakt wordt behalve door de omstandigheden, ook bewogen door zijn eigen
roerselen, ook al is niet altijd te zeggen wat zich roert. Iedereen gebaart
bovendien met zijn eigen lichaam, op zijn eigen manier en dus is het gebaar per
definitie eigenaardig.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Het algemene<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMHBd0-dfiRS49-Rg8yjsRCDg2TUudibWLfyYJCfkgD9f07MZXVctRsrRJ7HaY1eVXUVvGGxZ0Tyo8kYmVmjQub0R4Bvo_KAho5pVa0XqZrWqmFjSGzyS7-YT7BI2hJPcC6I7KPdvmBq6D/s1600/afb.+5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="825" data-original-width="1024" height="321" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMHBd0-dfiRS49-Rg8yjsRCDg2TUudibWLfyYJCfkgD9f07MZXVctRsrRJ7HaY1eVXUVvGGxZ0Tyo8kYmVmjQub0R4Bvo_KAho5pVa0XqZrWqmFjSGzyS7-YT7BI2hJPcC6I7KPdvmBq6D/s400/afb.+5.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Aan het laatste, het eigenaardige en in dit
geval het eigenaardige van Walravens werk, kom ik dadelijk toe. De vraag die
zich als eerste aandient, is de vraag wat er aan de hedendaagse beeldende kunst
als gebaar algemeen is. Wat dreef het in de afgelopen honderd jaar voort en in
wat voor vorm deed het zich in het algemeen voor?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Spraakmakende beeldende kunst, kunst die de
aandacht trok, werd in de afgelopen honderd jaar gedreven door de wil om het
eigentijdse uit te drukken. Het vatten van het eigentijdse was een opdracht die
de kunst zichzelf in de negentiende en twintigste eeuw oplegde of maar al te
graag aanvaardde.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn4" name="_ednref4" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a> De
wortels daarvan liggen ongetwijfeld in de moderne samenleving. De onderstroom
van die samenleving is het besef dat door de technologische ontwikkeling niets
hetzelfde blijft, van het meeste individuele, het lichaam en de verzorging en
kleding ervan, tot de onderlinge relaties en de politieke en economische
verhoudingen. Alles is in ontwikkeling, een term die niet toevallig in de
negentiende eeuw werd uitgevonden en tot een van de kernbegrippen van het
moderne denken werd.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn5" name="_ednref5" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Omdat alles in ontwikkeling is, is het eigentijdse daarom ook geen statische
toestand. In het idee van het eigentijdse ligt het idee besloten van de
toekomst die zich in het eigentijdse reeds aankondigt. Wie niet vooruitloopt op
de toekomst is in feite niet eigentijds.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> De
wijze waarop de wil om het eigentijdse uit te drukken in de beeldende kunst een
vorm kreeg was, zoals al zo vaak is betoogd, de breuk: de breuk met het oude om
het nieuwe te vinden. Was de geschiedenis van de breuk in de beeldende kunst
echter meer dan een afpelprocedure: het overboord zetten van tot dan toe voor
kunstwerken kenmerkende zaken als figuratie, de lijst en de sokkel en artistiek
vakmanschap, totdat uiteindelijke alles kunst kon zijn wat als zodanig werd
tentoongesteld? Zoiets is door sommige kunsttheoretici wel naar voren gebracht.
Beeldende kunst zou een door de verzamelwoede van musea aangewakkerd spel zijn
waarbij kunstenaars 'nieuwe' kunst maakten door niet-kunst als kunst tentoon te
stellen. Die zogenaamde nieuwe beeldende kunst zei of onthulde echter weinig
over het eigentijdse. Het was hoogstens een uitbreiding van de verzameling dingen
die je als kunst zou kunnen betitelen.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn6" name="_ednref6" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Doet
dat recht aan de zaak? Laat ik het erop houden dat in de twintigste eeuw een
aantal gebaren van eigentijdsheid werden ontwikkeld waarop men tot op heden
voortborduurt. Een van die gebaren is het abstracte schilderij, dat door zijn
non-figuratieve blanco een nieuw en onbevooroordeeld begin suggereert, en, door
zijn tegenstrijdige kwaliteiten van breuk, desintegratie en harmonie, gevoel en
intuïtie uitnodigt om deze suggestie in te vullen. Een gebaar in het verlengde
daarvan, met name uitgewerkt in het Minimalisme, is het ruimtelijke object en
de ruimtelijke installatie. Van groot belang voor de huidige kunst zijn de
gebaren die de vrucht zijn van het Conceptualisme. Het Conceptualisme richtte,
zoals bekend, de aandacht op de kunstenaar als sociale figuur en op het
kunstwerk en de ideologische en economische omgeving waarin het een rol
speelde. Op grond van politieke motieven zetten conceptualisten zich af tegen
de productie en het gebruik van het kunstwerk als handelswaar en tegen het idee
dat de beeldende kunst uitsluitend gericht zou zijn op het voortbrengen van
visuele objecten die alleen op hun formele eigenschappen beoordeeld zouden
kunnen worden. Het idee of protocol dat aan de wording van het object ten grondslag lag, was niet minder belangrijk dan het object zelf. Het idee kon in allerlei vormen en ook met andere dan de traditionele
beeldende middelen een gestalte krijgen. Men kon zich evengoed bedienen van de
taal als het lichaam of van een advertentie in een krant. Deze opstelling
betekende in de praktijk een aanzienlijke uitbreiding van het middelenrepertoire
waarvan men zich in de beeldende kunst vanaf de jaren zestig ging bedienen.
Gebaren die uit het Conceptualisme voortvloeiden zijn het kunstwerk als
onderzoek of onderzoeksverslag, de performance, de wandeling, werken waarin
tekst de hoofdrol speelt en het gebruik van vormen ontleend aan kunstvreemde
genres als de amateurfotografie en de massamedia.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn7" name="_ednref7" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkSakgmOi2i5uzTwkyesRnt2aNr3bEJV3CLG6eQgvZe33UrLLKo6H7pbtA78ZVD2TM94W_ItrxJpF-jxhMx4gzqIpLtZyjf1CTmc-AzrhfpOC5AwrPvjly5J_ZDiFy-AqeI3LLJ82U6cV2/s1600/afb.+13.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="1174" data-original-width="1024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkSakgmOi2i5uzTwkyesRnt2aNr3bEJV3CLG6eQgvZe33UrLLKo6H7pbtA78ZVD2TM94W_ItrxJpF-jxhMx4gzqIpLtZyjf1CTmc-AzrhfpOC5AwrPvjly5J_ZDiFy-AqeI3LLJ82U6cV2/s320/afb.+13.jpg" width="279" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Van
de hier genoemde gebaren is de huidige kunst een amalgaam. Beeldend kunstenaars
ontlenen tegenwoordig vormen en ideeën aan allerlei vakgebieden en praktijken,
niet alleen aan eerdere kunststromingen zoals het Minimalisme en het
Conceptualisme, maar ook aan architectuur, design en nieuwe media. Met
dergelijke vormen en ideeën wordt geëxperimenteerd. Men vervormt ze, rekt ze op
en zoekt de grenzen op van hun bruikbaarheid en zeggingskracht.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn8" name="_ednref8" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a> In
sommige gevallen is het werk dat daaruit voortvloeit een doel op zich. In
andere gevallen is het werk een middel en worden ideeën en vormen gebruikt om
persoonlijke, maatschappelijke en politieke thema's aan de orde te stellen.
Zulke thema's zijn met name de gevolgen van de technologische ontwikkelingen op
het gebied van communicatie, menselijke relaties en dataregistratie en het
vloeibare proces van internationalisering en globalisering dat er mee
samenhangt. De rol van de beeldend kunstenaar is niet langer die van een
schepper in de traditionele zin: iemand die iets voortbrengt vanuit zijn
innerlijk, met een eigen, daarvoor tekenend, individueel handschrift.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn9" name="_ednref9" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Van het laatste is in de hedendaagse kunst weliswaar ontegenzeggelijk sprake,
maar vrijwel niemand zal het nog in verband brengen met individualiteit en
expressie. Handschrift is, naar mijn mening, in de hedendaagse kunst een wat
verwaarloosd onderwerp. In zoverre het nog onder de aandacht wordt gebracht, is
het een zaak die wordt gezien als een uitvloeisel van rationele of conceptuele
overwegingen en een op die gronden gebaseerde aanpak. De beeldend kunstenaar
aan het begin van de eenentwintigste eeuw is een vinder en gebruiker, iemand
die in zijn werk, of op de plek waar hij of zij het tentoonstelt, krachten en
atmosferen van buiten oproept om hun turbulentie uit te lichten en te
onderzoeken. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Volgens sommigen is in de hedendaagse
beeldende kunst sprake van een nieuw soort ambachtelijkheid.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn10" name="_ednref10" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Men bedient zich niet alleen van conventionele artistieke technieken en
materialen, maar evengoed van nieuwe technologieën van beeld- en
informatieproductie en van hedendaagse materialen en gereedschappen die men
onder andere aantreft in hedendaagse doe-het-zelfwinkels. De doe-het-zelver
lijkt ook het uiterlijke voorbeeld aan te reiken. Hedendaagse kunstwerken
roepen niet zelden associaties op met de dynamiek van de dilettant: het
onafgewerkte en provisorisch in elkaar gezette van de thuisklusser en de
knutselaar, hun misgrepen en het spoor van vegen, gestolde resten kunststof en
bouwafval dat ze achterlaten. Een belangrijk aspect van deze nieuwe
ambachtelijkheid en, meer in het algemeen, de combinatie van hedendaagse
technologieën, objecten en materialen, is de nadruk die op de materialiteit van
het kunstwerk komt te liggen. Beeldend kunstenaars gebruiken technieken en
materialen die buiten de kunst verbonden zijn met praktijken van productie,
sturing, prikkeling en verleiding. Huid en massa van hedendaagse kunstwerken hebben
in veel gevallen niet het neutrale van de Minimalistische werken uit de vorige
eeuw. In de hedendaagse kunst zijn ze niet zelden bepaald, verdacht, aangetast,
beladen of anderszins sprekend.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Behalve door Minimalisme en Conceptualisme
lijkt de hedendaagse kunst beïnvloed door wat ik voor het gemak maar zal
aanduiden als het speculatieve denken. Over de vraag waar daarvan de oorsprong
ligt en wie er wel, niet of half toe behoort, valt te twisten. Zijn het de
Grieken, of moet je beginnen bij Spinoza en Leibniz of, nog later, bij
Nietzsche, Bergson en Heidegger? De lijn is in ieder geval door te trekken naar
Franse structuralisten als Foucault en naar denkers als Deleuze en, van meer
recente datum, denkers die behoren tot stromingen als het nieuwe materialisme
en de <i>object-oriented ontology</i>. Wat
deze denkers delen is een fundamenteel wantrouwen tegen de mogelijkheden om de
werkelijkheid te kennen en door middel van de taal te vatten. Wat ons wordt
voorgeschoteld als de werkelijkheid of de feiten zijn ideologisch gemotiveerde
en door het technologische denken gestuurde constructies. Hoe kijken we ooit
over de rand van die constructies heen? Zoiets lijkt onmogelijk, maar door
bestaande ideeën en beelden binnenste buiten te keren, te vervormen en op te
rekken, is het wel mogelijk om daarin verscholen mogelijkheden te ontdekken.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn11" name="_ednref11" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgI4PVNPFOXfRsfUWxki7pJzlQ0e4G2SVCizFDnuSaL7Ox9_hBxltA-9P-NNv44xbUu3DeOen0VsyfCCl9q3__EZhLvjqBT4XDGX91PDsUGe9VvZCUGnR6QcQPdmhIwIIV7_DECbJwbpe8U/s1600/afb.+12.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="871" data-original-width="1024" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgI4PVNPFOXfRsfUWxki7pJzlQ0e4G2SVCizFDnuSaL7Ox9_hBxltA-9P-NNv44xbUu3DeOen0VsyfCCl9q3__EZhLvjqBT4XDGX91PDsUGe9VvZCUGnR6QcQPdmhIwIIV7_DECbJwbpe8U/s320/afb.+12.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Of de
hedendaagse kunstenaar van het speculatieve denken een diepgaande notie heeft
of meegaat met wat in de lucht hangt, laat ik in het midden. Kunstbeschouwingen
zijn er niet zelden van doordrenkt en de kunstpraktijk lijkt er op z'n minst
bij aan te sluiten. Wat bij de kunstpraktijk eveneens aansluit, is de
voorstelling van de wereld als een spel van krachten in met name het werk van
Gilles Deleuze en daaraan verwante denkers. De wereld is bij Deleuze een
'chaosmos', iets wat het midden houdt tussen chaos en kosmos. De denkende en
handelende mens staat daarin niet centraal en op zich. Hij neemt niet de aparte
plaats in die de klassieke filosofie hem toebedeelde. Denken en handelen van de
mens zijn een onderdeel van een universeel plooien van krachten dat evengoed
tot uitdrukking in de groei van planten of een door de wind bewogen hoop zand.
Mensen en dingen kan men om die reden geen vaststaande essentie toeschrijven.
Wat ze zijn wordt bepaald door de krachten die hen onophoudelijk vormen. De
vraag is hoe je die krachten en hun nog onontdekte potentialiteiten aan het
licht kunt brengen, niet alleen om ze verhelderen, maar ook om ze op een humane
wijze te benutten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn12" name="_ednref12" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Is
dat laatste, het speculatief blootleggen en benutten van krachten en onontdekte
potentialiteiten in het bestaande, de hedendaagse vorm van de sinds de
negentiende eeuw gestelde opdracht om het eigentijdse te vatten en tot
uitdrukking te brengen? Dat is misschien iets te hoogdravend. Het lijkt me
eenvoudiger om uit te gaan van de gedachte dat het eigentijdse een kwestie is
waarnaar gevraagd wordt. Men is ervan overtuigd dat van zoiets sprake is en
tegelijkertijd is het een open kwestie. Niemand kan zeggen wat het is. Waar ook
naar gevraagd wordt, is welke kunst daar dan bij past. Hoe zou die eigentijdse
kunst eruit moeten zien? Ook dat is een open kwestie. Wat het eigentijdse en
eigentijdse kunst daadwerkelijk zijn, en of beide niet meer zijn dan
uiteindelijk onhoudbare constructies, gaat het verstand, naar ik vermoed, te
boven. Speculeren over aspecten van het eigentijdse en eigentijdse kunst is
echter wel mogelijk. De toetssteen lijk me daarom de vraag of kunst iets
aandraagt of suggereert waardoor het bij de eigen tijd lijkt te passen. In het
geval het werk van Hans Walraven, om terug te keren bij het eigenlijke
onderwerp van dit betoog, is dat volgens mij niet anders dan in andere
gevallen.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Het eigenaardige<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="line-height: 107%;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Hoe maak ik een
eigentijds schilderij? Ergens in zijn tijd als student aan de Arnhemse
kunstacademie of als pas afgestudeerd kunstenaar, eind jaren tachtig en begin
jaren negentig, moet Hans Walraven zich die vraag hebben gesteld. Of die vraag,
gezien de ontwikkelingen in de kunst sinds de jaren tachtig, niet een
tegenspraak bevat, laat ik even in het midden. Ik kom er verderop nog op terug.
Duidelijk is dat Hans Walraven in de jaren negentig en daarna al doende op de
vraag een antwoord vond en daarbij niet helemaal vertrok uit het niets.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Kijk je naar
Walravens werk dan lijkt zijn vertrekpunt op het eerste gezicht het moderne,
abstracte schilderij. Dat schilderij wordt door de kunstenaar 'na-gebaard' met
restmaterialen en door de schilder zelf geproduceerd 'afval' van acrylverf. De
kunstenaar smeert lagen en streken acrylverf op een glasplaat om ze, na
droging, weer los te peuteren en over te brengen op zijn doeken. Deze
vervorming van het schildersmateriaal tot een verbruikt product sluit in mijn
ogen aan bij een andere door de kunstenaar ontwikkelde vorm van nieuwe
ambachtelijkheid. Om verbindingen van kunststof en kleurstof tot een
schuimachtige vorm te brengen, gebruikt Hans Walraven een luchtpomp. Net als de
van glas op doek overgebrachte acryllagen vergroot deze techniek de
indirectheid, de afstand tussen de hand en de persoon van de maker en zijn
werk. Hoewel zorgvuldig geënsceneerd en dus schijn, lijkt het alsof de
kunstenaar zijn werk heeft geopend voor de scheppende kracht van de techniek en
de esthetische potenties en kwaliteiten van het afval en de industriële
machinerie die het afval voortbrengt.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Is dat
eigentijds? In ieder geval komt het werk van Hans Walraven overeen met wat ik
hierboven aanduidde als de trekken van de hedendaagse kunst, zoals het
niet-expressieve handschrift en het gebruiken en oprekken van bestaande vormen.
Het laatste, het oprekken en vervormen, heeft in het geval van Hans Walraven overigens
iets typisch. Je kunt, zoals hierboven, stellen dat Hans Walraven het modern-abstracte
schilderij vervormt, maar misschien doe je zijn werk meer recht als je stelt
dat het de moderne abstractie in een reeds vervormde staat als vertrekpunt
heeft. Walravens werkt lijkt immers niet alleen, of niet zomaar te refereren aan
de moderne abstractie in zijn oorspronkelijke en inmiddels museale vorm. Het
werk lijkt niet minder een weerspiegeling van wat je verwerkte moderniteit kunt
noemen. Daarmee bedoel ik de alomtegenwoordige doorwerking van Bauhaus, de
moderne abstractie en IKEA in de verschijning van twintigste- en
eenentwintigste-eeuwse gebruiksvoorwerpen, interieurs, straatmeubilair en architectuur
en wat daarvan overblijft zodra het is verbruikt en afgeleefd.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiC34qu86IBIWBqB6Av8AvEw2lfvlYf5YnQAcFHoV8ExaMaayVqHL94FCJ7MtEoQD2SsuXOImf0lJ4XNfo5gTv2CglFlEtrpfVqtrFhW6jM7G_2J0P_RqK_dMKFaM2ukdOcpDnf9hcuhZ7/s1600/afb.+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="746" data-original-width="1024" height="291" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiC34qu86IBIWBqB6Av8AvEw2lfvlYf5YnQAcFHoV8ExaMaayVqHL94FCJ7MtEoQD2SsuXOImf0lJ4XNfo5gTv2CglFlEtrpfVqtrFhW6jM7G_2J0P_RqK_dMKFaM2ukdOcpDnf9hcuhZ7/s400/afb.+1.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Aan afglans en afgewerkte moderniteit
refereert in mijn ogen met name het in 2007 gemaakte werk dat de titel <i>Terieur </i>draagt.(afb. 1, alle afbeeldingen onderaan dit artikel) <i>Terieur</i> roept associaties op met wat je
tegenkomt in een straat waar een van de panden tussen de aaneengesloten huizen
is gesloopt. Wat rest zijn gespaarde wanden, getekend door de sporen van ooit
aanwezige vloeren, flarden behang, schrootjes en wat overbleef van betegelde
badkamermuren en weggebroken trappen. <i>Terieur</i>
oogt als een uitsnede uit een dergelijke afdruk van verwijderde, industriële
bouw- en interieurmaterialen. De kunstenaar voegde er alleen nog wat plakkaten
verfafval aan toe. De vlakke, modernistische uitstraling van <i>Terieur</i> wordt in de rechterbovenhoek
verstoord door de naar rechtsboven oplopende schuine groeven die een
figuratieve ruimte suggereren. Die illusionistische, figuratieve aanzet in de
rechterbovenhoek wordt echter weer tegengewerkt door de op het midden van het
werk aangebrachte lat. Je zou <i>Terieur</i>
zonder de lat kunnen aanzien voor een figuratief bas-reliëf, maar richt je je
aandacht op de lat, dan is dit werk zoiets als een non-figuratieve collage.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNM_vvqRI8399bBOPj9GcN23hXRWM84OLaxqxrh5N_jCe9LV1RQL5LaFBxTgw4_D0LbMRlwJV3JZT0GoV3U6iH-hg0s6iruM0RZXRUETaCsWI_fXg8UpTUjlagQqy6Fwy7d2Hc2-OpqJmh/s1600/afb.+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="1034" data-original-width="1024" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNM_vvqRI8399bBOPj9GcN23hXRWM84OLaxqxrh5N_jCe9LV1RQL5LaFBxTgw4_D0LbMRlwJV3JZT0GoV3U6iH-hg0s6iruM0RZXRUETaCsWI_fXg8UpTUjlagQqy6Fwy7d2Hc2-OpqJmh/s400/afb.+2.jpg" width="395" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> <i>Terieur</i>
doet wat mij betreft niet alleen denken aan abstract modernisme, IKEA of
verwerkte moderniteit. Met een beetje goede wil laten lat en plooien zich
eveneens associëren met andere vormen van schilderkunst zoals het in 1648
geschilderde <i>Ontbijt met krab</i> van
Willem Claesz Heda dat zich tegenwoordig in de collectie van de Hermitage in
Sint-Petersburg bevindt.(afb. 2) De horizontale lijn over de
breedte van het werk, die in het werk van Walraven wordt gevormd door de lat,
wordt in het doek van Heda gevormd door de tafelrand die afsteekt tegen de
horizontale verschijning van de glazen en de kannen. Die welbepaalde
horizontale en verticale lijnen vormen een contrast met de verstrooide
lichtreflecties op de metalen kannen, op en in het glas en de wijn in de
roemer, het witte laken, de olijven rechts en de aangesneden citroen links.
Tegen al die reflecties en transparanties steekt op zijn beurt dan weer het
matte, bruingele fluwelen onderdoek op de tafel af. Een dergelijke parade van
horizontale, verticale en diagonale lijnen en verstrooide verschijningen van
transparanties, reflecties en matheid tref je eveneens aan in <i>Terieur</i> en daaraan verwante werken,
zoals een werk zonder titel uit 2003 van 120 bij 140 cm (afb. 3), het werk met
de titel <i>Ode aan het gewone volk</i> uit
2006 (afb. 4), <i>God </i>uit 2007 (afb. 5)
en <i>Kernwasser</i> (afb. 6) uit hetzelfde
jaar. Het verschil is dat de rollen van de door zeventiende-eeuwse superrijken
gekoesterde kostbaarheden en delicatessen in het schilderij van Heda, in het
werk van Walraven zijn overgenomen door industriële restmaterialen. Dat
materiaal, grotendeels zonder toevoegingen door de kunstenaar aangebracht,
heeft zijn eigen glans, transparantie en matheid. Het bezit, hoe pover ook,
schilderkunstige kwaliteiten die in de schilderkunst tot nu toe niet zo,
ogenschijnlijk zonder de esthetische bemiddeling van de kunstenaar, aan bod
kwamen. Je zou kunnen spreken van een doorbraak naar beneden of een verheffing
van het onderste. Heda's wereldse schijn heeft een bijbels-populistische
transformatie ondergaan.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn13" name="_ednref13" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></a> Tempera en olieverf, die eeuwenlang in de
schilderkunst de toon aangaven, zijn onttroond. De weg is vrijgemaakt voor het
materiaal, materie die is gevormd en daardoor een eigen karakter en weerstand
bezit. Anders dan verf in het klassieke schilderij beeldt het materiaal niet
iets anders uit. Het staat ook niet in de eerste plaats in dienst van kleur en
vorm, zoals in het moderne schilderij, maar is veel meer aanwezig omwille van
zichzelf. Het materiaal vertegenwoordigt een wereld op zich en appelleert, als
iets lichamelijks van een andere aard, aan de lichamelijkheid van de
toeschouwer.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn14" name="_ednref14" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a> Zo bezien zou je het werk van Hans Walraven
kunnen vergelijken met het werk van Thomas Rentmeister, een Duitse beeldend
kunstenaar die de traditionele middelen van de beeldhouwkunst inruilde voor
weliswaar door de kunstenaar gearrangeerde, maar zonder verdere omhaal direct
toegepaste materialen als Nutella-pasta, suiker, babycrème, wattenstaafjes en
rollen koekjes.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn15" name="_ednref15" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihkbvkTUf_WjE0X5PQcTlGyAQghNigvb_rsSx1UMRMF3ei9OTrMZNlH86R1hYYDxVGHlSR3Je2InCMdRZ2FR2Uv9rLErxbMo18R-l_OlOCuV046EwE35mpQHiANHBjBTMthDOB8lP5uuwG/s1600/afb.+7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="1017" data-original-width="1024" height="317" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihkbvkTUf_WjE0X5PQcTlGyAQghNigvb_rsSx1UMRMF3ei9OTrMZNlH86R1hYYDxVGHlSR3Je2InCMdRZ2FR2Uv9rLErxbMo18R-l_OlOCuV046EwE35mpQHiANHBjBTMthDOB8lP5uuwG/s320/afb.+7.jpg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Met het bovenstaande wil ik niet beweren dat
achter ieder werk van Hans Walraven een ander werk is aan te wijzen. Ik slaag
daar althans niet in als het gaat om bijvoorbeeld de drie werken waarin het
acanthusmotief een rol speelt. Op het eerste doek, met de titel <i>Barok </i>uit 2002, spilt een pasteus, naar
de klassieke traditie gestileerd acanthusblad een witte klodder in de mond van
wat een uitvergrote en overgeschilderde print van een vrouwenfiguur uit een
pornografisch tijdschrift moet zijn.(afb. 7) In het tweede werk, getiteld <i>Petit Baroque (afb. 8)</i>, eveneens uit
2002, bewegen pasteuze acanthusmotieven in een staat van euforische
zelfontbinding tegen de klok in van rechtsboven naar linksonder. In het derde
werk zonder titel uit 2004 is uit de beweeglijke ontbinding van bruin
verkleurde acanthusmotieven, een nieuwe, geelbruisende materie ontstaan.(afb.
9) Welk hoofdstuk uit de geschiedenis van de schilderkunst je naast deze werken
zou kunnen leggen, weet ik niet. Maar het is onmiskenbaar schilderkunst: het
schikken van het dode, door de kunstenaar zelfgeproduceerde verfafval tot een schijn
van leven, beweging en virulentie. Zoiets lijkt me te gelden voor een werk als <i>Hieronymus</i> uit 2012, waarop schimmelige
vlakken door en tegen elkaar wringen, en <i>Cartoon
abstract</i> uit 2016 waarop geleiachtige massa's zich juist van elkaar hebben
afgescheiden.(afb. 10 en 11) Het geldt voor <i>Verfstreek</i>
(afb. 12) en niet minder voor de werken waarop schuimformaties een rol spelen,
zoals het werk met de titel <i>Ulrike</i>
uit 1999 (afb. 13) en het eveneens uit dat jaar stammende werk met vijf witte,
horizontale schuimregels, ieder in een verschillende staat van opbloei en
verval.(afb. 14) Een suggestie van beweging en een zich plooiende, vitale
materie gaat ook uit van <i>Hoerenzooi</i>
uit 2009 (afb. 15) en een werk zonder titel uit 1998 met als hoofdmotief een
buikige acht. (afb. 16)</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCz1rNZEJ-M4hZmwz1l2UpapPHLk-EKRJWHcIGcia6ovg_2fZq_UPXgd0PZZ0UiBNvGwEZYUyFS5ENwH_aC3j-jjGezS-SOl2UyWj8vGOVV03L-SjsAi7agyR3Ec8CdOYObmbyA2_tR03n/s1600/afb.+18.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="752" data-original-width="1000" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCz1rNZEJ-M4hZmwz1l2UpapPHLk-EKRJWHcIGcia6ovg_2fZq_UPXgd0PZZ0UiBNvGwEZYUyFS5ENwH_aC3j-jjGezS-SOl2UyWj8vGOVV03L-SjsAi7agyR3Ec8CdOYObmbyA2_tR03n/s320/afb.+18.jpeg" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-size: medium;"> Een zonder moeite te raden referentie aan de
kunstgeschiedenis lijken me daarentegen twee <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">werken met getransponeerde streken
van verfafval uit 2009, het ene gevat in een ouderwets verguld en
geornamenteerd lijstje.(afb. 17 en 18) In beide, voor het korzelige oeuvre van
Walraven uitzonderlijk zwierig en zorgeloos aandoende werken, kun je volgens
mij moeilijk iets anders zien dan een echo van het impressionisme of een
wanordelijke variant daarvan. De kunstgeschiedenis komt naar mijn gevoel ook bovendrijven
in de grotendeels witte, melkachtige werken uit 2015 en 2016.(afb. 19 en 20)
Uit de witte ondergrond, waarvan je niet kunt zeggen of hij dichtbij dan wel
peilloos veraf is, weken zich door de vele lagen epoxy kleine en grotere,
helder gekleurde massa's verf los. In formele zin hebben deze werken hoogstens
in de verte een gelijkenis met de door Claude Monet rond 1900 geschilderde
voorstellingen van waterlelies.(afb. 21) Qua atmosfeer komen ze er echter dicht
bij in de buurt. Ze zwemen op een vergelijkbare wijze naar een barende,
vloeibare diepte, romantische vergetelheid en negentiende-eeuwse verhandelingen
over dieptepsychologie, zij het dat van Monets natuurmystiek in Walravens
synthetische werken geen enkele sprake is. In sommige gevallen, zoals het werk
met de titel </span><i style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Pipo</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, hebben ze
bovendien een storende, banale ondertoon.(afb. 22) </span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZUHHtn5t7kYjvAa0C0hFnPEYT6pcTRPfkPlizI9KqIQpLQR_r5hMeKGuNSNGdsqSaq090xRp-4ulQZgqgLvK0UoaknfUuQDAS6lh6jgpgcFE3Ug3KoV40Qmc9yB2Q2_49pUEMECpkluTG/s1600/afb.+20.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="638" data-original-width="500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhZUHHtn5t7kYjvAa0C0hFnPEYT6pcTRPfkPlizI9KqIQpLQR_r5hMeKGuNSNGdsqSaq090xRp-4ulQZgqgLvK0UoaknfUuQDAS6lh6jgpgcFE3Ug3KoV40Qmc9yB2Q2_49pUEMECpkluTG/s320/afb.+20.jpg" width="250" /></a></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Waar kijken we naar? Die vraag geldt niet
alleen de melkachtige werken, maar alle hierboven genoemde werken. Alles
bevindt zich ergen tussenin, dat wil zeggen tussen de bestaande categorieën en
de woorden en begrippen die hen bepalen. Is er in Walravens werk bovendien wel
een rode draad aan te wijzen? Loopt de kunstenaar zichzelf niet telkens op weer
een andere, grillige en misschien wel opzettelijke wijze voor de voeten om
aldus steeds verder in een schilderkunstig niemandsland te geraken waarop geen
woord of begrip nog vat heeft? Iets dergelijks is niet per definitie een
diskwalificatie. Aanknopend bij het idee van Walravens oeuvre als een
niemandsland, zouden adepten van het werk van Theodoor Adorno kunnen wijzen op
de zogenaamde <i>niet-identiteit</i>. Die
niet-identiteit is alles wat ontsnapt aan de begrippen en de kaders van de op
beheersing door verklaring gerichte technologische rationaliteit. Wat niet is
te verklaren, en daardoor niet te beheersen, maakt niettemin deel uit van de
beleefde werkelijkheid.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn16" name="_ednref16" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a> Komen we via Walravens niemandsland dichter
bij dit niet-identieke, of het besef ervan? Wie dergelijke vragen stelt dreigt
van huis te raken in weer een ander niemandsland. Laat ik het erop houden dat
het werk van Hans Walraven het een en ander loswoelt. Maar is wat het loswoelt,
om terug te komen op de eerdere vraag, eigentijds?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Een project van vervorming<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;">Volgens sommige
theoretici is de wens om een eigentijds schilderij te maken in tegenspraak met
zichzelf. Beoefening, onderzoek en ontwikkeling van het medium schilderkunst
als doel op zich was in de eerste helft van de twintigste eeuw ongetwijfeld een
gerechtvaardigde zaak die meeging met zijn tijd, maar inmiddels zijn we een
stap verder. We zijn aangeland in het tijdperk van het Postconceptualisme
waarin de erfenis van het Conceptualisme van de jaren zestig en zeventig door
kunstenaars verder wordt ontwikkeld. Waar het om draait is niet langer de
ontwikkeling van een medium als de schilderkunst of de sculptuur, maar het idee
of het concept. Het idee kan in iedere vorm of medium gerealiseerd worden,
zoals ik hierboven al aanstipte. Sterker nog, de gedachte dat een idee of
concept in een definitieve vorm zou kunnen worden gegoten, moet als absurd van
de hand worden gewezen. Het idee of concept is een project in ontwikkeling. De
uitwerkingen van het concept, in wat voor vorm of medium dan ook, zijn
momentopnames. Ze laten zien hoe het project evolueert. De eigentijdse kunstenaar
is in de beschouwingen van dit soort theoretici bij voorkeur een globetrotter
die zich intercontinentaal van de ene kunstmanifestatie naar de andere beweegt
om in een op de plaatselijke situatie toegesneden vorm gestalte te geven aan
zijn conceptuele projecten.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn17" name="_ednref17" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Plaatst dat de Arnhemse thuiszitter Hans
Walraven bij voorbaat buitenspel? Er is een mouw aan te passen door te stellen
dat Walravens oeuvre de uitwerking is van een overkoepelend project van
vervorming en de inruil van de traditionele schildersmaterialen. Daardoor sluit
het aan bij wat in de hedendaagse kunst gangbaar is. Het betitelen van
Walravens werk als een overkoepelend project van vervorming en inruil zou een
goed uitgangspunt kunnen zijn voor het verhaal over de relevantie ervan, waar
het hier uiteindelijk om te doen is. Daar staat tegenover dat afval en
restmaterialen in het werk van Walraven een prominente plaats innemen. Wie over
afval en restmaterialen spreekt, spreekt al snel over ontbinding, verval en
vernietiging. Is dat eigentijds? Wijst het naar het nu en de toekomst of naar
wat geweest is?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy9ZYZYzwHHu0dEo_HLtEGWrOAOvMzqGbJukedHGWGiho48vPLzaJm7qUZee5QenF7TMX9qJXzr6swFTJCK-PzfkgnPdj7mOq6J1CEeNh1KpWH2pKn8Yz-2WSBxXXE6b3IHfkd0K2JoW3O/s1600/afb.+23.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: medium;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy9ZYZYzwHHu0dEo_HLtEGWrOAOvMzqGbJukedHGWGiho48vPLzaJm7qUZee5QenF7TMX9qJXzr6swFTJCK-PzfkgnPdj7mOq6J1CEeNh1KpWH2pKn8Yz-2WSBxXXE6b3IHfkd0K2JoW3O/s320/afb.+23.JPG" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Hoe je het ook bekijkt, afval, verval,
vernietiging en vertering maken deel uit van de categorie van de transformatie
en transformatie lijkt me bij uitstek een eigentijds onderwerp. Technologische
omwentelingen zetten al meer dan honderd jaar alles op zijn kop. Het bestaande
is in een voortdurende staat van ontbinding en de begrippen die op het
bestaande ooit van toepassing leken eveneens. Niet alleen de beeldende kunst,
ook de politiek en de economie hebben de trekken van een niemandsland dat
begripsmatig veroverd moet worden. Het niemandsland ligt in het geval van Hans
Walraven zelfs letterlijk voor zijn deur en zijn werk heb ik daar nooit los van
kunnen zien. De kunstenaar woont al jaren aan de rand van een industrieterrein.
