SIMON VAN TIL: FOTOGRAFEREN ALS BIJZAAK

Simon van Til From and To/Elongated View gelatine-zilverdruk 2011

Categorie: interview

Onderwerp: over het werk van Simon van Til

Datum gesprek: 16 december 2011

Simon van Til werd in 1985 geboren en groeide op in Doesburg. Na het behalen van zijn VWO-diploma studeerde hij van 2003 tot 2007 aan de afdeling Vrije Kunst van Artez in Arnhem. Simon van Til maakt foto's met een analoge, technische camera, een in Nederland gemaakte Cambo uit de jaren tachtig van de vorige eeuw.

Waar ben je mee bezig?

Vandaag heb ik bij een Amerikaans bedrijf, de firma Taylor Made Fossils in Saint Louis Missouri, vijf replica's van de Venus van Willendorf besteld. Dat beeld werd 1908 in Oostenrijk bij het dorp Willendorf opgegraven door een archeoloog. Het is elf centimeter hoog en moet iets van 25 duizend jaar voor christus zijn gemaakt. Het gaat door voor een van de eerste uitingen van het menselijke vermogen om iets uit te beelden.

Wat ga je met de replica's doen?

Dat weet ik nog niet precies. Ik wil ze als groep fotograferen en zien wat er uitkomt. Het is mijn bedoeling om een beeld te maken over het maken van beelden.

Sluit het aan bij de rest van je werk?

Ja en nee. Het is voor de eerste keer dat ik in mijn werk iets betrek dat cultureel zo duidelijk beladen is, een beeld dat een metafoor is geworden van het menselijke vermogen om uit te beelden. Dat laatste heeft ontegenzeggelijk te maken met mijn werk, maar ik moet nog zien dat de foto's van de replica's van de Venus ook daadwerkelijk een aanvulling en uitbreiding zijn van mijn eigenlijke onderwerp.

Wat is je eigenlijke onderwerp?

De afbeelding van de wereld. Kunst en de techniek reiken middelen aan om de wereld in beeld te brengen of anders gezegd om er kennis van te nemen. Toch is ieder middel tegelijkertijd een hinderlijk vooroordeel. De meeste natuurfotografie, om een voorbeeld te noemen, toont de dingen zoals ze zich aan ons voordoen. We fotograferen wat we zien, het al vooraf herkenbare. Maar wat gebeurt er als je de camera gebruikt als instrument om verder te kijken dan het zichtbare? Wat levert dat voor beelden en inzichten op? Ik had voor schilderen kunnen kiezen, maar het is fotograferen geworden. Wat me aanspreekt in de fotografie is de veronderstelde objectiviteit ervan en bijvoorbeeld het feit dat de wereld voortdurend beweegt en de fotografie juist alles stilzet. Met mijn technische camera kan ik op een vooraf beredeneerde en min of meer objectieve manier beelden maken die besloten liggen in de fotografische omgang met de wereld.

Is het erg als het met de Venussen mislukt?
Mislukken en vruchteloos pogen horen erbij, zeggen ze. Maar het blijft vervelend. Dit jaar ben ik aan een aantal projecten begonnen waarvan het onderwerp uiteindelijk niet goed fotografeerbaar bleek. Ik heb de afgelopen maanden 's nachts in park Zypendaal gestaan om bij volle maan de weerkaatsing van het zonlicht op te vangen in een spiegel en dat licht te projecteren op een doek. De reflectie op het doek, en die alleen, wilde ik fotograferen: het eindpunt van een lichtstraal die startte bij de zon. Ik had het vooraf allemaal tot in detail uitgedacht en steeds weer 's nachts in het park alles opstellen was een enorm werk. Het leverde uiteindelijk wel foto's op, maar geen foto's die ik overtuigend vond. Het project staat even stil.

Noem nog eens een tegenvaller?

Twee weken gelden stond in in Zandvoort aan zee. Het was, voor de foto die ik wilde maken, een geschikte dag, dat wil zeggen bewolkt. Ik wilde het laatste licht van de dag vangen. Mijn plan was om op het moment waarop de zon onder de horizon verdwijnt, die dag om 16.33 uur, de lens van mijn camera te openen. Ik zou mijn lens vervolgens weer sluiten op het moment waarop de nautische zonsondergang ten einde zou zijn. Dat is het geval als het middelpunt van de zon twaalf graden onder de horizon staat en die dag zou dat om 17.56 uur gebeuren. Alles ging goed, maar ergens halverwege rukte de vloed op en moest ik mijn camera verplaatsen.

Maar 2011 leverde ook een werk op als From and To/Elongated View. Vind je dat zelf niet een geslaagde en esthetische foto?

Het maken van esthetische foto's is voor mij geen doel op zich. Het fotograferen is voor mij - overdreven uitgedrukt - bijzaak. Het gaat om de problematiek van het in beeld brengen en het feit dat we denken dat we de zon zien, maar in werklijkheid de zon zien zoals hij zich acht minuten en negentien seconden geleden voordeed.

Wat bedoel je?

Dat is de tijd die het licht erover doet om van de zon naar de aarde te reizen. De afstand van deze reis heb ik fotografisch vastgelegd.

Zoiets vermoedde ik al. Wat doe je de komende week?

Ik wacht op de komst van het pakket met de vijf Venussen uit Saint Louis Missouri.

Meer: www.simonvantil.nl