Net als elders in Europa moet hier ergens in de jaren zeventig van de vorige
eeuw het verval zijn ingetreden. Het schiep in de jaren tachtig en negentig een
voor Europa typisch postindustrieel <i>wasteland
</i>van leegstaande bedrijfspanden, verwaaide hopen puin en braakliggende
terreinen.(afb. 23) <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> De andere kant van deze en andere
transformaties is schepping. De westerse, door technologie voortgedreven
samenlevingen worden bepaald door een <i>schöpferische
Zerstörung</i>, zoals de socioloog Werner Sombart het honderd jaar geleden
betitelde, een begrip dat door het werk van de econoom Joseph Schumpeter bekend
werd als <i>creative destruction</i>.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn18" name="_ednref18" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span></a> Om de weg vrij te maken voor het nieuwe en
de toekomst moet het bestaande worden vernietigd en verteerd. Op het
industrieterrein voor de deur van de kunstenaar maakt het <i>wasteland</i> inmiddels plaats voor starterswoningen en bedrijfsruimtes
voor zogenaamde <i>creatieve</i> en <i>innovatieve</i> ondernemers.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Maar ook in een andere zin wijst afval naar de
toekomst. Afval nam in het werk van filosofen en cultuurbeschouwers tot nog toe
geen of een geringe plaats in. Dat is veranderd en niet alleen door de
ecologische urgentie van het afvalprobleem. Er is een hele reeks theoretici die
meent dat de tot nog toe antropocentrische en hiërarchische kijk op de
verhoudingen tussen mensen, objecten en materie toe is aan een revisie. In
plaats van de mens een centrale en alles bepalende rol toe te kennen, spreken
de hierboven al genoemde nieuwe materialisten en anderen liever over
assemblages waarin mensen, objecten en materie optreden als van elkaar
afhankelijke en in beginsel niet ongelijkwaardige <i>actanten</i>. De theoretici schermen met begrippen als 'thing-power' en
hebben het over 'vibrant matter'. Wat tot nu toe werd beschouwd als dode
materie bezit in hun ogen scheppende eigenschappen en afval doet in hun ogen
wat dat betreft voor niets onder.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn19" name="_ednref19" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span></a> Je kunt je afvragen of deze manier van
denken ooit om zich heen zal grijpen. Maar wie weet staan we aan de vooravond
van een omslag in de mentale atmosfeer en kondigt die zich in het werk van
iemand als Hans Walraven reeds aan. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"> Alles bij elkaar genomen denk ik te kunnen
stellen dat het werk van Hans Walraven in aanmerking komt om beschouwd te
worden als iets wat eigentijdse kunst zou kunnen zijn. De kunstenaar bedient
zich van de vervorming, een in de architectuur en de beeldende kunst inmiddels
gangbare werkwijze.<a href="file:///C:/Users/pheen_000/Documents/NU/Walraven/versie%209%20Walraven%20hoe%20verkoop%20ik%20een%20lokale%20meester%2030%2008%202017.docx#_edn20" name="_ednref20" title=""><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[20]</span></span><!--[endif]--></span></a> Als gebaar is zijn werk algemeen en
suggestief. Het is de uitkomst van een speculatie over wat het eigentijdse en
de eigentijdse kunst zouden kunnen zijn. De uitkomst daarvan is niettemin
onmiskenbaar eigenaardig. Dus ja, een verhaal bij het werk van Hans Walraven is
volgens mij wel te verzinnen.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: medium;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Werk van Hans Walraven is van 7 tot en met 29 oktober 2017 te zien bij <a href="http://www.omstand.nl/news/pulse-20-van-7-tm-29-oktober-opening-zaterdag-7-oktober-vanaf-16-00-uur/">Studio Omstand </a>in Arnhem.</b></span><br />
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Een gedrukte en door Jan Pol ontworpen versie van de bovenstaande tekst, met op het omslag een uniek werk van Hans Walraven, wordt op zaterdag 7 oktober 2017 gepresenteerd en voor € 10, - te koop aangeboden tijdens de opening van de tentoonstelling PULSE 20 in Studio Omstand (aanvang 16:00 uur).</b><br />
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><br /></b>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Noten</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[1]</span></span></span>
Website Hans Walraven<a href="http://www.hanswalraven.nl/"></a> (voor het
laatst bekeken 30 juni 2017).</span><br />
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[2]</span></span><!--[endif]--></span>
Willem de Kooning, 'A desperate view' (1949), in: George Scrivani (red.), <i>The collected writings of Willem de Kooning</i>,
Madras en New York 1988, blz. 9-14.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[3]</span></span><!--[endif]--></span>
Ton Verstegen, <i>Gebaren: atmosferische
waarneming en architectuur</i>, Arnhem 2009, blz. 9.; Frans Sturkenboom, <i>Gestiek van de architectuur: een leerboek
hedendaags maniërisme</i>, Arnhem 2017, blz. 16 en blz. 153-172.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[4]</span></span><!--[endif]--></span>
Tekenend lijken me de woorden van Willem Sandberg, directeur van het Stedelijk
Museum Amsterdam, in een reeks radio-interviews, begin jaren zeventig gemaakt
door Paul Aletrino: 'Het zijn de kunstenaars die in de toekomst kijken. Die
hebben langere antennes dan wij, waarmee ze eigenlijk veel eerder de trillingen
opvangen, die er van datgene uitgaan, wat staat te gebeuren. Dat voorvoelen ze
en daaraan proberen ze vorm te geven. Dat is tenslotte het wezen van de kunst:
telkens vorm te geven aan het meest actuele.' Na te lezen in: Ank Leeuw Marcar,
(red), <i>Willem Sandberg, Portret van een
kunstenaar</i>, Amsterdam 2004, blz. 98; Voor de negentiende eeuw zie: George Boas,
'Il faut être de son temps', <i>The journal
of aesthetics and art criticism</i>, deel 1, nr. 1 (voorjaar 1941) blz. 52-65;
voor de eenentwintigste eeuw zie: Peter Osborne, <i>Anywhere or not at all: philosophy of contemporary art</i>, Londen en
New York 2013, blz. 15-35.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[5]</span></span><!--[endif]--></span>
<span style="background: white;">Reinhart Koselleck, <i>Vergangene
Zukunft: zur Semantik geschichtlicher Zeiten</i>, Frankfurt am Main 1979.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[6]</span></span><!--[endif]--></span>
Arthur Danto<i>, Beyond the Brillo box: the
visual arts in post-historical perspective</i>, Berkeley, Los Angeles en Londen
1992; Boris Groys, <i>Logik der Sammlung: am
Ende des Musealen Zeitalters,</i> München 1997; Thierry de Duve, <i>Kant after Duchamp</i>, Massachusetts 1999.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[7]</span></span><!--[endif]--></span>
Ann Goldstein en Anne Rorimer, 'Introduction', in: Ann Goldstein en Anne
Rorimer (red.) <i>Reconsidering the object
of art: 1965-1975</i>, Cambridge (Mass) en Londen 1995, blz. 13-15; Camiel van
Winkel, <i>During the exhibition the gallery
will be closed: contemporary art and the paradoxes of conceptualism</i>,
Amsterdam 2012; Peter Osborne, 'Survey', in: Peter Osborne (red.), <i>Conceptual art</i>, Londen en New York 2002,
blz. 13-51. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[8]</span></span><!--[endif]--></span>
Nicolas Bourriaud, Postproduction. Culture as screenplay: how art reprograms
the world, New York 2005(tweede herziene druk).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[9]</span></span><!--[endif]--></span>
<span style="background: white;">Fredric Jameson, <i>Postmodernism,
or, the cultural logic of late capitalism</i>. Londen 1991, blz. 15-17.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[10]</span></span><!--[endif]--></span>
Cornel Bierens, <i>De handgezaagde ziel</i>,
Amsterdam 2013.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[11]</span></span><!--[endif]--></span>
<span style="background: white;">Ger Groot, <i>Vier
ongemakkelijke filosofen: Nietzsche, Cioran, Bataille, Derrida</i>, Amsterdam
2003, blz. 26-38; Egide Berns, Samuel IJsseling en Paul Moyaert, <i>Denken
in Parijs: taal en Lacan, Foucault, Althusser, Derrida</i>, Alphen aan den Rijn
en Brussel 1979; François Cusset, <i>French
Theory: Foucault, Derrida, Deleuze & cie et les mutations de la vie
intellectuelle aux États-Unis</i>, Parijs, 2003, blz. 245-261; Levi Bryant,
Nick Srnicek en Graham Harman (red.), <i>The
speculative turn: continental materialism and realism</i>, Melbourne 2011.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[12]</span></span><!--[endif]--></span>
<span style="background: white;">Bart Vandenabeele, 'Schilderkunst',
in: Ed Romein, Marc Schuilenburg en Sjoerd van Tuinen (red.), <i>Deleuze
compendium</i>, Amsterdam 2009, blz. 288-298.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[13]</span></span><!--[endif]--></span>
Jesaja 57:15: Want alzóó zegt de Hooge en Verhevene, die in de eeuwigheid
woont, en wiens naam heilig is: Ik woon in de hoogte en in het heilige, en bij
dien die eens verbrijzelden en nederigen geestes is, opdat Ik levend make den
geest der nederigen en opdat Ik levend make het hart der verbrijzelden.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[14]</span></span><!--[endif]--></span>
Vergelijk de benadering in de hedendaagse architectuur: Frans Sturkenboom, <i>Gestiek van de architectuur: een leerboek
hedendaags maniërisme</i>, Arnhem 2017, blz. 229.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[15]</span></span><!--[endif]--></span>
Website van de kunstenaar Thomas Rentmeister (voor het laatst bekeken 30 juni
2017)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[16]</span></span><!--[endif]--></span>
Theodor W. Adorno, <i>Negative Dialektik:
Jargon der Eigentlichkeit</i>, Berlijn 2003.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[17]</span></span><!--[endif]--></span>
Peter Osborne, <i>Anywhere or not at all:
philosophy of contemporary art</i>, Londen en New York 2013, blz. 77-83 en
162-168.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[18]</span></span><!--[endif]--></span>
Hugo Reinert en Erik S. Reinert, 'Creative destruction in Economics: Nietzsche,
Sombart Schumpeter' in: Jürgen Backhaus en George Drechsler (red.), <i>Friedrich Nietzsche (1844-1900): Economy and
Society</i>, New York 2006, blz. 55-85.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[19]</span></span><!--[endif]--></span>
Jane Bennett, <i>Vibrant matter: a political
ecology of things</i>, Durham en Londen 2010.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span class="MsoEndnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoEndnoteReference"><span style="line-height: 107%;">[20]</span></span><!--[endif]--></span>
Frans Sturkenboom, <i>Gestiek van de
architectuur: een leerboek hedendaags maniërisme</i>, Arnhem 2017, blz. 239:
'Bijna alle beweging in de contemporaine architectuur is vervorming, is
metamorfe verschijning. Ze leeft als parasiet op de moderne beweging die het
corpus bleek van een nieuwe klassieke en classicistische architectuur.'<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">
</span><br />
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afbeeldingen<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 1 Hans
Walraven, <i>Terieur</i>, 2007. Gemengde
media, 122 x 170 cm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 2 Willem
Claesz Heda,<i> Ontbijt met krab, 1648</i>.
Olieverf op doek, 118 x 118 cm. Hermitage Sint-Petersburg, inventarisnr. <span style="background: white;">ГЭ-5606</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 3 Hans
Walraven, <i>Z.t</i>., 2003. Gemengde media,
120 x 140 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 4 Hans
Walraven<i>, Ode aan het gewone volk (mijn
meest ontroerende schilderij tot nu toe)</i>, 2006. Gemengde media, 136 x 145
cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 5 Hans
Walraven, <i>God</i>, 2007. Gemengde media,
127 x 160 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 6 Hans
Walraven, <i>Kernwasser</i>, 2007. Gemengde
media, 160 x 230 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 7 Hans
Walraven, <i>Barok</i>, 2002. Gemengde
media, 105 x 110 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 8 Hans
Walraven, <i>Petit Baroque</i>, 2002.
Gemengde media, 74 x 110 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 9 Hans
Walraven, <i>Z.t.</i>, 2004. Gemengde media,
85 x 75 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.10 Hans Walraven,
<i>Hieronymus</i>, 2012. Gemengde media, 40
x 50 cm. Collectie de Groen Arnhem. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.11 Hans
Walraven, <i>Carton abstract</i>, 2016.
Gemengde media, maten onbekend. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.12 Hans
Walraven, <i>Verfstreek</i>, 2002. Gemengde
media, 40 x 60 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.13 Hans
Walraven, <i>Ulrike</i>, 1999. Gemengde
media, 85 x 75 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.14 Hans
Walraven, <i>Z.t</i>., 1999. Gemengde media,
45 x 45 cm. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.15 Hans
Walraven, <i>Hoerenzooi</i>, 2009. Gemengde
media, 187 x 75 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb.16 Hans,
Walraven, <i>Z.t</i>., 1998. Gemengde media,
85 x 75 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 17 Hans,
Walraven, <i>Z.t</i>., 2009. Gemengde media,
59 x 49 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 18 Hans,
Walraven, <i>Z.t</i>., 2009. Gemengde media,
80 x 60 cm.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 19<i> </i>Hans, Walraven, <i>Z.t.</i> 2016. Gemengde media, maten onbekend.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 20 Hans,
Walraven, <i>Kodak</i>, 2016. Gemengde
media, 120 x 150 cm. Collectie de Groen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 21 Claude
Monet, Nymphéas, 1907. Olieverf op doek, 92,1 x 81,2 cm. The Museum of Fine
Arts Houston, inventarisnr. 68.31. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 22 Hans,
Walraven, <i>Pipo</i>, 2015. Gemengde media,
maten onbekend.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoEndnoteText">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Afb. 23 Arnhem
Van Oldenbarneveldtstraat Arnhem 2017, foto P. Nijenhuis.<o:p></o:p></span></div>
<br /></div>
<div>
<div id="edn20">
<div class="MsoEndnoteText">
<span style="font-size: xx-small;">
</span>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMjhLThyklSF3Bkzw2Bo5lkxuOY0103XQdT5RS7GHNzqfQ-t73y_e2PqTjKYNk5rM-wHof-oB47woHVfiRCBf4Ux8zg0cZd5quUjPi42_7CgbGWwq1rljvrE7KZYRkR20LzFEfsBQgpard/s1600/afb.+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="746" data-original-width="1024" height="466" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMjhLThyklSF3Bkzw2Bo5lkxuOY0103XQdT5RS7GHNzqfQ-t73y_e2PqTjKYNk5rM-wHof-oB47woHVfiRCBf4Ux8zg0cZd5quUjPi42_7CgbGWwq1rljvrE7KZYRkR20LzFEfsBQgpard/s640/afb.+1.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 1</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibBFkvgJNQbe3VvajsMRwJWP94KKSertejqFmOZRda98LsOzBnfp44Y4N1qZd9Qa7i4Fj2IH7416yfeeK6o3bMu9IPMG9GL_Uu75Tdzt0_WpOrLH1CAfc2glW_79ff1-MU-2CUikiL9gRU/s1600/afb.+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1034" data-original-width="1024" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibBFkvgJNQbe3VvajsMRwJWP94KKSertejqFmOZRda98LsOzBnfp44Y4N1qZd9Qa7i4Fj2IH7416yfeeK6o3bMu9IPMG9GL_Uu75Tdzt0_WpOrLH1CAfc2glW_79ff1-MU-2CUikiL9gRU/s640/afb.+2.jpg" width="632" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb.2</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHe7HzTi4SFylshrzsUVgj5TXx1pQS1KxSOWw2i_pabSWocCDyLZbriXhjikt21YJRFVL5OcG8J_JxIfIx1NcWNqhVRfixcB16uwOtxPerKP2IsXi4cxgKYhKJ-ZC3kPP7YXDcjxXnoLdx/s1600/afb.+3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="873" data-original-width="1024" height="544" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHe7HzTi4SFylshrzsUVgj5TXx1pQS1KxSOWw2i_pabSWocCDyLZbriXhjikt21YJRFVL5OcG8J_JxIfIx1NcWNqhVRfixcB16uwOtxPerKP2IsXi4cxgKYhKJ-ZC3kPP7YXDcjxXnoLdx/s640/afb.+3.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb.3</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEha8JR51T77TpdA4QbmZVmb1hHcug9Hd1_st6Je8Ctwj4PZd3VHDr4LkdYV31SNKchW5Nf5nkSkS6m1x0nAol76qymLSwFi5-H1tjHVVYR0wIXXEIq8Z7GECurPPmtPswlLySib_cWoFYjk/s1600/afb.+4.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="883" data-original-width="1024" height="550" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEha8JR51T77TpdA4QbmZVmb1hHcug9Hd1_st6Je8Ctwj4PZd3VHDr4LkdYV31SNKchW5Nf5nkSkS6m1x0nAol76qymLSwFi5-H1tjHVVYR0wIXXEIq8Z7GECurPPmtPswlLySib_cWoFYjk/s640/afb.+4.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb.4</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJuvUiSd8azKY78MQ-1k-ZCkvynNVhosf81NiOn_8uwBcvo-Zdw1TixBlyC0MzP-pH7tpnQM0ycbvhzF2tL5D-UinEF1ZCogyGc85VafoplFS10xXxlBWom3Oj0svSM_6WcjpY52YlxUzx/s1600/afb.+5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="825" data-original-width="1024" height="514" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJuvUiSd8azKY78MQ-1k-ZCkvynNVhosf81NiOn_8uwBcvo-Zdw1TixBlyC0MzP-pH7tpnQM0ycbvhzF2tL5D-UinEF1ZCogyGc85VafoplFS10xXxlBWom3Oj0svSM_6WcjpY52YlxUzx/s640/afb.+5.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 5</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhb2oBW0ODB_V86fXQXQIB3XP36W17WoUt1fxwGGcHl3X4IUEkJuo8nTT5C8U8z7nZnjyAHAdrU_rOuHLLkVRUmsyPlspVS_C8SCcPC-Yqpqjm0YLC17cZZefvGaqJv6PX4vYSVkrrBdMuq/s1600/afb.+6.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="726" data-original-width="1024" height="452" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhb2oBW0ODB_V86fXQXQIB3XP36W17WoUt1fxwGGcHl3X4IUEkJuo8nTT5C8U8z7nZnjyAHAdrU_rOuHLLkVRUmsyPlspVS_C8SCcPC-Yqpqjm0YLC17cZZefvGaqJv6PX4vYSVkrrBdMuq/s640/afb.+6.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 6</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjx986SfUf_kE4J-xrAD5xOYjhr3uS9QDWJ8orwm1R1PBSdPL-mPWLEmuYFkjV-psWRtRX3TXvExvKBNwkd-OW7bX-rLm7reAuvjY7dguPS3OBx8GjxwRXD1HWLh-a6IyX7tMbaMN7yBx-c/s1600/afb.+7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1017" data-original-width="1024" height="634" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjx986SfUf_kE4J-xrAD5xOYjhr3uS9QDWJ8orwm1R1PBSdPL-mPWLEmuYFkjV-psWRtRX3TXvExvKBNwkd-OW7bX-rLm7reAuvjY7dguPS3OBx8GjxwRXD1HWLh-a6IyX7tMbaMN7yBx-c/s640/afb.+7.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 7</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqH2nQDlT4ibM9VIOSiUhctIJKs51qGAO6xLykrSroifnZC1PJ9jrEHEqSWZpkOTtLQAyxKu3j_Cnr4fU6noig0xIANbZq39S6u4INfHWRCZDdeiwxtFDgEZr7OcVjQ0gpLBDtcYC4GqOG/s1600/afb.+8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="761" data-original-width="1024" height="474" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqH2nQDlT4ibM9VIOSiUhctIJKs51qGAO6xLykrSroifnZC1PJ9jrEHEqSWZpkOTtLQAyxKu3j_Cnr4fU6noig0xIANbZq39S6u4INfHWRCZDdeiwxtFDgEZr7OcVjQ0gpLBDtcYC4GqOG/s640/afb.+8.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 8</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7WqyEslTiJ3yKikhPwVHeTwnp3asNzWiNRkimwvmH3L0usvnH3N3TisenCsgGExHiPzSHKNkfiLsPoBmhyphenhyphenJN6oivZ_Ta31TLbyZkxfQ0-4HDMdRF4LoHKdhO5pAgQgIyhx3gXP-1GRwOR/s1600/afb.+9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1140" data-original-width="1024" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7WqyEslTiJ3yKikhPwVHeTwnp3asNzWiNRkimwvmH3L0usvnH3N3TisenCsgGExHiPzSHKNkfiLsPoBmhyphenhyphenJN6oivZ_Ta31TLbyZkxfQ0-4HDMdRF4LoHKdhO5pAgQgIyhx3gXP-1GRwOR/s640/afb.+9.jpg" width="574" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 9</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzvAe2lG-onmvu7rTTbB09Aq3H_mS-dhXG-UD3baS1ilsOMPOeRxOxpLxOuJXpwkKXuVkDl4sAPQYEFJwmYmOoYhVtFC-8GOJY6DsWbagRwQxFLomC9p3tRtnnnoXUUOSM9IEnQdR32j0i/s1600/afb.+10.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="625" data-original-width="780" height="512" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzvAe2lG-onmvu7rTTbB09Aq3H_mS-dhXG-UD3baS1ilsOMPOeRxOxpLxOuJXpwkKXuVkDl4sAPQYEFJwmYmOoYhVtFC-8GOJY6DsWbagRwQxFLomC9p3tRtnnnoXUUOSM9IEnQdR32j0i/s640/afb.+10.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 10</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_IIBHdZnfZsuH8yAZVSdzsnqiFr6h0JEeJ8Ep5NzoGfY7ZwXX6u2XgiBIG8KOlLT3DREdzASxXhRP2j5dgOvJqIUbpoXMwqEkyXEUXPSzrvqEq6059tuzPShxQuskoanJBM03nGqOUJ0F/s1600/afb.+11.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1571" data-original-width="1600" height="628" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_IIBHdZnfZsuH8yAZVSdzsnqiFr6h0JEeJ8Ep5NzoGfY7ZwXX6u2XgiBIG8KOlLT3DREdzASxXhRP2j5dgOvJqIUbpoXMwqEkyXEUXPSzrvqEq6059tuzPShxQuskoanJBM03nGqOUJ0F/s640/afb.+11.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 11</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgb2Aimij7eL9IIXYZSVwKimcFtYwkjc9CwmUyXUlQmOjfqI3NBiYkAGN5ycqmX4CVsU-fXxQdq26RODR3JQOy8pLBo11tjdexQg05Em5gsAGdds8pjnhqafROaNFuN5tnG3NR4SeZA48JP/s1600/afb.+12.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="871" data-original-width="1024" height="544" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgb2Aimij7eL9IIXYZSVwKimcFtYwkjc9CwmUyXUlQmOjfqI3NBiYkAGN5ycqmX4CVsU-fXxQdq26RODR3JQOy8pLBo11tjdexQg05Em5gsAGdds8pjnhqafROaNFuN5tnG3NR4SeZA48JP/s640/afb.+12.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 12</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIn1kjK-UUrw80PtSyYgzJJElKHRMGxnUfPfBdNJ2QYY7xFlUH1Y5_GmVW6Y0PapUrG4-6wKR3l6KaYymuasbh2v4brf3Vl8v1ZR9fUUIAbGfXAjB84U0Xth1yKMaQmjYZDZHrBBN04YUn/s1600/afb.+13.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1174" data-original-width="1024" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIn1kjK-UUrw80PtSyYgzJJElKHRMGxnUfPfBdNJ2QYY7xFlUH1Y5_GmVW6Y0PapUrG4-6wKR3l6KaYymuasbh2v4brf3Vl8v1ZR9fUUIAbGfXAjB84U0Xth1yKMaQmjYZDZHrBBN04YUn/s640/afb.+13.jpg" width="558" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 13</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHTHu20S_5BNByfm7kcb1Vojs63j7Ah7yDjPtdDioVV353fF0Oy0Yo2Ev4-xVd17rCk1msCnr04MWrz-shUM5RGTjaoxbkujHD1iBPco7k93nJYFzL-HTcg6V2JlCMLs2uChUk4FJZEQr-/s1600/afb.+14.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1010" data-original-width="1024" height="630" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHTHu20S_5BNByfm7kcb1Vojs63j7Ah7yDjPtdDioVV353fF0Oy0Yo2Ev4-xVd17rCk1msCnr04MWrz-shUM5RGTjaoxbkujHD1iBPco7k93nJYFzL-HTcg6V2JlCMLs2uChUk4FJZEQr-/s640/afb.+14.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 14</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-aJEluK6NG3rYEiYFMJkWqV_Wr0cIafscGUqZDIjVc3gMnw2AvFxPzYS4nOAk8JPr-oBtAXBWhrBTK50e3pvfExblQhnf_JAszU0NtqDFNvrqSULfTQpsmJOUzOf7B_QuhfwNzfX_Iz2H/s1600/afb.+15.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="805" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-aJEluK6NG3rYEiYFMJkWqV_Wr0cIafscGUqZDIjVc3gMnw2AvFxPzYS4nOAk8JPr-oBtAXBWhrBTK50e3pvfExblQhnf_JAszU0NtqDFNvrqSULfTQpsmJOUzOf7B_QuhfwNzfX_Iz2H/s640/afb.+15.jpg" width="514" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 15</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7VvWBXoYhDI40pbHbKpGzyxxUYG1dDSuogWXMFVJh9cdGat3QTXBI-l_fe7Ps3wFLixZJ8cgxmqcF-PKtu6Z0c4fYG9CEZr_IRuPmTDsBQNST5DBjF4DaFuZ5HKKi8x1dgCuLrdYrsRSy/s1600/afb.+16.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1077" data-original-width="1024" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7VvWBXoYhDI40pbHbKpGzyxxUYG1dDSuogWXMFVJh9cdGat3QTXBI-l_fe7Ps3wFLixZJ8cgxmqcF-PKtu6Z0c4fYG9CEZr_IRuPmTDsBQNST5DBjF4DaFuZ5HKKi8x1dgCuLrdYrsRSy/s640/afb.+16.jpg" width="608" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 16</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhodX5SRY0OJz6FeCyoVbIpTFsmKeLrprQebQmTaamR3Svonm0M8AalZRAv_7sZJbKBL4rs2314egRrMrU9gZ29xUd0k9MJX8L99o5SVR8wfvJEFuGpW7Efs8aFkmVpTDhV71fOhTcblmdt/s1600/afb.+17.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="617" data-original-width="1000" height="394" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhodX5SRY0OJz6FeCyoVbIpTFsmKeLrprQebQmTaamR3Svonm0M8AalZRAv_7sZJbKBL4rs2314egRrMrU9gZ29xUd0k9MJX8L99o5SVR8wfvJEFuGpW7Efs8aFkmVpTDhV71fOhTcblmdt/s640/afb.+17.jpeg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 17</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE9RSV5mID9Voa4-AT9jdronx3zn28ovguSWU7EN18DM_gcJRe52x1DGVrkKLGuJbKC-aIBCMzrs4aqDy-uuMlOkTc1ZxyKHBVa2k0cRvk8MCjWajyHVEMQa9NgkWOEmD4mxlUzH0i3XLs/s1600/afb.+18.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="752" data-original-width="1000" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE9RSV5mID9Voa4-AT9jdronx3zn28ovguSWU7EN18DM_gcJRe52x1DGVrkKLGuJbKC-aIBCMzrs4aqDy-uuMlOkTc1ZxyKHBVa2k0cRvk8MCjWajyHVEMQa9NgkWOEmD4mxlUzH0i3XLs/s640/afb.+18.jpeg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 18</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTRyfNORimUkm_bB-uVxfNUHPFDdAQ_Ys1_4OE6mDSgQ-x1Nz7BQNNdSdkE09jqvf4_02OP_GSR0pIz01IECswXKr6FUGRRWA446Pti_wAjEHzs2PPucGw8Z6IXh14pjLKC0u9olORcheD/s1600/afb.+19.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="823" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTRyfNORimUkm_bB-uVxfNUHPFDdAQ_Ys1_4OE6mDSgQ-x1Nz7BQNNdSdkE09jqvf4_02OP_GSR0pIz01IECswXKr6FUGRRWA446Pti_wAjEHzs2PPucGw8Z6IXh14pjLKC0u9olORcheD/s640/afb.+19.jpg" width="526" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 19</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3QqmMvWCHc2eVwQZCBUCRjHSdlSQOuMH63k32bQ-XFy52HIrbT1PSwGK8iDAkeCylb4C7_93Bf8FCoz0f_72OLpzXn1npjnTOQTlQLSxwNKqA-m_gRmOnKC-klyovKJUmQlMSPE5rU71R/s1600/afb.+20.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="638" data-original-width="500" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3QqmMvWCHc2eVwQZCBUCRjHSdlSQOuMH63k32bQ-XFy52HIrbT1PSwGK8iDAkeCylb4C7_93Bf8FCoz0f_72OLpzXn1npjnTOQTlQLSxwNKqA-m_gRmOnKC-klyovKJUmQlMSPE5rU71R/s640/afb.+20.jpg" width="500" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 20</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimROMg_sgjDZ-hYJuRmrDA5P-J9Wlc7mkZLM5OEY3HrHPLh-kSPwag_tgI7OH7XvfdTBl1sumXR8axVJCbIBoaEZOVrLDJfiIdnB68aFaTfskJat2wTTquseWE_RNBvkjMdQOVwpC_I3th/s1600/afb.+21.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1402" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimROMg_sgjDZ-hYJuRmrDA5P-J9Wlc7mkZLM5OEY3HrHPLh-kSPwag_tgI7OH7XvfdTBl1sumXR8axVJCbIBoaEZOVrLDJfiIdnB68aFaTfskJat2wTTquseWE_RNBvkjMdQOVwpC_I3th/s640/afb.+21.jpg" width="560" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 21</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBBjHvJ-4fzGWLU6BhCncBPt941fQ7RBSWloLje_gv6uOXI9KaZocLzqwVrJBVmrqbVeOf03dUyiLhCsfgfpCzgjSu7uFFo8smJoegm4FQrgzG9Y1S_6JAZTLzBPoQEKhyphenhyphenKxklk2e_sn93/s1600/afb.+22.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="625" data-original-width="500" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBBjHvJ-4fzGWLU6BhCncBPt941fQ7RBSWloLje_gv6uOXI9KaZocLzqwVrJBVmrqbVeOf03dUyiLhCsfgfpCzgjSu7uFFo8smJoegm4FQrgzG9Y1S_6JAZTLzBPoQEKhyphenhyphenKxklk2e_sn93/s640/afb.+22.jpg" width="512" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 22</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span>
</span><br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnWGohsmJTiMtKmz8kB6aLfBImvGZ1bDZsUKnnikyYc3K1H0cRxmUwYEgV9shyE-_ZLV8oD2s7BgVEcwT9IgPFAB_IvQ5n3kWQas_e5aTwI2cbqQHbUXNAC9MwTt4x3FvZSJtK-YN1peTQ/s1600/afb.+23.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: x-small;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnWGohsmJTiMtKmz8kB6aLfBImvGZ1bDZsUKnnikyYc3K1H0cRxmUwYEgV9shyE-_ZLV8oD2s7BgVEcwT9IgPFAB_IvQ5n3kWQas_e5aTwI2cbqQHbUXNAC9MwTt4x3FvZSJtK-YN1peTQ/s640/afb.+23.JPG" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: x-small;">afb. 23</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-31475028006093112802017-08-26T17:42:00.001+02:002017-10-04T08:20:51.250+02:00PLAYHOUSE '71-'17 VAN SJORS BINDELS IN MUSEUM VAN BOMMEL VAN DAM: HET TIJDELIJK ONTBREKEN VAN EEN STRUCTUUR SCHEPT KANSEN<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirA8VLvV7wt2usukzWuziYa9ixKcXqX9-xx0j3NIN91w7moJnfd1P3k0RxW8jtKHHf70OW8a32mA_hobjvepVop9ZG8KDS1aDr-IYvDrrnWMmYNp2JX6mR1hNgx-955m1sakOB2A0Pv_47/s1600/g.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="1600" height="254" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirA8VLvV7wt2usukzWuziYa9ixKcXqX9-xx0j3NIN91w7moJnfd1P3k0RxW8jtKHHf70OW8a32mA_hobjvepVop9ZG8KDS1aDr-IYvDrrnWMmYNp2JX6mR1hNgx-955m1sakOB2A0Pv_47/s640/g.jpg" width="640" /></a></div>
<b style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span style="background: white; font-size: 11.5pt;">Categorie: interview/ Onderwerp: Sjors Bindels over de expositie
Playhouse '71-'17/ Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 19 augustus 2017</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sjors Bindels (Venlo 1991) studeerde dit jaar in Arnhem
af aan wat voorheen de afdeling <i>Fine Art</i>
van ArtEZ heette en nu <i>BEAR </i>(Base
voor Experiment, Art & Research). Nog voor hij zijn diploma ontving, opende
in het Venlose Museum van Bommel van Dam de door Sjors Bindels samengestelde en
geprogrammeerde tentoonstelling <i>Playhouse
'71-'17</i>. Bindels combineert in deze tentoonstelling werken van Roy
Villevoy, J.C.J. Vanderheyden, Bram Bogart, Horst Keining, Christo, Rineke
Dijkstra, Milan Kunc en Patrick Hughes uit de collectie van Museum Van Bommel
Van Dam met werken van jonge Limburgse kunstenaars. Een prominente plek wordt
ingenomen door de schildering van Jeroen Duijf over de volle breedte van de
wand naast de ingang van de tentoonstellingsruimte met de titel <i>Einfach anfangen</i>. De werken van de
oudere kunstenaars blijken zich uitstekend te lenen voor een prikkelend
ensemble met het werk van een jongere generatie en de door Sjors Bindels
georganiseerde activiteiten. Die bestaan onder meer uit een openbare repetitie
van het Venlose mannenkoor De Meulenzengers, een open verbinding met het
Venlose Zomerparkfeest naast de deur van het museum, performances van Reinier
Vrancken, Willem de Haan, Matthieu Reijnoudt en Andrea López Bernal en een werk
in uitvoering van Sen Doesborgh die tijdens de tentoonstelling zijn motorfiets
demonteert.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Hoe wordt je
zonder kunstdiploma tentoonstellingsmaker?</b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaKKMn4nZs1rnlDpVgBZoz7PH7ru3wW7BqMjgRI9Fej6BCQgAvX8KvBZp3JbqZTpyK4MpQRO-YjJeoqbie7OwPTzUtznizFKo0TOTmDXE7R6EaACWzlBzMgKtVaNgO99YLveXBS0lyWKk7/s1600/18581365_181394769052875_4953043701216575488_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="640" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaKKMn4nZs1rnlDpVgBZoz7PH7ru3wW7BqMjgRI9Fej6BCQgAvX8KvBZp3JbqZTpyK4MpQRO-YjJeoqbie7OwPTzUtznizFKo0TOTmDXE7R6EaACWzlBzMgKtVaNgO99YLveXBS0lyWKk7/s200/18581365_181394769052875_4953043701216575488_n.jpg" width="200" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ben gevraagd. Dat dat gebeurde heeft te maken met de
ontregeling van het museum hier in Venlo. Alles staat tijdelijk op losse
schroeven. Er is even geen structuur, want men is op zoek naar zo'n structuur
en dat schept kansen. Zoals je misschien weet, heeft de gemeente Venlo plannen
met Museum van Bommel van Dam. Daar wordt nu al tien jaar over gesproken. In
1969 schonk het echtpaar Maarten en Reina van Bommel-van Dam een deel van hun
kunstcollectie aan de gemeente Venlo en begin jaren zeventig bouwde de gemeente
een museum om de schenking onder te brengen en te tonen. Die formule, met een
door de gemeente Venlo bekostigd en geëxploiteerd museum, heeft jarenlang
gewerkt, maar inmiddels wil de gemeente iets anders. Het gebouw is niet meer in
goede staat. De tentoonstellingen trekken in vergelijking met andere musea
weinig bezoekers en het museum heeft in vergelijking met andere musea ook te
weinig eigen inkomsten. De gemeente Venlo wil dat het museum verzelfstandigt en
een andere formule kiest. Dat is niet zo eenvoudig, want er zijn met het
echtpaar Van Bommel-Van Dam ooit allerlei afspraken gemaakt over het
conserveren en tentoonstellen van hun verzameling. Het museum, nu gevestigd aan
de Deken van Oppensingel moet op termijn dicht en verhuizen, maar ondertussen
blijft het museum op zijn oude plek toegankelijk voor publiek en is er een
tentoonstellingsprogramma. Dat verwonderde mij al een tijd. Ik ben hier geboren
en opgegroeid en hoewel ik in Arnhem studeerde ben ik altijd bij Venlo en de
regio betrokken gebleven, niet alleen door mijn familie die hier woont, maar
ook door vrienden en de kunstenaars die ik hier ken. Op een dag ben ik gaan
vragen hoe het nu eigenlijk zat en hoe het verder zou gaan, met in mijn
achterhoofd het idee dat er uit de hele gang van zaken misschien een slaatje
was te slaan, niet alleen voor mij, maar ook voor andere jonge kunstenaars.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<a name='more'></a><br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bij wie ging je
dat vragen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Gewoon, bij de mevrouw achter de balie. Ze gaf me het
mailadres van Marcel Tabbers. Tabbers vormt samen met Bernard Ellenbroek, directeur ad
interim, het duo dat de transformatie van het museum een vorm moet gaan geven. Ik heb
Marcel Tabbers een bericht gestuurd en kort daarop werd ik uitgenodigd voor
rondetafelgesprekken met jonge kunstenaars uit de regio. Het echtpaar Van
Bommel-Van Dam onderhield in zijn tijd nauwe banden met de regionale
kunstwereld en probeerde kunst in de regio te bevorderen. Bij die betrokkenheid
bij de kunstenaars in de regio willen Tabbers en Ellenbroek opnieuw aanknopen.
Wat voor rol kan het museum spelen voor jonge kunstenaars hier in de omgeving
en wat kunnen die kunstenaars bijdragen aan het museum? Om die vragen te
beantwoorden organiseren ze onder andere gesprekken met kunstenaars over de
toekomst van het museum. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBNyNP7-amGoL0Fa6C9Zw8EWE4o4-TGsuHOVqTouXja9CpnytUPwsg1Hy5mA1RbI0X6VAw7uw8e2jhIQrbZOfezoaDPevTcXVNMoKnvI6QNzdD_cW-H1Ek1KnplTYIm25xOUwZCnS-aqLX/s1600/n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="642" data-original-width="1600" height="160" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBNyNP7-amGoL0Fa6C9Zw8EWE4o4-TGsuHOVqTouXja9CpnytUPwsg1Hy5mA1RbI0X6VAw7uw8e2jhIQrbZOfezoaDPevTcXVNMoKnvI6QNzdD_cW-H1Ek1KnplTYIm25xOUwZCnS-aqLX/s400/n.jpg" width="400" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe zie jij die
toekomst?</span></b><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik denk dat je realistische moet zijn. Museum van Bommel
van Dam staat voor zaken die instellingen elders in Nederland al achter de rug
hebben. Het gaat om organisatorische en financiële verzelfstandiging, het
opnieuw definiëren van de eigen missie en het eigen werkterrein en het vinden
van aansluiting bij nieuwe publieksgroepen. Dat is op zich geen drama. Er is
een in opdracht van de gemeente geschreven </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Koersdocument</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
met allerlei doelen: het museum moet midden in de samenleving staan, het moet
er zijn voor jong en oud enzovoorts, enzovoorts. Het is goed om zulke doelen te
stellen, maar daarmee ben je er nog niet. Waar het om gaat, is dat je een goed
beredeneerde keuze maakt. Je kunt, kijk naar de Nederlandse praktijk van musea
en kunstcentra, wat dat betreft nogal wat kanten op. De ene keuze is per
definitie niet minder kansrijk dan de andere. Je hebt, om te beginnen met het
ene uiterste, in Utrecht BAK: een hyper theoretisch instituut dat voornamelijk
publicaties voortbrengt en niet bang is voor ontoegankelijke taal. Aan de
andere kant van het spectrum staat de Fundatie in Zwolle: kunst en design voor
een zo groot mogelijk publiek. Ergens in het zeer gevarieerde Nederlandse landschap
van musea en kunstcentra moet museum van Bommel van Dam een plek en een positie
kiezen. Daarbij moet je uitgaan van wat hier in de stad Venlo en in de regio
nodig is en echt iets zou toevoegen.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH1LiRHaH61vSrd2jI2lK7b89XwEG-8J1D_NRzPqxgOMia3ED0bzm5cB_3FNNzat4FWVDpSGzwfmOdIRUHpF9DqKk7109DkY1s_Fsa_EqwsbM8s9ropDELOt0wwec26rkUnAkMr8LsHGY1/s1600/l.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="583" data-original-width="1200" height="193" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH1LiRHaH61vSrd2jI2lK7b89XwEG-8J1D_NRzPqxgOMia3ED0bzm5cB_3FNNzat4FWVDpSGzwfmOdIRUHpF9DqKk7109DkY1s_Fsa_EqwsbM8s9ropDELOt0wwec26rkUnAkMr8LsHGY1/s400/l.jpg" width="400" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat zou dat kunnen
zijn?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Daar ben ik op dit moment niet zeker van. Een van de
dingen waar je mee moet rekenen is dat je in de omgeving, en zeker in
Duitsland, te maken hebt met musea die beschikken over ijzersterke collecties.
Kun je daar mee concurreren, kun je je als klein museum daarvan onderscheiden en
hoe? Wie weet heeft Museum van Bommel van Dam een toekomst als een soort
residency, een plek waar kunstenaars kunnen werken en verblijven. Maar het kan
ook een andere formule zijn die het museum een toekomst garandeert. Om daar
achter te komen heb je tijd nodig. Je moet met een heleboel mensen in gesprek
gaan, meningen peilen en inzichten verzamelen. En je moet dingen praktisch
uitproberen, experimenteren. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Gebeurt dat
voldoende?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het is een lastig proces. Mensen willen natuurlijk
meedenken. Dat ze daarbij hun eigen belangen laten meewegen, lijkt me vanzelfsprekend.
Als je kunstenaars vraagt op welke manier het museum voor hen van belang zou
kunnen zijn, dan is het antwoord steevast: laat ons exposeren. Dat is
begrijpelijk, maar niet voldoende als leidraad voor de toekomst.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Z2vhyuT1KIGVBnwj9aCO55ZE44uTEHjrkI06f45s16NJsUwsXMHOzh13vPJvY2VkIy8oas3AFgCWkH1mHcP2Q8q4jvdytca8DHNbMIQneCRNmrATBqieudVSysFzpTHP5maaGMdCvltq/s1600/19985591_124315041416917_8008526342314262528_n%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="902" data-original-width="902" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-Z2vhyuT1KIGVBnwj9aCO55ZE44uTEHjrkI06f45s16NJsUwsXMHOzh13vPJvY2VkIy8oas3AFgCWkH1mHcP2Q8q4jvdytca8DHNbMIQneCRNmrATBqieudVSysFzpTHP5maaGMdCvltq/s200/19985591_124315041416917_8008526342314262528_n%25281%2529.jpg" width="200" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is jouw
tentoonstelling <i>Playhouse '71-'17 </i>een
antwoord?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee. Het is een voorstel, een manier om erachter te komen
wat in dit museum zou kunnen werken. Ik pretendeer niet dat ik het weet. In
april van dit jaar vroegen Bernard Ellenbroek en Marcel Tabbers of ik een
tentoonstelling wilde samenstellen, want het museum zou langer open blijven dan
gepland. De tentoonstelling moest begin juni geopend moeten worden. Ik raakte
eerlijk gezegd wat in paniek. Op zo'n vraag zeg je geen nee, maar ik moest ook
nog in Arnhem afstuderen aan ArtEZ, later in juni.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat ben je als eerste
gaan doen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ben gaan schrijven. Er zat veel in mijn hoofd. Door te
schrijven kom ik dan meestal wel tot een verheldering. De belangrijkste
punten en je eigen houding komen al schrijvend bovendrijven. In dit geval kwam
ik op een aantal kernwoorden. De tentoonstelling moest zacht zijn, snoepachtig,
speels en fris. Het geheel moest kleurrijk zijn en de beeldtaal herkenbaar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguUADSbJeVfwacb8WgCv-8hsiJ2iWlfGOxd8lMd5JOJ7_NBrpxOaQzAKguX3hqSczwOh0KA-HI-ZAVCKeM5l3n4eYomkY9QuaioC2_bT_GU5ecM86fnmmK2o7-uMl0h92tfeU4LFY0LJp4/s1600/20905123_1910477232551870_4202196126960451584_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="640" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEguUADSbJeVfwacb8WgCv-8hsiJ2iWlfGOxd8lMd5JOJ7_NBrpxOaQzAKguX3hqSczwOh0KA-HI-ZAVCKeM5l3n4eYomkY9QuaioC2_bT_GU5ecM86fnmmK2o7-uMl0h92tfeU4LFY0LJp4/s200/20905123_1910477232551870_4202196126960451584_n.jpg" width="200" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Geen thema of
concept?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee. Mijn benaderingen is niet die van een curator. Ik
ben kunstenaar en improvisatie is voor mij een belangrijk middel om tot een
resultaat te komen. Het gaat me behalve om improvisatie ook om compositie en
performativiteit: het zichtbaar maken van het artistieke proces en de houding
van de kunstenaar. Ik heb deze tentoonstelling zoveel mogelijk het karakter van
een lopend proces, een voortgaande improvisatie willen geven. Het moet geen
statisch, maar een beweeglijk, vloeibaar geheel zijn, een werk in uitvoering,
omdat ik denk dat je daarmee de bezoeker eerder overhaalt om in dat proces mee
te gaan en er aan deel te nemen.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhn_vr6R4Rds8EEtyCqmacsT3f7pl8ApD3oDusLnzUNoXe6dhahIUosh1Zjn9ftlWOptRrRQ2QiaWn41b0_BXB5d5Xli6fhJvWxhPmp_ykxn1uCTstoTCerEzIsvj1im_QA7Usz6KxK1ee1/s1600/c.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1599" data-original-width="1600" height="398" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhn_vr6R4Rds8EEtyCqmacsT3f7pl8ApD3oDusLnzUNoXe6dhahIUosh1Zjn9ftlWOptRrRQ2QiaWn41b0_BXB5d5Xli6fhJvWxhPmp_ykxn1uCTstoTCerEzIsvj1im_QA7Usz6KxK1ee1/s400/c.jpg" width="400" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Kun je uitleggen
hoe improvisatie een rol heeft gespeeld?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb tijdens het samenstellen en inrichten van de
tentoonstelling niet één, enkel spoor gevolgd. Een van de beslissingen die ik
nam was het wegnemen van de vroegere tussenwanden waardoor de
tentoonstellingsruimte weer één groot en open geheel is. De medewerkers van de
techniek hebben heel vindingrijk van het hout van de wanden een klein en een
groot podium getimmerd die eenmaal op hun plaats niet verder verplaats konden
worden. Een andere beslissing was het huren van een nieuwe vloerbedekking van
geelgroene tapijttegels. Die twee podia en de vloerbedekking waren natuurlijk
vrij bepalend voor de inrichting, of je dat nu wilt of niet. Dat gold ook voor
de grote wandschildering van Jeroen Duijf. Terwijl ik over vloer en wanden een
beslissing nam, zocht ik in de collectie van het museum naar werken die
aansloten bij wat volgens mij deze tentoonstelling moest oproepen en uitstralen
en voerde ik gesprekken met jonge kunstenaars die ik als deelnemer op het oog
had. Ik vroeg ze of ze in het kader van de tentoonstelling iets zouden willen
ontwikkelen dat voor hen en mij interessant zou kunnen zijn. Naar aanleiding
van die gesprekken bedacht Reinier Vranken een performance, begon Hester Van
Tongerlo in de tentoonstelling een doorlopend programma dat ingaat op kleur en
persoonlijkheid en ontwikkelde Marleen Verberne een kunststof object dat de
bezoeker van vorm kan veranderen. Ik had me voorgenomen om tijdens de
tentoonstelling performances uit te laten voeren en de tentoonstellingsruimte
open te stellen voor de activiteiten van niet-kunstenaars. Dat is niet in ieder
opzicht gelukt. De tatoeëerder is niet gekomen en of de gemeenteraad hier komt
vergaderen is nog de vraag. Maar er is een aardig programma van schoolbezoeken,
koorrepetities, performances, workshops en tijdens het Zomerpark Festival, hier
naast de deur, was het museum 's avonds geopend. Dat alles levert een situatie
op die uiterst vloeibaar is. Het museum wordt een gevaarlijke plek. Je moet
mensen de ruimte geven en tegelijkertijd moet je ervoor waken dat de zaak niet
afglijdt doordat je te veel concessies gaat doen. Je bent enerzijds zo
optimistisch mogelijk bezig om mogelijke verbanden met de buitenwereld af te
tasten en anderzijds moet je de regie houden. Je moet spelen met je eigen rol
als de man die de beslissingen neemt en die van alles moet regelen voor de
deelnemende kunstenaars, de vrijwilligers die het museum draaiende houden en
een hele reeks anderen. Ik denk dat ik het er aardig vanaf heb gebracht. Ik ben
geen ervaren curator en als ik meer tijd had gehad voor voorbereiding en
research dan was dat in de compositie van de tentoonstelling en in de
randprogrammering ongetwijfeld tot uitdrukking gekomen. En toch heb ik in twee
maanden tijd met elf jonge kunstenaars en alle medewerkers van het museum een tentoonstelling
weten te maken die hier en daar piept en kraakt, maar die in dit museum
conventies doorbreekt en behoorlijk fris is.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Heb je, als je
veel laat afhangen van improvisatie, het eindresultaat nog in de hand?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jazeker. Ik reageer op de omstandigheden. Toen de
medewerkers van de technische dienst de podia hadden afgetimmerd, installeerde
Hester van Tongerlo het rode meubilair dat ze gebruikt voor haar kleurproject.
Op dat moment besloot ik om de twee podia rood te verven en wist ik ook dat ik
het rode werk van Bram Bogart de plaats zou moeten geven die het nu heeft en
dat ik het werk niet zou ophangen, maar op de vloer zou leggen. Op grond van
het een heb ik beslissingen genomen over andere werken en hun onderlinge
schikking. Ik heb geschoven, maar daarbij heb ik steeds een bepaald beeld en
een bepaalde standaard voor ogen gehad. Wat me voor ogen stond was een en
horizontale schikking van werken die ieder voor zich een eigen wereld
vertegenwoordigen. Thematisch hoefden ze niet onmiddellijk bij elkaar aan te
sluiten, maar niettemin zouden ze een rijk en van plek tot plek variërend
geheel moeten vormen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAg56Si6svv_i7qHbP1o93vBz2Q25Qa_jazh7S7Y2cSaKZuPdM1hpLz_IXJ7O_F4Cqp30UKuxi7jc0Ef231e_OQiUzZyfpwCggsBjAAI4eLbjeyBgX33oKvtvWj88A2ZSgUQPvQD0WVSW9/s1600/k.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1517" data-original-width="1600" height="377" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAg56Si6svv_i7qHbP1o93vBz2Q25Qa_jazh7S7Y2cSaKZuPdM1hpLz_IXJ7O_F4Cqp30UKuxi7jc0Ef231e_OQiUzZyfpwCggsBjAAI4eLbjeyBgX33oKvtvWj88A2ZSgUQPvQD0WVSW9/s400/k.jpg" width="400" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>Playhouse</i> onderscheidt zich in mijn ogen
door de combinatie van werken van oudere en gerenommeerde kunstenaars met die
van de jongste generatie. Dat zie je niet zoveel. Musea tonen amper werk van
jonge, Nederlandse kunstenaars en kunstcentra, die dat wel doen, beschikken
doorgaans niet over een collectie. Volgens sommigen raakt de hedendaagse kunst
daardoor haar geheugen kwijt. Werken en kunstenaars uit het verleden worden
niet langer aangehaald en getoond om ze kritisch te vergelijken met hedendaagse
kunst. Misschien is dat beter zo, want wie weet zou er nog het een en ander
door de mand vallen. In het tijdperk van de zogenaamde 'postproductie' worden ideeën,
ingrepen en gestes uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw wel eens schaamteloos
nageaapt. Hoe sta jij daar tegenover? Had je een reden om werken van oudere
kunstenaars uit de collectie op te nemen in je tentoonstelling of was dat een
eis of vraag van de leiding van het museum?<o:p></o:p></span></b></div>
<div style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik had in beginsel de vrije hand om te doen
en te laten wat ik wilde en het zou aanvankelijk de laatste tentoonstelling
zijn in het museum. De definitieve sluiting is nu weer uitgesteld, maar toen ik
begon kon ik moeilijk om dat gegeven heen. Ik zou in mijn tentoonstelling toch
iets moeten doen aan het verleden van het museum en de collectie, vond ik.
Daarom koos ik ook de titel en de jaartallen: <i>Playhouse '71-'17</i>. Ik vond het een hele eer om in de collectie naar
voor deze gelegenheid geschikte werken te zoeken. Het had, gezien de sluiting
of de tijdelijke sluiting die in de lucht hing, ook iets pijnlijk. Maar het
heeft me ook een waardevol inzicht opgeleverd, een standpunt waarvan ik hoop
dat het de bezoeker niet ontgaat. Door de collectie te gebruiken, die bestaat
uit werken uit verschillende periodes en van kunstenaars met uiteenlopende
visies, in combinatie met het werk van jonge, hedendaagse kunstenaars en ook
nog eens met werk dat zich tijdens de tentoonstelling ontwikkelt, krijg de horizontale
presentatie waar ik het net over had een extra dimensie. Het is allemaal in een
en dezelfde open ruimte aanwezig en ontvouwt zich naast elkaar, waarbij het
verleden niet minder sterk aanwezig is dan het heden en werken die zich
richting de toekomst ontwikkelen. Dat
leidt tot iets wat in de hedendaagse kunst misschien niet zo gebruikelijk is.
Het combineren van werken uit de collectie met het werk van jonge kunstenaars en
met werken in uitvoering zou een mogelijke aanpak kunnen zijn voor Museum van
Bommel van Dam in de toekomst of in ieder geval voor deze huidige
overgangsfase.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP37GjfZS8FCycEJFEbwsjgVXadCERbbe2cLvGm8WY28MLMtUdA98OIT54h0et2FkxTwN6CxYkLqzGJXYNLPB8E17KvYEIMBXnzMakUCzMNc2J4nLUmbvGCepRMJgolzmkyyse45o6lkFZ/s1600/m.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="640" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP37GjfZS8FCycEJFEbwsjgVXadCERbbe2cLvGm8WY28MLMtUdA98OIT54h0et2FkxTwN6CxYkLqzGJXYNLPB8E17KvYEIMBXnzMakUCzMNc2J4nLUmbvGCepRMJgolzmkyyse45o6lkFZ/s320/m.jpg" width="320" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat ga je hierna
doen?</span></b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ga eind augustus naar Spanje om samen met Pol Ricart
Herms een film te maken over het opzetten van een projectruimte in Barcelona.
Terwijl ik in Spanje ben zal Demi van Doorn mijn performance MEETING </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">1,2,3,4,5,6,7 and 8 (MORE POSSIBLE) </i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">uitvoeren
tijdens de opening van </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ernstig geschikt</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
in Arnhem op 2 september bij Studio Omstand. In Arnhem doe ik ook mee aan de
presentatie </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Arnhemse Nieu</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">we in
Showroom Arnhem op 21 september en met Valentina Gal werk ik op dit moment aan
een tweede tentoonstelling hier in Museum van Bommel van Dam. De
tentoonstelling, in de planning staat dat hij 6 oktober wordt geopend, gaat </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Apocalypse, a working title</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> heten.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bij de foto's</span></div>
<div style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 3: overzicht van tentoonstelling met links twee werken van Horst
Keining; <i>Aetate aurea</i> (2009) en <i>Kunstgrenzen</i> (2009).<o:p></o:p></span></div>
<div style="background: white; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; min-height: 18px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 4: schets voor de muurschildering <i>EINFACH ANFANGEN</i> van Jeroen Duijf.<o:p></o:p></span></div>
<div style="background: white; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; min-height: 18px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 5: Bezoeker en vriend Pol Ricart
Herms voor het design van Atelier Haven bij de entree.<o:p></o:p></span></div>
<div style="background: white; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; min-height: 18px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 6: overzicht van tentoonstelling met op
de voorgrond het massieve werk <i>Roodrougered</i> (1993) van Bram Bogart.<o:p></o:p></span></div>
<div style="background: white; margin: 0cm 0cm 0.0001pt; min-height: 18px;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 7: <i>Tompouce</i> (2016) van Krista Smulders.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Foto 8: Sen Doesborgh, </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Sen en de kunst van
het motoronderhoud/Zen and the art of motorcycle maintenance</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> (2017). </span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De tentoonstelling Playhouse '71- '17 is te zien tot en met
22 september 2017 <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.vanbommelvandam.nl/nl/">Website Museum van Bommel van Dam</a></span></div>
<a href="https://www.instagram.com/sjorsbindels/"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sjors Bindels volgen op Instagram</span></a>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-87247087435137424322017-07-24T12:41:00.001+02:002017-10-04T08:24:25.782+02:00WILLEM DE HAAN: HUMOR, WAARDERING EN TOEVAL<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf3Ec6xIOxKD5tIPtjemPTCuo1J3AnboBoTlmkXL1xzr9_-3oUk2tiCsy6izzNCkARngWfN_7b9S5-1Fu9hYWm1nyIZpZQDrxJRDRHKHz7daDQ_pmEccdb10pHzy2pGc7a5PWgNdDjOmoD/s1600/low_resolution_2.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf3Ec6xIOxKD5tIPtjemPTCuo1J3AnboBoTlmkXL1xzr9_-3oUk2tiCsy6izzNCkARngWfN_7b9S5-1Fu9hYWm1nyIZpZQDrxJRDRHKHz7daDQ_pmEccdb10pHzy2pGc7a5PWgNdDjOmoD/s640/low_resolution_2.JPG" width="640" /></span></a></div>
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Categorie: interview/ Onderwerp: Willem de Haan over zijn werk/ Auteur: Peter Nijenhuis/Datum gesprek: 13 juli 2017</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Willem de Haan (Apeldoorn 1996) behaalde, na een
uitwisselingsjaar in 2015 aan het Chelsea College of Arts in Londen, in 2017
zijn bachelorsdiploma aan de afdeling BEAR (Base for Experiment Art &
Research) van ArtEZ in Arnhem.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIsNX5fCuYdM-X6-ckEO1j2nOIZB15zfh0atksydXuZr0n4t3-Vxk_45v1xFSx2IVYGxjT-u2GhLM36312y28wjSn0vLEwrzLCegCJCYI1TR6wD1GyTsrafvoBA7kbJm7kZgji9ccgpHPM/s1600/low_resolution_4.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIsNX5fCuYdM-X6-ckEO1j2nOIZB15zfh0atksydXuZr0n4t3-Vxk_45v1xFSx2IVYGxjT-u2GhLM36312y28wjSn0vLEwrzLCegCJCYI1TR6wD1GyTsrafvoBA7kbJm7kZgji9ccgpHPM/s400/low_resolution_4.JPG" width="400" /></span></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe kwam je op de kunstacademie terecht?</span></b><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Als middelbare scholier tekende ik veel. Het waren vaak
cartoons of strips met daarin een grap of iets wat daar op leek. Het tekenen
leidde in sommige gevallen tot het maken van objecten. Mijn vrienden keken in
die tijd fanatiek naar Black Metal-video's. Die video's vond ik grappig: wit
geschminkte mannen met zwarte vlekken op hun gezicht die over hun liefde voor
de duivel schreeuwden. Als reactie hierop tekende ik cartoons waarin de
duivelaanbidders op het strand speelden, iets wat ze in hun video’s natuurlijk
nooit deden. De cartoons waren het uitgangspunt voor het maken van T-shirts die
ik uitdeelde onder mijn vrienden. Een ander karakter dat in mijn tekeningen een
rol speelde was de duivel. Om hem zelf te kunnen spelen, knutselde ik op een dag
een duivelsmasker. Met dat masker op mijn hoofd maakte ik fotoverslagen over
het dagelijkse leven van de duivel die ik publiceerde op een blogje. Ik stond
bijvoorbeeld als duivel op de bus te wachten, zat op de wc of at een boterham
met hagelslag. Op mijn veertiende zeiden mijn ouders dat ik maar eens naar een
open dag van ArtEZ in Zwolle moest gaan. Misschien was dat wel wat voor mij,
een kunstopleiding. Ik denk dat het vooral mijn moeder was die dat had bedacht.
Ze is kleinkunstenares. Als puber had ik daar helemaal niets mee, het was
gewoon haar beroep, maar nu denk ik dat ik veel van haar geleerd heb. Als ik
een spreekbeurt had op school hielp ze me bij de voorbereiding. Ze bedacht
bijvoorbeeld dat ik ook een liedje kon zingen tijdens mijn presentatie. Dat
soort gekke dingen vond ik als puber niet cool, maar ik vertelde het op school
wel aan mijn vrienden die me dan uitdaagden om dat liedje toch wèl te zingen.
Als je bekijkt wat ik als middelbare scholier deed, uit mezelf en voor mijn
plezier, dan was naar de kunstacademie gaan geen grote stap. Tijdens de
middelbare school heb ik eerst de oriëntatiecursus van ArtEZ in Arnhem gevolgd,
daarna de vooropleiding en toen ben ik meteen aangenomen.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Heb je je ook op andere kunstacademies aangemeld?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee. Omdat ik iedere zaterdag van Apeldoorn, waar ik
woonde, naar Arnhem reisde voor de cursussen op ArtEZ, en druk was met de
opdrachten, schoot de havo er nogal bij in. Ik heb behoorlijk mijn best moeten
doen om niet te zakken voor het eindexamen. Door de oriëntatiecursus en de
vooropleiding had ik trouwens wel een goed beeld van het onderwijs in Arnhem.
Ik kende de meeste docenten wel, dus ik wist wat ik kon verwachten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCeOdRIHc299VsKTlANWzbtm3nR0xbAprlwrOEFeG5rfnuPf88o2VSlMFWkTDe-byeinMFa4osa4EUdpdl0wSSJ-bZ52Z0YlUJOx-3u4OxkJeKVjA_dWqPYf4irS1pT3XTiFbid5zuQ-PU/s1600/IMG-9608.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCeOdRIHc299VsKTlANWzbtm3nR0xbAprlwrOEFeG5rfnuPf88o2VSlMFWkTDe-byeinMFa4osa4EUdpdl0wSSJ-bZ52Z0YlUJOx-3u4OxkJeKVjA_dWqPYf4irS1pT3XTiFbid5zuQ-PU/s320/IMG-9608.JPG" width="240" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat leerde je bij BEAR?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toen ik er pas studeerde liet ik werk zien waarvan ik
dacht dat het op een kunstacademie wel in de smaak zou vallen. De reacties
waren matig. Er werd gevraagd of ik nog meer werk had en ik besloot mijn
hobby-blog over de duivel te tonen. Tot mijn verbazing werd het met
enthousiasme ontvangen. Op dat moment kreeg ik door dat je het vooral bij
jezelf moet zoeken. Wat doe ik al langer en min of meer vanzelf of uit mezelf?
Wat ik op de academie heb geleerd, is hoe ik dat een plaats kan geven binnen de
hedendaagse kunst. Na een tijdje kom je erachter wie in de kunst met
vergelijkbare dingen bezig is. Op grond daarvan kun je je eigen werk
aanscherpen. Voor mij is het heel belangrijk om hard te werken, veel te
produceren en steeds nieuwe dingen van mezelf te verwachten. Als student van
BEAR krijg je in het tweede jaar een eigen studio. Daar ging ik elke dag naar
toe. Een aantal andere studenten deden dat ook. Je trok met elkaar op. Je was
samen bezig en als je er genoeg van had, ging je een partijtje pingpongen. In
mijn tutorgroep besprak ik mijn werk met zowel docenten als medestudenten uit
verschillende jaren. De besprekingen en het enthousiasme van mijn medestudenten
vond ik altijd stimulerend. De studenten in mijn tutorgroep zorgden zo'n beetje
voor elkaar. Ouderejaars als Ide André namen me mee naar tentoonstellingen en
performances in het land en op die manier maakte ik al snel kennis met
kunstenaars, tentoonstellingsmakers en studenten van andere kunstopleidingen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nooit in een gat gevallen tijdens je studietijd?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee. Ik heb vrij snel een manier gevonden om veel werk te
produceren. Dat werk werd door mijn docenten en medestudenten doorgaans goed
gevonden. Dat heeft nadelen. Je beweegt je in hoog tempo van het ene naar het
andere onderwerp en er is altijd wel iets nieuws te bespreken met je docenten
en medestudenten. Op die manier wordt het een beetje los zand en dreigt de
spanning er voor jezelf uit te raken. Het dwong me om op zoek te gaan naar een
rode lijn. Wat was het overkoepelende onderwerp dat mijn werk verbond? Dat moet
je toch wel weten om het verder te kunnen ontwikkelen. Daar stond tegenover dat
ik naar mijn gevoel werk kon maken over alle onderwerpen in de wereld. De vraag
naar een overkoepelend onderwerp was dus niet zo gemakkelijk te beantwoorden.
Toch leidde het nadenken over die vraag uiteindelijk tot mijn eindexamenproject
<i>5 Minute Moped Tours</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPZB799dAbVPBTYfi847ZT7XTcIY7EsUkZahMxI7R-_gq5EZMlkmk-HlHDqCCgKHgNOxch-fUEx8U0YUnyXx8Rqqx3UIZhEkv-Pvzrmx7hGou8nX9XHwePYj4XLENoKK1Xo6lui8MCshm8/s1600/low_resolution_6.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPZB799dAbVPBTYfi847ZT7XTcIY7EsUkZahMxI7R-_gq5EZMlkmk-HlHDqCCgKHgNOxch-fUEx8U0YUnyXx8Rqqx3UIZhEkv-Pvzrmx7hGou8nX9XHwePYj4XLENoKK1Xo6lui8MCshm8/s400/low_resolution_6.JPG" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>5 Minute Moped Tours</i> is een tentoonstelling van
objecten en gebeurtenissen langs een bepaalde route. Wie het werk wil zien,
stapt achter op een scooter en wordt in vijf minuten rondgereden. Hoe kwam je
daarop?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik voelde de drang om mijn werk, heel simpel, bij elkaar
te brengen. Als het bij elkaar werd gepresenteerd, zou de rode draad vanzelf
boven komen drijven. Ik wilde eerst een serie objecten maken die ik zou
presenteren in een rondtoerende bus. Wat mij al een tijd lang fascineert, is
iets wat iedereen wel kent. Je zit in een bus en als de buschauffeur hard op de
rem trapt, schiet een plastic flesje, dat ergens onder een bank lag, plotseling
met een rotgang door de bus. Het leek me mooi als mijn sculpturen op zo’n
manier door de bus zouden glijden. Ik heb dat niet verder gebruikt, maar het
leidde tot het idee van een tentoonstelling in de vorm van een tour. Ik bedacht
dat je binnen in een rijdende bus heel goed een tentoonstelling kunt inrichten,
maar tentoonstellen in een bus isoleert het werk en het publiek ook van de
buitenwereld. In een bus zit er tussen jou en de buitenwereld immers altijd een
raam, nietwaar. Ik wilde een vervoersmiddel zonder ramen, dus switchte ik naar
scooters. Het belangrijkste voor een tour leek me allereerst het bepalen van de
route. Na het afwegen van verschillende mogelijkheden kwam ik uit op een route
van vijf minuten met het begin en eindpunt op de academie aan de Oude Kraan,
die de bezoeker langs onder andere de Rijnkade en het Roermondplein bracht. De
route voerde in mijn ogen langs een aantal bijzondere plekken: de kleine
rotonde aan het begin van de Boterdijk bijvoorbeeld, en het weidse uitzicht
over de Rijn vanaf de kade. Toen de route vaststond, kwam ik tot de conclusie
dat de meeste werken die ik in mijn studio had staan, niet goed bij de plekken
van de tour pasten. Uiteindelijk heb ik 12 werken geplaatst waarvan één werk al
min of meer af was. Kort voor het afstuderen heb ik nog veel nieuwe werken gemaakt
en sommige oudere werken heb ik aangepast.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqMVQn8wT9Q3_VJn3SznHz5OsMC4jlU25EyYUx4IA021iY5VFHBhIpxoG4BY5TKgu0qzXvoB7Ss7NcoqoVscZJNNlbyJKsy6Yu99Q_EuCZlLbp-Ohm293hAju5DoBauKpfStKLCIN1dnMC/s1600/2W8A6404.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqMVQn8wT9Q3_VJn3SznHz5OsMC4jlU25EyYUx4IA021iY5VFHBhIpxoG4BY5TKgu0qzXvoB7Ss7NcoqoVscZJNNlbyJKsy6Yu99Q_EuCZlLbp-Ohm293hAju5DoBauKpfStKLCIN1dnMC/s320/2W8A6404.jpg" width="320" /></span></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>De 5 Minute Moped Tours</i> is een hybride werk.
Het gaat niet puur om sculpturale objecten, hoewel die niet onbelangrijk zijn,
maar ook om het evenement, de ongebruikelijke wijze waarop de
tentoonstellingsruimte in de openbare ruimte is ingericht en het feit dat je
er, gezeten op een scooter, langs en door zoeft. Het gaat, anders gezegd, om
hele ervaring die je je publiek aanbiedt. Is dat waarmee je verder wilt?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik wil beide maken en organiseren: objecten, of dat nu
sculpturen zijn of beeldverslagen die bijvoorbeeld voortvloeien uit een
onderzoek naar de zogenaamde huidkleur van pleisters, én evenementen. Dat zie
ik niet als compleet verschillende dingen. Het één is ook niet ondergeschikt
aan het ander. Een object of een reeks foto's kan op zich worden
tentoongesteld, maar ze kunnen ook, al of niet doorontwikkeld, een rol spelen
in een evenement als de scootertours.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhw1U3ELM1eBzwVYzCJx-Xk6d1MWHeYyiuYMmHqLhaDDHOjgKBikhg1bgMPhx7Ib6SzzBkpOxgWqTol0NEwZzEUV5oKhMQMstHvOovr62_8PLMuVT92B-bGcKXtIPXhoEzjdlgxMChuptIG/s1600/Stedelijk3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhw1U3ELM1eBzwVYzCJx-Xk6d1MWHeYyiuYMmHqLhaDDHOjgKBikhg1bgMPhx7Ib6SzzBkpOxgWqTol0NEwZzEUV5oKhMQMstHvOovr62_8PLMuVT92B-bGcKXtIPXhoEzjdlgxMChuptIG/s640/Stedelijk3.jpg" width="424" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Heb je inmiddels meer zicht gekregen op de rode lijn
in je werk, het overkoepelende onderwerp?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat denk ik inmiddels wel. Mijn onderwerp is, zoals ik
het nu zie, waardering en humor. De cartoons en de T-shirts die ik als
middelbare scholier maakte kwamen voort uit een gemengd gevoel. Aan de ene kant
waren de Black Metal filmpjes waar ik met mijn vrienden naar keek absurd. Maar
ik vond die mannen met geschminkte vlekken op hun gezicht ook oprecht <i>cool</i>.
Het was goed gedaan, iets waar ik met belangstelling en verwondering naar keek.
Ik ben blij dat er absurde en ontregelende dingen bestaan, gewoon in ons dagelijks
leven. Het houdt je wakker. Vroeger reageerde ik daarop met grappen. Maar een
grap vraagt reflectie. Je moet de grap snappen. Mijn huidige werk is niet meer
grappig. Het is eerder humoristisch. Bij humor draait het niet om reflectie,
het snappen van de grap. Het draait om wat eraan het snappen, de reflectie,
voorafgaat: het vervreemdende, absurde en ontregelende. Die stap van grap naar
humor maakte ik, denk ik, geleidelijk als student. Op de academie las ik op een
dag dat een beroemde kunstenaar een schenking had gedaan aan een museum. Dat
lijkt heel nobel, maar als je erover nadenkt, stuit je op iets absurds. De
kunstenaar doet afstand van een werk, maar hoopt, volgens mij, door die
schenking ook te schitteren in een belangrijke museale collectie. Het is een
zelfzuchtige vorm van liefdadigheid. De kunstenaar bewijst met zo'n schenking
zijn eigen status in de kunsthiërarchie. Daar zit een bepaald risico in. Stel,
je bent als kunstenaar toch niet zo belangrijk als jezelf denkt en het museum
wijst je schenking af…? Ik, bijvoorbeeld, zou als onbekende kunststudent
waarschijnlijk nooit mijn werk door een schenking in de collectie van een
museum kunnen krijgen, hoe oprecht liefdadig ik het ook bedoel. Als eerbetoon
aan de absurditeit van deze kunsthiërarchie heb ik een monochroom doek gemaakt
met daarop de tekst: REFUSED BY STEDELIJK MUSEUM. Het doek heb ik, in een
keurige, zelf getimmerde kist als donatie naar het Stedelijk Museum Amsterdam
gestuurd. Twee maanden later kreeg ik de kist weer terug met een brief waarin
werd uitgelegd dat het opnemen in de collectie van mijn toegestuurde werk niet
in het beleid van het museum paste. Afgewezen worden was een beetje lullig,
hoewel aan de andere kant ook mooi. Mijn werk had een hele reis gemaakt en het
Stedelijk Museum Amsterdam had door terugzending en het schrijven van een brief
meegewerkt aan het realiseren van een van mijn werken.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifWnL-Saq5h1BJN_U-tGIrJr7MeAJ3FUWMZommxX6Ynolv792ZMMOZUIeOITiXgI3F7aE5rb144i1xZmdXs1pqOqfB4mZuppStH2al8QcCpGOVdLVw4SriWBDyodrjDg8aHsBvY6Vf_Xss/s1600/pleister.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1154" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifWnL-Saq5h1BJN_U-tGIrJr7MeAJ3FUWMZommxX6Ynolv792ZMMOZUIeOITiXgI3F7aE5rb144i1xZmdXs1pqOqfB4mZuppStH2al8QcCpGOVdLVw4SriWBDyodrjDg8aHsBvY6Vf_Xss/s400/pleister.jpg" width="287" /></span></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Sluit <i>5 Minute Moped Tours </i>ook aan bij die combinatie
van waardering en humor?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><i>5 Minute Moped Tours</i> komt zeker voort uit waardering. Het
is een eerbetoon aan de absurde situaties en bijzondere plekken in de omgeving
van de Oude Kraan. De vervreemdende kant ervan werd nog eens uitvergroot door
wat er komt kijken bij het tentoonstellen in de openbare ruimte. Dat begon
gaandeweg de hele operatie meer en meer tot me door te dringen. Op maandag 26
juni vond de beoordeling door docenten en gecommitteerden plaats. De zaterdag
ervoor had ik al een van mijn werken aan de overzijde van de rivier op het
terrein van Deep Yachts geplaatst. De rest heb ik op maandagochtend
geïnstalleerd, maar toen regende het. Mijn werk op de rotonde aan het begin van
de Boterdijk verregende binnen een paar dagen tot een vormeloze paarse klodder
papier-maché. De show voor het publiek begon op woensdag en duurde tot en met
zondag. Ik haalde de meeste werken 's avond binnen en stelde ze de volgende
ochtend weer op. Dat voorkwam niet dat een van de werken, een gele tuinslang op
een aantal putdeksels en modernistisch<s>e</s> geschikte betonplaten op de
kade, werd gestolen en de gemeentereiniging een ander werk als afval in een
vuilkar laadde. Twee van mijn scooterchauffeurs, Sido en Mireille, konden de
gemeentekar nog maar net op tijd klemrijden om het werk terug te vragen. Een
kort ritje met de gemeentelijke vuilniskar gun ik ieder kunstwerk en de
bezoekers die tijdens de achtervolging achterop de scooters zaten, vonden het
trouwens een van de hoogtepunten van de tour. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhOFTablbd5fsN3n4Ykx9Qu4Sfrpz5zRIBx9OBTGRFPyf9iqVdlFprC5EVQ0tNfl-89SFMixluBs_nsLBVbg4FViYq50gU7_YJS02oeLoJcZux8VZW0M69-kCZ6t3oKdTnhrID0SNWStZ7A/s1600/low_resolution_12.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="959" data-original-width="1600" height="119" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhOFTablbd5fsN3n4Ykx9Qu4Sfrpz5zRIBx9OBTGRFPyf9iqVdlFprC5EVQ0tNfl-89SFMixluBs_nsLBVbg4FViYq50gU7_YJS02oeLoJcZux8VZW0M69-kCZ6t3oKdTnhrID0SNWStZ7A/s200/low_resolution_12.JPG" width="200" /></span></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat doe je als het op die manier mis dreigt te gaan?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het is maar hoe je misgaan opvat. Ik probeer juist gebruik
te maken van wat er toevallig gebeurt. Misschien is dat, naast de combinatie
van waardering en humor, een andere trek van mijn werk. Ik zoek het absurde
regelmatig moedwillig op. Als je dat doet, kom je voor verrassingen te staan,
dingen die je niet in de hand hebt, maar die je werk kunnen verrijken als je ze
een draai in je voordeel geeft. Ik had naar de winkel kunnen gaan en een nieuwe
gele tuinslang kunnen kopen, maar ergens vond ik dat een beetje makkelijk. Ik
kon ook een werk maken met dezelfde energie, op dezelfde locatie, maar dan met
mandarijntjes. Dat is toch weer iets anders en verfrissends. Het houdt me
actief in mijn rol als maker, ook wanneer de expositie al geopend is.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waar ben je nu mee bezig?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik wil een zomerkamp maken. Ik heb er nog geen titel voor, maar de bedoeling is dat de deelnemers twee of meer dagen bij elkaar zijn. Ze
eten en slapen gemeenschappelijk en maken uitstapjes. Ieder onderdeel van het
verblijf - het eten, de tafel, het servies tot en met de uitstapjes, de bedden,
de beachpong-rackets en het toilet – is een kunstwerk op zich. Om het project
te realiseren wil ik samenwerken met andere kunstenaars. Je kunt je voorstellen
dat de deelnemers aan het zomerkamp 's avonds ook een spelletje willen spelen.
Ik ken kunstenaars die zeer vermakelijke spellen hebben bedacht en gemaakt. Het
zomerkamp lijkt me een goede gelegenheid om ze samen met hun werk uit te
nodigen.</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXvyQ8JivjQ_kMHTlz4pA7pxYIlRkyNuR4wcTkrAazKAYFtUh1gV8zz7UpjMho4Vk2eqwl6WbGR1rQ7z01U7w9cfCQOahWLHaaujR5hxdF_Jf6URAoVOf0GT6GXPACAYpbj_lTPw9derra/s1600/low_resolution_18.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" data-original-height="1067" data-original-width="1600" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXvyQ8JivjQ_kMHTlz4pA7pxYIlRkyNuR4wcTkrAazKAYFtUh1gV8zz7UpjMho4Vk2eqwl6WbGR1rQ7z01U7w9cfCQOahWLHaaujR5hxdF_Jf6URAoVOf0GT6GXPACAYpbj_lTPw9derra/s400/low_resolution_18.JPG" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Een ander project
waar ik nu aan werk is </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Kebab TV</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">. Ik kom nog wel eens met vrienden in een
kebabzaak. Die plekken zien er in heel Europa ongeveer hetzelfde uit en bieden
ook ongeveer hetzelfde aan. Er zijn wat verschillen. Van de fetakaas die je in
Nederland standaard op je broodje krijgt, hebben ze in bijvoorbeeld Engeland
nooit gehoord. Zonde, vind ik, maar in ieder geval heb je in bijna iedere
kebabzaak een tv waar ze cartoon- en muziekzenders streamen. Als je met
vrienden naar zo'n kebabzaak gaat, valt het gesprek meestal stil. Je eet en
kijkt naar de tv. Speciaal voor die kebab-tv’s ga ik een film maken van ongeveer
drie kwartier. De film ziet eruit als een tv-programma. Ik laat ogenschijnlijk
zien wat er op de tv in een gemiddelde kebabzaak is te zien, maar dan op mijn
eigen manier natuurlijk. Een belangrijk onderwerp voor mij is de wereld van de
kebabzaak zelf: de jongens die achter de counter staan, hun kleding en de
geintjes die ze maken met jou, de klant, als ze je broodje kebab klaarmaken.
Een aantal van hen speelt een rol in mijn film, waarvan ik de eerste tien
minuten al klaar heb. De screenings zullen plaatsvinden in verschillende kebabzaken,
waarvoor ik zelf het kunstpubliek uitnodig zoals bij ieder andere screening of
expositie. Stel dat ik de screening om half drie ’s nachts plan, dan krijg je
het gewone uitgaanspubliek, dat elke nacht snackt, er ook nog bij. Ik heb het
project besproken met de eigenaar van Kebab Delight, hier in de Hoogstraat in
Arnhem. Hij ziet het helemaal zitten. De eigenaar van Chick Pizz, een
kip-en-pizza-zaak waar ik tijdens mijn verblijf in Londen boven woonde, was er
ook voor in. Mijn inschatting is dat ik het op ten minste vijftien plekken in
Europa kan laten gebeuren. Eet dus vanaf vandaag regelmatig een broodje kebab,
want wie weet is Kebab TV binnenkort bij jou in de buurt te zien.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.willemdehaan.com/">Website Willem de
Haan</a><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Werk van Willem de Haan is deze zomer te zien op de
volgende plekken:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.beeldendekunstarnhem.nl/tentoonstellingen/pulse-18">Pulse
#18,</a><span style="color: #222222; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> Studio Omstand, Arnhem, t/m 27
augustus.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.vanbommelvandam.nl/nl/exposities/playhouse-71-17#info">Museum
van Bommel van Dam</a><span style="color: #222222; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, Venlo, t/m 22 september.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.omstand.nl/projecten/">Ernstig
Geschikt</a><span style="color: #222222; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, Studio Omstand, Arnhem, 2 t/m 24
september.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://2017.gogbot.nl/program/?cat=youngblood-expo">Gogbot
Festival</a><span style="color: #222222; mso-bidi-font-family: Arial; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, Enschede, 7 t/m 10 september.<o:p></o:p></span></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-15749192267427539272017-07-10T16:14:00.002+02:002017-10-04T08:25:14.599+02:00FRANS STURKENBOOM: VAN EEN MODERNISME VAN DE RUIMTE NAAR EEN MANIËRISME VAN HET OPPERVLAK<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Oej0xI_rLY3WUpfXLNVcICeytBP2CRrjBVZOSemRy1FiDkj9sGrcmDhHQmpaw9hBhggxOqqHIf5CgBPIbStp5gL2UrdNCQ_i9Ar_C6NdxZ4iRyXNz2Qj35cnGeO7LFuVvVILqGCzYm22/s1600/hamburg-elbphilharmonie-2016.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="675" data-original-width="1200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Oej0xI_rLY3WUpfXLNVcICeytBP2CRrjBVZOSemRy1FiDkj9sGrcmDhHQmpaw9hBhggxOqqHIf5CgBPIbStp5gL2UrdNCQ_i9Ar_C6NdxZ4iRyXNz2Qj35cnGeO7LFuVvVILqGCzYm22/s1600/hamburg-elbphilharmonie-2016.jpg" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; font-size: 10pt;">Categorie: interview /</span></b><b><span style="font-size: 10pt;">Onderwerp: Frans Sturkenboom
over zijn boek <i>De gestiek van de
architectuur</i>/ Auteur: Peter Nijenhuis / <span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">Datum gesprek: 27 juni 2017</span></span></b><span style="font-size: 11.5pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Frans Sturkenboom (Zevenaar 1960) studeerde in 1985 als
architect af aan de TU Delft en publiceerde begin dit jaar het boek </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">De gestiek van de architectuur: een leerboek
hedendaags maniërisme</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ben je architect,
docent of theoreticus?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ben afgestudeerd onder Kees Rijnboutt en Vincent
Ligtelijn met een ontwerp voor woningen en een plein in Rotterdam. Na mijn
afstuderen ben ik in Florence bij een architectenbureau gaan werken. Als
student kwam ik erachter dat de architectuurtheorie me trok. Maar moest ik me
de rest van mijn leven bezighouden met architectuurtheorie? In Italië wilde ik
erachter komen of een bestaan als praktiserend architect me niet beter lag. De
tijd in Italië was leuk en leerzaam. Anders dan Nederlandse architecten, weten
Italiaanse architecten doorgaans alles van hun eigen stad. Ze kennen de
bouwgeschiedenis en de oude bouwtechnieken. Ze weten dat in dit of dat gebouw
een verborgen trapje zit dat een stel moordenaars op een duistere nacht in de
zestiende eeuw toegang verschafte tot de slaapvertrekken van een hooggeplaatste
persoon. Terug in Nederland heb ik tot 1991 in de redactie gezeten van het
architectuurtijdschrift Oase. Dat kan ik iedereen aanraden. Door redactiewerk maak
je kennis met hele uiteenlopende mensen en meningen in je vakgebied. Ik heb als
architect gewerkt voor bureaus als INBO en B&D en uiteindelijk heb ik 18
jaar een eigen bureau gehad. Praktische werkzaamheden hebben me er niet van
weerhouden om te publiceren in bladen als <i>Oase</i>,
<i>Archis</i>, <i>De Architect</i> en <i>Mediamatic</i>.
In 1999 heb ik met architecten en kunstenaars het project <i>Undercover</i> gestart, een onderzoek naar de mogelijkheden van de
kelder en de zolder in de woningbouw. Ik heb veel lessen en colleges gegevens,
op de Academie van Bouwkust hier in Arnhem, in Maastricht, Rotterdam en aan de
TU Eindhoven. En nu ligt er mijn boek. Dus ja, wat ben ik? De laatste jaren heb
ik me vooral op theorie en onderzoek gericht.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
<a name='more'></a><br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiohSeTbeZusUwbXJAYQFbGUJu7GI_c77gJkzvJuCgjELpD65vc4bk3dcGqVX9FB0kSZDclCT1dSu6bnUmjVMMW8MUGmglT15u-FxH5fmO-LLlknw0nbxeXD0Ru4ByRPN8sHZtpxCaHeZ7o/s1600/Ronchamp.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="750" data-original-width="502" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiohSeTbeZusUwbXJAYQFbGUJu7GI_c77gJkzvJuCgjELpD65vc4bk3dcGqVX9FB0kSZDclCT1dSu6bnUmjVMMW8MUGmglT15u-FxH5fmO-LLlknw0nbxeXD0Ru4ByRPN8sHZtpxCaHeZ7o/s320/Ronchamp.jpg" width="212" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waar ben je nu, na
de publicatie van je boek, mee bezig?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Een onderzoek naar het samenspel van architectuur en het weer
dat moet uitmonden in een volgend boek. Het weer moet je opvatten in brede zin.
Het gaat natuurlijk over de regen. Zeker in de jaren vijftig van de vorige eeuw
waren architecten in Nederland druk bezig met het ontwerpen van regenpijpen,
goten en ondersteunende consoles om het hemelwater op te vangen. Je zag een
overduidelijk plezier in het opvangen, afvoeren, laten stromen, gieten en
gorgelen van water. We waren overigens de enige niet. In Frankrijk besteedde
iemand als Le Corbusier de nodige aandacht aan de waterspuwers van de <i>Notre Dame du Haut</i>, de bedevaartkapel in
Ronchamp. Het schouwspel van het water dat via zo'n waterspuwer in Ronchamp wordt
opgevangen in een kunstig vormgegeven bekken is nog altijd prachtig. Behalve
over de regen, gaat mijn onderzoek over de zon en hoe de architectuur daarop
inspeelt door middel van het vlak en de huid. Zon en regen zorgen voor
verwering en dat is een verschijnsel dat in de architectuur vaak wordt ontkend
en genegeerd. Ik besteed verder aandacht aan ruimtes die echt ontworpen zijn om
te genieten van het weer: balkons, loggia's en impluvia, de oude Romeinse
binnenplaatsen waar het regenwater van de schuine daken werd opgevangen in een
bassin. </span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcNVXbVBgc6wJT3iqSw3-uSZ6ds9zVqRvPf8SN6lO3g7naEpI173_lHkKWLhyphenhyphenGrwDVR5doRV0Hpt-97r34Xn6cix2OQXcftkKd87jXYlO3V417v0MdTwY0HlKDGEGFLO6Piue9sEGqbVHt/s1600/CCTV.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="886" data-original-width="1537" height="184" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcNVXbVBgc6wJT3iqSw3-uSZ6ds9zVqRvPf8SN6lO3g7naEpI173_lHkKWLhyphenhyphenGrwDVR5doRV0Hpt-97r34Xn6cix2OQXcftkKd87jXYlO3V417v0MdTwY0HlKDGEGFLO6Piue9sEGqbVHt/s320/CCTV.jpg" width="320" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De zon speelt in nog meer opzichten een rol. Een ervan is </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">het
symbolische. Het CCTV-gebouw van Rem Koolhaas in Beijing bijvoorbeeld lijkt </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ontworpen als een kader waarin op een bepaald moment van de dag de zon wordt
gevangen. Dat is niet helemaal nieuw. Ook Stonehenge is ingericht om van de
opkomst van de zon een theatraal schouwspel te maken. Iets dergelijks is ook aan
de hand in Koolhaas' ontwerp voor De Rotterdam. Door de spleten in de opeenstapeling
van het gebouw zie je zon en lucht. Net als Lucio Fontana, die met zijn kerven
in het schilderdoek de achtergrond tot een deel maakte van zijn werk, maakt
Koolhaas hemel, wolken en zon door die kieren zichtbaar en verenigt ze met zijn
ontwerp. Het ene gebaart naar het andere. Koolhaas is volgens mij iemand die
iets heeft met hemellichamen. Het verhaal gaat dat hij ooit op een avond in
Japan bij een hele serieuze vergadering zat. Op een gegeven moment stonden alle
Japanners op en gingen voor het raam staan. De volle maan was opgekomen en in
Japan is het blijkbaar gewoon om je werk te laten voor wat het is om naar de
volle maan te kijken. Men zegt dat Rem Koolhaas naar aanleiding van die
gebeurtenis een van zijn woningprojecten heeft voorzien van speciale
maanpatio's: plekken bestemd om naar de volle maan te kijken.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho7jKwYHXPuiJuyGQtoMV3I2CGD4_wJgocJMV3sve_RbXOQooD0qu_OgnhDCMVuUVbOQ2I2ysGdHM96ieMjT8aA5YdD5sQpRPdn03hX7hSsIFGxD5wq2VRzTuIYa5kH8AvFisNOBgGh3j7/s1600/De+Rotterdam.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1063" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho7jKwYHXPuiJuyGQtoMV3I2CGD4_wJgocJMV3sve_RbXOQooD0qu_OgnhDCMVuUVbOQ2I2ysGdHM96ieMjT8aA5YdD5sQpRPdn03hX7hSsIFGxD5wq2VRzTuIYa5kH8AvFisNOBgGh3j7/s400/De+Rotterdam.jpg" width="265" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Welke rol speelt
de filosofie in je werk?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn onderwerp is de architectuur. Filosofie zie ik als
een hulpmiddel. Mijn boek, <i>De gestiek van
de architectuur</i>, komt voort uit een veranderende focus in de architectuur.
Toen ik in de jaren tachtig studeerde had iedereen het over ruimte. Dat had
alles te maken met de toen nog onaangetaste positie van het Modernisme.
Inmiddels is dat veranderd. Het begrip ruimte wordt natuurlijk nog steeds
gebruikt, maar de magische gloed van weleer is eraf. In de huidige architectuur
staat niet de ruimte centraal, maar het vlak. Met 'het vlak' bedoel ik niet
iets dat letterlijk en figuurlijk vlak is en bij wijze van spreken leeg zou
zijn. Het vlak is in mijn ogen, juist in tegendeel, rijk en veelzijdig. Het
vlak is de plaats van de korrel, het weefsel, het reliëf en de tektoniek.
Tektoniek is de wijze waarop de constructie van het gebouw zichtbaar en
expressief wordt in de opstand. Tektoniek is van oorsprong functioneel. Op een
gevel onder een dak zaten vroeger consoles die de uiteinden van de balken
verbeeldden die het dak dragen. In een betonnen of bakstenen gebouw zijn die
balken vaak verdwenen, maar zijn de consoles gebleven en ornamenteel geworden.
Maar dit terzijde, want we hadden het over iets anders: de verschuiving in de
architectuur van ruimte naar vlak. Hoe vang je die verschuiving in begrippen en
verklaar je hem? De filosofie, en met name het werk van Gilles Deleuze, draagt
ideeën en begrippen aan om die verschuiving te benoemen, te verhelderen en
verbanden te leggen. Deleuze heeft zich in zijn werk diepgaand beziggehouden
met de onderwerpen ruimte en vlak. Hij heeft ze geconceptualiseerd en tegenover
elkaar geplaatst. Voor Deleuze is de ruimte en de wetenschap van de ruimte,
waaronder het perspectief en de geometrie, een middel om dingen uiteen te
leggen en te beheersen. Ruimte biedt ons de mogelijkheid om te ordenen,
functies toe te wijzen, te expliciteren en te disciplineren. In het vlak is
voor Deleuze alles nog impliciet, naar binnen gevouwen, alles is er in <i>statu nascendi</i> voordat het in de ruimte
opengevouwen en vastgelegd wordt. Daarom wordt er gesproken van een <i>deep surface</i> of een <i>shallow depth</i>. De dikte van het vlak duidt op een virtuele wereld als
een bron van nog niet gerealiseerde mogelijkheden. Deleuzes benadering van
ruimte en vlak, zijn begrippen en denkkader zijn in mijn ogen van groot belang
om de genoemde verschuiving in de hedendaagse architectuur te duiden. Architecten
als Rem Koolhaas, Zaha Hadid en Peter Zumthor scheppen ruimte vanuit het vlak, zij
zien het vlak als iets intens, als een oord van krachten. Dat onderscheidt de
hedendaagse architectuur van de modernistische architectuur. De modernistische
architectuur was bij uitstek een benadering waarbij de ruimte als een
instrument gezien werd om een ideale vorm en ordening van de stad af te
dwingen. Een van de gevolgen van die benadering was de zonering: het scheiden
van wonen, werken en recreëren als functies. Een ander gevolg was de inrichting
van het huis als woonmachine. In dat huis speelt de mens de rol van een
machine, een robot, die elke dag een reeks functies afwikkelt waarvoor de
architect aparte plekken heeft ingericht. Het is niet toevallig dat in de
hoogtijdagen van het Modernisme iemand als Fernand Léger zijn film <i>Ballet mécanique </i>produceert en Oscar
Schlemmer het <i>Triadisch ballet</i>
bedenkt. Het modernisme staat in mijn ogen voor een heroïsche tijd. Men
geloofde op een eenzijdige manier in de ratio die een enorme toekomst zou
openleggen en waarin de architectuur op een wetenschappelijke wijze
geproduceerd zou kunnen worden. De ontwikkelingen in de twintigste eeuw hebben
echter uitgewezen dat dergelijke uitgangspunten en aannames niet werken.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2c-yVU86ARhZL93mSGKEnfpA1LIduMX_60sGGN6k7W5d1RTI9N2cdku7LdByYcXY6V3sUx4VrvHiCbdA3JiOVLvg4pRVqSDcF7JyYUC_dYMTAwtWGsilbT-6qmuOJHNxO_pb3fpXIqhVQ/s1600/Michelangelo_hal_Lorenzo_bibliotheek.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="724" data-original-width="564" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg2c-yVU86ARhZL93mSGKEnfpA1LIduMX_60sGGN6k7W5d1RTI9N2cdku7LdByYcXY6V3sUx4VrvHiCbdA3JiOVLvg4pRVqSDcF7JyYUC_dYMTAwtWGsilbT-6qmuOJHNxO_pb3fpXIqhVQ/s400/Michelangelo_hal_Lorenzo_bibliotheek.jpg" width="310" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In je boek stel je
dat de tegenstelling tussen het Modernisme en de hedendaagse architectuur en de
omslag van het een naar het ander historisch niet uniek is.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je kunt tot op zekere hoogte vergelijkingen trekken met eerdere
ontwikkelingen. Daarmee bedoel ik de ontwikkelingen in de architectuur en de
kunst in de vijftiende eeuw, die de Italianen aanduiden
als quattrocento, en wat daarop volgde, het Maniërisme van de zestiende eeuw,
het cinquecento. Door sommige kunsthistorici is de term 'maniërisme' als
onbruikbaar van de hand gewezen. Maar binnen het kader van de hedendaagse
architectuur is de wijze waarop Deleuze maniërisme als begrip omschrijft en
gebruikt in mijn ogen juist verhelderend. Wat mij betreft, maar dat zal je wel
duidelijk zijn, kun je de hedendaagse architectuur zien als een maniërisme. Het
Maniërisme in historische zin, het Maniërisme van de zestiende eeuw, ontstaat
uit crisis en ongeloof. In de Renaissance was de door
perspectief en geometrie opengelegde en beheersbare ruimte voorgesteld als een
afgeleide van de kosmische harmonie, de harmonie van de hemelsferen. Die
harmonische beheersing van de ruimte wordt in de zestiende eeuw in twijfel
getrokken. Het stedelijke leven, zo blijkt, gaat, net als nu, zijn eigen gang
en de werkelijkheid is even weerbarstig. Architecten krijgen daar oog voor. Ze
leren om het perspectief op te rekken. Hoe schep je ruimte voor een gebouw als
de ideale ruimte volgens de regels ontbreekt? Francesco
Borromini ondervangt het probleem door het vervormen van het perspectief tot
een zogenaamd versneld perspectief: een enorme visuele diepte wordt samengebald
in een ondiepe ruimte door het ritme van de visuele verkorting te verdichten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWh5-kfxltohkEz672O51dWA_nq88qW4GUQiV00jIQPZGpjnqUI8oKKGX4RIJE8E2yzsmrFMeCdkQDuEmrmCBkw3JS8Kg0oEE1d9ZEgXg97URFrsXTqOp3aFssYsRFm4altOWLaUeFtvhl/s1600/palazzorucellai2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" data-original-height="962" data-original-width="679" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWh5-kfxltohkEz672O51dWA_nq88qW4GUQiV00jIQPZGpjnqUI8oKKGX4RIJE8E2yzsmrFMeCdkQDuEmrmCBkw3JS8Kg0oEE1d9ZEgXg97URFrsXTqOp3aFssYsRFm4altOWLaUeFtvhl/s200/palazzorucellai2.jpg" title="" width="140" /></a></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Behalve de kunst
van de vervorming, zijn er andere overeenkomsten tussen het historische
Maniërisme en de hedendaagse architectuur. De Renaissance is een tijd waarin
de vorm als weergave van de idee het materiaal altijd domineert. Maniëristen komen
tot het inzicht dat het materiaal een eigen leven heeft. Dat zie je
bijvoorbeeld aan het rustica, de plint van grote stenen aan de onderzijde van
de gevels van gebouwen. Die hebben in de Renaissance hoogstens een symbolische
functie. Het werk van maniëristen getuigt daarentegen van aandacht en
sensibiliteit voor de korrel en de putjes in de steen. Rustica wordt zo een
affectief middel dat fysiek aanspreekt. Het verschil tussen Renaissance en
Maniërisme zie je ook aan de wand en de gevel. In de Renaissance wordt het
reliëf van de gevel geofferd. De gevel moet de ideale orde door proporties tot
uitdrukking brengen en reliëf staat dat in de weg. Alberti's Palazzo Rucellai
in Florence kent daarom weinig reliëf en geen risaliet. Het moest allemaal zo
plat mogelijk. In de zestiende eeuw speelt reliëf juist een belangrijke rol. Kijk
naar de Biblioteca Medicea Laurenziana van Michelangelo Buonarotti. Tussen de
kolommen schiet de wand opeens naar voren. De wand wordt plastisch, een
uitdrukking van de wereld als krachtenspel. De tijdgenoten van Michelangelo Buonarotti
hebben dat zo gezien. En ze hebben er ook een dreiging in gezien. De zestiende
eeuw was een tijd van wanorde, uitzonderlijk geweld en twijfel aan oude,
harmonieuze waarheden.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfn8Jm0X2Sh9Ha10oiozZLVqjo90gG7Iqsb0uohKwBeo1TzRHvuT3F8QCkKbyssj9zc8oaX9HwHUIuomTu98btYC2UV7OGJ8xjcNvUVeUi_TMo3I4WlPMfRLbDuazINAX-9FEjVV0pR5Pp/s1600/3411-2163-L-UV-DS-14-trap_benedenverdieping.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1417" data-original-width="1133" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfn8Jm0X2Sh9Ha10oiozZLVqjo90gG7Iqsb0uohKwBeo1TzRHvuT3F8QCkKbyssj9zc8oaX9HwHUIuomTu98btYC2UV7OGJ8xjcNvUVeUi_TMo3I4WlPMfRLbDuazINAX-9FEjVV0pR5Pp/s400/3411-2163-L-UV-DS-14-trap_benedenverdieping.jpg" width="317" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Laten we
terugkeren naar het heden. In je boek noem je de hedendaagse architectuur zowel
een voortvloeisel van de crisis van het Modernisme als de virtuoze voorzetting
ervan. Hoe kan dat: een virtuoze voorzetting van iets wat in crisis is?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toch is het zo. Na het zogenaamde postmodernisme zijn
architecten teruggekeerd naar het Modernisme, maar ze rekken het Modernisme op.
Ze vervormen het op een maniëristische wijze. Natuurlijk dreigt daarbij het gevaar
van loze gebaren. Daar waar het daadwerkelijk virtuoos is, vormt het echter een
antwoord op de complexe vraagstukken en opdrachten die de huidige tijd met zich
meebrengt en waar het modernisme geen antwoord op had of heeft. We willen
werken, wonen en recreëren bijvoorbeeld niet meer scheiden en we willen weer in
de stad wonen en niet alleen in buitenwijken. Dat vraagt van architecten onder
andere meer aandacht voor poché, de rest- of tussenruimte in een gebouw en de
dikte van een wand bijvoorbeeld. Voor modernisten was poché taboe, een onzuivere
zaak. In de woonmachine moest elke functie zijn welbepaalde plek hebben.
Restruimte was niet verenigbaar met planning. Poché was een uiting van
inefficiëntie en verspilling. Poché hoort niettemin bij het leven dat zich niet
altijd laat plannen en dus moet je in een woning een reserve hebben. Architecten
onderzoeken daarom in de woningbouw hoe zij poché verder kunnen uitbuiten,
bijvoorbeeld door zolders en kelders te herwaarderen. Dat moet je ook op het
niveau van de stad doen. Rem Koolhaas heeft niet zonder reden gewezen op het
belang van stedelijk poché, de open plekken die men in de afgelopen decennia
het liefst zo snel mogelijk volbouwde. Restruimte in een stad is van vitaal
belang voor onvoorziene omstandigheden. Het schept ruimte voor evenementen en
stedelijk leven.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Een graadmeter voor
virtuositeit in de hedendaagse architectuur is in mijn ogen de wijze waarop architecten
omgaan met wand, vloer en dak. In het modernisme is de omgang met deze
elementen functioneel en enkelvoudig bepaald. Nu vraagt de architect: wat
kunnen deze vlakken allemaal? De hedendaagse architect behandelt ze in een
plastisch continuüm waarin de vloer overgaat in wand en vervolgens in een dak. Je
ziet atletische, virtuoze vlakken zoals de <i>twist
</i>in Arnhem Centraal. Er wordt zogezegd met de genetische code van deze
elementen gespeeld. Zo verandert in het Sportplaza Mercator in Utrecht van Ton
Venhoeven de gevel in een tuin. Een ander onderwerp van onderzoek is de trap.
Ook die was in het modernisme niet meer dan een functionele voorziening die je
van de ene naar de andere verdieping bracht, liefst weggestopt in een apart
trappenhuis buiten het gebouw. In het Rozetgebouw, hier in Arnhem, heeft het team
van Neutelings Riedijk laten zien hoe je van een trap het plastische hart van
een gebouw maakt. De trap in het Rozetgebouw is tentoonstellingsruimte, tribune,
podium en theater. Het is het verlengde van de stedelijke straat en een
platform dat je in het gebouw de stedelijke omgeving buiten aanbiedt als
schouwspel. Dat alles in één, van functie en karakter voortdurend veranderende
beweging.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> Het spelen met de
genetische code van architectonische elementen is in nog meer opzichten van
belang. Als de stad steeds verder verdicht, zullen we het vaker zonder vrij
uitzicht moeten stellen. De horizon zal hoger komen te liggen, de blik die ernaar
zoekt zal zich steeds meer omhoog richten. Die hoogte, de hemelkoepel, moet in
de architectuur een plaats krijgen. De bewoner van de 21<sup>e</sup> eeuw zal
zijn kaveltje daarboven vinden, in de weertuin.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik hoor je niet
over gevels en daken voor zonnepanelen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het energieprobleem is van groot belang. Maar ik heb
weinig op met ecologische types die nu de hemel op eenzelfde platte wijze
willen gaan exploiteren als de aarde. Dat is een benadering die zon en weer
versmallen tot kwesties van nut en schade. Dat vind ik net zo benauwend als het
uitsluitend op functionaliteit gerichte denken van de modernisten. Modernistische
architecten voorzagen het huis, de woonmachine van de arbeidende mens, van een
balkon. Daar kon de arbeidende mens zich na gedane arbeid ontspannen en de
weldaad van zon, licht en frisse lucht tot zich nemen, niet zozeer om te
genieten, maar om de volgende dag weer verder te kunnen arbeiden. Zon en weer
laden de mens in mijn ogen <i>affectief</i>
op en dat moet in de architectuur een plaats krijgen. De weertuin is in al zijn
facetten, van regen en hagel tot wind en zon, een plaats van genieting.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje9yi345mxDCC5CkYEykFU5QsTrdMZPm-Q2PzVcsDfGRz7I_DH_siYS-XNJx0LfFqWGu2ZSYcMBNeSitAIK8jqM0kIv8vawwKnMVpjU-I-1jv8wUSKXL7mkx2T0kQu142vx-FOJsKFVIeo/s1600/Taliesin_West+FLWright.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1213" data-original-width="1600" height="302" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje9yi345mxDCC5CkYEykFU5QsTrdMZPm-Q2PzVcsDfGRz7I_DH_siYS-XNJx0LfFqWGu2ZSYcMBNeSitAIK8jqM0kIv8vawwKnMVpjU-I-1jv8wUSKXL7mkx2T0kQu142vx-FOJsKFVIeo/s400/Taliesin_West+FLWright.jpg" width="400" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In hoofdstuk zeven
van je boek ga je onder andere in op het werk van Frank Lloyd Wright. Door dat
hoofdstuk waait in mijn ogen een stevige Heideggeriaanse bries. Je hebt het
erover dat Wright zich in zijn werk liet leiden door niet-menselijke krachten
die in de omgeving van zijn bouwwerken een vormende rol speelden. Hoe
belangrijk zijn dergelijke niet-menselijke krachten?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Die bries overdrijf je een beetje. Wat ik in hoofdstuk
zeven van mijn boek aan de orde stel is tamelijk eenvoudig. Ik heb er inderdaad
op willen wijzen dat Wright in zijn ontwerpen gebruik maakte van gegevens die
in de omgeving van zijn architectuur een bepalende rol speelden. Hij gebruikte
ter plaatse gewonnen stenen en ander lokaal materiaal, aanvaardde erosie als
vormend voor de textuur en liet klimatologische omstandigheden een rol spelen
door het binnen op allerlei wijzen te verbinden met het buiten. Zijn ontwerpen
vormen monumenten van de plek. Zij vieren zo het eenmalige, unieke van een
landschap door de geologie en de meteorologie ervan bloot te leggen en in zich
op te nemen. Het bouwen en wonen van de mens ligt in het verlengde van het
bouwen en wonen van de natuur. Het belang van het hele onderwerp spreekt in
mijn ogen voor zich.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> De instrumenten
van het modernisme waren overwegend rationalistisch: de industriële reproductie
van het woonhuis bood bijvoorbeeld een oplossing voor de huisvesting van de
massamens. Met het stempelen in de stedenbouw werd deze oplossing universeel.
Zowel het unieke, eenmalige van de bewoner als dat van de stad of het landschap
waar hij woonde werden uitgewist. Onze tijd wil deze prijs niet meer betalen.
Wij willen juist het variabele, bonte, onvoorspelbare en onbeheersbare, al die
krachten die het modernisme negeerde, een plek geven. Dit vraagt om een
virtuoze architectuur. Niet om een Unité d’habitation, Corbusiers wooneenheid
die van Marseille tot Berlijn gelijk bleef, maar een multiplicité d’habitation:
een bont woon-werk- en-genietlandschap waarin het stedelijke leven als een
samenspel van individuen, collectieven, objecten en fysieke omstandigheden zich
samentrekt: <i>op</i> een aarde en <i>onder</i> een hemelkoepel <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGdK4C6RXznLJ_cB5-QMhoWsl-N8e3IXnD_69IENRoVyh2JvgyWa2TvMvGFvVZx9c3WNcPfou5zGy-IlsD7ILlvQCWmAhV_pRNdIzFaqvVceNppk7ULqJYCgrMm46CeTBNdBtjeAJcHtOx/s1600/Elbphilharmonie.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="933" data-original-width="1499" height="199" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGdK4C6RXznLJ_cB5-QMhoWsl-N8e3IXnD_69IENRoVyh2JvgyWa2TvMvGFvVZx9c3WNcPfou5zGy-IlsD7ILlvQCWmAhV_pRNdIzFaqvVceNppk7ULqJYCgrMm46CeTBNdBtjeAJcHtOx/s320/Elbphilharmonie.jpg" width="320" /></a></div>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In je boek speelt
het gebaar een hoofdrol. Wat maakt dat begrip zo belangrijk?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De hedendaagse architectuur gebaart. Het gebaar is geen
boodschap. Het staat niet voor een betekenis. Het gebaar verbindt. Het legt een
relatie waardoor het iets in gang zet. Het architectonische gebaar appelleert
aan het lichaam. Het spreekt ons lichamelijk aan en roept affecten op. De bron
van het gebaar is in de hedendaagse architectuur het vlak. Het vlak is
theatraal. Het gebaart op veel verschillende manieren. Dat gebaren begint bij
de korrel die appelleert aan de menselijke huid. Een niveau verder appelleert
het vlak door middel van het reliëf aan de hand. Op het niveau van de tektoniek
–hoe is een gebouw geconstrueerd? - appelleert het aan het menselijke lichaam.
In een nis kun je je lichaam bergen en het is niet toevallig dat men in nissen
vroeger beelden plaatste. Gebaren verbinden de hedendaagse architectuur als
lichaam met het menselijke lichaam. Op het niveau van het postuur, het grote
gebouw als torso, verbindt de hedendaagse architectuur door middel van gebaren trouwens
ook andere, niet-menselijke lichamen. Het dak van de Elbphilharmonie van Herzog
& de Meuron in Hamburg lijkt een afdruk van de wolken en in mijn ogen is
het een geste, een gebaar, dat hemel en aarde verbindt. Zoiets zie ik ook in de
Rotterdam van Rem Koolhaas, waar we het net over hadden, en andere
OMA-ontwerpen. Dat lijkt me opmerkelijk voor een architect die volgens mij niet
bepaald religieus is en in een tijd die dat ogenschijnlijk ook niet is. Dat is
toch ergens een aanwijzing in mijn ogen: het weer wordt de religie van de 21<sup>e</sup>
eeuw. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://franssturkenboomarchitect.nl/">Website Frans Sturkenboom</a><o:p></o:p></span></div>
<a href="http://www.artezpress.artez.nl/en/webshop/de-gestiek-van-de-architectuur/130286" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Webshop ArtEZPress</a><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Afbeeldingen</b></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background-color: white; color: #222222; font-size: 16px;">Elbphilharmonie van Herzog & de Meuron </span><span style="background-color: white; color: #222222; font-size: 16px;">in Hamburg</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background-color: white; color: #222222; font-size: 16px;">Le Corbusier, <i>Notre Dame du Haut</i>, de bedevaartkapel in Ronchamp</span></span><br />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">Het CCTV-gebouw van Rem Koolhaas in Beijing</span></div>
<div class="gmail_default" style="background-color: white; color: #222222; font-size: large;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Rem Koolhaas </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">De Rotterdam</span></div>
<div class="gmail_default" style="background-color: white; color: #222222; font-size: large;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Biblioteca Medicea Laurenziana van Michelangelo Buonarotti</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Alberti's Palazzo Rucellai in Florence</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Rozetgebouw van Neutelings Riedijk in Arnhem (foto Klaas Vermaas)</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Frank Lloyd Wright, Taliesin West 1937</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 17.12px;">Elbphilharmonie van Herzog & de Meuron <span style="background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">in Hamburg</span></span></span><br />
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-66633874217635541052017-05-23T21:22:00.000+02:002017-07-10T16:22:48.863+02:00JELLE SLOF: IK BEN ER TAAI GENOEG VOOR<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiu4mSAHrewkV_gcDyRtvAeet2JglhEClgTaozIIzhionc85Ytd9UwztCt4XyhfcZAYdG6OtZXbMzki79dmLruWLKy9SvvX9M3qE5ZZkrU9qpJMkfIkyMPUmE4jYOYeppnSOTUpnlsmnAjG/s1600/jverwoert.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="626" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiu4mSAHrewkV_gcDyRtvAeet2JglhEClgTaozIIzhionc85Ytd9UwztCt4XyhfcZAYdG6OtZXbMzki79dmLruWLKy9SvvX9M3qE5ZZkrU9qpJMkfIkyMPUmE4jYOYeppnSOTUpnlsmnAjG/s640/jverwoert.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: windowtext;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: windowtext;"><br /></span></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; font-size: x-small;"><br /></span></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; font-size: x-small;"><br /></span></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; font-size: x-small;"><br /></span></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white; font-size: x-small;">Categorie: interview /</span></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: x-small;">Onderwerp: Jelle Slof over zijn werk/ </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: x-small;">Auteur: Peter Nijenhuis / </span><span style="background-color: white; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: x-small;">Datum gesprek: 19 mei 2017</span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jelle Slof (Zevenhoven 1990) behaalde
een vmbo-diploma autotechniek en een diploma mbo2 medewerker ICT in
respectievelijk Uithoorn en Hoofddorp. Sindsdien woont en werkt hij in
Nijmegen. In 2016 behaalde hij zijn diploma <i>bachelor
of arts </i>aan de afdeling BEAR van ArtEZ in Arnhem. Hij is schilder, mede
initiatiefnemer van Broken Toaster Records, tekendocent aan het Unit Atelier in
Nijmegen en postbode. Vanaf zaterdag 3 juni is zijn werk te zien op de groepstentoonstelling
</span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;"><span style="color: windowtext;">2016… een jaar later</span><span style="color: windowtext;"> </span></i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">in <a href="https://www.galeriewit.nl/">Galerie Wit </a>in Wageningen. Op zaterdag 17 en zondag
18 juni en zaterdag 24 en zondag 25 juni
is Jelle Slof aanwezig in de galerie om van bezoekers tegen betaling van
vijftig euro een portret te schilderen.</span></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAWG5xT25ZfCgzafa5nqrnBbqNq_qrLT_mgLxfz3clgeoQA8FladFef04kKH3vlmyWX_RRJvSdGUcr5xil-eowT5x09enCCvk508BkA6KFNTaxlGYT7_R5Pe3gUeXOOuTbRaDbanLNAn5l/s1600/DSCF6694.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAWG5xT25ZfCgzafa5nqrnBbqNq_qrLT_mgLxfz3clgeoQA8FladFef04kKH3vlmyWX_RRJvSdGUcr5xil-eowT5x09enCCvk508BkA6KFNTaxlGYT7_R5Pe3gUeXOOuTbRaDbanLNAn5l/s400/DSCF6694.JPG" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe kwam je ertoe om te gaan
schilderen en waarom besloot je kunstenaar te worden?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik zat op het vmbo en het mbo. Ik haalde mijn diploma's, maar ik had
moeite om te leren. Mijn vader vroeg zich af hoe dat kon. Thuis was ik tamelijk
bijdehand. Was er iets mis met mij, of was ik dom? Mijn ouders hebben me laten
testen. Volgens die test had ik iets wat tot het autismespectrum behoorde. Het
was niet ernstig. Ik had er ook geen last van, maar zoiets slaat op je
achttiende wel een deuk in je ego. Hoe kon ik opeens een geestelijke stoornis
hebben? Ik wilde na die test het huis uit en uit de bedompte wereld van het mbo
en de geestdodende banen waar ze je voor klaarstoomden. Om uit het zicht van
mijn ouders te zijn, verhuisde ik van Zevenhoven naar Nijmegen. Ik had in
Leiden gehoord dat er in Nijmegen een Unit Academie was, een beeldende
opleiding die tegenwoordig Unit Atelier heet voor jongeren en jongvolwassenen
waarmee het op school of buiten school om allerlei redenen misliep. Niet dat ik
tot dan toe had geschilderd, ik had een beetje getekend, maar zo'n opleiding
leek me wel wat. In Nijmegen had ik allerlei baantjes, want ik wilde voor
mezelf zorgen. Ik volgde de lessen aan de Unit Academie van onder andere Harm
Jan Roeles, waar ik nog steeds mee omga. Ik kreeg de smaak te pakken van het
schilderen, maar in de baantjes was ik niet zo goed. Het ging steeds mis. Op
een gegeven moment stond ik broodjes te smeren bij de Deli France en ook dat
baantje raakte ik kwijt. Omdat ik de huur niet meer kon betalen moest ik mijn
kamer uit. Het was geen makkelijke tijd, maar ik kon ertegen. Ik had er geen
moeite mee om niets te hebben, om van antikraakpand naar antikraakpand te
verhuizen en te moeten bezuinigen op eten. Ik bleef gewoon doorgaan met
schilderen. Ik dacht, als ik dit allemaal aankan, dan is een bestaan als
kunstenaar ook wel iets voor mij. Ik ben er taai genoeg voor. En dus meldde ik
me aan voor de opleiding van ArtEZ in Arnhem, die toen nog Fine Art heette.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5w0cYZ0UZpyUyeTe3Oa_9Ay8M6vFECTen0YvHyOr6fNHDGUrDRrETu4fZA6PH11J7ItjXG0Yz6-bm0iCv-zhqDguR9YUVeNfL4BI0ZIUKn7-PVPYNfYC7XEPm2hJKZ1s0WXb9ZsUdEzOE/s1600/d.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5w0cYZ0UZpyUyeTe3Oa_9Ay8M6vFECTen0YvHyOr6fNHDGUrDRrETu4fZA6PH11J7ItjXG0Yz6-bm0iCv-zhqDguR9YUVeNfL4BI0ZIUKn7-PVPYNfYC7XEPm2hJKZ1s0WXb9ZsUdEzOE/s400/d.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom Arnhem?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik had naar Minerva kunnen gaan. Ik wist dat dat de opleiding was waar
je je helemaal op het schilderen kon storten, maar dat leek me ook het bezwaar.
Mijn gevoel zei me, dat ik het in de breedte moest zoeken. Ik moest me bezig
gaan houden met het conceptuele en ik moest leren praten. Dat viel niet mee.
Ik, een voormalige vmbo-leerling, probeerde zo'n beetje conceptueel mee te
doen, maar ik miste de aanleg en de achtergrondkennis. Omdat ik van de
handboeken theorie en kunstgeschiedenis weinig begreep, kocht ik
kunstenaarsbiografieën. Op een of andere manier kon ik het wel vatten als de
kunstgeschiedenis werd verteld aan de hand van iemands leven. Ik schreef ook
schriften vol over wat mijn docenten op de kunstacademie allemaal deden en wat
ze van je wilden en verwachtten. Ik probeerde op mijn eigen manier het
onderwijs te doorgronden. In het derde jaar van de academie werd het allemaal
nog erger. Ze vonden dat mijn theoretische kennis beneden alle peil was en mijn
verbale vaardigheden eveneens. Ik kon nog steeds niet goed over mijn werk
praten. Ik was altijd aan het twijfelen. Als mijn docenten of medestudenten kritiek
hadden op mijn werk gaf ik ze meestal maar gelijk. Daarom moest ik in het derde
jaar extra colleges filosofie gaan volgen over Hegel, Heidegger, Adorno en
Foucault. Van Foucault had ik nog nooit gehoord. Adorno leek me wel wat. Zo'n
naam klonk niet naar de moeilijk te
doorgronden teksten die hij bleek te hebben geschreven.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe waren je beoordelingen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zeer matig. Ik probeerde mijn drang om te schilderen zoveel mogelijk te
onderdrukken, maar dat leidde niet tot werk dat in de ogen van mijn docenten
acceptabel was. Wat ik maakte was of te persoonlijk of te dramatisch en dan
weer een onberedeneerde, als kunstkritiek bedoelde aanval op bijvoorbeeld Jeff
Koons. Het was allemaal onder de maat, maar in het derde jaar gebeurde er,
behalve de verplichting om filosofiecolleges te volgen, ook iets interessants.
In het derde jaar werd in Arnhem het tutorensysteem ingevoerd. Ik kreeg Gijs
Frieling als tutor. Frieling had het druk, maar alleen al zijn aanwezigheid en
het feit dat hij een hele goede schilder was, betekende veel voor mij. Frieling
gaf schildersopdrachten. Je moest bijvoorbeeld <i>Hört auf zu Malen </i>van Jörg Immendorff naschilderen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXTQngj5qkZootgTotiCjU26AGTGrYt9t_KcRnoYjFfDc9Gjp_YkTQO-wS2tYkJ13SC6lg1UIGfpt-Y225N8wS-sFLw672pillnvw2qIkGMFgEbfLiLil8ztQbh6VMmO-Y7Cq5NYS6aUyD/s1600/e.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXTQngj5qkZootgTotiCjU26AGTGrYt9t_KcRnoYjFfDc9Gjp_YkTQO-wS2tYkJ13SC6lg1UIGfpt-Y225N8wS-sFLw672pillnvw2qIkGMFgEbfLiLil8ztQbh6VMmO-Y7Cq5NYS6aUyD/s400/e.jpg" width="393" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat had je daaraan?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Niets en tegelijkertijd een hoop. Ik was al jaren bezig met het
naschilderen van andere schilders. Ik deed niets liever. In het eerste jaar van
de academie maakte ik op klein formaat replica's van werken van Frans Hals en
Velázquez. Maar dat soort werk liet ik op de academie natuurlijk niet zien. Ik
wist dat ik daar een slecht figuur mee zou slaan. Met schilderijen moest je
bijvoorbeeld bij iemand als Heiner Holtappels niet aankomen. Die had in een of
ander artikel of interview al eens verklaard dat het geen verlies zou zijn als
je alle schilderijen in de fik zou steken. Holtappels vond dat studenten film
en nieuwe media moesten gebruiken. Door de aanwezigheid van Gijs Frieling
stapte ik over mijn vrees heen. Ik kwam tot de conclusie dat ik moest doen waar
mijn hart lag en dat was het naschilderen van bestaande beelden en oude
meesters. Hoe ik dat conceptueel kon verantwoorden was een latere zorg; eerst
maar eens doen. Uit dat voornemen kwam de reeks schilderijen voort die ik
Replica's noem. Ik had in de loop van de tijd een flinke verzameling goedkope
kunstboeken in allerlei ramsjwinkel gekocht. Ik kladderde graag over de
afbeeldingen in die boeken. Wat mij interesseerde was hoe je bepaalde
figuratieve waarden zoals herkenbaarheid en symboliek zou kunnen met verenigen
met abstracte waarden als evenwicht, contrast en de spanning tussen vlakheid en
ruimtelijkheid. Ik besloot een van die bekladde afbeeldingen als onderwerp te
nemen en daaruit ontstond in het derde en vierde jaar een serie. De eerste
Replica was de afbeelding van een schilderij van Joos van Cleve, een portret op
paneel van Margaretha Boghe van omstreeks 1520 dat zich nu in de collectie van
de National Gallery of Art in Washington bevindt. Het gezicht van Margaretha
had ik voorzien van twee, met blauwe viltstift opgebrachte halve cirkels.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRQl3g7CLBLyWIYfIh79GNqbIAS-kTthAni9lKZejRFc1SseMMMRqYzKWxjfEmsjLbRn3yBEfHGR5aRJewRqJHOjNmJk6tRWqW0bLx6JSTai_43r8QuTerZe5phjqqenjlmenIAs1q2OJd/s1600/a.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRQl3g7CLBLyWIYfIh79GNqbIAS-kTthAni9lKZejRFc1SseMMMRqYzKWxjfEmsjLbRn3yBEfHGR5aRJewRqJHOjNmJk6tRWqW0bLx6JSTai_43r8QuTerZe5phjqqenjlmenIAs1q2OJd/s320/a.JPG" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De handen van jouw Replica zijn
aardig, maar van sprezzatura zou ik niet willen spreken.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Als je naar de afbeelding van het origineel in Washington kijkt, zie je
dat Joos van Cleve er zelf ook de nodige moeite mee had. Dat komt omdat hij in
het uitbeelden van de handen nogal wat symboliek heeft verwerkt: een bloem, een
ring en de kralen van een rozenkrans om Margaretha's deugd en kuisheid uit te
drukken. Op een betrekkelijk klein oppervlak moest Van Cleve een heleboel zaken
in de juiste stand en op een aannemelijke wijze aan de orde stellen. Hoe
complex dat is, leer je als je het werk van oude meesters na schildert. Het is
een gedrang op dat deel van het schilderij en dat heeft zijn weerslag op de
uitbeelding van de handen. Voor Van Cleve moet het schilderen van de handen een
kwestie van lastige keuzes zijn geweest. Het naschilderen was minstens zo
ingewikkeld.</span><br />
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b>
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zoek je bij het schilderen
moeilijkheden op?</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik wilde in de Replica van Joos van Cleve vooral laten uitkomen dat de
viltstiftinkt òp de afbeelding ligt. In een andere Replica, op basis van een
afbeelding van Jan van Eycks in 1439 geschilderde <i>Madonna bij de Fontein</i> wilde ik juist tot uitdrukking brengen dat
de bekladding in het papier van de afbeelding was gezogen.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgR04TfFE7679GCbP_6X9Bhvj_gvneth8XaqfWpNCGwTPqEk7oov3Fc6GIcs3h0tjSYEGjI4CeIcGc_-ujPTiFmhyphenhypheneQvK3G9-cJN2O_364_5m3NVN_seaoPyPA_DHmaijjf47ibpINEr8qr/s1600/_DSC0799-mail.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgR04TfFE7679GCbP_6X9Bhvj_gvneth8XaqfWpNCGwTPqEk7oov3Fc6GIcs3h0tjSYEGjI4CeIcGc_-ujPTiFmhyphenhypheneQvK3G9-cJN2O_364_5m3NVN_seaoPyPA_DHmaijjf47ibpINEr8qr/s400/_DSC0799-mail.jpg" width="275" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat vonden je docenten van je
Replica's?</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Gijs Frieling vond het volgens mij niet bijster interessant. Job
Koelewijn zei dat ik onmiddellijk moest stoppen met het maken van kunst of wat
daarvoor door moest gaan. Op een kunstacademie hoorde ik niet thuis. Koelewijn
boorde me helemaal de grond in, maar op een of andere manier werkte dat
bevrijdend. In het daaropvolgende vierde jaar kreeg ik te maken met Gijs
Assmann. Assmann vond mijn werk juist heel goed. Hij zei dat ik een 'fijne'
manier van schilderen had. Bij een van de beoordelingen gaf hij me een negen.
Berend Strik gaf me tijdens diezelfde beoordeling een zeven en Laura van
Grinsven, mijn theorie docente, gaf me een drie. Ik dacht: nu ben ik eindelijk
goed bezig. Als de meningen over mijn werk zo uiteenlopen, dan moet het wel wat
zijn. Vanwege die drie van Laura van Grinsven moet ik het vierde jaar nog eens
over doen om me theoretisch en conceptueel nog wat bij te spijkeren. Van dat
extra jaar heb ik veel profijt gehad. Ik kreeg een nieuwe tutor, Hester
Oerlemans, en met haar kon ik op een open en eerlijke manier praten over waarom
ik wilde schilderen. Mijn drang daartoe berust op fascinatie en lust. Ik kon
dat niet beredeneren en eigenlijk ik kan dat nog steeds niet, maar ik leerde om
dat te aanvaarden en te verdedigen. Door Hester Oerlemans heb ik ook een manier
gevonden om losser te werken. Waar ik tegenaan liep, was dat ik nogal serieus
met schilderen bezig was. Ik liep maar te wikken en te wegen en het kostte
daardoor veel te veel tijd. Over een replica deed ik minstens een maand. Dat
moest anders. Ik moest een manier vinden om op twee snelheden schilderijen te
maken, een langzame en een snelle manier. In het vierde jaar heb ik bij wijze
van experiment van alle studenten die toen eindexamen deden een portretje
gemaakt op een stukje hout. Tot dan toe werd van iedereen die eindexamen deed
een foto genomen, maar ik vond dat je op een kunstopleiding iets inventievers
moest doen. Het in korte tijd maken van al die portretjes beviel goed. In het
begin moet je de slag te pakken krijgen, maar na wat proberen maak je zo'n
portretje in een kwartier. Ik wist alleen niet wat voor regels ik zou moeten
opstellen zodat het niet zou vloeken met mijn persoon en de eisen die ik aan
mezelf stelde. Ik wilde vrijer, sneller en jongensachtiger werken, maar het
moest ook weer niet leeg en oppervlakkig worden. Bij het vinden van de juiste
aanpak heb ik aan Hester Oerlemans in de dat laatste jaar veel gehad.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTnQCpmffBtX-1fslCr-kRWeRp4_WRKgHx-OAQtCvsiu2OiysLpfve10mR8gzJLVhnoGBEaXn-IISqcIBY9IpBLwS5yq-uL2o7Osxaf4b9Mpa0txzLWzg_MxjfVbh5UfAXB0Ezdj81AGFr/s1600/DSCF6710.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTnQCpmffBtX-1fslCr-kRWeRp4_WRKgHx-OAQtCvsiu2OiysLpfve10mR8gzJLVhnoGBEaXn-IISqcIBY9IpBLwS5yq-uL2o7Osxaf4b9Mpa0txzLWzg_MxjfVbh5UfAXB0Ezdj81AGFr/s400/DSCF6710.JPG" width="300" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat laat je bij Galerie Wit
zien?</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bart Drost, een schilder die hier in Nijmegen een galerie heeft, had
een reeks schilderijen gemaakt die hij niet geslaagd vond. Op uitnodiging van
Bart heb ik begin van dit jaar een aantal mensen uitgenodigd om die
schilderijen over te schilderen of er iets aan toe te voegen en het resultaat
te exposeren. Zelf heb ik ook twee schilderijen van Bart onder handen genomen.
Ik wilde er iets aan toevoegen waardoor ze echt beter zouden worden. In het ene
geval is dat geslaagd en in het andere niet. Het geslaagde schilderij is een
deel van de tentoonstelling in Galerie Wit. Ik laat verder een schilderij zien
dat ik beschouw als een voorloper van mijn serie Replica's: een bewerking van
een Madonna met kind van Rafaël. Wat ik ook laat zien is mijn serie <i>Toilet Supplies</i>. De Radboud Universiteit
kwam met het melige en enigszins<span style="color: red;"> </span>denigrerende
idee om een tentoonstelling te organiseren in de in de universiteitsgebouwen
aanwezige toiletten. Ik heb dat serieus opgepakt en ben toiletartikelen gaan
schilderen. Het lijkt een saai onderwerp, maar op toiletartikelen staat nogal
wat tekst. Het schilderen van tekst is schilderkunstig een grote uitdaging. Je kunt
naar een tekst kijken en je kunt een tekst lezen, maar lezen is niet kijken en
andersom. Wie leest, kijkt niet meer. Als je een tekst wilt schilderen, moet je
schilderen wat je ziet en niet wat je leest. Als je een typografisch juiste
letter schildert, is dat in feite schrijven. Schilderkunstig heeft schrijven
geen waarde. Het werkt niet op een schilderij. Het vraagt een enorme
omrekenkracht om tekst te schilderen zoals je hem ziet en ook nog eens de
vervormingen van de verpakking weer te geven. Maar als je het hebt, dan heb je
het. Het is zoals als met een goede pols. Veel mensen denken dat handen
moeilijk zijn te schilderen. In veel gevallen is het echter de pols. Als je de
juiste pols hebt, kun je er alles aan schilderen en het is een hand. Dat soort
dingen leer je als je maar lang genoeg schildert.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom schilder je niet na
zonder al die conceptuele omwegen?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik denk dat het daar uiteindelijk wel op uitdraait als ik heel oud ben:
gewoon een beetje naschilderen zonder ambitie. Maar voorlopig heb ik wel
ambities. Ik wil ook niet altijd hetzelfde blijven doen. Ik moet met mijn tijd
mee. Ik wil de wereld vastleggen, zoals ik hem zie en beleef, mijn eigen
wereld. Daar maakt het conceptuele nu eenmaal deel van uit. Je kunt er niet
omheen, zelfs als je het zou willen negeren door ambachtelijk te schilderen.
Ambachtelijk schilderen is immers allang niet meer wat het ooit was: een
vanzelfsprekende constellatie van meesters en gezellen met een vanzelfsprekende
techniek omdat er geen alternatieven zijn. Ambachtelijk schilderen is
tegenwoordig een van de vele mogelijke keuzes en daarom een conceptuele keuze.
Van dat conceptuele kom je niet af. Als kunstenaar ben je een gevangene van je
tijd. Een kunstenaar is iemand die eigentijdse kunst maakt, maar die eigentijdse
kunst heeft hij of zij niet zelf uitgevonden. Zoals Willem de Kooning al
opmerkte in 1949, beweegt een kunstenaar mee met zijn tijd omdat hij niet
anders kan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.jelleslof.nl/">Website van Jelle Slof</a></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbuGHtRfJnMlkGsAkxhI4aLySizDux6VLpJZ6RssLeD_jvHZdXdklntFs_NQpj1so9qgiNQq-NgrOd7KcFr0PfQ6FiH7kUDulPMWztWYYQzXvnHomkRrs2qtFWJ9R5hn84UxI6RF8Q9MQt/s1600/DSCF6696.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbuGHtRfJnMlkGsAkxhI4aLySizDux6VLpJZ6RssLeD_jvHZdXdklntFs_NQpj1so9qgiNQq-NgrOd7KcFr0PfQ6FiH7kUDulPMWztWYYQzXvnHomkRrs2qtFWJ9R5hn84UxI6RF8Q9MQt/s640/DSCF6696.JPG" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif1dWhawAuSg5QiIwQW7QhOlyreWq0FzVuZf6nM7ihUVbaN-iBmcNTz5FE7Lk9GAXAnsYFRA7Lie-dCvb7QMXILTMGlvz4OWd_zepC01U8UinzTXiQan1qwNlw7XhwNgKUIio9KR8NBlxn/s1600/c.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif1dWhawAuSg5QiIwQW7QhOlyreWq0FzVuZf6nM7ihUVbaN-iBmcNTz5FE7Lk9GAXAnsYFRA7Lie-dCvb7QMXILTMGlvz4OWd_zepC01U8UinzTXiQan1qwNlw7XhwNgKUIio9KR8NBlxn/s640/c.JPG" width="480" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> <o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-Q_D7RzRdPCxL53wiBc7Irc4v6tmc2rB0h05A9nvZefFHudA3d6gX_CLf-ZJCMCihnGqTQoze-wGQqfsEOlUxMhKCSdBSPdHbVovGqSocLPWjGQtBFm0SFv59gkqxJVTYTtnixtsqlcqt/s1600/DSC_0202.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-Q_D7RzRdPCxL53wiBc7Irc4v6tmc2rB0h05A9nvZefFHudA3d6gX_CLf-ZJCMCihnGqTQoze-wGQqfsEOlUxMhKCSdBSPdHbVovGqSocLPWjGQtBFm0SFv59gkqxJVTYTtnixtsqlcqt/s640/DSC_0202.JPG" width="640" /></a></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsCE0kQ9ACu83ecN_km1nYYVyTA4J9PaftZFGmUNOqTWF-xNWfmzWyOxmMde4KEy-vKZRrqh7KoTNaS5-rDGQ8Q21R4Qz1cj0Bu3bSH7Ik7hQK5r3l7HWI7HCuosq0QZGzge1K6-2qidPQ/s1600/b.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsCE0kQ9ACu83ecN_km1nYYVyTA4J9PaftZFGmUNOqTWF-xNWfmzWyOxmMde4KEy-vKZRrqh7KoTNaS5-rDGQ8Q21R4Qz1cj0Bu3bSH7Ik7hQK5r3l7HWI7HCuosq0QZGzge1K6-2qidPQ/s640/b.JPG" width="480" /></a></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFpUDjor8d9AkRdSDQ7l-eKR9D8igW6ZCfYg3Jj4f2KW5IgBDM8FE_d2X9nN4A3eynj-jELcbpwdU2XKlFCRl3Wthmv_6qf_hguE8EQ5BK25laJzRrlJFQgBMzuMze87pKlaTnXRZmawkJ/s1600/sok+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="451" data-original-width="451" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFpUDjor8d9AkRdSDQ7l-eKR9D8igW6ZCfYg3Jj4f2KW5IgBDM8FE_d2X9nN4A3eynj-jELcbpwdU2XKlFCRl3Wthmv_6qf_hguE8EQ5BK25laJzRrlJFQgBMzuMze87pKlaTnXRZmawkJ/s640/sok+1.jpg" width="640" /></a></span></div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsCE0kQ9ACu83ecN_km1nYYVyTA4J9PaftZFGmUNOqTWF-xNWfmzWyOxmMde4KEy-vKZRrqh7KoTNaS5-rDGQ8Q21R4Qz1cj0Bu3bSH7Ik7hQK5r3l7HWI7HCuosq0QZGzge1K6-2qidPQ/s1600/b.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-Q_D7RzRdPCxL53wiBc7Irc4v6tmc2rB0h05A9nvZefFHudA3d6gX_CLf-ZJCMCihnGqTQoze-wGQqfsEOlUxMhKCSdBSPdHbVovGqSocLPWjGQtBFm0SFv59gkqxJVTYTtnixtsqlcqt/s1600/DSC_0202.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-Q_D7RzRdPCxL53wiBc7Irc4v6tmc2rB0h05A9nvZefFHudA3d6gX_CLf-ZJCMCihnGqTQoze-wGQqfsEOlUxMhKCSdBSPdHbVovGqSocLPWjGQtBFm0SFv59gkqxJVTYTtnixtsqlcqt/s1600/DSC_0202.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-Q_D7RzRdPCxL53wiBc7Irc4v6tmc2rB0h05A9nvZefFHudA3d6gX_CLf-ZJCMCihnGqTQoze-wGQqfsEOlUxMhKCSdBSPdHbVovGqSocLPWjGQtBFm0SFv59gkqxJVTYTtnixtsqlcqt/s1600/DSC_0202.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></span><o:p></o:p>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-61358653294221441442016-11-20T10:21:00.002+01:002017-05-23T21:40:21.143+02:00BROKEN TOASTER RECORDS: HOE VER KUNNEN WE HET OPREKKEN?<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<div class="MsoNoSpacing" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Georgia, Utopia, "Palatino Linotype", Palatino, serif; font-size: 15.4px;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsVFVGUH-M6BoPIJ8HhyphenhyphenniZ0lBmuu7jV9vToQ-UtbMeMP2wID5QVjQbH1ExNNMrSWKHGQFWxTYrDcF2LhOsBTDpJq1x0rl2_5M0EQweeEwYlFCCzTscly6U5Wt-zJoDFZo56h1LLPSrz6o/s1600/13240510_946155955503039_2511760047411492893_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsVFVGUH-M6BoPIJ8HhyphenhyphenniZ0lBmuu7jV9vToQ-UtbMeMP2wID5QVjQbH1ExNNMrSWKHGQFWxTYrDcF2LhOsBTDpJq1x0rl2_5M0EQweeEwYlFCCzTscly6U5Wt-zJoDFZo56h1LLPSrz6o/s640/13240510_946155955503039_2511760047411492893_n.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; font-size: 13.5pt;">Categorie: interview</span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Georgia, Utopia, "Palatino Linotype", Palatino, serif; font-size: 15.4px;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;">Onderwerp: Broken Toaster Records</span></b></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Georgia, Utopia, "Palatino Linotype", Palatino, serif; font-size: 15.4px;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;">Auteur: Peter Nijenhuis</span></b><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<b style="background-color: white; color: #222222; font-family: georgia, "times new roman", serif; font-size: 15.4px;"><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; font-size: 13.5pt;">Datum gesprek: 18 november 2016</span></b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jelle Slof (Zevenhoven 1990), Ide André (Ede 1990) en Kasper
van Moll (Nijmegen 1992) studeerden aan de bacheloropleiding Fine Art van ArtEZ
in Arnhem. Met z'n drieën treden ze op en bestieren ze het platenlabel Broken
Toaster Records. Zaterdag 3 december zijn ze te zien en te horen tijdens </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Pulse, </i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">een tentoonstellingsprogramma van </span><a href="http://www.omstand.nl/" style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">StudioOmstand</a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> in Arnhem.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zijn jullie
muzikanten, geluidskunstenaars of beeldend kunstenaars?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ide André</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">: We
zijn beeldend kunstenaars die een band en een platenlabel vormgeven op een
wijze die is afgekeken van de beeldende kunst.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaXpUOdjtXS9tp7rGQGO6TjzwLVfCKeq-NDyK5DnokBWka3KE9GPUBa3LBEQTK7xL_uc1IakbzLevDoXk1rHUNfH1OZuhBcTlcrFaJWgRs8a4gpwAvix93eLZLJQRhygHovOLxolz_0IT1/s1600/14956570_1073140676137899_4703375099251953574_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaXpUOdjtXS9tp7rGQGO6TjzwLVfCKeq-NDyK5DnokBWka3KE9GPUBa3LBEQTK7xL_uc1IakbzLevDoXk1rHUNfH1OZuhBcTlcrFaJWgRs8a4gpwAvix93eLZLJQRhygHovOLxolz_0IT1/s320/14956570_1073140676137899_4703375099251953574_n.jpg" width="240" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe zijn jullie
begonnen?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Kasper van Moll</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">: Het begin was niet
echt planmatig, maar meer een kwestie van toeval. Ik heb altijd in bandjes
gespeeld en tijdens mijn opleiding aan ArtEZ in Arnhem heb ik allerlei manieren
gezocht om muziek en geluid te verbinden met beeldende kunst. Ik heb me onder
andere gericht op door de popmuziek voortgebrachte clichés en Kandinsky-achtige
objecten gemaakt die geluid voortbrachten. Er veranderde iets wezenlijks toen
ik in het derde jaar een atelier kreeg in de kelders van het ArtEZ-gebouw aan de
Oude Kraan. Ik bedacht dat dat een mooie gelegenheid was om een eigen
geluidsstudio te bouwen. Wat dat dan weer zou moeten brengen, had ik nog niet
bedacht. Ik ging gewoon maar aan de slag en dat sprak zich rond onder
studenten. Op een dag stonden er tien studenten in mijn tot studio omgebouwde
atelier, waaronder Ide en Jelle, die voorstelden om een plaat op te nemen. Dat
moest in één dag gebeuren, zonder voorbereidingen of repetities. Tekst en
muziek zouden ter plekke bedacht worden. Zo hebben we het vervolgens ook gedaan
en aan het einde van de dag hadden we twaalf nummers. We bedachten tijdens de
opnamen ook de naam van de band: </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Live op
Lowlands</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">. Toen ik dat intypte op mijn telefoon, maakte mijn telefoon er </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Live op Vlieland</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> van en dat hebben we maar
zo gelaten.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">En de
opnames?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Kasper van Moll</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">: Ik had maar twee
microfoons en wat contactmicrofoons. Om alle instrumenten op te nemen moest ik
werken met een oude intercom. De opnames klonken vuig, maar goed. Ik bedacht
tijdens het afmixen dat het jammer zou zijn als het hele initiatief als iets
eenmaligs zou verdwijnen en vergeten zou worden. Er moest een platform ontstaan
om verder te werken en de resultaten te archiveren. Maar van de oorspronkelijke
tien deelnemers wilden alleen ik, Ide en Jelle er echt mee doorgaan De volgende
stap was dat wij drieën een profiel aanmaakten op Bandcamp, een soort Facebook
voor bands, en een nieuwe plaat maakten: </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Bullet
Bin</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">, onder de bandnaam </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Het Carmello
Trio</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<b style="text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Als ik het goed
begrijp hebben jullie bepaalde regels voor jullie optredens en opnames. Welke?</span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ide André</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">: De
eerste regels is dat we ons niet herhalen. We hebben ooit kort achter elkaar
opgetreden in Arnhem en Tilburg onder de naam Tomas Thwaiter's Goat Suit. We
kregen complimenten. Mensen zeiden dat ze konden horen dat we hadden geoefend.
Dat voelde niet lekker. De sprankeling was de tweede keer niet aanwezig. Voor
ons was dat een aanleiding om voor ieder optreden een naam, genre en een vorm
te kiezen die is toegesneden op de plek, de omstandigheden en het publiek.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiQl3FKsVZdrRiU9R6e0pzNzqVY3zehZUKkJbka0AbBkpsRopSuXL5Ju7GHGeWQflhFqlLBXhBZ5ZHzHBpbVruTpgUHuSrUeN_6Ny4VFNB1XCgRguc0nRbECJFnfYQXQ5QDUovgnwFuz7H/s1600/a3106706063_10+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiQl3FKsVZdrRiU9R6e0pzNzqVY3zehZUKkJbka0AbBkpsRopSuXL5Ju7GHGeWQflhFqlLBXhBZ5ZHzHBpbVruTpgUHuSrUeN_6Ny4VFNB1XCgRguc0nRbECJFnfYQXQ5QDUovgnwFuz7H/s400/a3106706063_10+%25281%2529.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De optredens zijn met
andere woorden <i>site-specific</i>?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ide André</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">:
Zoiets. We kijken naar wat er is en wie. Daar kun je in meegaan, maar je kun
het ook volledig omkeren. Dat we onze naam, het genre en de vorm, laten
afhangen van de omstandigheden wil overigens niet zeggen dat we ons richten
naar de wensen van het publiek of de organisatoren. We doen waar we zin in
hebben. Toen we optraden in het kader van Code Rood in Arnhem hebben we
gedurende het optreden gebarbecued voor het publiek. Dat paste bij het moment
en de bosrijke omgeving. Voor een optreden in het voorprogramma van KATE NV, een
Russische muzikant, hebben we ons omgedoopt tot Tesla en de Spoetniks. We
hadden een drumcomputer op mijn telefoon gezet en Jelle had op zijn laptop een
soundboard met woorden uitgesproken door Slavoj Žižek, die nogal opmerkelijk
slissende filosoof.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Jelle Slof</b>: Žižek
is trouwens een Sloveen, dus dat we daarvoor hadden gekozen in het
voorprogramma van een Russische muzikant sloeg eigenlijk nergens op. Maar
misverstanden en vooral toevallen zijn een bestanddeel van onze manier van
werken. De bandnaam <i>Het Carmello Trio</i>
was het gevolg van het feit dat Ide op een dag Carmello-koekjes meenam naar een
opnamesessie. <i>Bullet Bin</i>, de naam van
een van de albums van Het Carmello Trio, kwam voort uit het feit dat we in die
tijd nog geen drumkit hadden en voor een goed basedrumgeluid een vuilnisbak op
een microfoon hadden gezet. Op de onderkant van die vuilnisbak zagen we de
woorden <i>Bullet Bin</i>.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<br />
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Beoefenen jullie
een genre, of meerdere genres?</span></b></div>
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif; text-align: left;">Jelle Slof</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; text-align: left;">: We
doen wat we niet laten kunnen. Soms plaatsen we een performance in een reeds
bestaand genre, zodat het makkelijk te communiceren is naar buiten. Vaak geven
we het zelf maar een naam, zoals </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif; text-align: left;">avant
fruit core</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; text-align: left;">, </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif; text-align: left;">fruttelpunk</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; text-align: left;"> of </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif; text-align: left;">Žižek disco</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; text-align: left;">.</span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Laten we
terugkeren naar de regels. Wat is een andere belangrijke regel?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jelle Slof</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">:
Vooraf wordt niet geoefend of alleen maar heel kort om te zien of het
uitgangspunt dat we voor het optreden hebben gekozen - zeg maar het genre en de
vorm - zou kunnen werken. Vooraf schrijven we ook geen teksten. De nummers en
de teksten ontstaan ter plekke.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hanteerden jullie
die regels van begin af aan?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Ide André</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">: Nee. In het begin lieten
we ons vooral leiden door de beperkingen. Als student op de kunstacademie en
als pas afgestudeerde kunstenaar heb je weinig tijd en weinig geld. Dat
betekent dat je het moet doen met wat je hebt en kunt. We hebben vorig jaar
twee dagen in Londen gespeeld, maar hadden geen geld voor het vervoer. Onze instrumenten
moesten we in onze handbagage meenemen. Dat soort omstandigheden leiden tot
beslissingen en keuzes die verfrissend kunnen uitpakken. In Londen hebben we
uiteindelijk opgetreden met een laptop, wat contactmicrofoons, kinderspeelgoed
dat geluid maakte en een elektrische ukelele met stalen snaren.</span></div>
</div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEOhswh0I_IACrnrZWDqmCa2HYXpwvmD2VMXlh5QpRHFibQCdMCjmrO6xSMwL97h81SUD2-O0_9Nrqh5S_Uqay5p6jsACFfARFauuw_lBnPam29qsqQgejsPWqUVhE3JbFd7LKtctmktby/s1600/13178731_946143502170951_3231988075560139760_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEOhswh0I_IACrnrZWDqmCa2HYXpwvmD2VMXlh5QpRHFibQCdMCjmrO6xSMwL97h81SUD2-O0_9Nrqh5S_Uqay5p6jsACFfARFauuw_lBnPam29qsqQgejsPWqUVhE3JbFd7LKtctmktby/s400/13178731_946143502170951_3231988075560139760_n.jpg" width="300" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het klinkt nogal
conceptueel, als ik dat woord even mag gebruiken. Wat biedt het voor voordelen
om een platenlabel en een band met een vloeibare identiteit te runnen op een
manier die in de verte een erfenis lijkt van de beeldende kunst van de jaren
zestig en zeventig van de vorige eeuw?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Jelle Slof</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">:
Het is niet zo dat we per se conceptueel bezig willen zijn. Waar het om draait,
is dat het kunstenaarschap een bepaalde vrijheid schept. Een platenlabel of de
hoedanigheid van popmuzikant zijn hoe dan ook dwangbuizen. Er worden dingen van
je verwacht en je legt jezelf ook dat soort dingen op. Van die dwangbuizen heb
je je bij voorbaat bevrijd door te denken en te handelen als een beeldend
kunstenaar. Een beeldend kunstenaar conceptualiseert, analyseert en onderzoekt:
wat is dat voor iets waar ik mee bezig ben, hoe kan ik het gebruiken op andere
dan de gebruikelijke manieren? Door het maken van televisieprogramma's aan te
pakken vanuit de denkkaders van de beeldende kunst, kon Wim T. Schippers in de
jaren zeventig en tachtig de deur openen voor een nieuw soort televisie, qua
vorm en inhoud vele malen breder dat wat er tot dan toe werd gemaakt.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Kasper van Moll</b>:
We hebben niet alleen voor bepaalde regels gekozen. We hebben er ook voor
gekozen om als collectief te werken. Er zijn dingen die meer bij de één dan bij
de ander passen, maar in de kern werken we echt gezamenlijk. De een reageert en
gaat verder met wat een ander naar voren brengt over muziek, het idee en de
vorm van een optreden, platenhoezen en publiciteit. We proberen elkaar steeds
te prikkelen om de grenzen op te zoeken van wat mogelijk is. Tot nu toe zeggen
we ook bijna altijd ja op elkaars ideeën en voorstellen. Op een kunstacademie
leer je om je individuele talent te onderzoeken en te ontwikkelen. Wij
onderzoeken nu wat ons collectief voor eigenschappen en mogelijkheden heeft en
hoe we die kunnen gebruiken.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Ide André</b>: Je
kunt wat we doen vergelijken met voetbal. Daar heb je verschillende soorten
van: straatvoetbal, campingvoetbal, schoolpleinvoetbal en Champions League-voetbal.
Wat mij betreft is de ene soort niet minder interessant dan de andere soort.
Het is allemaal voetbal. Broken Toaster Records speelt knollenveldvoetbal. Wij
streven er niet naar om ooit in de Champions League te spelen. We willen geen
betere instrumenten, geen nieuwe manager en niet meer tijd om te oefenen. Juist
niet. Maar dat wil niet zeggen dat we de zaak niet serieus nemen. Dat doen we
juist wel. Wij willen knollenveldvoetbal spelen met de toewijding van Champions
League-spelers. We willen uitvinden wat erin zit en wat we eruit kunnen halen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYcNT8hkpVqwoD3YCrZ_Gkqrs7RARI5EMU1AP2onayVUB_EUYcN_n-m2jJ2adu0WSqKwGw37ccJhBoFxpb38bSV4AcRP2z9-1LN9W7TnIxtRYCgjC1HW5pg1fhyphenhyphenuXP85kHVtUsymT9RE4R/s1600/13183457_375470642628092_638807371_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYcNT8hkpVqwoD3YCrZ_Gkqrs7RARI5EMU1AP2onayVUB_EUYcN_n-m2jJ2adu0WSqKwGw37ccJhBoFxpb38bSV4AcRP2z9-1LN9W7TnIxtRYCgjC1HW5pg1fhyphenhyphenuXP85kHVtUsymT9RE4R/s320/13183457_375470642628092_638807371_n.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe zien jullie de
toekomst van Broken Toaster Records?</span></b></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Kasper van Moll</b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">:
We hebben dit jaar in mei opgetreden tijdens het </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Incubate Festival</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> in Tilburg en onlangs in diezelfde stad tijdens
het kleiner opgezette festival </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">Grijs
Gebied</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">. We worden gevraagd, ook om te </span><i style="font-family: georgia, "times new roman", serif;">hosten</i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">
en op te treden met anderen. Onze optredens hebben dit jaar onder andere de
vorm aangenomen van performances en geluidsinstallaties. Die vertakkingen van
Broken Toaster Records willen we alle drie verder onderzoeken. De vraag voor
ons is: hoever kunnen we het oprekken? Tot nu toe lieten we ons zien op plekken
die je tot de muziekscene en de underground kunt rekenen. Nu zijn we benieuwd
hoe Broken Toaster Records uitpakt op tentoonstellingsplekken als Studio
Omstand.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.brokentoasterrecords.nl/">Website Broken Toaster Records</a><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.facebook.com/brokentoasterrecords/">Facebook</a><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="https://www.youtube.com/results?search_query=broken+toaster+records">YouTube</a></span></div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-30748170472825484382016-11-03T12:21:00.003+01:002018-05-11T16:46:35.658+02:00NIEUWE GARDE: HOE GEBRUIKEN JONGE KUNSTENAARS DE INSTALLATIE ALS VORM?<h2>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-size: small;"><div class="MsoNoSpacing" style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-weight: normal; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKylsVQqqT0vFjYV4GugXY2dth7yhMVe5GYoo4NKFUsBGg2OmA2sJ1NUPh7TMBWmaamuO5x67CtmRgWk1l0gk4aD9F2MbVsyOCPCrujbat0woXAwR9syoXfIWpAU3tRKW6ImKCa3iV_eV5/s1600/img_3913.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKylsVQqqT0vFjYV4GugXY2dth7yhMVe5GYoo4NKFUsBGg2OmA2sJ1NUPh7TMBWmaamuO5x67CtmRgWk1l0gk4aD9F2MbVsyOCPCrujbat0woXAwR9syoXfIWpAU3tRKW6ImKCa3iV_eV5/s640/img_3913.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div>
<div style="text-align: left;">
<div style="font-weight: normal;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
</div>
</span></span></h2>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; mso-outline-level: 3;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Interviews met Bob Eikelboom, Iede Reckman, Jonathan van
Doornum, Lola Bezemer, Marije Gertenbach en Juliaan Andeweg<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Auteur: Peter Nijenhuis<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum: oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Inleiding<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De installatie, de ruimtelijke opstelling van doorgaans
heterogene elementen, is een niet meer weg te denken onderdeel van de
hedendaagse kunst. Het genre heeft een geschiedenis die volgens sommigen in de
vorige eeuw begint bij Kurt Schwitters en vandaag de dag heeft vrijwel
iedere internationale galerie van betekenis een of meer kunstenaars in zijn
stal die zich ermee bezighouden. Lisson Gallery vertegenwoordigt Angela de la
Cruz, David Zwirner Carol Bove en Isa Genzken, Petzel Gallery treedt op voor Stephen
Prina en Georg Herold, Xavier Hufkens voor Sterling Ruby en Michel François en
Gladstone Gallery voor Dave Muller en Thomas Hirschhorn. Dat zijn slechts een
paar namen van een lijst die bij mijn weten nooit is samengesteld, maar die,
zou het er ooit van komen, eindeloos lang moet zijn.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"> In Nederland wordt het genre sinds de jaren tachtig
en negentig beoefend door Fortuyn/O'Brien, Frank Mandersloot, Leo
Vroegindeweij, Klaas Kloosterboer en Mark Manders, al is het misschien niet
terecht om die kunstenaars op één hoop te vegen. Een wat jongere generatie
kunstenaars houdt zich er eveneens meer bezig. Wat drijft hen daartoe, hoe
duiden ze hun werk en wat vinden ze van kwesties die hedendaagse installaties
lijken op te roepen?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Kwesties<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De eerste kwestie is de vraag in hoeverre het concept in
de installatiekunst nog een rol speelt. Stelt de kunstenaar vooraf regels op,
zoals conceptualisten dat deden, en volgt hij of zij die tijdens de uitvoering
van zijn werk? Of ontwikkelt hij of zij het werk al doende, intuïtief en
is er plaats voor toeval? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De tweede kwestie is de vraag of de hedendaagse
installatie al of niet bewust terugwijst naar de jaren zestig en zeventig
van de vorige eeuw. Om te beginnen wordt de installatie als vorm in
verband gebracht met de rebellie van de kunstenaar tegen de autoriteit van de
conservator en de galeriehouder die in de genoemde jaren de kop opsteekt. De
hedendaagse installatie lijkt bovendien terug te wijzen naar kunstvormen die in
het genoemde tijdvak 1960-1975 tot wasdom kwamen, zoals minimalisme, de
conceptuele kunst, de proceskunst, arte povera en de performance. Gebeurt dat
bewust? Wordt er met opzet teruggewezen naar een tijd waarin geloof in
vooruitgang, gelijkheid en bevrijding en het verlangen naar het dichten van de kloof
tussen kunst en leven de boventoon voerden? Gebruiken de ondervraagde
kunstenaars met andere woorden de installatie en middelen als abstractie,
industriële materialen, doe-het-zelfproducten en stapelingen vanwege hun
utopische aura? Of vinden ze dat er van een dergelijk verband geen sprake is?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De derde kwestie houdt verband met de betrekkelijk
wanorde in veel hedendaagse installaties. De voor het werk van vroegere
kunstenaars als Sol LeWitt kenmerkende seriële overzichtelijkheid en de
kunstmatige netheid van postmoderne kunstenaars als Niek Kemps en Harald
Klingelhöller heeft in hedendaagse installaties plaats gemaakt voor
verstrooiing, wanorde, opzettelijk amateurisme en anti-esthetica. Duidt dat
volgens de ondervraagde kunstenaars ergens op? Is wanorde iets van nu? Is chaos
typerend voor de informatiemaatschappij na de oorlogen in het Midden-Oosten, de
kredietcrisis, de eurocrisis, de vluchtelingencrisis en de Brexit? Is, om even
door te draven, de wanorde die je aantreft in installatiekunst een gebaar tegen
de illusie van rationaliteit en controle die wordt uitgedragen door de
zogenaamde 'neoliberale politieke elites' waarmee je tegenwoordig in een beetje
kunsttekst voortdurend om de oren wordt geslagen? Heeft de zaak daarentegen met
die elites niets te maken en knoopt de kunstenaar die zich van wanorde bedient
aan bij de oude, westerse preoccupatie met ontbinding en ondergang, zie
bijvoorbeeld een schrijver als Michel Houellebecq? Of heeft wanorde niet zoveel
te betekenen en levert een bepaalde mate van wanorde en anti-esthetica in
combinatie met contrasterende vormen van ordelijkheid gewoonweg goede beelden
op?</span></span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Interessant is eveneens de kwestie waar het volgens de
ondervraagde kunstenaars allemaal toe moet leiden. Is kunst een bijzondere vorm
van kennis, een discipline die waardevolle inzichten oplevert die de
wetenschap niet kan verschaffen? Deze opgewekte en op de informatiemaatschappij
toegesneden opvatting van kunst is in de afgelopen decennia meer dan eens
bestreden. Kunst - aldus theoretici die niets liever willen dan de kunst
ontdoen van romantische mystificaties - brengt geen boodschap over. Beeldende
kunstenaars houden zich bezig met obsolete zaken die buiten de kunst geen
betekenis hebben. Kunst verwijst alleen naar andere kunst door er zowel op te
lijken als ervan te verschillen. Een andere gedachte, die je minder vaak
tegenkomt, is dat kunst in dienst staat van een goed begrip van de chaos die
ons omringt. Als de wereld chaos is – <i>a tale told by an idiot</i> – en
niet begrepen, maar wel als spektakel ervaren kan worden, dan is de kunst het
medium die de chaos daadwerkelijk voor ogen kan stellen. Welk van de drie
standpunten neemt de kunstenaar in? Of maakt de kunstenaar liever werk en laat
hij of zij de interpretatie daarvan bij voorkeur over aan critici,
kunsthistorici en curatoren die het sowieso al meer dan een eeuw beter denken
te weten dan de kunstenaar zelf? </span></span><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span>
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">INTERVIEWS</span></div>
<o:p></o:p><br />
<div>
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><br /></span></span></div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHmYsJkUfOGa-V69tDkgsXLY_XaJuPUdH2V9ivByLNKgU2SfBg6MPomhcoXS_ff-Xw-jQ6qXAF_6YOOvFdr0x08AOnNAWGMO1wopjBzKAKoyaVrlU2P8okCA0Gck_1zsNjr7Krj0h6dBhv/s1600/a1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHmYsJkUfOGa-V69tDkgsXLY_XaJuPUdH2V9ivByLNKgU2SfBg6MPomhcoXS_ff-Xw-jQ6qXAF_6YOOvFdr0x08AOnNAWGMO1wopjBzKAKoyaVrlU2P8okCA0Gck_1zsNjr7Krj0h6dBhv/s640/a1.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">BOB EIKELBOOM: DE VRAAG, WAT ER NOG TOEGEVOEGD MOET EN KAN
WORDEN AAN DE KUNST, STAAT WAT MIJ BETREFT CENTRAAL</span><br />
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="Standard">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="Standard" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum gesprek: 21 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bob Eikelboom (Leeuwarden 1991) behaalde in 2012 zijn
bachelordiploma aan de afdeling Beeldende Kunst van de Koninklijke Academie van
Beeldende Kunsten in Den Haag en werd in 2015 toegelaten tot de masteropleiding
van de School of Fine Art van het Royal College of Art in Londen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsZDwB326z0tyT8okg_HWbyMnxTNEJVxMTwa07KcIfmsQ5aSifOWWgRmqDxkvpmq6Ws5MkKjVQ0ENB5aK9e7dU7YRgD01Q6EhGjs-wgWhwP0LAu9BFQ4aw24UlHMMUvU1tN4KpL_PYJeIx/s1600/aaaa+n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsZDwB326z0tyT8okg_HWbyMnxTNEJVxMTwa07KcIfmsQ5aSifOWWgRmqDxkvpmq6Ws5MkKjVQ0ENB5aK9e7dU7YRgD01Q6EhGjs-wgWhwP0LAu9BFQ4aw24UlHMMUvU1tN4KpL_PYJeIx/s400/aaaa+n.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht jou
ertoe om je met installaties bezig te houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik denk dat vrijwel iedere kunstenaar tegenwoordig op een
of andere manier bezig is met installaties. Dat varieert van het gebruik van de
installatie als medium tot het inrichten van een tentoonstelling van je eigen
werk of dat van anderen. Ik ben begonnen als schilder en als schilder hield ik
me bezig met het rangschikken van vorm en kleur. Mijn magneetwerken zijn daar
een uitvloeisel van. Bij het bedenken en maken daarvan had ik overigens ook al
de inrichting van de tentoonstelling in mijn achterhoofd. Ik zie het inrichten
van een tentoonstelling in het verlengde van het rangschikken van een
schilderij. Werk moet getoond worden en dan is er altijd een ruimte. In de
ruimte van het schilderij en de tentoonstellingsruimte zijn er altijd
elementen. Door in het schilderij of een tentoonstelling een element een andere
plek te geven, verander je alle verhoudingen. Die ene 'zet' verandert alle
andere verhoudingen en de betekenis van het totaal. En er zijn ontelbaar veel zetten
mogelijk, maar niet iedere mogelijkheid is even goed. Sommige zijn goud, andere
fout. Dat spel met al die mogelijkheden en met alle mogelijke betekenissen vind
ik een interessant onderdeel van het maken van kunst. Je probeert dingen uit
totdat iets een connectie maakt met iets anders en totdat je misschien wel de
beste mogelijkheid hebt gevonden. Vanuit die gedacht heb ik in een van mijn
tentoonstellingen de organische logica van vissen in het water van een aquarium
tegenover de mechanische logica van een reclameblok geplaatst. Hier in The Royal
College ben ik op dit moment bezig met een drietal werken die je installaties
kan noemen. Het zijn witte ruimtes, kubussen van tweeëneenhalve meter waarin je
geen diepte kan zien door de aanwezigheid van cyclorama-hoeken. In de kubussen
zijn geluidsfragmenten te horen, net als mijn andere werk zijn het collages, gesamplede
flarden van de hedendaagse cultuur. Ik weet nog niet precies hoe het er
allemaal uit gaat zien, maar ik zal wel weer een tikkeltje te ver moeten gaan
om de hele constellatie helder te houden.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWP0GY0O8jumv2ZGwZgFX2ptxv2-BpRhPIJ6GCtRvbnUz2MQevPmf2wT3PR8RBIJOmUkeRQLibjSk8Rn0LKfWdDUOIuzCQXoO39ZVtncmPMylQlDY0kIBfP1NqkJ79lU-XKrUMsgvaKItM/s1600/download+%25283%2529.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWP0GY0O8jumv2ZGwZgFX2ptxv2-BpRhPIJ6GCtRvbnUz2MQevPmf2wT3PR8RBIJOmUkeRQLibjSk8Rn0LKfWdDUOIuzCQXoO39ZVtncmPMylQlDY0kIBfP1NqkJ79lU-XKrUMsgvaKItM/s200/download+%25283%2529.png" width="200" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is je werk een uitvloeisel
van een concept en welke rol spelen intuïtie en toeval?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik begin met een concept. Aan de basis van mijn werk
liggen altijd ideeën en reeksen schetsen en bouwtekeningen. Maar als een
concept vaststaat, zoals het concept van mijn magneetschilderijen die de
toeschouwer kan veranderen door het verplaatsen van de door mij gegeven en gearrangeerde
delen, moet ik vervolgens gebruik maken van mijn intuïtie om zo'n concept tot
leven te brengen. Je moet uitzoeken wat je met zo’n concept kunt doen, hoe je het
op de juiste wijze kunt uitrekken. Toeval speelt voor mij geen uitgesproken
rol. Ik maak er weleens gebruik van, maar wezenlijk is het niet. Ik werk
gewoonlijk in series. In die series onderzoek ik een idee. Ik werk het uit en
kijk of het werkt. Als het niet werkt, moet er iets bij of af.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP_qLyzHJ2idDqfYDAFgQh5S9EUwWn_pWY04ZKNqxpgT2jnafkL7y08Q0IK9ksSaa_7GCrJtpQ4nrIIjdN5yWee0678FXfSxTOB0v9BPkNtUj8hUBh8O1BMBu-T22O1F5lWC4lcfsWCKJH/s1600/download+%25285%2529.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP_qLyzHJ2idDqfYDAFgQh5S9EUwWn_pWY04ZKNqxpgT2jnafkL7y08Q0IK9ksSaa_7GCrJtpQ4nrIIjdN5yWee0678FXfSxTOB0v9BPkNtUj8hUBh8O1BMBu-T22O1F5lWC4lcfsWCKJH/s200/download+%25285%2529.png" width="200" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Wijs je in je werk
terug naar kunstvormen uit de jaren zestig van de vorige eeuw zoals minimalisme
en conceptualisme en doe je dat omdat er aan die kunstvormen iets utopisch
kleeft?</b><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wie er oog voor heeft, zal in mijn werk allerlei
referenties aan eerdere kunst kunnen bespeuren. Die eerdere kunst is zeker niet
alleen het minimalisme of een andere stroming uit de jaren zestig. Ik heb een
grote bewondering voor Henri Matisse en dat kun je ook in mijn werk wel herkennen,
denk ik. In het verleden ben ik door mijn eigen fundamentele periode gegaan.
Net als andere studenten op een kunstacademie kreeg ik bij aanvang van de
studie een voor mij duizelingwekkende hoeveelheid nieuwe kunsthistorische en
kunsttheoretische stof over me heen. Dat leidde ertoe dat de kunstgeschiedenis
zo'n beetje de inhoud van mijn werk werd. Dat zie je bij kunstacademie
studenten wel meer. Ik ging me intensief bezighouden met door de kunst en de
kunstgeschiedenis opgeworpen schilderkunstige kwesties. Wat kon ik nog met het
monochroom? Wat zou ik kunnen doen met schaduw? Op dat soort vragen probeerde
ik een antwoord te vinden. Die bezetenheid van fundamentele schilderkunstige
problemen is nu minder. Maar de vraag, wat er nog toegevoegd moet en kan worden
aan de kunst en waar we ons nu bevinden tegenover andere tijden, staat wat mij
betreft nog altijd centraal. Zoals Robert Rauschenberg zoek ik naar kleine
gaten in de cultuur om die door middel van bepaalde onderzoeksmethodes te openen
en uit te buiten.</span><br />
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Je hebt, als ik
het goed heb, weleens gezegd dat je een zekere verwantschap voelde met
kunstenaars die in de jaren zestig aan de Amerikaanse Westkust opereerden zoals
Craig Kauffman, Helen Pashgian en John McCracken.</b><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat klopt, maar ik leerde hun werk pas kennen toen hun beeldtaal
mij al eigen was. Kunstenaars als Kauffman en McCracken zaten in de surfwereld.
Ze gebruikten de materialen die in die wereld voorhanden waren, zoals
industriële lakken en epoxy. Toen ik op de kunstacademie zat, verdiende ik bij
door surfplanken te repareren en ook ik vond de materialen die bij die
reparaties gebruikt werden als kunstenaar interessant. Juliaan Andeweg, met wie
ik in die tijd een atelier deelde, kende weer mensen die in een autospuiterij
werkten. Toen hij met een monstertje <i>Chameleon
Flip Flop Paint </i>aankwam, waren we er, ieder om zijn eigen redenen, erg
enthousiast over.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuIpVP6xytQFThYD38_WWaj-N1BsYDQw10f5lDS2qRwHuhxvHeuiyYRcKyIgg8gIt0y1MLqmSbQw4CSk2BJuJDSQKPDNuptmsS-0bC_-ZvU5oA831Ai7wqxSpJfq1M8zvCoc4-PVxMAJ9U/s1600/bbb+s.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiuIpVP6xytQFThYD38_WWaj-N1BsYDQw10f5lDS2qRwHuhxvHeuiyYRcKyIgg8gIt0y1MLqmSbQw4CSk2BJuJDSQKPDNuptmsS-0bC_-ZvU5oA831Ai7wqxSpJfq1M8zvCoc4-PVxMAJ9U/s320/bbb+s.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het schijnt dat
Kauffman, Pashgian en McCracken behalve door industriële materialen en de surf-
en autocultuur, ook geïnspireerd werden door de natuur: de werking van het
Californische licht op het strand, de lucht en de zee. Is er van een dergelijke
inspiratie door de natuur in jouw werk ook sprake?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik heb met Flip Flop Paint een reeks werken gemaakt, de <i>Amoeben</i>: ronde en onregelmatig gevormde <i>shaped canvases</i>. Bij het maken van die
werken speelde de natuur geen rol als bron van inspiratie. Wat ik interessant
vond was de misplaatstheid. De auto-scene waarin Flip Flop Paint gebruikt
wordt, is een beetje smakeloos, niet gericht op een inhoud, maar meer op
uiterlijk vertoon. Dat stoot af, maar is aan de andere kant ook intrigerend.
Als je die lak in de kunstwereld gebruikt, importeer je iets van wat in de
autoscene geldt als mooi en waardevol. Ik transplanteerde industriële
materialen uit een wereld met een afwijkend smaak- en betekenisregister in de
context van de kunst. Dat roept interessante vragen op, niet alleen formeel,
maar ook cultureel. Je zoek het gat op, de onoverbrugbare kloof tussen de
wereld van de kunst en werelden waar totaal andere smaak en waarderegels gelden.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Wat voor rol
speelt wanorde in je werk?</b><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In mijn werk zie ik eigenlijk geen wanorde. Ik gebruik
metaforen en schep daarmee tegenstellingen en polariteiten die wellicht
verwarrend zijn. Wanorde zit wel meer in het proces van zoeken en experimenteren.
Mijn atelier en gereedschap verkeren altijd in een ordelijke staat, mijn
computer en tekeningen niet. Als ik het juiste gereedschap niet kan vinden,
vind ik dat vervelend, maar als ik door mijn beeldarchief van duizenden
plaatjes heen moet scrollen, komt daar vaak wel weer iets vruchtbaars uit. Iets
maken is daarentegen ingewikkelder. Er komt vakkundigheid bij kijken en het is
onhandig om daar onordelijk mee om te gaan. Om pragmatische redenen heb ik de
gewoonte om aan het einde van iedere dag mijn atelier op te ruimen zodat ik de
volgende dag helder kan beginnen. Ik stel mij aan het begin van iedere werkdag
een aantal vragen en nadenken over die vragen gaat me beter af in een opgeruimd
atelier.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat voor vragen
zijn dat die je jezelf stelt aan het begin van de dag?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">'Wat voor kunstenaar wil ik zijn?' 'Wat voor dialoog wil
ik voeren?' Dat zijn belangrijke vragen. Het antwoord hangt af van het werk
waar ik op dat moment mee bezig ben. Een andere vraag is hoe de toeschouwer het
werk zal zien. Bij het maken van werk of het inrichten van een tentoonstelling
probeer ik steeds naar mijn werk te kijken zoals een toeschouwer op de tribune
van een theater de gebeurtenissen op het toneel aanschouwt. Komt mijn
strategie, mijn idee, mijn concept daadwerkelijk tot een vorm die een ander tot
zich kan nemen? Kan de toeschouwer het volgen en is de interactie helder. En
met 'helder' bedoel ik vooral: is het duidelijk, hoe abstract of dubbelzinnig
ook, wat hier wordt gecommuniceerd. Het is overigens geen schande je
toeschouwers iets ambigu's te bieden, sterker nog, daar geef je mee aan dat je ze
serieus neemt.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEis5HtMOvgzosoVU3uFNbnoIDP4CfWxCMW-0c324ewSsB33wBByJloOE08hNHUHiUoOHKZkSop7iMe8CBJJjqvJFy3QnjbYMuJwZNWxYjfUXrXVdFF5RFJlTe0AKr2vdjrG6W5yYmummBHm/s1600/Bob+Eikelboom%252C+Untitled+%2528magnet+work+series%252C+white%2529+2014%252C+160x110cm%252C+Enamel+and+magnets+on+metal.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEis5HtMOvgzosoVU3uFNbnoIDP4CfWxCMW-0c324ewSsB33wBByJloOE08hNHUHiUoOHKZkSop7iMe8CBJJjqvJFy3QnjbYMuJwZNWxYjfUXrXVdFF5RFJlTe0AKr2vdjrG6W5yYmummBHm/s400/Bob+Eikelboom%252C+Untitled+%2528magnet+work+series%252C+white%2529+2014%252C+160x110cm%252C+Enamel+and+magnets+on+metal.jpg" width="306" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">I<b>s kunst wat jou
betreft een bijzondere vorm van kennis?<o:p></o:p></b></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nee, maar je hebt er wel meer aan als je er meer van
weet. Mijn werk zie ik als aanzetten om ergens over te denken. Mijn
magneetschilderijen bieden de toeschouwer een kans om in de schoenen van de
kunstenaar te staan. De toeschouwer kan medeschepper worden. Bij de opening van
de tentoonstelling van mijn magneetschilderijen was het verboden om aan de
magneten te zitten. Dat had een praktische reden. Als honderd man met een
drankje erbij met die magneten aan de slag gaan, ben je aan het einde van de
avond de helft van je spullen kwijt. Maar tijdens de tentoonstelling en in het
bijzijn van de galeriehouder konden bezoekers een ingreep doen in mijn werk. Ze
konden de magneten een andere plek geven. Je geeft de toeschouwer een
verantwoordelijkheid die gewoonlijk alleen door de kunstenaar wordt gedragen.
De toeschouwer kan daarmee omgaan zoals hij of zij omgaat met de magneten op de
deur van de ijskast. Het kan ook anders, met meer aandacht. Er is een
verzamelaar die een van mijn magneetschilderijen heeft gekocht en daar elke
dag, wanneer hij terugkomt van zijn werk, een blik op werpt. Zo nu en dan
verandert hij iets en van die veranderingen stuurt hij weleens een foto. Wat
plaatsvindt is een 'herenscenering' van het proces waar ik als kunstenaar doorheen
ga. Je moet, vind ik, de toeschouwer iets aanbieden wat de geest prikkelt en
bij voorkeur iets wat niet eerder is gedaan.<s><o:p></o:p></s></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.bobeikelboom.nl/">Website Bob Eikelboom</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgr-PjUU70O-d9hWHzaqMSB_k55_2mfh9LpA-BjPJpahyphenhyphen-ac0fXB5imzUbpzf5rDduaZSBpw_2GcODJf-3PoH1LhfGN-P5CXOoDWdBZAzojS8Vnb_bkA7PZKWIr_wSd8BXMquXjH9mY-reh/s1600/05.-Iede-Reckman--Omino-wall-_3648.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgr-PjUU70O-d9hWHzaqMSB_k55_2mfh9LpA-BjPJpahyphenhyphen-ac0fXB5imzUbpzf5rDduaZSBpw_2GcODJf-3PoH1LhfGN-P5CXOoDWdBZAzojS8Vnb_bkA7PZKWIr_wSd8BXMquXjH9mY-reh/s640/05.-Iede-Reckman--Omino-wall-_3648.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">IEDE
RECKMAN: LOGISCHE SAMENHANG<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum
gesprek: 3 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Iede
Reckman (Leiden 1981) behaalde in 2003 zijn bachelorsdiploma aan de Koninklijke Academie van
Beeldende Kunsten in Den Haag en in 2013 een masterdiploma aan de Glasgow
School of Art. Hij is als organisator en als beeldend kunstenaar betrokken bij
de door kunstenaars gedreven Haagse Galerie </span><a href="http://www.billytown.org/CURRENT-2">Billytown</a>. <span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nieuw werk van Iede Reckman is in Billytown te zien van 19 november 2016 tot en met 14 januari 2017</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">.</span></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht jou ertoe om je met
installaties bezig te houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ongeveer
15 jaar geleden, toen ik op de academie zat, kwam ik tot de conclusie dat een
installatie een mooie manier was om een verhaal te vertellen. Een installatie
wekt en kent doorgaans geen ruimtelijke illusies zoals werk op plat vlak. Dat
vond ik gunstig, want dat leverde geen extra vertekening op bij de ruimtelijke
problemen die ik wilde aansnijden. Ik werkte als student aanvankelijk
sculpturaal. De objecten die ik maakte waren opzichzelfstaand en gingen niet
echt een relatie aan met de ruimte. Mijn werk was ook nog eens behoorlijk
subjectief en poëtisch. Ik werkte met oud, verweerd hout, dode vogels en andere
dingen die ik vond; dingen met een geschiedenis die me op een of andere manier
aanspraken en waar ik een band mee voelde. Na verloop van tijd kwam ik erachter
dat wat ik deed te veel binnen mijn eigen belevingswereld bleef en niet de
manier was om werk te maken dat ook universele thema’s omvatte. Ik kon de
gevoelsmatige relatie die ik had met bepaalde voorwerpen en materialen niet
vertalen in voor anderen toegankelijke en overtuigende beelden, hoe graag ik
dat ook wilde. Om die reden ben ik anders gaan werken. Ik ben meer belang gaan
hechten aan de logische en conceptuele samenhang, aan de relatie van het werk
met de ruimte en de positie van de toeschouwer. Hoe kijkt een toeschouwer op en
langs het werk? Wat gebeurt er als hij of zij door de ruimte beweegt? Van
belang is ook dat de toeschouwer kan zien hoe het werk is gemaakt en in elkaar
is gezet. Dat is een van de redenen waarom ik veel met hout werk. Hout draagt
gebruikssporen en informatie van het handmatige proces met zich mee. Overigens
moet ik zeggen dat de eerste aanleiding om een concept voor een werk te
ontwikkelen, in de meeste gevallen vanuit een begrijpelijk principe en de
mogelijkheden van het materiaal komt. Een voorbeeld daarvan is <i>Tower,</i> een toren gemaakt van een partij
pallethout die ik in de loop der tijd in mijn atelier had verzameld. <i>Tower</i> maakte ik om een aantal vragen te
beantwoorden. Wat waren de mogelijkheden met deze planken? Durfde ik een toren
te bouwen in weerwil van mijn niet geringe hoogtevrees, en zo ja, hoe moest ik
die toren dan construeren? En kon ik een stevige constructie maken zonder
andere bevestigingsmaterialen te gebruiken?<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Zo te horen stel je van tevoren
allerlei regels op. Hoe doe je dat?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik stippel
van tevoren in gedachten uit wat ik ga doen. Dat gaat tamelijk ver. Ik moet
mijzelf van tijd tot tijd dwingen om een werk niet tot in de laatste details
vooraf uit te denken en daarmee het leven eruit te drukken. Er moet ruimte
blijven om bij de uitvoering van het concept voor verrassingen te komen staan
of om ruimte te bieden aan variaties binnen een reeks. Mijn werk <i>Higgs </i>bestaat uit een serie
constellaties van kubussen die onderling verschillen, maar die allemaal
diagonaal zijn gestapeld en ook hun silhouet gemeen hebben. Het middelste vlak
en de hoogte staan vast, maar de stapeling boven en onder het middelste vlak ontstaat
door het gooien met twee dobbelstenen. Mijn werk <i>Omino Wall</i>, een systeem dat kan dienen als afscheidingswand,
bestaat uit houten latten van verschillende lengtes. Ieder stuk hout heeft
meerdere inkepingen. De latten worden met behulp van die inkepingen en magneten
verbonden totdat er een groot raster ontstaat van ruim zes bij vier meter. De
latten vormen binnen het raster de contouren van segmenten. Deze segmenten zijn
gebaseerd op de combinaties van een tot en met zeven vierkantjes in een plat
vlak. De wiskundige term voor deze combinaties zijn polyomino’s (of kortweg
omino’s). Iedere combinatie komt in het gehele raster maar één keer voor. Later
heb ik het raster in opeenvolgende edities van het werk opgedeeld in meerdere
panelen. Nu zitten alle polyomino’s in dertien kleine panelen van 208 bij 96
cm. Om dat allemaal kloppend te krijgen, heb ik overigens wel dagenlang moeten
puzzelen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdRhg_DdRm6RbsNWeIoUp4-3a4mzwbDremupUC0EU5vY3U3qUQcNOj4ctYAGkDQOmw3QWmLK269J9kOHZIW7v1rNDXaumyicWahyJ85Kb_BEBdfoyjPplSGlUcJpw6pCClInkcnC39CpSI/s1600/Kelvin-Morris+junction%2523.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdRhg_DdRm6RbsNWeIoUp4-3a4mzwbDremupUC0EU5vY3U3qUQcNOj4ctYAGkDQOmw3QWmLK269J9kOHZIW7v1rNDXaumyicWahyJ85Kb_BEBdfoyjPplSGlUcJpw6pCClInkcnC39CpSI/s320/Kelvin-Morris+junction%2523.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wijs je in je werk terug naar
kunstvormen van de jaren zestig en zeventig en doe je dat vanwege hun utopische
aura?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn werk <i>Kelvin-Morris junction </i>wijst terug naar
de L-beams van Robert Morris uit de jaren zestig, maar ook naar het werk van de
negentiende-eeuwse natuurkundige William Thomson, beter bekend als Lord Kelvin.
Kelvin had een theorie over het licht en de ether. In Kelvins tijd ging men er
nog vanuit dat de ruimte gevuld was met ether. Als licht zich daarin
voortplantte, dan moest de ether volgens Kelvin zo efficiënt mogelijk de ruimte
vullen en daarom een soort schuimbellenstructuur hebben. Kelvin kwam daarom met
het idee van de ether als een oneindige reeks van aaneengeschakelde, afgeknotte
octaëders. Een afgeknotte octaëder bestaat uit vierkanten en zeshoeken, waarbij
in ieder hoekpunt drie ribben samenkomen. Zodra er een oneindige aaneenschakeling
van afgeknotte octaëders is, komen in alle hoekpunten vier ribben samen,
waarbij onder andere twee hoeken van 90˚ worden gevormd en dit hoekpunt, of
liever gezegd knooppunt, heb ik vervolgens weer vertaald naar twee
aaneengeschakelde L-beams van Morris. Naar Morris en Kelvin verwijs ik vanwege
het feit dat het in beide gevallen gaat om interessante ruimteopvattingen. De
reden dat de theorieën van Kelvin mij in het bijzonder aanspreken, is het feit
dat Kelvin ervan overtuigd was dat hij zijn theorieën beter kon onderbouwen
zodra hij ze een fysieke vorm gaf in een model. Maar om terug te komen op je
vraag, minimalisme en conceptualisme zijn voor mij voornamelijk van belang
omdat ze interessante uitgangspunten bieden voor het maken van werk. De vermeende
utopisch betekenis van het conceptualisme en andere kunstvormen uit de jaren
zestig en zeventig van de vorige eeuw, vind ik voor mijn werk niet relevant.
Niet uit onverschilligheid, want ik maak me over maatschappelijke zaken
wel degelijk druk, maar ik zie tot op heden niet in hoe ik door het opnemen van
een maatschappijkritische boodschap mijn werk beter of interessanter zou kunnen
maken.<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu4eA_XWqxotOeTScvV_wLkoZkv42ISHFtgsPwSBOlfxJBi2SrvfgK5bYBhlR0OZpOQrYmyUYclvBRcZajmd6N4h9t1XRfKkqD8HbzJWac9ZqjKkoH-SSfJpgOCkM-xPNv4OPe7q5giWs2/s1600/a.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu4eA_XWqxotOeTScvV_wLkoZkv42ISHFtgsPwSBOlfxJBi2SrvfgK5bYBhlR0OZpOQrYmyUYclvBRcZajmd6N4h9t1XRfKkqD8HbzJWac9ZqjKkoH-SSfJpgOCkM-xPNv4OPe7q5giWs2/s400/a.png" width="400" /></span></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat voor rol speelt wanorde in je
werk. Is het alleen een formeel middel of hecht je er een bijzondere betekenis
aan?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je zou
denken dat ik door het bedenken van regels, toeval en wanorde vooraf moedwillig
buitensluit. Ik heb bovendien de neiging om iedere detail met evenveel inzet en
concentratie uit te voeren, door bijvoorbeeld alle houten delen op dezelfde
wijze en ook even vaak en met evenveel aandacht te schuren en te lakken. Daar
staat tegenover dat ik bij het bedenken van de spelregels voor <i>Omnio Wall</i> niet alleen heb gedacht over
de precieze uitvoering, maar ook over hoe ik voor problemen zou kunnen komen te
staan. Een afscheidingswand van balkjes en magneten wordt bij een bepaalde
omvang instabiel. De zaak zakt in elkaar. Dat moet je zien op te lossen. Zo'n
probleem, het getob over mogelijke oplossingen en het eureka-gevoel als je er
een vindt, zijn voor mij belangrijke aspecten bij de totstandkoming van het
werk. Ook al ga ik in een aantal opzichten heel planmatig te werk, in weer
andere opzichten zoek ik toeval en risico juist op. Het afgelopen jaar heb ik
aan de filmopnames van de schors van een boom gewerkt. Voor de opnames heb ik
een spiraalvormige rails om de boom gebouwd zodat de filmcamera op een dolly
langs een flauwe hoek over die rails omhoog kon lopen. Aan de beelden die dat
oplevert kun je niet direct zien hoe de film is gemaakt en dat zou, naar mijn idee,
vragen moeten oproepen over de noodzakelijke constructie die nodig is om het
beeld te laten ontstaan. Toen ik de filmbeelden, na een jaar van
voorbereidingen, bouwen en filmen, voor het eerst zag, vielen ze me enigszins
tegen. Het was minder spectaculair
dan ik had gehoopt en ik vroeg me af of het voor anderen wel interessant zou
zijn. Misschien is dat onvermijdelijk. Als je zo lang en intensief met de
planning en de uitvoering van iets bezig bent, staan verwachtingen en
uitkomsten ver van elkaar af. Ik heb de filmbeelden een aantal maanden moeten
opbergen om er na die tijd weer een beetje fris naar te kunnen kijken.
Uiteindelijk denk ik dat de film een geslaagd project is, maar je gaat wel
nadenken over de effecten van langdurige en vergaande planning en over de vraag
hoe je onvoorziene uitkomsten op een vruchtbare manier kunt gebruiken. De
consequentie van het toelaten van toeval is dat je de uitkomsten ervan ook moet
accepteren. In mijn film zijn sommige beelden niet helemaal scherp omdat de camera
niet altijd even soepel focust op het moment dat de afstand tussen de camera en
de stam verandert. Ga je je doodergeren over die onscherpe beelden, ga je ze
wegpoetsen, of aanvaard je ze? Dat is ook een kwestie waarover je moet
beslissen. Uiteindelijk vind ik de kwaliteit van het beeld niet doorslaggevend
voor het wel of niet slagen van het concept, dat blijft overeind, misschien
wordt het er zelfs beter van. Ik zal de film binnenkort tonen tijdens mijn
solotentoonstelling en ik ben erg benieuwd naar de reacties van het publiek. De
film heeft me overigens ook nog iets anders opgeleverd. Voor de constructie van
de rails voor de dolly moest ik maandenlang iedere dag gebogen stukken hout
verlijmen en dat werd echt lopendebandwerk. Om de eentonigheid van dat werk te
doorbreken, besloot ik restjes verf vermengd met thinner en ander spul tussen
twee glasplaten te klemmen. Dat was, in tegenstelling tot het werken aan de
houten constructie, een intuïtief proces. Verf en thinner reageren en als je de
glasplaten in een frame aan de muur hangt, zakt de substantie langzaam naar
beneden. Wat het oplevert kun je niet plannen of beheersen. Ik denk dat ik
uiteindelijk in mijn werk zoek naar concepten en vormen van planning die op een
elegante manier de deur openen voor problemen, toeval en wanorde. Met dit in
het achterhoofd begin ik volgend jaar aan een werkperiode in het Europees
Keramisch Werkcentrum in Oisterwijk, want het bakken van keramiek vereist
planning, maar is grotendeels onbeheersbaar en onvoorspelbaar. Een goed concept
en de geplande uitvoering ervan leidt in mijn ogen naar avontuur, naar
beproevingen die je hopelijk wel, maar misschien ook niet het hoofd kunt
bieden. Dat is wat ik bewonder aan het werk van Roman Opalka, een in mijn ogen
onderschatte Pools-Franse conceptualist. Opalka schilderde tot zijn dood in
2011 oplopende getallen op doek en sprak die getallen ook op geluidsdragers in.
Hij begon met witte verf op zwart doek en voegde op ieder nieuw doek een
bepaald percentage witte verf toe zodat hij uiteindelijk met witte verf op heel
licht grijs doek zou schilderen. De cijfers zouden met andere woorden
uiteindelijk niet meer van het doek zijn te onderscheiden. Je kunt Opalka's
project vergelijken met een ruimtereis, een eenzame sprong in het onbekende. Want
geen mens is ooit zover gekomen in het in serie opzeggen en neerschrijven van
getallen. <o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP7VV-8ZN37NNx_0qH_S2SajJc7JrFVYMppIf56k6Uf7gUrvsY1y2ImS7In5qRrAEu3c-iXjWA9KvFp-h60-z-3LDVmJCaNo8GR083OCuhqBdk_TFDdYH5RtTFEnVQWleiw7KYsgArc4T6/s1600/9715204241_44d6a023a6_b.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="238" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP7VV-8ZN37NNx_0qH_S2SajJc7JrFVYMppIf56k6Uf7gUrvsY1y2ImS7In5qRrAEu3c-iXjWA9KvFp-h60-z-3LDVmJCaNo8GR083OCuhqBdk_TFDdYH5RtTFEnVQWleiw7KYsgArc4T6/s320/9715204241_44d6a023a6_b.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Leidt kunst tot kennis of gaat het in
de kunst allen om het maken van verschil met andere kunstwerken?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Op
beeldende kunst worden weleens ideeën geprojecteerd die in mijn ogen niet ter
zake doen. Mijn werk komt voor een deel voort uit mijn eigen werk dat ik eerder
maakte. Dat bedoel ik letterlijk, in de zin dat ik resten en overblijfselen van
eerder werk gebruik, en overdrachtelijk omdat ik problemen en irritaties waar
ik bij sommige werken tegenaan loop in daaropvolgende werken aan wil pakken of
juist wil ontlopen. Ik heb ook werk gemaakt waarin reacties zitten verwerkt op
de beeldtaal van andere kunstenaars. Sinds een aantal jaren zie ik veel werk
dat bestaat uit een combinatie van een grotere, open structuur, die dient als
drager voor kleinere objecten. Ik voel daar een verwantschap mee. Voorbeelden
van zulk werk, dat mij aanspreekt, zag ik in eerste instantie in het
oeuvre van Martin Boyce
en Lucas Lenglet. Maar het is de
afgelopen jaren veel geïmiteerd en dat leidt in mijn ogen tot hippe, maar lege
vormgeving zonder verband of innerlijke logica. Dat moet anders. Zulk werk moet
een duidelijke, verbindende, logische basis hebben. Vanuit die gedachte
en deels ook als reactie op deze trend heb ik <i>Truncated Topologie</i> gemaakt<i>.</i> Het werk bestaat uit twee
aangeschakelde, afgeknotte octaëders, Kelvins voorstelling van de structuur van
de ether die het heelal vulde, met aan een van de ribben een donut en een mok.
Aan de ene kant zijn het de meest lullige objecten die je kunt bedenken, maar
anderzijds leveren ze aan dit werk onmiskenbaar een inhoudelijke bijdrage. De
mok en donut figureren vaak als homeomorfe objecten om de basisprincipes te
illustreren van de topologie, de tak van de wiskunde die de eigenschappen van
de ruimte bestudeert bij continue vervorming. Elementen uit mijn werk zijn dus
voor een deel een reactie op andere kunstwerken, maar dat is zeker niet alles.
Meer nog gaat het over de voorstellingen en het begrijpen van ruimte. Het
denken over ruimte in het algemeen en het aankaarten en oplossen van
ruimtelijke vraagstukken is in mijn ogen een belangrijk kunstzinnig en
intellectueel verschijnsel dat tegemoet komt aan een wezenlijke, menselijke
behoefte. Het is door mensen in de loop van de eeuwen praktisch en theoretisch
tot een indrukwekkende hoogte gebracht en als beeldend kunstenaar moet je dat
bewaren, gebruiken en verder ontwikkelen. Zo zie ik dat althans.</span></div>
</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.iedereckman.com/">Website Iede Reckman</a></span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiosXGLgz3T5dTOkqaywqKWAU_HJ6lM-TZJOdvSTi0jyMYXTXENzorQCM8_qTEGpMxlDEc9gYrM_hPzxi9irYmSdPM6kOZl9-3JLGbIsCJO4fv0hvrZxfWo8W8IZi-3MYm8_naI1mkZum-7/s1600/01+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiosXGLgz3T5dTOkqaywqKWAU_HJ6lM-TZJOdvSTi0jyMYXTXENzorQCM8_qTEGpMxlDEc9gYrM_hPzxi9irYmSdPM6kOZl9-3JLGbIsCJO4fv0hvrZxfWo8W8IZi-3MYm8_naI1mkZum-7/s640/01+%25281%2529.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: justify;">
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-size: small;">JONATHAN VAN DOORNUM: KUNST ALS MIDDEL TEGEN DE
ALOMTEGENWOORDIGHEID VAN POLITIEK EN MAATSCHAPPIJ</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum gesprek: 12 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Jonathan van Doornum (Mariënburg 1987) behaalde in 2009
een bachelordiploma aan de lerarenopleiding van ArtEZ in Zwolle en in 2011 een
bachelordiploma aan de opleiding Autonome Kunst eveneens in Zwolle. Hij
verbleef als artist-in-residence in Schloß Ringenberg in Hamminkeln,
Künstlerdorf Schöppingen, Centrum voor Hedendaagse Kunst Wiels in Brussel en
werd in de zomer 2015 toegelaten tot de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in
Amsterdam. Jonathans van Doornums nieuwste werk is op zaterdag 26 en zondag 27 november 2016 te zien tijdens de open dagen van de <a href="http://www.rijksakademie.nl/NL/rijksakademieopen">Rijksakademie</a></span>.</span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht je ertoe
om je met installaties bezig te houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ben een beeldhouwer die zich op het terrein van de
installatie begeeft, of in ieder geval door zijn werk te maken heeft met
installatie-kwesties en zich als gevolg daarvan beweegt tussen sculptuur en
installatie. Je zou kunnen zeggen dat ik daardoor verschil van echte
installatiekunstenaars. Die maken doorgaans een opstelling van zaken die afzonderlijk
weinig betekenis en in artistieke zin geen bestaansrecht hebben. De
samenstellende delen van mijn installaties zijn daarentegen afzonderlijk, ieder
op zich, volwaardige werken. Dat neemt niet weg dat ze op elkaar inwerken en op
de ruimte waar ze worden tentoongesteld. Mijn installatie <i>Three objects for guidance and direction</i>, die te zien was op de
Prospects & Concepts-show van Art Rotterdam in 2015, bestaat uit drie
sculpturen die inhoudelijk verwant zijn. Ze hebben alle drie te maken met de
oorsprong van de architectuur. Een van de drie sculpturen van deze installatie,
staat voor de menhir. Een menhir is in wezen niet anders dan een zwerfkei die
simpelweg rechtop is gezet; in mijn ogen de eerste en meest simpele vorm van
bouwen. Een opgerichte zwerfkei verschaft schaduw, bescherming tegen de wind,
fungeert als verzamel- en oriëntatiepunt en vervult een spirituele rol. Ook de
twee andere sculpturen in de installatie hebben te maken met dergelijke
fundamentele architectonische kwesties. Behalve inhoudelijk zijn de drie
sculpturen wat mij betreft ook formeel verwant. Ik maak altijd meerdere beelden
tegelijkertijd en vaak staan die zowel inhoudelijk als formeel met elkaar in
verband. Op dit moment werk ik aan drie objecten die als een ensemble in mijn
atelier staan. Twee ervan zijn organische non-vormen die door die vorm aan
elkaar verwant lijken. Veranderingen aan het ene werk hebben onvermijdelijk
gevolgen voor de andere twee werken van het ensemble. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_5WZohWfByU9umIW4t9HKvf17qLroNnpUShoQFoKn9YLaqigIL8k8s-WimrWLNxc1qklTY_d6ldqtuiIh9tiPGNoglB1qwE8URPNNus8E0wAiojINLj7tGyrEjfk96giGEWJ5pYtUFJbz/s1600/01.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_5WZohWfByU9umIW4t9HKvf17qLroNnpUShoQFoKn9YLaqigIL8k8s-WimrWLNxc1qklTY_d6ldqtuiIh9tiPGNoglB1qwE8URPNNus8E0wAiojINLj7tGyrEjfk96giGEWJ5pYtUFJbz/s320/01.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is je werk een
uitvloeisel van een concept, stel je vooraf regels op of is je werk de uitkomst
van de drang om te handelen?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik stel van tevoren geen regels op of een protocol hoe
het werk gemaakt moet worden. Ik begin met een idee en met het verlangen om
iets te maken wat een rol kan spelen. Wat me al een tijd bezighoudt, is de kracht
die aan bepaalde objecten wordt toegeschreven. Gelovige katholieken hebben de
overtuiging dat de botten en andere resten van heiligen zulke krachten zouden
kunnen uitoefenen. Die resten worden daarom in allerlei, vaak van kostbare
materialen gemaakte kastjes en houders geplaatst die vervolgens weer om de
zoveel tijd volgens een bepaald protocol worden geopend en
tentoongesteld. Mijn fascinatie voor het idee dat objecten een bepaalde krachten
zouden bezitten, wordt denk ik niet gedeeld door al mijn generatiegenoten, maar
dat houdt me niet tegen. Wat ik al een tijd wil maken zijn objecten die je in
een huiskamer zou kunnen plaatsen en waar je dagelijks vertrouwen en kracht uit
zou kunnen putten. Een effect dat je zou kunnen vergelijken met een schietgebedje.<span style="color: red;"> </span>Zo'n object zou een rol kunnen spelen die vroeger
werd gespeeld door religieuze objecten als Mariabeelden, rozenkransen en
reliekhouders, maar dan zonder de traditionele religieuze context, waar in mijn
ogen toch wat teveel duistere en nadelige kanten aan kleven. Bij het geven van
een vorm aan een dergelijk idee loop je natuurlijk op tegen beperkingen. Het
materiaal stelt zo zijn eisen. Ik kan niet als een schilder een zwevende lijn
in de lucht trekken. Als beeldhouwer heb je te maken met de zwaartekracht. Daar
staat tegenover dat het gegeven zwaartekracht en de eigenschappen van de
materialen waarmee ik werk ook allerlei onvoorziene mogelijkheden bieden. Bij
het uitwerken van een idee in een beeld, al handelend, moeten ideeën niet
zelden worden bijgesteld. Soms sneuvelen ideeën en soms gaan ze een richting
uit die gedurende een korte of lange tijd wordt bepaald door formele
overwegingen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wijs je in je werk
terug naar kunstvormen uit de jaren zestig van de vorige eeuw zoals minimalisme
en conceptualisme en doe je dat omdat er aan die kunstvormen iets utopisch
kleeft?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik vind Donald Jud</span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">d als beeldhouwer sterker dan
bijvoorbeeld iemand als Sol LeWitt, maar over het algemeen zeggen minmalisme en
conceptualisme mij erg weinig. Ik mis emotie en passie in die kunstvormen. Mijn
belangstelling gaat meer uit naar het werk van Paul Thek, ook een kunstenaar
uit de jaren zestig van de vorige eeuw, maar een die niet bepaald aansloot bij
het minimalisme of conceptualisme. Ik heb als beeldend kunstenaar weinig
belangstelling voor politiek utopisme. In mijn ogen is beeldende kunst niet een
geschikt middel om de politiek of de maatschappij te veranderen. De zin van
beeldende kunst zit hem voor mij ook niet in het aansnijden van politieke of
maatschappelijke kwesties. Voor mij zit het belang van kunst in het scheppen
van een eigen wereld of de gelegenheid die een werk de toeschouwer biedt om er
een eigen betekenis aan te hechten. Een eigen betekenis en een eigen wereld
zijn van belang als tegenwicht tegen de alomtegenwoordigheid van politiek en
maatschappij. Kunst als individuele, eigen wereld is nodig om die verstikkende
alomtegenwoordigheid uit te kunnen houden.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRl5nWiuAMsXhTGBPsG2F-rTvF-O4jy8rr3YMy1wPZm8cX7ECoBT9wnWTNnYwGT0OWAIR_2UFC4Gkczx6ZFLM4l0Z9K1p5fj-BBhTwdFP0IhuSbsULpc58FjY47_e-R1KEE-1rj5cuDvbS/s1600/19.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRl5nWiuAMsXhTGBPsG2F-rTvF-O4jy8rr3YMy1wPZm8cX7ECoBT9wnWTNnYwGT0OWAIR_2UFC4Gkczx6ZFLM4l0Z9K1p5fj-BBhTwdFP0IhuSbsULpc58FjY47_e-R1KEE-1rj5cuDvbS/s320/19.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar zit er niet
meer conceptualisme in je werk dan je zelf wilt toegeven? Hedendaagse kunst
gaat, naar men zegt, over zijn eigen productievoorwaarden. Heb jij met die
materie ook niet gestoeid? Je maakte enerzijds een beeld als <i>Monument for the authenticity of the build
world</i>, dat uitblinkt in linkshandig amateurisme. Anderzijds maakte je ook <i>Transcending the ordinarry</i>, een staaltje
ambachtelijke beeldhouwkunst, maar ook een opzettelijk anachronistisch gebaar
aangezien het is uitgevoerd in MDF, een industrieel product bij uitstek?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Natuurlijk speel ik met ideeën over productievoorwaarden
en is het voor mij interessant om MDF, een materiaal dat in de
kunstgeschiedenis nog geen eigen dossier heeft, op een ambachtelijke en door de
kunstgeschiedenis geheiligde wijze de uitdrukking te geven van textiel. Maar is
het benoemen van dat soort zaken echt van belang, laat staan interessant? Het
ene beeld had een amateuristische benadering nodig, het andere ambachtelijkheid.
Het maken van die twee van elkaar nogal verschillende werken heeft in mijn ogen
veel te maken met de mentale instelling van de zogenaamde generatie Y waartoe
ik behoor. Ik en mijn generatiegenoten zijn opgegroeid met een overvloed aan
mogelijkheden en de noodzakelijkheid van keuzes. Dat werkt verlammend, maar is
ook heerlijk. Als kunstenaar zie ik het juist als een zegening.<span style="color: red;"> </span>Waarom kiezen en waarom die verscheidenheid aan
mogelijkheden niet laten voortduren?<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b>Wat voor rol
speelt wanorde in je werk?</b><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wanorde is geen deel van mijn werkproces.<b><o:p></o:p></b></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is kunst wat jou
betreft een bijzondere vorm van kennis?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja, zeker. Kunst kan een vorm van kennis zijn. Die kennis
zit in het werk, idee en handelen. Beeldend werk is in mijn ogen ruimtelijke
kennis die je zichtbaar hebt gemaakt. Ik heb onlangs <i>De handgezaagde ziel</i> van Cornel Bierens gelezen. Zijn standpunt dat
er in technisch en ambachtelijk kunnen niet per definitie minder kennis of idee
zit dan in zogenaamde pure ideeën, concepten en abstracte kennis, deel ik
volledig. Oude ambachtelijkheid, digitale technieken, nieuwe kennis, concepten,
technologieën en materialen zijn inmiddels door individuele kunstenaars en
vormgevers zover versmolten en ontwikkeld dat de traditionele scheiding tussen
hoofd- en handenarbeid weinig betekenis meer heeft.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.jonathanvandoornum.nl/">Website Jonathan van Doornum</a></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEipx0NfKMSitkH3bk35yNJVgXPDYn994QPrvbA6Jsd62bTa9PKFxzwzSmmO_tgSiRe8odvcpBkwK_oQa3F4-4_iBVmGF_tKBDRV1a0K7pp92N3zfvVpMmC7MlqX4OPzT8t4YIDPtm6dtlAT/s1600/Moving_Wall.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="430" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEipx0NfKMSitkH3bk35yNJVgXPDYn994QPrvbA6Jsd62bTa9PKFxzwzSmmO_tgSiRe8odvcpBkwK_oQa3F4-4_iBVmGF_tKBDRV1a0K7pp92N3zfvVpMmC7MlqX4OPzT8t4YIDPtm6dtlAT/s640/Moving_Wall.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: red; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif; font-size: small;">LOLA BEZEMER: ER HOEFT NIETS
BIJ<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: windowtext;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum gesprek 6 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Lola Bezemer (Nijmegen 1988) behaalde in 2013 haar
bachelordiploma aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam en ontving in 2015
een Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds.</span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht jou ertoe om je met installaties bezig te
houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Toen ik op de Gerrit Rietveld Academie studeerde hield ik
me aanvankelijk bezig met sculptuur en performance. Ik heb tijdens het tweede
jaar van mijn studie meegedaan aan een uitwisselingsprogramma met de
Listaháskóli Islands, de kunstacademie in Reykjavik. Daar volgde ik lessen bij
de theaterafdeling en onderzocht ik hoe ik kon performen zonder aanwezig te
zijn of zonder iets te doen. Zo deed ik bijvoorbeeld op de open dag van de
Listaháskóli Islands een performance waarbij ik meer dan 3 uur in mijn lege
studio zat en naar het plafond keek. In het laatste jaar van mijn studie aan de
Rietveld is mijn werk ruimtelijker geworden. Ik begon het performatieve als
ruimtelijk gegeven te onderzoeken. Ik vraag me af hoe een ruimte de menselijke
ervaring en beweging stuurt, en, omgekeerd, hoe een ruimte door aanwezigheid en
beweging van mensen verandert. Het gaat me om de interactie tussen mens en
ruimte. Die interactie heb ik onder andere onderzocht door te werken met<span class="Doorgehaald"> </span>kleur, licht en beweging, want dat zijn zaken die op
de ervaring van ruimte en onze manier van bewegen door een ruimte van grote
invloed zijn. Ik ben me de laatste tijd ook<span class="Doorgehaald"> </span>gaan
richten op samenwerking met dansers en performers. Die hebben een andere kijk
op ruimte en beweging en daar kun je veel van leren.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je werk is uitgesproken onopgesmukt.<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja, dat is zo. Ik vind de dingen die ik dagelijks om me
heen zie op zich al mooi en raadselachtig genoeg. Bijvoorbeeld het wapperen van
een vlag in de wind. Zo'n vlag wappert steeds anders, daar kan ik uren naar
kijken. Maar ook sociale interactie intrigeert mij, hoe mensen in verschillende
situaties anders handelen. Deze dingen wil ik abstraheren en zo puur en helder
mogelijk laten zien. Er hoeft niets bij. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtnrk8FO88-ySUx7vefaaX3nbjRGrV_g1DeimFITBYc_yw80PNW26uvouyMn5IeY4vFMVQsgZoRugiuFx_-Hkl3So-NbwklDWOzPoS7wvI6ny88zI5RMfibkeTKcR8x3wF2verYIKh7Kd7/s1600/b+Curtain_Play_video_still.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtnrk8FO88-ySUx7vefaaX3nbjRGrV_g1DeimFITBYc_yw80PNW26uvouyMn5IeY4vFMVQsgZoRugiuFx_-Hkl3So-NbwklDWOzPoS7wvI6ny88zI5RMfibkeTKcR8x3wF2verYIKh7Kd7/s400/b+Curtain_Play_video_still.png" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is je werk een uitvloeisel van een concept en stel je
vooraf regels op die je bij de uitvoering van het werk volgt, of is je werk de
uitkomst van de drang om te handelen en laat je het toeval een rol spelen?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je noemt twee benaderingen die ver uit elkaar liggen. Ik
zit, volgens mij, ergens in het midden. Mijn werk is gewoonlijk afgestemd op
een bepaalde plek, al gebruik ik elementen van sommige werken wel op een
volgende locatie in een andere vorm. Zoals ik al zei, zijn het gewone
dagelijkse dingen die me fascineren, de gevolgen bijvoorbeeld van een klap
licht die binnenkomt wanneer je 's ochtends in een donkere kamer opeens een
gordijn opent. Dat is heel gewoon en toch<span class="Doorgehaald"> </span>verandert
het de ruimte enorm. Hoe kun je dat gebruiken en zo helder mogelijk
overbrengen? Als je een film maakt van het openen van de gordijnen en die
projecteert dan kan die projectie vervolgens ook de projectieruimte veranderen:
het gefilmde licht, licht de projectieruimte op. Om weer een ander aspect van
ruimte te tonen, de ruimte als flexibele constructie, heb ik <i>Moving Wall</i> bedacht.<span class="Doorgehaald"> </span><i>Moving Wall</i> is een wand op wielen die aan de
ene kant wit en aan de andere kant geel is. De muur wordt door twee personen
telkens door de tentoonstellingsruimte verplaatst en op verschillende plekken
gepositioneerd. Het werk verandert de vorm van de ruimte en beïnvloedt hiermee
hoe we door de ruimte bewegen en de standpunten van waaruit we de andere werken
bekijken. Ik begin meestal niet vanuit een concept en ik stel ook niet gelijk
regels op. Concept en regels komen pas later. Aan de basis van mijn werk <i>Moving
Red Dots </i>lag aanvankelijk niets anders ten grondslag dan de wens om een
gemakkelijk zittend huispak te maken van hemelsblauwe stof met rode stippen.
Waarom ik dat wilde, weet ik ook niet precies. Misschien waren het die stippen.
Daar heb ik iets mee. Een rode stip is een krachtig beeld. Een rode stip
betekent eigenlijk niets en toch zou zo'n stip ook weer van alles kunnen
betekenen. Toen ik het stippenpak had gemaakt, dacht ik: ik maak ook een platte
stip van hout. Nadat ik die houten rode stip had gemaakt, wilde ik meer rode
stippen van verschillende formaten maken die door performers in stippenpakken
in een ruimte zouden worden verplaatst. Voor de performers heb ik uiteindelijk
regels opgesteld, een simpele instructies hoe de performance dient te verlopen,
waarbij de performers een bepaalde vrijheid van handelen hebben. Uiteindelijk
is het werk door verschillende performers in maart en april van 2016 uitgevoerd
in W139.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNn-3b457leJGuY9NL2eRR07QTWpokKDsUCdBBjSlS1iZQQObBN9lCVfCncChGhsyoULe8iqXCh9wff3Kk2dPMsU6IizIetWDY7H3C4_u8cIKkXq9SGO17zgLv-IS2I11UgkW0CNJs-2DA/s1600/winston_klein.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNn-3b457leJGuY9NL2eRR07QTWpokKDsUCdBBjSlS1iZQQObBN9lCVfCncChGhsyoULe8iqXCh9wff3Kk2dPMsU6IizIetWDY7H3C4_u8cIKkXq9SGO17zgLv-IS2I11UgkW0CNJs-2DA/s320/winston_klein.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wijs je in je werk terug naar minimalisme of
conceptualisme en doe je dat omdat er aan die kunstvormen iets utopisch kleeft?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik vind de jaren zestig en zeventig een belangrijke
periode. De verbreding van het kunstbegrip, het idee dat beeldende kunst meer
zou kunnen zijn dan schilder- en beeldhouwkunst, dat het ook iets dagelijks zou
kunnen zijn dat daarvoor niet als zodanig werd beschouwd, heeft in die tijd een
vlucht genomen. Ik bouw daar natuurlijk op voort. Ik vind mijn werk overigens
niet utopisch, het is eerder nuchter. Het kunstenaarschap heeft voor mij wel
iets utopisch. Je kunt in de kunst dingen doen die in het dagelijkse leven niet
kunnen. Je kunt omstandigheden creëren die er in het dagelijkse leven niet
zijn, of nòg niet zijn. Ik hoop dat ik mensen kan laten zien hoe ruimte,
beweging, kleur en licht onze manier van doen en onze ervaring beïnvloeden. Ik
denk dat dat hun ogen kan openen voor het feit dat hun denken en doen ook in
een groter, maatschappelijk kader door toevallige en opzettelijk geschapen
omstandigheden en door al of niet moedwillige beeldvorming wordt gestuurd. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat voor rol speelt wanorde in je werk. Is het alleen
een formeel middel of hecht je er een bijzondere betekenis aan?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In mijn werk speelt wanorde geen rol, maar toeval juist
wel. Daarom werk ik ook graag samen met performers. Die kunnen beslissingen
nemen die ik niet kan voorzien en controleren en dat zorgt voor mooie
verrassingen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is kunst wat jou betreft een bijzondere vorm van
kennis? <o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat is een ingewikkeld vraagstuk. Mijn werk op zich bevat
geen kennis, denk ik. Er ontstaat kennis of inzicht als de toeschouwer ernaar
kijkt en erover nadenkt. Ik zei net al dat ik hoop dat mijn werk mensen bewust
maakt van de mate waarin ze door omstandigheden worden gestuurd. In die zin
denk ik dat mijn werk eerder aanduidt dat kennis subjectief is. Hoe we de
wereld zien, heeft alles te maken met ons perspectief.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.lolabezemer.nl/">Website Lola Bezemer</a></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3WUT-vMJsCJIymDV2V5ucuU_GMaAyQMMc2aHXSZLtUaRt5dXtWTAnPuwrvmR0jPqQJL8JZH1s77zjZatiJedcAc8QLF3fChNI9KxjN8K0JnPF2Ks4q1O-webnBxiHDy1A1Y5sXQ7BDtFQ/s1600/GertenbachMarije_IOA_14092015_7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3WUT-vMJsCJIymDV2V5ucuU_GMaAyQMMc2aHXSZLtUaRt5dXtWTAnPuwrvmR0jPqQJL8JZH1s77zjZatiJedcAc8QLF3fChNI9KxjN8K0JnPF2Ks4q1O-webnBxiHDy1A1Y5sXQ7BDtFQ/s640/GertenbachMarije_IOA_14092015_7.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-size: small;">MARIJE GERTENBACH: WISSELWERKING</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum gesprek: 12 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Marije Gertenbach (Beverwijk 1990) behaalde in 2012 haar
bachelordiploma aan de lerarenopleiding van de Academie voor Beeldende Kunsten
Amsterdam. Ze had een atelier in de Nieuwe Vide in Haarlem, gaf les op
basisscholen en was als decorschilder verbonden aan de Nationale Opera in
Amsterdam. Sinds december 2015 is ze artist-in-residence aan de Rijksakademie
van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Nieuw werk van Marije Gertenbach is </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">op zaterdag 26 en zondag 27 november 2016 te zien tijdens de open dagen van de <a href="http://www.rijksakademie.nl/NL/rijksakademieopen">Rijksakademie</a></span>.</span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht je
ertoe om je met installaties bezig te houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn installaties komen voort uit een nieuwsgierigheid
naar iets anders dan de installatie op zich. Een paar jaar geleden, in het
laatste jaar van de Academie voor Beeldende kunsten Amsterdam, schilderde ik
voornamelijk op hele grote doeken. Daar hou ik van, omdat je bij zo'n groot
formaat gevoelsmatig 'in' kunt stappen en omdat de randen ver weg zijn. Het
doek is niet zo snel te vol. Met die grote doeken ben ik gaan schuiven en ik
heb ze gepresenteerd als een zelfstandige ruimte. Op die manier ben ik begonnen
aan een zoektocht naar hoe schilderkunst in een ruimte kan werken. Voor mij
staan schilderijen of wandschilderingen niet los van de ruimte waarin ze zich
bevinden. De ruimte heeft een grote invloed op de wijze waarop de schilderkunst
zich voordoet en andersom, tussen beide is er een wisselwerking. Schilderen
heeft in mijn ogen ook alles te maken met de heersende ruimte-opvatting: de
beleving, de ordening en de symbolisch betekening van de ruimte in algemene zin
en dus ook met de inrichting van de ruimte waarin het schilderij of de
wandschildering als voorstelling van de ruimte zijn plaats krijgt.
Ruimte-opvattingen zijn tijdsgebonden, ze veranderen. De ruimte-opvatting
achter de eerste grottekeningen moet een andere zijn geweest dan die van de vroege
Renaissance of die van de twintigste eeuw. Dat werd me eens te meer duidelijk
toen ik vorig jaar in Italië was en zag hoe ze een fresco stripte volgens een
in de jaren dertig ontwikkelde restauratietechniek. Die drang om een
wandschildering en een ruimte in een zogenaamde oorspronkelijke staat te
fixeren en de drang om tijd en ruimte te beheersen, vind ik typisch
twintigste-eeuws. Het is zeker niet de enige logische of voor de hand liggende
omgang met ruimte. Voor mij is het interessant om deze twintigste-eeuwse
ruimte-opvatting af te zetten tegen andere ruimte-opvattingen en om de
ruimte-opvattingen van schilderijen en wandschilderingen los te peuteren uit
hun oorspronkelijke, historische context. Een installatie is dus voor mij
manier om me bezig te kunnen houden met het ruimtelijke aspect van een
schildering.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpaBgHqU0JrUOH398aOUtx1g3fHCPYa8Hm2JgxKw0tS5oMvkLo8yta8DNBgoAUChiT9STHHsK8xsi6wybHtTFXesZN158RClh9ELh4EfVFzZ5DCuDb-cYlDdMpy1tWxq8cMBBvIri14Nb9/s1600/001.MARIJE-GERTENBACH-RIJKSACADEMIE-OPEN-2015-PH.GJ_.vanROOIJ.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpaBgHqU0JrUOH398aOUtx1g3fHCPYa8Hm2JgxKw0tS5oMvkLo8yta8DNBgoAUChiT9STHHsK8xsi6wybHtTFXesZN158RClh9ELh4EfVFzZ5DCuDb-cYlDdMpy1tWxq8cMBBvIri14Nb9/s400/001.MARIJE-GERTENBACH-RIJKSACADEMIE-OPEN-2015-PH.GJ_.vanROOIJ.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is je werk een
uitvloeisel van een concept?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn werk begint niet met een protocol of met spelregels
vooraf. Ik begin met een idee. Zoals zoveel schilders houd ik me bezig met het
werk van andere schilders, met kunstgeschiedenis, architectuur en met name met
de architectuur van binnenruimtes. Vanzelfsprekend ben ik daarbij steeds op
zoek naar relevante en inspirerende literatuur. Een van de boeken die de
laatste tijd voor mijn werk van betekenis zijn geweest, is het in 2014
gepubliceerde proefschrift van Leny Louise Waarts over de private badkamers die
pausen en prelaten rond 1500 om gezondheidsredenen in Rome lieten aanleggen in
hun paleizen. Achter die badkamers zit een heel verhaal. Pausen en kardinalen
werden aan het begin van de zestiende eeuw doorgaans ouder dan de rest van de
bevolking, maar hadden daardoor te maken met nogal wat ouderdomskwalen. Volgens
de toenmalige, nog grotendeels op klassieke traktaten geënte medische
opvattingen zou lichamelijke verzorging in een opbeurende, vermanende en
troostende omgeving de mens goed doen. En dus werden de badkamers onder meer
voorzien van wandschilderingen. Die schilderingen waren voor een deel
decoratief, maar bevatten voor een deel ook allerlei aanwijzingen over bij een
badkamer passend gedrag. Onderdeel van de schilderingen waren verder de
voorstellingen van Bijbelse en mythologische figuren en – opmerkelijk genoeg –
allerlei voorstellingen van dierlijke viriliteit en paringsdrift, geiten met
een erectie, en dat soort zaken. Leny Louise Waarts kreeg van het Vaticaan
toestemming om in de Vaticaanse paleizen onderzoek te doen, maar moest beloven
om geen afbeeldingen van parende dieren op te nemen in haar boek. Wat me met
name fascineert is het feit dat de badkamers van de pausen en de prelaten
werden aangelegd om niet alleen het lichaam, maar ook de ziel of het gemoed te
verzorgen. Die functie heeft de hedendaagse badkamer nog steeds. Je bent er in
alle beslotenheid weliswaar in eerste instantie bezig met je lichaam, maar door
in alle rust aandacht te besteden aan je lichaam kom je ook tot jezelf en
kalmeer je je geest. Badkamers zeggen in mijn ogen veel over mensen en
tijdperken. Als schilder ben ik op zoek naar toegangen tot de menselijke
aanwezigheid in het verleden en tot de levenssfeer en de mentale horizon die
daarbij hoorde. Het boek van Leny Waarts en met name de opnames in haar boek
van de in 1516 aangelegde badkamer van kardinaal Bibbiena, leken me zo'n
toegang. Ze vormden de aanleiding voor <i>The
second sum of the body</i>, het werk dat ik vorig jaar maakte en dat te zien
was tijdens de open studio's hier in de Rijksakademie.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Maar in <i>The second sum of the body</i> is de
renaissancistische badkamer als bron niet zonder meer te herkennen. Wil dat
niet zeggen dat als je eenmaal bezig bent, het werk zijn eigen leven gaat
leiden en dat het vervolgens vooral om formele kwesties draait, namelijk of het
er goed en suggestief uitziet?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Dat is wel zo, maar de oorsprong en de oorspronkelijke
ideeën blijven wel een invloed uitoefenen. Ik heb in de <i>The second sum of the body</i> een vloer gestort van 2500 kilo beton.
Die vloer was opzettelijk korrelig en oneffen. Na een dag zag je al de
slijtsporen van de voeten van de bezoekers. Ik wilde dat lopen in mijn ruimte,
net als in een oude badkamer, anders zou zijn dan gewoonlijk en dat het er
vochtig rook. Mijn manier van schilderen in <i>The
second sum of the body</i> is droog en alsof er iets is weggeschraapt en
vervolgens is overgeschilderd. Dat wat ontbreekt of in een eerder stadium is weggehaald
is voor mij sowieso een belangrijk gegeven, maar in dit geval verwijst het ook
nog eens naar de aangetaste staat waarin veel van de renaissancistische
badkamers na vier eeuwen verkeren. Ik werk vaak met een uitgangspunt dat fungeert
als leidraad bij het maken van keuzes. Maar de keuzes komen op een bepaald
moment los te staan van het uitgangspunt, de oude werkelijkheid, en leiden naar
een nieuwe eigen werkelijkheid. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Welke rol speelt
het toeval in je werk?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik geloof niet in toeval. Alles komt, als je er langer
over nadenkt, ergens vandaan. Ik lees veel, kijk veel naar kunst, praat veel
over kunst, over boeken, over meningen van anderen, en ik denk dat alles wat je
ooit tegenkomt uiteindelijk in je werk tot uiting komt. Groot of klein, bewust
of onbewust.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-zzOObT-hjFudr-1cdw74CmJevtp_4KvUYrBamdvM3deM-MGVrp1uCasLPqWkHGWAJDSx36Xa70go4eqok8FRZgNOs2Y4xW9BF3iw8snt9C3eJcJMjPJkjTZIOmK4NC42KkJZGL_qiQZp/s1600/IMG_7493-e1466190904337.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-zzOObT-hjFudr-1cdw74CmJevtp_4KvUYrBamdvM3deM-MGVrp1uCasLPqWkHGWAJDSx36Xa70go4eqok8FRZgNOs2Y4xW9BF3iw8snt9C3eJcJMjPJkjTZIOmK4NC42KkJZGL_qiQZp/s320/IMG_7493-e1466190904337.jpg" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wijs je in je werk
terug naar minimalisme of conceptualisme van de jaren zestig en zeventig en doe
je dat omdat er aan die kunstvormen iets utopisch kleeft?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik kijk met veel belangstelling naar het werk van Sol
LeWitt, zeker naar zijn verrijdbare wanden, want met zoiets ben ik op dit
moment zelf ook bezig. Ik kijk ook met veel belangstelling naar <i>New Babylon</i> van Constant Nieuwenhuys.
Het aan het werk van Johan Huizinga ontleende idee van de <i>homo ludens</i>, de spelende mens, en de verbeelding van een voor die
spelende en vrije mens ingerichte wereld spreken me buitengewoon aan. Wat me in
het werk van Constant aantrekt, trekt me ook aan in fresco's. Fresco's scheppen
een ruimte in je hoofd waarin je denkbeeldig kunt rondwandelen, een ruimte die
iets bijzonders met je kan doen. Maar voor het overige houd ik me niet
specifiek met bepaalde stromingen bezig. Ik zoek en richt mijn aandacht op werk
dat me kan inspireren of dat me raakt. Dat kan wisselen van een kindertekening,
een mooi gedicht of het werk van Giotto. Het utopische boeit me zeker, maar
voor mij zit dat utopische in veel werk juist verscholen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Welke rol speelt
wanorde in je werk?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Geen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is kunst wat jou
betreft een bijzondere vorm van kennis? <o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De poëtische logica van de kunst kan je in een aantal
opzichten meer zeggen over de werkelijkheid dan andere vormen van logica.
Beeldende kunst schept net als een mooi boek een andere realiteit. Dat kan
troosten en opbeuren, ruimte scheppen. Ik voel veel voor het idee van de
filosoof Peter Sloterdijk dat mensen denkbeeldige sferen scheppen van
betrekkelijke harmonie en begrijpelijkheid, eigen in zekere zin gesloten
werelden of bellen als vervanging van de oorspronkelijke beschermende
baarmoeder, waarmee ze zich immuniseren tegen de onzekerheden van hun bestaan.
Beeldende kunst kan in mijn ogen zo'n immuniserende bel of sfeer zijn. Ik vind
het erg mooi als dat zo kan zijn. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.marijegertenbach.com/">Website Marije Gertenbach</a></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUSEQlaVR5mDLN2k7bzxHFw1Iq6_sgML-Pbq5dFkIJqRf4FjgE11oVPD397tNFBe-_6umhYDXfpH4agVtOUBPFdDZJh1k3_TeIdihNde35dvKGbZ_yH450UqweHisIrokT8z3glsqrx0aO/s1600/AndewegJuliaan3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUSEQlaVR5mDLN2k7bzxHFw1Iq6_sgML-Pbq5dFkIJqRf4FjgE11oVPD397tNFBe-_6umhYDXfpH4agVtOUBPFdDZJh1k3_TeIdihNde35dvKGbZ_yH450UqweHisIrokT8z3glsqrx0aO/s1600/AndewegJuliaan3.jpg" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="color: red; font-size: small;">JULIAAN ANDEWEG: RITUALISTISCH HANDELEN</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Datum gesprek: 24 oktober 2016<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Juliaan Andeweg behaalde in 2012 zijn bachelordiploma aan
de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en werd in 2015 als
artist-in-residence toegelaten tot de Rijksakademie. <o:p></o:p></span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Nieuw werk van Juliaan Andeweg is </span><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">op zaterdag 26 en zondag 27 november 2016 te zien tijdens de open dagen van de <a href="http://www.rijksakademie.nl/NL/rijksakademieopen">Rijksakademie</a></span>.</span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bracht jou
ertoe om je met installaties bezig te houden?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik had de behoefte om gebed te verenigen met
ritualistisch handelen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ben je
christelijk?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ja. Mijn focus ligt bij een innerlijk christendom, minder
bij de kerk als sociaal instituut.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bid je zo nu en
dan of regelmatig?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Regelmatig.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom wil je je
gebed verenigen met ritueel handelen?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Ik ben ervan overtuigd dat bidden van oudsher verenigd
was met ritualistisch handelen. Dat ritualistisch handelen kon, behalve het
uitvoeren van rituelen, ook arbeid zijn zoals middeleeuwse monniken dat deden.
Het gebed is iets innerlijks geworden en op een of andere manier op zichzelf
komen te staan. Het individuele gebed heeft zijn uiterlijke aspecten verloren.
Door het gebed weer samen te voegen met handelen wil ik het bidden kunnen
bestuderen aan de hand van wat eruit voortvloeit, het residu, mijn werk.
Andersom geldt ook: het werk bekijken vanuit het gebed. Ik probeer het
immateriële te verenigen met het materiële, om het in gedachten tegen elkaar af
te wegen en ermee te schuiven. Op die manier ben ik met mijn werk uitgekomen
bij iets wat installatie heet. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Is de drang om te
handelen bepalender dan het concept of het idee?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">De drang om ritualistisch te handelen is de motor achter
mijn werk. Ik ben opgegroeid bij de duinen en heb daar als kind altijd
rondgestruind. Ik communiceerde met vogels, die er in overvloed waren. Ik dacht
dat ik het weer kon veranderen en begroef steentjes en brak daar dan op
plechtige wijze takjes boven. Je kunt daar nu om lachen, maar ik denk dat je
als kind op een min of meer vanzelfsprekende wijze open staat voor de natuur.
De duinen zijn een bijzondere plek, al was het alleen maar omdat zee en land er
samenkomen. Dat is al eeuwen door mensen zo gevoeld en beseft, al is dat bij de
één ongetwijfeld sterker dan bij de ander.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHnwS9s2QG8R5LGaFHFCiYMZFxtauidp1DnmJt8cDyp3nDcuZ1VIVwciGjCcmMKvhTCcofgB0zVn071UTTynBBTNtzzsegvkAtwbYD6uJU8SITLvXOWNCptU8wFpMKfNCUF6RP68JIso4u/s1600/01a.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHnwS9s2QG8R5LGaFHFCiYMZFxtauidp1DnmJt8cDyp3nDcuZ1VIVwciGjCcmMKvhTCcofgB0zVn071UTTynBBTNtzzsegvkAtwbYD6uJU8SITLvXOWNCptU8wFpMKfNCUF6RP68JIso4u/s400/01a.jpg" width="400" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wijs je in je werk
terug naar kunstvormen uit de jaren zestig van de vorige eeuw zoals minimalisme
en conceptualisme?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In mijn relatie tot minimalisme en conceptualisme is het
werk van abstract-expressionisten als Louise Nevelson en Barnett Newman van
belang maar ook het werk van Yves Klein. Wat ik van belang vind aan hun werk en
kunstenaarschap is het zoeken naar leegte, een zen-achtige leegte. Vanuit die
geest hebben ook minimalisme en conceptualisme voor mij een betekenis en
gebruik ik het monochroom. Ik probeer het eigentijdse en eigentijdse
verleidingen te verenigen met iets wat tijdloos is. Dat is niet zo eenvoudig
uit te leggen. Voor de ontwikkeling van mijn werk is het van belang geweest dat
ik omstreeks 2012 vastliep. Ik schilderde monochrome werken. Ik spande doek op
een spieraam, schilderde dat aandachtig dicht en dacht dat ik heel goed bezig
was met de leegte. Maar vervolgens verliet ik dan mijn atelier en ging ik de
wereld in om onder fluim en bloed terug te keren. Tussen de werkelijke wereld
en waar ik zogenaamd kunstzinnig, maar eigenlijk kunstmatig mee bezig was in
mijn atelier, bestond een pijnlijke kloof. Ik was bezig met zelfdeceptie. Om de
kloof tussen mijn werk en de werkelijkheid te overbruggen, om mijn werk, mijn
monochrome doeken, te verenigen met de wereld, moest ik een stap terug doen
naar waar ik ooit begon, de tijd vóór het kunstenaarschap. Als zestienjarige
jongen hield ik me bezig met het <i>tunen</i>
en <i>stylen</i> van auto's en het repareren
van scooters. Ik werkte met industriële lakken, kunsthars en glasvezel. Naar
die tijd ben ik in gedachten teruggegaan en het werd me duidelijk dat ik de
lage materialiteit waaraan ik me in die tijd overgaf, het niet-kunstzinnige,
het stadse en vulgaire, een deel van mijn werk moest maken. Die stap terug naar
mijn jeugd was een manier om door te kunnen gaan en mijn zelfdeceptie te
doorbreken. Ik kwam al werkend en denkend ook tot de conclusie dat doek en
drager één, dat wil zeggen het werk zelf moesten worden en dat ik dat werk
moest vouwen om een vorm van verticaliteit te bereiken.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waarom is die
verticaliteit van belang?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het gaat om het monochroom en om de leegte van het
monochroom. In die leegte gaat het om het afdalen en opstijgen. Afdalen is een
vorm van inwijding. Je komt tot het inzicht dat alles waar je bang voor bent
een wezenlijk deel van jezelf is. Door dat inzicht kun je je angsten gebruiken
als kracht en opstijgen uit je eigen duisternis. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Hoe ben je erin
geslaagd om doek en drager één en tot het werk zelf te maken?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Door doek en spieraam te vervangen door één materiaal,
een mengsel van glasvezel en kunststof, een procedé dat ik hier in de
Rijksakademie verder heb kunnen ontwikkelen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBFZp2htQoz7g8hl20ykNfzlYPSnCREag1w9wB5ejC2jwiS2B0jX0jHtcYtj1jh-t7X37fUTrrSvIpgdMd5ikKVdvkEYXRDlhOFlLqJpy1JFliYF7FXaYIBw1BF74SY4Zs2iohzlwI5mtj/s1600/celllll.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBFZp2htQoz7g8hl20ykNfzlYPSnCREag1w9wB5ejC2jwiS2B0jX0jHtcYtj1jh-t7X37fUTrrSvIpgdMd5ikKVdvkEYXRDlhOFlLqJpy1JFliYF7FXaYIBw1BF74SY4Zs2iohzlwI5mtj/s320/celllll.png" width="212" /></span></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat voor rol
speelt wanorde in je werk?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Mijn atelier ziet er nu ordelijk uit. Er staan vijf
keramische objecten die ik met een videowerk ga tentoonstellen in een
installatie die de titel <i>Boreas</i>
draagt. De potten symboliseren de vijf continenten en de wijze waarop ze
verbonden zijn met het binnenste van de aarde. Als ik aan het werk ben, wordt
het al snel een enorme bende. Je kunt dat opruimen, maar je kunt de chaos ook
het hoofd bieden met behulp van je concentratie. Chaos speelt in mijn werk een
belangrijke rol. Maar het is nooit chaos alleen. Chaos speelt voor mij een rol
omdat het is verbonden met het tegendeel ervan, orde. Uit chaos kun je orde
destilleren. Mij interesseren sowieso de tegendelen: zwart en wit, mannelijk en
vrouwelijk en de kern van het één in het ander.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">I<b>s kunst wat jou
betreft een bijzondere vorm van kennis?<o:p></o:p></b></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Kunst is voor mij een manier om de chaos van de wereld
voor ogen te stellen, of beter gezegd, de twee-eenheid van chaos en orde.
Misschien is het ook wel een vorm van kennis, van dingen die vergeten zijn,
zoals de inwijding waar ik het net over had, het afdalen in je eigen angsten en
duisternis en het weer opstijgen daaruit.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.juliaanandeweg.nl/">Website Juliaan Andeweg</a></span></div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1486385935515608335.post-88869930946703147332016-10-19T16:17:00.000+02:002017-03-22T09:43:31.706+01:00BRAM KUYPERS: OEFENINGEN IN TEDERHEID<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKpPLw61uSzDyMnjV-2mSi6FDGuYsPpwuhwdcXavzBtNZW9iL3rv7K4SFP6f3lh1RAE0xFY_l5E8ATyg6Ur1opAAdULLGa07ZvMgP-cEDBVelNjzJu2xZORsjpNwheIOJ0S29vhUvumHX7/s1600/IMG_1702.PNG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKpPLw61uSzDyMnjV-2mSi6FDGuYsPpwuhwdcXavzBtNZW9iL3rv7K4SFP6f3lh1RAE0xFY_l5E8ATyg6Ur1opAAdULLGa07ZvMgP-cEDBVelNjzJu2xZORsjpNwheIOJ0S29vhUvumHX7/s640/IMG_1702.PNG" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><span style="background: white; font-size: 13.5pt;">Categorie: interview</span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;">Onderwerp: Bram Kuypers over zijn werk</span></b><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;">Auteur: Peter Nijenhuis</span></b><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><b><span style="background: white; font-size: 13.5pt;">Datum gesprek: 17 oktober 2016</span></b></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Bram Kuypers (Arnhem 1989) behaalde in 2014 zijn bachelordiploma
aan de afdeling Fine Art van ArtEZ in Arnhem. In 2016 verbleef hij als
artist-in-residence in Schloß Ringenberg in het Duitse Hamminkeln en ontving hij een Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds. Werk van
Bram Kuypers is tot en met 30 oktober 2016 te zien in <a href="http://www.expoplu.nl/">Expoplu </a>in Nijmegen en van 5 tot en met 27 november 2016 in <a href="http://www.omstand.nl/">Studio Omstand</a> in
Arnhem.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: georgia, "times new roman", serif; font-weight: bold;"><br /></span></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat is voor jou een
aanleiding om werk te maken?</span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Meestal is het een tamelijk eenvoudig idee of een vraag.
Wat gebeurt er als ik 100 kilometer om een rond gebouw fiets? Kan ik de
waarneming van een fietsende fietser op een of andere manier stilzetten om het
allemaal beter te zien? Is er een manier om een lampion niet weg te laten
vliegen, maar bij je te houden?<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7YHLbSvm4VgvatTQii_EwQPf10WsRxq39FKx1gRP2qSjHEZA4iZT7F0bnyrgA2597n62B2MMgxelEOi1G3lddYiOq_8YIhMtp4MFvD4zueoT0mZSdlXPjzpQpD-f1cuSntmLW0pof18Nr/s1600/img_3068.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7YHLbSvm4VgvatTQii_EwQPf10WsRxq39FKx1gRP2qSjHEZA4iZT7F0bnyrgA2597n62B2MMgxelEOi1G3lddYiOq_8YIhMtp4MFvD4zueoT0mZSdlXPjzpQpD-f1cuSntmLW0pof18Nr/s400/img_3068.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Waar komen dat
soort ideeën vandaan?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Tja, dat is moeilijk te zeggen. In veel gevallen gaan ze
over de vraag hoe je iets zichtbaar kunt maken dat doorgaans aan de aandacht
ontsnapt. De werkelijkheid wordt anders als je moeite doet om hem anders te
zien en te behandelen. Ideeën daarover verschijnen. Meestal schieten ze me te
binnen als ik aan het hardlopen, wandelen of fietsen ben. Er komen ook weleens
andere dingen bij kijken. Tijdens mijn verblijf in Schloß Ringenberg heb ik
voornamelijk hardgelopen. Concreet werk heb ik er niet veel gemaakt. Ik heb
tijdens het hardlopen mijn hoofd kunnen leegdenken. Ik hoefde niets. Dat komt
me nu goed uit. Ik heb de komende maanden een overvolle agenda en ik moet veel werk
maken, wat beter gaat als je een tijd lang alleen maar hebt kunnen lopen of
fietsen en vrij hebt kunnen denken. In Schloß Ringenberg ben ik overigens wel
op een bepaald spoor gekomen. Op een gegeven moment had ik een groot blok piepschuim
in mijn werkruimte staan. Tijdens mijn afwezigheid koos een van de duiven van
het kasteel mijn werkruimte als plek van verblijf en poepte op het blok
piepschuim. Dat trok mijn aandacht en bij het bespieden van de duif die zich op
een balk tegen het plafond ophield, werd mijn aandacht getrokken door de
opvallende diepe kleur rood van het plafond. Wat was dat voor kleur? Volgens de
beheerders van het kasteel was dat de kleur ossenbloed. Nu wordt die kleur niet
gemaakt van ossenbloed, maar van ijzeroxide. Tijdens mijn hardlooptochten rond
Schloß Ringenberg liep ik echter telkens langs een grote fabriek zonder enige
belettering of aanduiding die voor de helft in die kleur ossenbloed was
geschilderd. Wie schetst mijn verbazing: bij navraag blijkt in die fabriek
afvalbloed van geslachte runderen te worden verwerkt tot veevoer. De
werkelijkheid zit ingewikkelder in elkaar dan je denkt. Ik ben er nog niet over
uitgedacht. De rol van de duif intrigeert me ook. Is het toeval dat ik door een
duif, een dier dat van oudsher boodschappen overbrengt, op het spoor ben
gebracht van een kleur? Misschien, maar misschien ook niet... Ik ben me in ieder
geval gaan verdiepen in duiven en in de wereld van de duivenhouders, de vliegwedstrijden,
de fijne kneepje van het duiven houden en oude duivenklokken. Waar het toe leidt
weet ik nog niet. Ik heb inmiddels het geraamte van een zogenaamde 'spoetnik'
gebouwd, een invliegklep. Duiven kunnen door die klep hun hok binnenkomen, maar
niet weer zomaar vertrekken en dat is essentieel als je als duivenhouder aan
wedstrijden meedoet. Wat ik met die spoetnik ga doen, weet ik ook nog niet. Met
dit hele verhaal wil ik overigens niets anders zeggen, dan dat sommige ideeën
een nogal grillige ontstaansgeschiedenis hebben die wordt bepaald door toevalligheden
- of ogenschijnlijke toevalligheden - die pas na verloop van tijd een bepaalde
samenhang vertonen. Wat me bijvoorbeeld fascineert in de duivensportwereld is
het feit dat de duiven in het echt vliegen en de duivenhouders in gedachten.
Dat interesseert mij niet in de laatste plaats omdat ik zelf vanaf mijn vroege
jeugd fantaseer over vliegen en vliegtuigen en ook nog eens een parallel zie
met vliegtuigspotters. Net als duivenhouders vormen vliegtuigspotters een
wereldje van fanatiekelingen en dromers. Gaat het bij duivenmelkers en
vliegtuigspotters uiteindelijk niet om spel, om het toekennen van een bijzondere
betekenis aan iets, om het je engageren ermee en het ervaren en ontdekken waar dat
engageren vervolgens toe leidt? Dat interesseert me, omdat ik vermoed dat ik in
mijn eigen kunstenaarschap een manier zoek me te engageren met mensen en
dingen, om te spelen en te ontdekken.<o:p></o:p></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"></span><br /></div>
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhe0MfuG8JpGEraFdE4bNIBLmuKYvf_fSX-bSUBpZRoGIcqW5hPmom5FzCYfHcdPkHJf9qeMzx0VsIgs3jgQexzhZ63icgLm5ffSCpPxLfegYvEpVt_P1DmvfdKjaaVSr5tnEBV3SzH0MB/s1600/_500x332_too_bad_of_the_ceiling_1_3.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhe0MfuG8JpGEraFdE4bNIBLmuKYvf_fSX-bSUBpZRoGIcqW5hPmom5FzCYfHcdPkHJf9qeMzx0VsIgs3jgQexzhZ63icgLm5ffSCpPxLfegYvEpVt_P1DmvfdKjaaVSr5tnEBV3SzH0MB/s320/_500x332_too_bad_of_the_ceiling_1_3.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Moeten de ideeën
die je te binnen schieten worden uitgevoerd?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">In sommige gevallen is dat absoluut nodig. Ik heb enerzijds
een hang naar het meditatieve: het herhalen van een handeling, rondjes fietsen,
balanceren en dat soort dingen. Concentratie zonder op een doel of uitkomst
gericht te zijn en daardoor het scheppen van openheid en rust lijkt me voor
iedereen belangrijk. Anderzijds vind ik dat ik mijzelf en anderen moet
verrassen. Veel van mijn ideeën zijn min of meer onmogelijk. Ik heb een
voorkeur voor ideeën waarvan je aanvoelt dat de uitvoering problemen gaat
opleveren. Door die problemen kom je voor verrassingen te staan. Je wordt
gedwongen om naar oplossingen te zoeken die de zaak een onvoorziene wending
kunnen geven. <i>Does a waterfall move or is
it just playing</i> is een performance van vier uur. Ik vroeg me af of ik de
waarneming van een fietser stil kon zetten of aanzienlijk kon vertragen. In
normale omstandigheden zie je immers altijd een fietser in voortdurende
beweging, die zich naar je toe of van je af beweegt. Niets is op geen enkel
moment hetzelfde. De oplossing die ik bedacht was om voor een wisselende projectie
van drie kleuren op een rollerbank te fietsen en dat gedurende vier uur. Op
zo'n rollerbank moet je doorfietsen om je evenwicht te houden. Kon ik dat en
kon ik dat zo lang achter elkaar zonder van de rollerbank te vallen? Als je
zo'n idee uitvoert, kom je erachter dat in balans en 'stilstaand' fietsen
behoorlijk wat concentratie en inspanning vergt. Zoiets blijkt ook als je een
lampion niet wilt laten wegvliegen, maar in rust op een bepaalde plek wilt
houden. Het was een heel gezoek om het juiste gasflesje, het juiste beweegbare
slangetje en het juiste brandertje te vinden om de lampion aan de gang te
krijgen en het vroeg ook oefening om de lampion op zijn plek te houden. Aan het uitvoeren van een idee kleven overigens ook risico's. Een goed
idee kan door de uitvoering helemaal kapot worden gemaakt. Je kunt jezelf, door
er praktisch iets van te willen maken, beroven van een mooie fantasie. Maar dat
vind ik ergens ook wel weer o.k. Als een idee niet tegen de werkelijkheid
bestand is, dan is dat maar zo. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJ53bUGp-bGYLkAY04WRhLxRS0F1rA8YTGvOfTgk_nnACfECk_7t7ttWPFq8BSZjlPhA5yYsVPWo9aU44HqgEYdSPp8Agc2otIxNdch7NksWl1uTe63DnciSw1ePUNhn6gfkoM4Z93Pa5R/s1600/table_ii_2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJ53bUGp-bGYLkAY04WRhLxRS0F1rA8YTGvOfTgk_nnACfECk_7t7ttWPFq8BSZjlPhA5yYsVPWo9aU44HqgEYdSPp8Agc2otIxNdch7NksWl1uTe63DnciSw1ePUNhn6gfkoM4Z93Pa5R/s320/table_ii_2.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Doet het ertoe hoe
de uitwerking van het idee er uiteindelijk uitziet, stel je wat dat betreft
esthetische eisen?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Het esthetisch voorkomen van een werk is veelal de
uitkomst van hoe het is uitgevoerd en waartoe het dient. Ik probeer niets meer
te gebruiken in de uitvoering van een idee dan nodig is. Dit betekent zeker niet
dat esthetiek geen rol speelt in mijn werk of mijn leven. Wanneer ik ga fietsen
scheer ik bijvoorbeeld mijn benen omdat dit een esthetische voorwaarde is om
fietser te zijn. Het scheren van de benen dient eigenlijk geen nut, tenzij je
echt topsporter bent of heel vaak onderuit gaat. Door als amateur toch je benen
te scheren, waan je jezelf een topsporter en daardoor neem je jezelf toch nèt
iets serieuzer. Voor hardlopen werkt dit ook zo. Esthetiek is bij het spelen
van enorm belang, want spelen is ten slotte 'doen alsof'. Ieder kind neemt
zichzelf als Batman ook veel serieuzer wanneer het een cape draagt. Als ik ga
fietsen voor een performance, of überhaupt voor mijn plezier, dan wil ik ook
dat er een fietser zichtbaar is, dus heb ik alle attributen die <i>nodig</i> zijn om deze fietser te laten
zien. Wanneer ik een lampion wil laten zweven, dan moet die lampion er net zo
een zijn als alle andere. Het moet een typische lampion zijn en dus ga ik die
niet zelf maken, maar zoek ik op eBay net zolang tot ik precies de juiste,
typische lampion heb gevonden. Esthetiek is dus heel belangrijk, maar eisen op dat vlak bepaal ik meestal niet zelf. Ze hangen af van de omstandigheden. Wanneer ik
zelf esthetische eisen ga stellen, raak ik in de war. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKeQI3sNB8Z4KqsR15R226aVrEUD7tUr4YNqbqRV2iR-zlhVnXG3lnfb6Tr6BpUTZyP2-doj-wp937X3rzQDrvb5CMp_vMLFLGncjFmOSH781vWLgRZNHb-u3feMW_s1JV-Fh9pFWvPgVS/s1600/14963411_686303124852885_5104616400127041092_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: left;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKeQI3sNB8Z4KqsR15R226aVrEUD7tUr4YNqbqRV2iR-zlhVnXG3lnfb6Tr6BpUTZyP2-doj-wp937X3rzQDrvb5CMp_vMLFLGncjFmOSH781vWLgRZNHb-u3feMW_s1JV-Fh9pFWvPgVS/s400/14963411_686303124852885_5104616400127041092_n.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<b><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Wat bereik je met
het uitvoeren van je ideeën?<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Je bedenkt, maakt en voert iets uit waar, zoals in het
geval van de op zijn plek zwevende lampion, een kalmerende en gelukkig
stemmende werking van uitgaat. Met <i>Beyond
the event horizon</i> heb ik iets zichtbaar gemaakt wat gewoonlijk aan je
voorbijgaat. We hebben foto's van plekken op aarde en in het heelal waar we
nooit zijn geweest, maar een waterkoker die een wolkje damp uitblaast ontsnapt
aan je aandacht. Een waterkoker is daar trouwens op gemaakt. Hij slaat af zodra
het water kookt. Door een simpele ingreep en de plaatsing in een ogenschijnlijk
dagelijkse, maar toch vreemde entourage, verander je dat. Ik besteed aandacht
aan dingen en aan verschijnselen en daarmee maak je ze zichtbaar en verander je
hun karakter. Door een ruwe houten pallet eindeloos te schuren ontdoe je het
ding van zijn waardeloze, grove karakter. Mijn werk bestaat een reeks
oefeningen in tederheid en dat is niet zelden een kwestie van zwoegen.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;"><a href="http://www.bramjurjenkuypers.com/">Website Bram Kuypers</a> </span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com